Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 11 17 TEMMUZ 2020 CUMA Yılsonu hedefi 138.9 milyar lira olan bütçede 6 aylık açık 109.5 milyar liraya ulaştı w Bütçede hedef şaştı İlk altı aylık verilere göre Merkez Bankası’ndan yapılan 40.5 milyar TL’lik aktarmaya rağmen bütçe açığı büyüdü. Vergi gelirleri ise 307.7 milyar liradan 335.9 milyar lira oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın ilk altı aylık verile de 109.5 milyar TL’ye çıktı. Bu açık, MB’den yılbaşında aktarılan rine göre bütçe, Mer 40.5 milyar liraya kar kez Bankası’ndan (MB) yapılan 40.5 milyar liralık aktarmaya karşın MUSTAFA ÇAKIR şın gerçekleşti. 4 Yılsonu için bekle nen açık ise 138.9 mil 109.5 milyar lira açık verdi. yar lira. 6 aylık açık dikka Ortaya çıkan sonuç, yılsonu te alındığında yılsonunda he için hedeflenen 138.9 milyar defin tutturulması iyice zo liralık hedefin tutmasının zor ra girdi. olduğunu ortaya koydu. 4 Bütçe giderleri geçen yı Hazine ve Maliye Bakanlı lın 6 ayı ile karşılaştırıldığın ğı, bütçede haziran ve ocak da en fazla artış, cari trans haziran dönemi gerçekleşme ferlerde gerçekleşti. Bu trans lerini açıkladı. Haziran ayın ferler, 199.2 milyar liradan da bütçe giderleri 85.6 milyar 239.1 milyar liraya yükseldi. TL, bütçe gelirleri 66.3 mil yar TL olurken açık, 19.4 mil SGK’ye Hazine yardımı yar TL olarak gerçekleşti. Ve 4 Sosyal Sigortalar rilere göre haziranda vergi Kurumu’nun görev zararı ha gelirleri geçen yılın aynı ayı ziranda 4.9 milyar liraya, 6 na göre 44.8 milyar liradan ayda 46 milyar liraya çıktı. 55.4 milyar liraya yükselir SGK’ye haziranda 16.1 mil ken ocakhaziran döneminde yar lira, 6 ayda da 74.5 mil ise vergi gelirleri 307.7 mil yar lira Hazine yardımı ya yar liradan 335.9 milyar lira pıldı. ya çıktı. Açıklanan bütçe ger 4 Kâr amacı gütmeyen ku çekleşmeleri şöyle: ruşlara yapılan transferler 4 Geçen yıl haziranda 4.3 mayısa göre 25.9 milyon lira milyar lira olan faiz giderle dan 606.5 milyon liraya çıktı. ri, bu yıl 6.2 milyar lira ol Bütçe başlangıç ödeneği 2.9 du. Ocakhaziran döneminde milyar lirayken 6 ayda yapı ise geçen yıl 50.7 milyar li lan transfer 2.3 milyar lira ra olan faiz gideri, bu yıl 71.2 ya ulaştı. Hanehalkına yapı milyar liraya yükseldi. lan transferler haziranda 5 4 Ocakhaziran dönemin milyar 7 milyon, 6 ayda 36.1 de bütçe giderleri 564.9 mil milyar lira oldu. yar TL, bütçe gelirleri 455.4 4 6 ayda 11.1 milyar li milyar TL oldu. Giderler ge raya ulaşan sosyal amaç çen yıla göre yüzde 17.3 arttı. lı transferlerin tamamı yine Geçen yıl ocakhaziran döne “diğer sosyal amaçlı trans minde 78.5 milyar lira olan ferler” kaleminden gerçek açık, bu yılın aynı dönemin leştirildi. l ANKARA Bütçe OcakHaziran döneminde bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 39.3 artışla 109.5 milyar TL açık verdi. ‘Örtülü ödenek’ 1 milyarı aştı Bütçe başlangıç ödeneği 3.1 milyar lira olan, aktarmayla ödenek toplamı 3.4 milyar liraya çıkarılan Cumhurbaşkanlığı, 6 ayda 1.2 milyar lira harcama yaptı. Cumhurbaşkanlığı’nın kullanımında bulunan “örtülü ödenek” harcamaları ise haziranda bir önceki aya göre büyük bir artış yaparak 94.5 milyon liradan 223.9 milyon liraya çıktı. 