Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 16 MAYIS 2021 PAZAR Ağır bombardıman altındaki Gazze’de can kayıpları artıyor. İsrail uçakları mülteci kampını hedef aldı ABD arabuluculukta BASININ DA OLDUĞU BİNAYI VURDULAR İsrail savaş uçaklarının Gazze bombardımanında içinde Associated Press ve Al Jazeera ofislerinin de bulunduğu 13 katlı binanın da hedef olduğu belirtildi. AA’nın haberinde, binada ayrıca doktor muayenehaneleri, avukatlık büroları ile sivillerin oturduğu çok sayıda dairenin yer aldığı belirtilirken İsrail’in binayı bombalayacağını daha önceden duyurduğu bu nedenle boş olduğu aktarıldı. AFP’nin haberinde, İsrail’in binada Hamas’ın askeri istihbaratının bulunduğunu iddia ettiği kaydedildi. Çocuklar ölüyor! Uluslararası kamuoyundan İsrail’in ayrım gözetmeyen saldırılarına tepkiler sürüyor. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi Sözcüsü Jens Laerke, “Çoğunluğu Gazze’deki mülteci kampından olan yüzlerce kişi özellikle Gazze’nin kuzeyinde sığınacak yer arıyorlar. BM, okulları süratle sığınaklara dönüştürüyor ancak çok fazla sayıda kişinin bulunması yeni tip koronavirüsü salgınının yayılması riskini de getiriyor” açıklamasında bulundu. Sanders: Peki ya Filistin’in hakkı... ABD Kongresi’nde Vermont Senatörü Demokrat Bernie Sanders, İsrail’in Filistinlilere yönelik politikalarına karşı ABD’nin rotasını değiştirip tarafsız bir yaklaşım sergilemesi gerektiğini ifade etti. Sanders, New York Times (NYT) gazetesinde kaleme aldığı makalade, İsrail ile Filistin arasında yaşanan her çatışmada, yıllardır aynı “İsrail’in meşru müdafaa hakkı” söyleminin dile getirildiğini hatırlatan Sanders, “Peki, ‘Filistin halkının hakkı nedir?’ sorusu neden hiç sorulmuyor? Ve neden İsrail ve Filistin’deki şiddeti, yalnızca İsrail’e roketler düşerken fark ediyor gibi görünüyoruz?” değerlendirmesinde bulundu. İrlanda Dışişleri ve Savunma Bakanı Simon Coveney, İsrail’in saldırılarında yaşamını yitiren çocuklara işaret ederek bunun “kabul edilemez” olduğunu söyledi. Coveney, “İsrail’in çatışma halindeki çocukları korumaya yönelik uluslararası yasal yükümlülükleri var ve bunu yapmıyor” dedi. İsrail, Gazze saldırılarında kan dökmeye devam ederken Tel Aviv yanlısı tutumundan ödün vermeyen Washington, günler sonra arabuluculuğa soyundu. İsrail’in ağır ateşinde can kayıplarının sayısı geçen pazartesiden beri 41’i çocuk 145’e yükselirken ABD Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşleri Bürosu İsrail ve Filistin Meseleleri Sekreter Yardımcısı Vekili Hadi Amr, Filistinli ve İsrailli liderlerle görüşmek üzere bölgeye gitti. İsrail’deki ABD Büyükelçiliği, Amr’ın taraflarla görüşerek “sürdürülebilir huzur ortamı yaratmaya çalışacağını” duyurdu. Amr’ın, ilk durağı Tel Aviv’de İsrail Başbakanı Netahyahu’nun yanı sıra savunma ve dışişleri bakanları ile görüşeceği belirtildi. BBC’nin haberinde, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın bu konuyla ilgili en kıdemli çalışanı olan Amr’ı bölgeye gönderdiği kaydedilirken görüşlerine yer verilen eski ABD İsrail Büyükelçisi Daniel Kurtzer, bunun ABD’nin diplomatik çözüm konusunda daha kararlı olduğunu gösterdiği yorumunu