Katalog

DOĞ A gunumuze Bulunan diğer aletler arasında tahtadan yapılmış bir hayvan tokmağı ve kürek de var. Çeşitli hayvanların kemiklerinden yapılmış iğne ve küçük bir çekicin yanı sıra, işlevleri henüz anlaşılamayan değişik aletler de mezarla birlikte bulunan eşyalar arasında. 12 yaşlarında olduğu sanılan bir çocuk cesedinin dişleri ise hâlâ fındık ve lahana gibi yiyeceklerin izlerini taşıyor. Üç metreden daha kalın bir turba tabakasının kazılmasıyla ulaşılan mezarlarda ortaya çıkarılan kemiklerdeki proteinler, o çağ insanının karşı karşıya olduğu hastalıkların saptanmasında kullanılıyor. Korunmasız durumdaki yumuşak dokuların tümü erimiş olmakla birlikte, orta yaşlı bir kadının röntgen filminden anlaşıldığı gibi, kafatası beynini koruyabilmiş. Suyun pH derecesinin hemen hemen nötr olmasının, beyin DNA'larının bozulmadan kalmasına yaradığı anlaşılıyor. Biyokimya uzmanı Dr. Philip Laipis ile birlikte bu cesetlerin beyninden, genetik kotlamayı gerçekleştiren DNA moleküllerini çıkarmayı başaran Dr. VVİIIiam Hausvvirth'e göre, bu buluşun ep önemli yanı DNA moleküllerinin binlerce yıl saklanabileceğini göstermiş olması. Bilim adamları bu moleküllerin benzerini yaratmaya çalışıyorlar. yosunu, antıbiyotikler salgılayarak suyun asitliliğini arttırır. ABD'nin kuzeydoğusundaki New England'ın bazı bölgelerinde buzulların erimesiyle oluşan derin çukurlar turba ve bitki örtüsü ile doludur. İrlanda'nın ortalarında ise bataklıklar, çürümüş bitki örtüsünün bir çeşit mayalanması ile kabarmış durumdadır. Özellikle kuzey kıyılarında görülen bataklık tipleri ise su sızıntısının çok zayıf olduğu arazilerde görülen ince bir tabaka halinde olanlardır. Her bitkinin işlevi ayrı Bir bataklık yosunu parçası üzerinde görülen bitkiler, bu vahşi çevreye uyum sağlamışlardır. Burada çok fazla su olmakla birlikte, anaerobik (hava geçirmeyen) koşullar nedenıyle bakterıler, turba ıçindeki bitkileri besleyecek öğelerini açığa çıkabileceği bir biçimde çoğalmaz. Bataklıkta yaşayan bitkilerden bir tür süpürgeotu (1) ve bataklık biberiyesinin (2) kalın yaprakları onları fotosentez olayından korur. Bir çeşit orkide olan Arethusa'nın (3) köklerindeki asitsever yosunlar, orkideleri besleyecek turba öğelere açığa çıkarır. Ayakotları (4), etobur ibrik yapraklı bitki (5) ve güneşgülü (6), çevredekı böceklerı yakalayarak beslenirler. Amerika yerlileri, Labrador çayı (7) yapraklarını mayalayarak içki hazırlar ve kızılcık türü bir bitkiyi (8) gerek ilaç gerek yemek içın kullanırlardı. Mührüsüleyman bitkisinin (9) köklerinin ise romatizma tedavısinde kullanıldığına ilişkin kayıtlar vardır. Kendı ağırlığından birkaç kat daha fazla su tutabilen bataklık yosununun su tutabilme özellığinden, bahçıvanlıkta toprağı işlemeye hazır duruma getirmekte yararlanılır. Amerika yerlileri tarafından kurutularak çocuk bezi olarak da kullanılan bu tür yosun. 1. Dünya Savaşı sırasında sargı vazifesi de görmüştür. U Natlonal Geographlc Son yemeği Öte yandan, Danimarka'da 1950'lerde bulunan cesetler günümüzde bile sırlarını koruyor. Bunlardan 1952'de bulunan Grauballe adamının, M.Ö. 100 yılında kente bereket getirmesı ıçın kurban edildiği sanılıyor. 1950 yılında, yine Danimarka'da bir bataklıkta bulunmuş olan Tollund adamının son yemeğinin arpa ve yulaf çorbası olduğu ve 2200 yıl önce öldüğü otopsi sonucu ortaya çıkmış durumda. Boynunun etrafındakı düğümlü bir ip, onun da kurban edilmiş olduğunu ortaya koyuyor. Bilim adamları bu cesedin bir hayvan derisı ile kaplanmış olan başını kurtarmayı başarmış bulunuyorlar Halk arasında "bataklık" genel adıyla bilinen ıslak arazi parçaları aslında birbirinden oldukça değişik özelliklere sahip olabiliyor. Kimilerınde ağaçlar ya da otlar, kimilerınde de bir çeşit kara yosunu olan bataklık yosunu (sfagnum) yetişir. Antarktika hariç tüm kıtalarda bulunan bataklıklar, özellıkle kuzeyyarımkürede daha yaygındır. Buralarda çekilen buzullar geride ıslak, basık ve nemi sürekli ıçinde tutan topraklar bırakmıştır. Bataklıkların tek su kaynağı yağmurdur. Bataklığın özelliklerini iklim ve arazi belirler. Toprağa su basmasıyla ilk önce oksijen düzeyi düşer ve bitki çürümesi yavaşlar. ölü bitkiler dibe çökerken, kömürleşmeden bir önceki aşama olan turba oluşur. Yerkömürü adı da verilen turbaya her tür bataklıkta rastlamak olanaklıysa da, özellikle çürümüş bitki birikiminın çok olduğu tür bataklıkta (turba bataklığında) yer kömürü örtüsü daha yaygındır. Bu tür bataklıkta bataklık l vukurundn H bataklık Bataklık yosunu, \ilimeri binlerce yıl boyunca ılaç ya da yiyecek olarak kullanılan birçok bitkinin yetışmesıno olanak tanr. Turba bataklığı kendı ıçinde çeşitlilık gösterir. Burada alt alta, mayalanmış bataklık ince bir örtü biçimindeki bataklık ve buzul çukurundan oluşan bataklık görülmekte. Danimarka 'da bulunan cesetlerin bir kısmının törenle gömüldüğü, mezarlardan çıkan değerli eşyalardan anlaşılıyor. M.Ö. UOO'den kalma altın yaldızlı disk çeken bir araba görülüyor.