Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 16 MAYIS 2021 PAZAR ‘Tam kapanma’ yarın bitiyor. Esnaf ise belirsizliğin ortadan kaldırılmasını istedi ‘Dayanacak güç yok’ İktidarın adına “tam kapanma” dediği ve 29 Nisan’da başlayan süreç, yarın sabah saat 05.00’te sona eriyor. Bu süreçten en çok etkilenen kesimlerden biri olan esnaf ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “kontrollü normalleşme takvimini” tanımı nedeniyle yeni dönemin nasıl olacağını büyük bir belirsizlik ve merak içinde bekliyor. Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK) da bu konuda harekete geçerek yeni çalışma düzeniyle ilgili genelgenin bir an önce yayımlanmasını isterken yeni süreçle ilgili dikkat çekici talepler de ortaya koydu. Gelinen noktada TESK’in iki ana talebi var. Birincisi bir daha “kapanBendevi Palandöken, 415 meslekte esnaflık yapan 2 milyonu aşkın üyelerinin salgından en fazla etkilenen kesim olduğunu belirtti. Esnafın yeni döneme ilişkin taleplerini dile getiren TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, artık kapanma olmamasını, karşılıksız destek verilmesini istedi. ma” istemiyorlar. “Kapanmadan esnafın zor durumda olduğunu bıktık” vurgusu yapıyorlar. bildiğini söyledi. Muhalefetin de Eğer kapanma olacaksa da esesnafa destek verdiğini kaydenafın uğrayacağı zararın mutladen Palandöken, “Yeniden kaka devlet tarafından karşılanmasını istiyorlar. Kapalı işyerlerinden beyanname istendiğine dikMUSTAFA ÇAKIR panma istemiyoruz. Esnafın dayanacak gücü yok” dedi. Salgın başladıkat çekiyorlar. İkincisi de borç ğından bu yaya da faizli erteleme yerine doğrudan na 1415 aydır esnaf karşılıksız destek talep ediyorlar. Es ve sanatkârın siftahnafın aldığı borcu ödeyemediğine vur sız dükkân kapattığıgu yapılıyor. Ertelemelerin de “faizli” nı ya da kapalı oldukolduğuna işaret eden TESK, esnaf pa ları için hiçbir iş yapra kazanamadığı için bunun bir anla madan biriken borçlamı olmadığını belirtiyor. rını ödeyemediklerini Tedarik için önemli TESK, SSK prim borçları sorununun da çözülmesini istiyor. Örneğin emeklilik primi alınacaksa sağlık priminin alınmaması isteniyor. Bilim Kurulu’ndan gelecek raporlar doğrultusunda hangi sektörlerin açılacağının belli olacağını hatırlatan TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, bunun bugün netleşmesini beklediklerini anlattı. Palandöken, yarınki kabinenin ardından açıklama olabileceğini de belirterek Cumhurbaşkanı’nın vurgulayan Palandöken, şöyle devam etti: “Artık pazartesi günü beklenmeden işletmelerin açılışları ile ilgili kafalardaki soru işaretleri giderilmeli, çalışma şekli ve şartları belirlenmeli. Tüm sektörlerde endişeli bekleyişe bir son verilmeli. Çünkü iş yapamayan on binlerce esnaf, ayakta kalmaya ve yaşam mücadelesi vermeye çalışırken belirsiz bekleyiş esnafımızı tedirgin etmektedir. Zamanında tedarik olması için şimdiden tedbir alınmalı.” l ANKARA AĞBABA: ESNAFA IŞSIZLIK ÖDENEĞI CHP milletvekili Veli Ağbaba, salgın ve salgın sonrası dönemde zor durumdaki esnafa düzenli katkı sağlanabilmesi için “Esnaf Destekleri Sigortası (EDS)” uygulamasına yönelik bir çalışma yaptıklarını açıkladı. Konuyla ilgili bilgi veren Ağbaba, şöyle konuştu: “EDS, zorunlu hallerde işyerini kapatmak zorunda kalan esnaf için ‘işsizlik ödeneği’ olacak. Kanun teklifini kısa süre