6 aylık harcama toplamı da 1 milyar lirayı aşarak 1 milyar 8 milyon 561 bin lira oldu. Hizmet alım ları kapsamında müteahhitlik hizmetleri alımları da haziranda yükselerek 3.4 milyon liraya, 6 ayda ise 7.3 milyon liraya çıktı. Hizmet alımları için 6 ayda toplam 13.8 milyar lira, kiralar için de toplam 871.2 milyon lira harcandı. Taşıt kiraları için 236.6 milyon lira, hizmet binaları için de 358.3 milyon lira harcama yapıldı. Normalleşmeyle birlikte temsil ve tanıtma giderleri de sıçradı. Bir önceki aya göre 4.3 milyon liradan 14.8 milyon liraya çıktı. 6 aylık toplam 48.2 milyon lira oldu. Başlangıç ödeneği 11.5 milyar lira olan Diyanet’in 6 aylık harcama toplamı da 5.6 milyar lira olarak gerçekleşti. 6 aylık harcamalara bakıldığında ilk sırada 222.7 milyar lira ile Hazine ve Maliye Bakanlığı yer aldı. Bu bakanlığı 77 milyar lira ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve 60.5 milyar lira ile Milli Eğitim Bakanlığı izledi. Görev giderlerinde 2 milyar 47 milyon lira olan başlangıç ödeneği 6 ayda aşılarak 2.2 milyar lira oldu. Henüz düze çıkmadık yoksulluk derinleşecek Pandemi boyunca en çok perakende firması kuruldu Pandemi sürecinde en çok firma kuran sektör “perakende ticaret” olurken, en az firmanın kurulduğu sektörler plastik, telekomünikasyon, kozmetik ve makinaekipmanları oldu. İstanbul Ticaret Odası (İTO), Covid19 pandemisinin etkili olduğu 1 Nisan12 Temmuz tarihleri arasında kurulan 11 bin 165 firmanın sektörel dağılımını açıkladı. Buna göre, yaklaşık 3.5 aylık dönemde en fazla sayıda firma kuruluşunun yapıldığı 3 sektör, 957 firma ile “perakende ticaret”, 658 firma ile “konut inşaatı” ve 522 firma ile “bilgi teknolojileri” oldu. Bu sektörleri 512 firma ile “hazırgiyim ve konfeksiyon”, 447 firma ile “toptan ve dış ticaret”, 434 firma ile “işletme destek hizmetleri”, 402’şer firma ile “restoran ve yiyecek içecek hizmetleri” ile “bilgi, iletişim ve medya”, 345 firma ile “ilaç ve tıbbi cihaz” ve 277 firma ile teknik hırdavat sektör grupları izledi. İTO Başkanı Şekib Avdagiç, yeni firma kayıtlarının İTO’daki meslek gruplarına dağılımının, girişimcilerin ve dolayısıyla pandemide tüketicilerin talep ettiği ürün ve hizmetlere de işaret ettiğini belirtti. l Ekonomi Servisi Pandeminin yeni bir aşamaya girdiğine dikkat çeken Uluslararası Para Fonu (IMF), yoksulluğun ve eşitsizliğin daha da kötüleşeceği konusunda uyardı. IMF Başkanı Kristalina Georgieva, “Şirketlerin nakitlerini tüketmesiyle iflaslar yaygınlaşıyor. Beşeri sermaye risk altında. 