yaptı. Biden, Abbas ile ilk kez görüştü ABD Başkanı Joe Biden da önce İsrail Başbakanı Netanyahu ile ardından da Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Netanyahu’nun Biden’a “sarsılmaz desteği” için teşekkür ederek, “İsrail’in sivillere zarar vermekten kaçındığını ve bombalamadan önce binaların tahliye edilmesi için süre tanındığını” söylediği kaydedildi. Biden’ın sonrasında, Filistin lideri Mahmud Abbas ile ilk kez telefon görüşmesi gerçekleştirerek bölgedeki gelişmeleri değerlendirdiği belirtildi. Öte yandan görüşmelerin ardından Hamas, dün akşam yerel saat ile 22.00’de İsrail ile iki saatlik ateşkes ilan edildiğine ilişkin duyuruda bulundu. ‘Türkiye de devrede’ Krize ilişkin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) bugün toplanması bekleniyor. BMGK’nin daha önceki iki toplantısında ortak açıklama yapılmasına ABD’nin engel olduğu belirtilmişti. Suudi Arabistan’ın El Arabiya kanalı, İsrail’in, Filistin ile bir yıllık ateşİsrail, Hamas bağlantılı grupların roket saldırılarına misilleme gerekçesiyle dün de bölgeye bomba yağdırdı. İsrailFilistin hattındaki ateşi dindirmek amacıyla Mısır ve Ürdün’ün ardından ABD’den de girişim başlatıldığı belirtildi. İsrail ablukası altındaki Gazze’de insani kriz her geçen an ağırlaşıyor. Yüzlerce sivil evlerinden olurken İsrail bombardımanında 7 yaşındaki kızını yitiren bir babanın büyük acısı objektiflere yansıdı. kes için Mısır tarafından yapılan teklifi reddettiğini duyurmuştu. Amerika’nın Sesi’nin haberine göre de Mısır ve Ürdün dışişleri bakanları tansiyonun düşürülmesi konusunda bir görüşme yaparken Katar ve BM yetkilileri de temaslarını sürdürüyor. Eski Hamas Siyasi Büro Başkanı Halid Meşal, TRT Arapça’ya verdiği demeçte, “İsrail’le gerilimin sona ermesi için Türkiye’nin de aralarında bulunduğu bazı ülkelerin girişimleri olduğunu” söyledi. Meşal, “En önemli şartımız işgalci İsrail’in Mescidi Aksa’dan çıkması, Mescidi Aksa’daki Müslümanlara ibadet özgürlüğü tanınması ve Şeyh Cerrah Mahallesi’ndeki Filistinlilerin yerlerinden edilmesinin durdurulması” dedi. Aynı aileden 10 kişi Dün sabah saatlerinde İsrail savaş uçaklarının, Gazze’nin batı kesimindeki Şati Mülteci Kampı’nda bir eve düzenlediği saldırıda, aynı aileden çoğu çocuk 10 Filistinlinin hayatını kaybettiği duyuruldu. Saldırıdan yalnızca yıkıntılar altından çıkarılan beş aylık bir bebeğin kurtulduğu belirtildi. Tel Aviv yakınlarında ise bir kişinin Gazze’den atılan roket nedeniyle yaşamını yitirdiği belirtilirken çatışmalarda ölen İsrailli sayısı 9’a yükseldi. Filistin Sağlık Bakanlığı, 10 Mayıs’tan bu yana İsrail’in saldırılarında 41’i çocuk 23’ü kadın 145 kişinin hayatını kaybettiğini, 1100 kişinin yaralandığını açıkladı. AFP, Mısır’ın yaralılardan bazılarının tedavisi için Refah Sınır Kapısı’nı açtığını duyurdu. İsrail’in kuruluşunu temsil eden Nakba’nın (Büyük Felaket) 73. yıldönümünde işgal altındaki Batı Şeria’nın çeşitli bölgelerinde gösteriler düzenlendi. Tel Aviv’de toplanan bir grup İsrailli de bölgedeki gerilimin düşürülmesi ve ateşkes ilan edilmesi çağrısında bulundu. İsrail’in güvenlik nedeniyle Tel Aviv’de bulunan Ben Gurion Havalimanı’nı yarına kadar uçuşa