içinde TBMM’ye sunacağız. Bu düzenleme ile 2017’de oluşturulan fakat uygulanmayan Esnaf Ahilik Sandığı’nın EDS’ye dönüştürülmesini öneriyoruz. Böylece esnaf, Covid19 salgını ve bundan sonraki mücbir durumlarda sürekli bir gelir desteğine kavuşur. Bu sistemle örneğin esnafa prime esas aylık kazancının yüzde 80’i oranında işsizlik maaşı ödenmeli. Yine zorunlu kapanma dönemlerinde esnafın biriken kira ve fatura borçları EDS tarafından karşılanmalı.” l ERDEM SEVGİ ‘1.5 DERECE’ İÇİN Yıllık 4.4 trilyon dolar gerekiyor İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında küresel sıcaklık artışının 1.5 santigrat derece ile sınırlandırılması amacıyla 20212050 yıllarında yapılması gereken temiz enerji yatırımlarının yıllık bazda 4.4 trilyon dolar olması öngörülüyor. Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) raporlarından derlenen bilgilere göre bu kapsamda en fazla yatırımın yüzde 34’le enerji verimliliği alanında olması öngörülüyor. Rapora göre ayrıca enerji teknolojilerine yapılan yatırımların her 1 milyon dolar karşılığında sağladığı istihdam imkânı, fosil kaynak alanlarına olan yatırımlara göre üç kat daha fazla. l AA 1 MİLYAR DOLAR Trüf mantarında hedefler iddialı Orman Genel Müdürü Bekir Karacabey, Türkiye’nin kilogram fiyatı 100750 Avro arasında değişen trüf mantarı üretimini artırdığını belirterek ?“? Ekonomistlerin tahminlerine göre trüf mantarı önümüzdeki 10 yıl içinde dünya çapında yıllık 6 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşacak. Kısa vadede Türkiye olarak bu pazardan 1 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmayı hedefliyoruz” dedi. Karacabey’in verdiği bilgiye göre eylem planı kapsamında 3 bin 840 dekarlık alanda trüf ormanı tesis edildi. Trüf mantarı halen eğitilmiş köpekler tarafından yoğun olarak toplanıyor ve İtalya, İspanya, Fransa, İsveç gibi ülkelere ihraç ediliyor. l AA TEMA ‘HAREKETLİLİK’ OİB’den büyük ödüllü yarışma Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği’nin (OİB) katma değerli ürün ve teknolojilerin geliştirilerek ihracatın artmasına katkı sunmak amacıyla düzenlediği 10. Otomotivin Geleceği Tasarım Yarışması için başvurular sürüyor. Bu yıl “Hareketlilik Ekosisteminde Çözümler” temasıyla sektörde fark yaratacak yenilikçi projelere toplamda 500 bin TL ödül verilecek. OİB Başkanı Baran Çelik, Türkiye’nin ArGe, yenilik ve tasarım merkezi olmasını ve ihracat artışına katkı sunmayı amaçladıklarını vurguladı. l Ekonomi Servisi Yılın ilk üç ayında konut kredi hacmi azalırken taşıtta yüzde 15 artış oldu Konut durdu, oto gazladı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Fintürk’ün Mart 2021 sonu itibarıyla açıkladığı güncel veriler, bireysel kredilerin hem yılın ilk üç ayındaki değişimini hem de bu değişimin il bazındaki farklılıklarını ortaya koydu. Sonuçlar, artan faizler ve yeniden hızlanan salgının konut kredilerini küçülttüğünü, TL’deki erimenin ise ithalat bağımlılığı nedeniyle zamlanan fiyatlardan çekinenlerin taşıt kredisi aldığını gösterdi. TÜİK’in kredili konut, ODD’nin taşıt satışı verileri de bu durumu teyit ediyor. İl bazında ise batıdaki hareketlilik yüksek oldu. Mart 2021 sonu itibarıyla Aralık 2020 sonuna göre en dikkat çekici değişim yüzde 15.1 artışla 13 milyar 566 milyon liraya ulaşan taşıt kredilerinde yaşandı. Konut kredileri ise yüzde 