162 ülkede 1 milyardan fazla öğrencinin eğitimi kesintiye uğradı. Salgın yoksulluk ve eşitsizliği artıracak. İç politika ve uluslararası işbirliği alanlarında daha fazla eyleme ihtiyaç var” dedi. ‘Belirsizlik büyük’ “Henüz düzlüğe çıkmadık” diyen Georgieva, “Hastalığın ikinci büyük küresel dalgası ekonomik faaliyette daha fazla bozulmaya yol açabilir” diye konuştu. Öte yandan IMF, 18 IMF: 162 ülkede 1 milyardan fazla öğrencinin eğitimi kesintiye uğradı. Şirketlerin nakitlerini tüketmesiyle iflaslar yaygınlaşıyor. Salgın, yoksulluk ve eşitsizliği artıracak. Temmuz’da sanal ortamda kilde toparlanabilir, tedavi düzenlenecek G20 Maliye ler ile aşılardaki tıbbi atılım Bakanları ve Merkez Banka lar güven ve faaliyeti artıra sı Başkanları Toplantısı ön bilir. Ancak, hastalığın daha cesi “G20 Gözlem Notu” ra da yayılması daha geniş çap porunu yayımladı. ta bozulmaya yol açabilir” Küresel ekonomi denildi. İşsizlik oranla nin bu yıl yüz rının yüksek olduğu ve de 4.9 daralma kriz öncesindeki sevi sının beklendi yelere hızlıca dönmesi ğinin anımsatıl nin mümkün olmadığı dığı raporda, nın altı çizilen raporda, “Belirsizlik işsizlik sigortası çok yük ve sosyal ko sek. Faali rumanın ge yet, yeni rekli olma den açılan ya devam ekonomiler edeceği de beklenen vurgulan den da dı. l Eko ha hızlı nomi Ser bir şe Kristalina Georgieva visi Markete giden makarnaya koştu Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği Başkanı Abdülkadir Külahçıoğlu, “Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının açıklanmasının ardından yaşanan 10 günlük süreçte makarna tüketimi yüzde 300 arttı. Yılın ilk 6 ayındaki tüketim ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 20 artarak 400 bin tona ulaştı” dedi. Külahçıoğlu, tüketicilerin makarnayı ekonomik olmasından dolayı çokça tercih ettiğini söyledi. Bu süreçte ihracatı öteleyerek iç piyasanın ihtiyaçlarını karşılamaya yöneldiklerini kaydeden Külahçıoğlu, “Yaklaşık 1015 günlük süreçte, raflardaki makarna sabah boşalsa da öğlen raflardaki yerini aldı. Sektörümüzün bu aşamada iyi bir sınav verdiğine inanıyoruz” diye konuştu. l AA Otomotivde ilk altı aylık kayıp 315.5 milyon dolar Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği, sektörün ilk 6 aylık ihracatının 315.5 milyon dolar gerilediğini açıkladı. Dünyayı etkisi altına alan Covid19 salgını nedeniyle geçen yılın aynı dönemine göre 990 milyon 282 bin dolar olarak gerçekleşen ihracat, bu yılın aynı döneminde 674 milyon 714 bin dolar oldu. Haziran ayıyla yeniden yükselişe geçen sektörün dış satımında ise Avrupa ülkeleri başı çekti. Sektörün yılın ilk yarısında en fazla ihracat yaptığı ülke Almanya oldu. İhracatçılar, bu ülkeye 122 milyon 922 bin dolarlık otobüs, minibüs ve midibüs sat FIat ve Peugeot’nun yeni adı: StellantIs Otomobil üreticileri Fiat Chrysler Automobiles ile Peugeot SA, gelecek yıl tamamlanması beklenen birleşmeden sonra “Stellantis” adını alacak. Şirketlerin yaptığı açıklamaya göre Stellantis, “yıl dızlarla aydınlanmak” anlamına gelen Latince fiil “stello”dan türetildi. Grubun sahip olduğu markalarının isimleri