kapattığı belirtildi. İzmirTel Aviv seferini yapan kargo uçağının Antalya’ya iniş yaptığı kaydedildi. Biden’a boykot Amerikalı Müslüman sivil toplum örgütleri, İsrail yanlısı açıklamalarda bulunan ABD Başkanı Biden’ın düzenleyeceği Ramazan Bayramı programını boykot etme kararı aldıklarını açıkladı. Tahran’dan Viyana’ya tepki İsrail’in kuruluşunu temsil eden Nakba’nın (Büyük Felaket) dün yıldönümüyken aralarında ABD, İngiltere, Avustralya ve Ürdün olmak üzere pek çok ülkede Filistin’le dayanışma eylemleri düzenlendi. İsrail ateşi protesto edildi. Avusturya hükümetinin İsrail’e destek çıkışına Ankara’nın yanı sıra Tahran’dan da sert tepki yükseldi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif’in Avusturya gezisini iptal ettiği gündeme yansıdı. İspanya’da temaslarda bulunan Zarif’in sonraki durağının, Viyana olması bekleniyordu. Viyana, Tahran ile uluslararası toplum arasındaki nükleer görüşmelere ev sahipliği de yapıyor. Öte yandan Viyana’da dün yapılması planlanan dört gösterinin, polis tarafından “toplumun huzur ve güvenliği” gerekçe gösterilerek iptal edildiği belirtildi. Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, “dayanışma işareti olarak” federal başbakanlık binasına İsrail bayrağı çekildiğini açıklamıştı. Kurz, “İsrail’e yönelik terörist saldırıların en güçlü şekilde kınanacağını” belirtmişti. Güney Afrika’dan ise sık sık ülkenin apartheid dönemine benzetilen İsrail’e yönelik, “Filistinlilere yönelik barbarca saldırıları durdurması çağrısı” yapıldı. Pakistan’dan ise “Çatışma değil katliam” çıkışı yükseldi. Cihangiri adaylık başvurusunu yaptı. Seçimler için geri sayım Uluslararası toplumun ABDTahran hattında nükleer uzlaşıya dönme pazarlıkları sürerken gözler İran’da gelecek ay yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerinde. İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, 18 Haziran’daki seçimler için adaylık başvurusunda bulundu. Başkent Tahran’daki İçişleri Bakanlığı binasındaki seçim merkezinde kayıt yaptıran Cihangiri basına yaptığı açıklamada, daha önce seçimlerde aday olmaya niyeti olmadığını söyledi. “Aziz kardeşim (Dışişleri Bakanı) Zarif ve diğer bazı kişilerin aday olmaması nedeniyle başvuru yaptım. İran reform cephesinin ve siyasi aktivistlerin teşvikleriyle bu sorumluluğu üstlendim” diye konuştu. “Ülkenin her alanda gelişmesine, yaptırımların kalkmasıyla halkın geçim şartlarının iyileşmesine, üretime ve adil bölüşüme ihtiyacımız var” ifadesini kullandı. Cihangiri, “Adalet, özgürlük ve demokrasi” vaatlerinde de bulundu. Muhafazakâr kanattan ise İran Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi adaylığını açıkladı. Seçimlere bağımsız bir şekilde girdiğini belirten Reisi, yolsuzlukla mücadele vurgusu yaptı. Seçimlere adaylığını koyan diğer isimler arasında ise eski İran Meclis Başkanı Ali Laricani de var. Laricani, aday olmaya son haftada karar verdiğini ve seçimlere bağımsız gireceğini söyledi. “Ülke yönetiminin aşırıcıların ve taviz verenlerin eline düşmemesi gerektiğini” kaydeden Laricani, “Uluslararası siyaset sahası duygusal sert sloganlarla sakinleşmez. Arzu edilen yönetim daha az slogan ve güçlü icraat ile olur” dedi. Laricani’nin