0.6 düşerek 276 milyar 723 milyon liraya inerken ihtiyaç gibi daha çok gelir kaybı yaşayanların kullandığı diğer tüketici kredileri ise yüzde 3.3 artarak 376 milyar 655 milyon lira oldu. Tekirdağ birinci Bu kapsamda il bazında taşıt kredilerinin hacmi Iğdır’ın dışında tüm illerde artarken en hızlı büyüme yüzde 26.9 artışla 182.7 milyon liraya ulaşan Tekirdağ’da görüldü. Artışta bu ili yüzde 25.6 (7.5 milyon TL) ile Kilis ve yüzde 21.5 (172.1 milyon TL) ile Muğla izledi. Konut kredisi hacmi ise 4 il dışında tüm Türkiye’de geriledi. En çok artış yüzde 1.4 ile 3 milyar 649 milyon liraya çıkan Muğla’da hesaplandı. Bu ili yüzde 0.3 (4.7 milyar TL) artışla Tekirdağ ve yüzde 0.2 (868.8 milyon TL) artışla Muğla izledi. Diğer tüketici kredileri de Ağrı dışında her ilde arttı. En çok artış yüzde 4.8 (6.7 milyar TL) ile yine Muğla’da görüldü. Bu ili yüzde 4.6 (6.3 milyar TL) artışla Tekirdağ ve yüzde 4.5 (1.4 milyar TL) artışla Rize takip etti. l Ekonomi Servisi McKinsey Global, ‘salgın sonrası tüketici’ye baktı Sanal market ve sağlık hizmetleri kalıcı olacak McKinsey Global Enstitüsü (MGI), “Tüketici Talebindeki İyileşme ve Covid19’un Kalıcı Etkileri” konulu bir rapor hazırlayarak hem salgının tüketici davranışları üzerindeki etkisine dikkat çekti hem de şirket ve politika yapıcıların bundan sonraki süreçte izlemesi gereken yollar konusunda önerilerde bulundu. Rapora göre çevrimiçi market alışverişi, sanal sağlık hizmetleri ve tüketicilerin ev için yaptıkları yeni düzenlemeler kalıcı olacak. Ancak kalıcılık için en önemli önkoşul yeterli altyapı yatırımlarının olması. Bu kapsamda örneğin, tüketiciler için güvenilir internet erişimi ya da uzaktan eğitimle ilgili yaşadıkları deneyimler kalıcılıkta belirleyici rol oynuyor. Şirketler tarafından ise çevİlke Bigan rimiçi markette teslimat yetenekleri yüksek ve veri tabanını başarılı şekilde yönetebilmek öne çıkıyor. Bunu yapabilenler, tüketicilerin sahip olduğu seçenekleri belirleyerek yeni ortama hızlı ve etkili bir şekilde cevap verebiliyor. Sürdürülebilirlik de büyük önem taşıyor. Raporu yorumlayan McKinsey & Company Ortağı İlke Bigan, “Sağlık hizmetlerinin sanallaşması, çevrimiçi market alışverişinin neredeyse ikiye katlanması, evde vakit geçirme alışkanlığının yaygınlaşması dijitale yönelen tercihlerin örnekleri arasında yer alıyor. Ayrıca evden çalışmanın beraberinde getirdiği ev içi harcamaların artması, evlerin tadilatı gibi yeni tüketici davranışları yaygınlaşıyor” dedi. l Ekonomi Servisi Marmaray’ı 845 yük treni kullandı Asya ile Avrupa kıtaları arasında kesintisiz demiryolu taşımacılığına imkân sağlayan “Marmaray Boğaz Tüp Geçişi”nden son bir yılda toplamı 15 bin 255 vagondan oluşan 845 yük treni geçti. TCDD Taşımacılık’tan alınan bilgiye göre bu trenlerden 451’i Avrupa yönüne, 394’ü ise Asya yönüne geçiş yaparak çoğu ihracatla ilgili brüt 700 bin ton, net 370 bin ton yük ulaştırdı. BakuTiflisKars Demiryolu Hattı ve “Orta Koridor”dan gelip Avrupa’ya devam eden uluslararası trenler ve Trakya’dan Ortadoğu’ya gönderilen ihracat trenlerinin tamamı yolcu taşımacılığının yapılmadığı 00.0005.00 saatlerinde “Marmaray Boğaz Tüp Geçişi”nden kıtalar arasında kesintisiz geçiş yapıyor. l AA Kutay Kartallıoğlu CARREFOURSA’DAN DUYURU Yerli üretici ve tohuma desteğini sürdürüyor CarrefourSA’nın, Türkiye’deki