ve logoları değişmeden kalacak. Şirketin markaları arasında Fiat, Jeep, Maserati ve Opel bulunuyor. tı. Almanya’nın ardından en fazla ihracat Fransa’ya yapıldı. Geçen yılın tamamında Türkiye’nin en fazla otobüs, minibüs ve midibüs ihraç ettiği ülke olan Fransa’ya 2020’nin ocakhaziran döneminde 94 milyon 479 bin dolarlık ürün gönderildi. İhracatta üçüncü sırada yer alan İtalya’ya yapılan dış satım ise 63 milyon 712 bin dolar olarak kayıtlara geçti. Söz konusu 3 ülkeye gerçekleştirilen ihracat, sektörün toplam dış satımının yüzde 41.6’sını oluşturdu. AB: Türkiye güvenli değil Avrupa Birliği (AB), her 15 günde bir yenilenen “güvenli ülkeler listesinde” Türkiye’ye yine yer vermedi. Türkiye, hâlâ “zorunlu haller dışında gidilmemesi gereken ülkeleri” simgeleyen turuncu listede yer alıyor. Avrupa makamları, tatil ya da aile ziyaretinin zorunluluk olmadığına işaret ederek Türkiye’ye gidilmemesi uyarısında bulunuyor. Koronavirüs vakalarının 100 bin kişide 16 ve aşağısı olan ülkeleri güvenli sayan AB, Türkiye’de ise vakaların hâlâ 100 bin kişi başına 20 civarında olduğunu belirtti. Başta Hollanda olmak üzere birçok Avrupa ülkesi, Türkiye’den dönenlere 14 günlük zorunlu karantina uyguluyor. Karantinaya tabi tutulanlar, bu süreyi yıllık izinlerinden düşemeyecek. l Ekonomi Servisi Ötekileştirmenin dayanılmaz akıldışılığı Virüs yasaklarına, sağlık gerekçeli güvenlik önlemlerinden yararlanmada, 15 Temmuz’un bu yılki etkinliklerinin programlarının maratonunda, hele de canlı yayınlarında, dünya ölçeğinde darbeye karşı direnmiş tek lider Erdoğan, Tekadam pazarlanmasında ipin ucu öylesine kaçırıldı ki.. 15 Temmuz’da, kuşkusuz Erdoğan’ın direnme çağrısı ile kendilerini ölümüne sokaklara atmış olan, çok farklı toplumsal kesimler, ülkeseverlerden.. Ülkenin bağımsızlığını savunan, ötesinde Amerikan emperyalizmi ağırlıklı pazarlanmış FETÖ’cü darbeye karşı, antiemperyalist, ulusal bağımsızlıkçı, Mustafa Kemal’in askerleri de içlerinde her kesimden sınıftan halkın direnişi gölgelendi.. Yine kuşkusuz yeri geldikçe etkinliklerin her birine dönük ayrıntılı değerlendirmeler yapan, yaşananların içyüzüne de tanıklık etmişlerden dinlenen canlı tanıkların aktarımlarında, isim isim ölenlerin öyküleri, yaşayanların canlı anıları da aktarılırken, yine dünyada yaşanan bu türden sivil darbe tuzaklarında, bu boyutlarda bilinçli, yürekli halkın her kesiminden yürekli duruşunun örneklerinin görülemediğinin de altı özenle çizildi. Bir adım ileri Yenikapı ruhuna ülkemizin günümüzde daha da çok gereksinim duyacağı sorunlar yumağının içindeki gelişmelerden, en çarpıcılarına ilişkin en güncel, yürek yakan yeni tehditler, yaşanan yeni acılardan.. Suriye, Ortadoğu, Libya.. yeni şehitler de içinde örneklerle, ülke çapında kenetlenme çağrıları yapıldı.. Şehitler ve gazilerimiz üzerinde kenetlenme söylemleri, çağrıları nasıl oluyorsa oluyor, eğiliyor, bükülüyor.. Millet cephesi adına ortak algı