yanı sıra Ulaştırma ve Şehircilik Bakanı Abbas Ahundi, eski Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani’nin oğlu Muhsin Haşimi ve milletvekili Mesud Pizişkiyan da adaylıklarını duyurdu. ‘Önce yetişkinler aşılansın’ çıkışı Dünyayı sarsan yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınında dün itibarıyla vaka sayısı 162 milyon 663 bin 552’e, can kaybı ise 3 milyon 374 bin 574’e yükseldi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Sektreteri Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, zengin ülkelerin çocuklar ve ergenleri aşılamayı bırakıp ellerindeki aşıları yoksul ülkelerle paylaşması gerektiğini söyledi. İsviçre’nin Cenevre kentinde düzenlenen bir sanal konferansta konuşan Ghebreyesus, “Yoksul ülkeler hâlâ sağlık çalışanlarına yetecek kadar bile aşı edinemedi. Hastanelerin yetersiz kaldığı ülkeler var” ifadelerini kullandı. “Yoksul ülkeler bu durumdayken zengin ülkelerde çocukların aşılanmasının ahlaki bir çöküş olduğunu” söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, 1215 yaş arası gençlere mümkün olan en kısa sürede aşı yapılacağını açıklamıştı. Kanada da aynı yaş grubuna aşı yapılmasına onay vermişti. İsviçre’de de geçen hafta 16 yaş üzerine aşı randevusu verilmeye başlanmıştı. Hükümete dava açtılar Öte yandan Tayland’da, Covid19 nedeniyle hayatını kaybeden 35 yaşındaki Kunlasub Watthanaphon’un ailesi, oğullarının ölümünden önce virüs destek hattına yaptığı çağrıların cevapsız kalması nedeniyle hükümet yetkilileri aleyhine dava açtı. Aile,1 milyon 221 bin TL’lik tazminat istediğini duyurdu. İsrail’in ‘Demir Kubbe’si tartışılıyor HÜSEYİN HAYATSEVER İsrail’in işgal altında tuttuğu Doğu Kudüs’teki Filistinlileri evlerinden zorla tahliye etme girişimi, Mescidi Aksa baskınlarının ardından bölgede yükselen gerilimde Filistinli grupların yoğun roket kullanımı, İsrail’in “Demir Kubbe” hava savunma sistemini yeniden gündeme getirdi. Savunma politikaları uzmanı Arda Mevlütoğlu, “Demir Kubbe”nin yüksek oranda etkili olmasına karşın bazı roketlerin sistemi aştığına dikkat çekti. Önceki savaş ve çatışmalarda da İsrail’e yönelik roket atışlarına karşın son çatışmada aynı anda yüzlerce roketin fırlatılması ve bunların Tel Aviv gibi Gazze’den uzak noktalara ulaşmasıyla gözler İsrail’in “Demir Kubbe” adı verilen alçak irtifa hava savunma sisteminde. İsrail, Demir Kubbe’nin Gazze’den atılan roketleri önlediği anlara ilişkin paylaştığı videolarla sistemin başarısını öne çıkartırken, bu sistemin önleyemediği roketlerin bazıları da İsrail’deki yerleşim yerlerine düşerek can kayıplarına yol açtı. İsrail’in “Demir Kubbe” sistemi, 2006’daki Lübnan Savaşı’ndan sonra ABD’nin de finansman desteğiyle geliştirilmeye başlandı ve 2011’de kullanıma alındı. Sistemin radarı, atılan roketleri ve yörüngesini tespit ediyor, roketin düşeceği yerde korunması gereken bir sivil yerleşim yeri ya da önemli bir altyapı tesisi varsa füze, bataryadan otomatik olarak ateşleniyor ve roket havada imha ediliyor. Roketin düşeceği yerin boş arazi olması durumunda sistem roketi imha etmiyor ve roketin düşmesi bekleniyor. İsrail, sistemin başarısının yüzde 90’ın üzerinde olduğunu açıklamıştı. ‘Yüksek maliyetli’ Son gelişmeleri Cumhuriyet’e değerlendiren savunma politikaları uzmanı Arda Mevlütoğlu, Demir Kubbe’nin özellikle maliyetiyle ilgili tartışmalara dikkat çekti. “Füze lançeri, komuta kontrol sistemi ve radarından oluşan bir bataryasının maliyeti 4050 milyon dolar civarında. Bu sistemde kullanılan Tamir füzelerinin bir tanesinin maliyetinin 2011’de 80 bin dolar olduğu söyleniyordu, son dönemde maliyeti düşürülmüş olabilir. 