tarımın sürdürülebilirliği adına yerli üreticiyi ve yerli tohum kullanımını desteklediği açıklandı. CarrefourSA Üst Yöneticisi Kutay Kartallıoğlu, bu kapsamda Hektaş işbirliğiyle “İzlenebilir Gıda Platformu” başlattıklarını hatırlatarak “Müşterilerimize reyonlarımızda yer alan yedi farklı sebze ürününün üzerindeki QR kod sayesinde o ürünün nerede, nasıl yetiştirildiğini öğrenme fırsatı sunuyoruz. Çiftçilerle sözleşmeli alım garantisi modeliyle çalışarak üretim süreçlerini kontrol ediyor, planlı bir şekilde üretim yapılmasını ve hasat gerçekleşmesini sağlıyoruz” diye konuştu. TİMTEB’DEN YENİ ÇAĞRI: ‘Girişim Evleri’ne son başvuru 31 Mayıs’ta Türk Ekonomi Bankası’nın (TEB) “girişim bankacılığı” ile yenilikçi iş fikirlerini ekonomiye kazandırmaya ve girişimcilik ekosistemini güçlendirmeye yönelik çalışmalarını sürdürdüğü açıklandı. Bu kapsamda TÜBİTAK’ın Bireysel Genç Girişim (BiGG) Programı’nın uygulayıcı kuruluşlarından biri olan TEB, TİMTEB Girişim Evi programları ile hibe desteğinden yararlanmak isteyen girişimcilerin BiGG Programı’na başvurularını kabul etmeye devam ediyor. Programa katılmak isteyen girişimciler teblegirisim. com veya timlegirisim.com adresleri üzerinden 31 Mayıs tarihine kadar başvuruda bulunabilecek. l Ekonomi Servisi YAPI KREDİ BİLANÇOSU Aktifi yüzde 23 artışla 534.7 milyar TL oldu Yapı Kredi’nin, yılın ilk çeyreği sonunda ülke ekonomisine sağladığı kredilerin 421.5 milyar TL’ye ulaştığı açıklandı. Aktif büyüklüğü yıllık yüzde 23’lük artışla 534.7 milyar TL’ye ulaşan bankanın net dönem kârı ise 1.4 milyar TL olarak gerçekleşirken sermaye yeterlilik rasyosu yüzde 16.3 oldu. “Hizmette Sınır Yoktur” anlayışıyla ülke ekonomisine destek için çalışmaya devam ettiklerini belirten Yapı Kredi Üst Yöneticisi Gökhan Erün, “Bugüne kadar olduğu gibi, bundan sonra da müşteri odaklı hizmet ve toplumsal sorumluluk anlayışımızla ülkemize ve toplumumuza katkı sağlamayı sürdüreceğiz” dedi. Gökhan Erün ULAK YAZILIM BÜYÜYOR Yıl sonu 2 bin 500 kuryeye ulaşacak En çok istihdam artışı olan sektörlerden biri olan lojistik sektöründe bu dönemde kurye taşımacılığı ön plana çıktı. Pandemi öncesinde 40 kurye ile hizmet verdiklerini, bugün ise sayıyı 400’ün üzerine çıkardıklarını söyleyen Ulak Yazılım Teknoloji Kurucusu Sabri Sami Toker, 2021 yılı sonuna kadar şirkete direkt bağlı çalışan sayısını 2 bin 500’e yükseltmek için çalıştıklarını açıkladı. Bu konuda kaliteye dikkat çeken Toker, “ULAK App olarak online bir sertifikasyon programını hayata geçirmek üzereyiz. Bu çalışma için ilk hedefimiz Mesleki Yeterlilik Kurumu’ndan (MYK) sertifika talep etmek” dedi. ŞOK MARKETLER AÇIKLADI İlk üç ayda 700 kişi daha istihdam etti ŞOK Marketler’in, yılın ilk üç ayında 700 kişiye daha iş imkânı sunduğu ve toplam çalışan sayısının 36 bin 365 kişiye ulaştığı açıklandı. İlk çeyrekte şirketin net satışları da yüzde 36 artışla 6.4 milyar TL oldu. ŞOK Marketler Üst Yöneticisi Uğur Demirel, şunlara dikkat çekti: “Güçlü finansal yapımız ve müşteri odaklı iş stratejimizle 2021 yılının ilk üç ayında değişen koşullara hızla adapte olarak kesintisiz hizmet vermeye devam ettik. Sunduğumuz avantajlı fiyatlarla enflasyonla mücadeleye katkıda bulunarak hem hane hem de ülke ekonomisine katma değer sağlıyoruz.” Şirketin mağaza sayısı 8 bin 432 oldu. Uğur Demirel