oluşturma, güdüleme stratejileriyle, en beylik söylemle Meclis’te milletvekillerinin, sokaklarda halkın kenetlenmesi sayesinde, FETÖ’cü darbenin, 15 Temmuz’un kırılması, büyük olasılıkla Başkan Erdoğan’ın canını da alma pahasına düzenlenmiş, başarısızlığa uğratılmış, yarım kalmış kanlı darbenin sonrası; yürünmesi seçilmiş yollarda “Ötekileştirmenin dayanılmaz akıldışılığı” ile yaratılan ve inatla yürütülmek istenen 20 Temmuz ruhu ile atılan adımlardaki sorumsuzluklar, akılsızlıklar, haksızlıklar, hukuksuzluklar, hak ve adalet düzeninde açılan yaralar sarılmıyor.. HHH Geçmiş yılların 15 Temmuz etkinliklerinde hiç değilse sokaklara çıkmış, canlarını vermiş, gazi olmuş, bedel ödemiş halktan kitlelerin katılımlarından gelen bir doğal denge vardı.. Bu yıl zorunlu virüs gerekçeli soluksuz sürdürülen teksesli, tek yanlı toplumu güdüleme operasyonlarında ipin ucu öylesine kaçırıldı ki.. 15 Temmuz’un ortak paylaşılması yolnda en sıradan bir el uzatılmayan, akla sığmayacak suçlamalarla hedef tahtası yapılan tüm muhalefet partileri, liderleri en ağır suçlamalarla karalanmanın ötesinde, varlıkları ile yok sayılmalarıyla bile yetinilmeyerek, soluksuz ulusal duruşa çomak sokmanın ötesinde, ulusal birliğe, çıkarlara zarar vermekle suçlanıyorlar.. Gülen cemaati döneminin yolu, taktikleri birbir atlanmadan yürünen tek yanlı haksız, hukuksuz, en sıradan hak arama, muhalefet yapma yollarını tıkayan.. O günlerden günümüze, dünyada bir örneği olmayan partili başkan, Tekadam, Saray rejimi modeli üzerinden, haksız, hukuksuz icraatlarla, bırakınız Millet cephesi partilerinin Meclis’teki varlıklarının tanınması, Meclis’in gerçek yasal düzeni içinde çalıştırılmasını, dişimizi kıracağımız tek örneği yaşanamıyor. Sandıktan çıkmış oylarla gelmiş belediyeler yönetimlerinin en sıradan işlevlerini yürütmelerinin önlerine izansız, haksız, hukuksuz tuzaklarla, şeytana pabucunu ters giydirecek taşlar örülüyor. “Herkes Tekadam rejimine biat etsin, yoksa yanar..” üslubu 15 Temmuz günü ve gecesi katlanmış olarak sürdürülen güdüleme operasyonlarında, zaman zaman ipin ucu öylesine kaçırıldı ki.. Şaşkınlıkla gecenin bir saatlerinde en azından sinema, müzik saatleri ilan edilmiş, vazgeçilmez sayılan kanallarda bile, tekmili birden tek yayın, sahibinin tek sesi yayınlara tanıklık etmek zorunda kaldık. TRT ipin ucunu öylesine kaptırmıştı ki kanalların logolarını bile kullanma gerksinimi duymadan, TRT 2 benzeri kanallarının bile kullanmaktan vazgeçmiş, kanalların birleştirildiği yayın akışlarına geçmişti. Acaba bir meraklısı araştırma kurumu çıkmış mıdır ki.. 15 Temmuz günü calı yayınlarının toplam izlenebilirliğinin sonuçlarını araştırmış olsun.. Daha gerçekçi bir sorgulamayla, erken seçim hesapları varsa, yıldırma, umutsuzlukla eski oylardan kaçanlar yerine, yeni en çaresizlerden oy devşirme hesaplarında, akıldışı bir siyasal başarı kazanma düşleri olanlar, akıllarını başlarına devşirmeyenler hâlâ var mıdır?