30 bin ile 50 bin dolar arası bir maliyeti olduğu tahmin ediliyor. Dolayısıyla bu, pahalı bir teknoloji. İsrail’e tanesi yaklaşık 300500 dolar maliyeti olan roketler atılıyor ve bunlardan aynı anda yüzlerce atılabildiğini görüyoruz; burada ciddi bir asimetri var. O nedenle bu işin finansmanı ve sürdürülebilirliği bir sorun haline geliyor. İsrail, ABD’den ciddi finansal destek alıyor” diye konuştu. Demir Kubbe’nin roket saldırılarını önlemede etkili bir sistem olduğunu ancak son çatışmada görüldüğü gibi yoğun roket saldırılarında “yorulabildiğini” belirten Mevlütoğlu şu görüşlerini dile getirdi: “Demir Kubbe, son derece etkili bir sistem. Fakat hava savunması, bir istatistik savaşıdır. 100 roketten 95’ini önlemesi etkileyici bir performans, fakat o kaçan 5 roket ciddi can ve mal kaybına neden olabiliyor. O zaman iş şuna geliyor: Hava savunmada yüzde 100 başarı sağlamak neredeyse imkânsız. Bu durumda kimse yüzde 95’lik önleme başarısına bakmaz, o yüzde 5’in yarattığı travma ortaya çıkar.” İsrail’in Gazze’ye uyguladığı ablukaya karşın Hamas’ın başını çektiği Filistinli grupların yoğun roket kullanımını da değerlendiren Mevlütoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Gazze Şeridi ve Batı Şeria İsrail’in havadan, karadan, denizden ve uzaydan 24 saat gözetlediği yerler. Ama buna rağmen özellikle Gazze Şeridi’nde Hamas ve diğer grupların bu roketlerin bir şekilde üretiminin sürdürebildiği anlaşılıyor. Burada da İsrail açısından ciddi bir istihbarat zafiyeti var.” ‘Hepsi Gazze dışından gelmiyor’ Mevlütoğlu, Gazze’den atılan roketlerin etkinliğinin arttığına da dikkat çekti. “Eskisi kadar kaba, iptidai roketlerden bahsetmiyoruz, isabet hassasiyetinde ve menzilde ciddi artışlar görüldü. Bu roket kabiliyetindeki artışlarla Demir Kubbe’nin üzerindeki yük de artmış durumda” dedi. Gazze’den atılan roketlerin bir bölümünün dışarıdan gelmiş olabileceğini ancak kaydadeğer bir bölümünün de Gazze içinde üretildiğinin anlaşıldığını kaydetti. “Bu roketlerin tamamının Gazze dışından geliyor olduğunu söyleyemeyiz. Roketlerin imalatında kullanılacak hammaddeler; yakıt, patlayıcı, gövde parçası, bunların ne kadarı Gazze dışından geliyor, ona dair elimizde bir veri yok. Fakat şu kesin: Gazze’de artık bir yeraltı roket endüstrisi oluşmuş ve çalışıyor” değerlendirmesini yaptı. l ANKARA ACILARINIZI PAYLAŞIYORUZ... Vefat ve başsağlığı ilanlarınız için yaptığınız ödemenin yüzde 20’sini Cumhuriyet Vakfı Burs Fonu’na aktarıyoruz. Bu fondan, yetenekli, ihtiyaç sahibi öğrencilere burs veriyoruz. Acılarınızı paylaşıyoruz. Yakınlarınızın adı bu burslarla yaşasın. www.cumhuriyetvakfi.org.tr ANKARA: 0312 442 30 50 İZMİR: 0232 441 12 20 İSTANBUL: 0212 343 72 74