Katalog

8 15 TEMMUZ 2020 ÇARŞAMBA DOLAR [email protected] avro sterlin FAİZ TASARIM: SERPİL ÜNAY BORSA ALTIN CUMHURİYET EKONOMİ ALTIN 24 AYAR 6.8910 0.6 kuruş 7.8390 3.3 kuruş 8.6100 7.8 kuruş 10.22 Sabit 117.741 658 puan 2680.90 7.61 lira 399.95 95 kuruş Veli Ağbaba: İşsizlik Sigortası Fonu’ndan işçilere 1177 TL yerine 547 lira verildi ‘Ücretsiz izin’ tepkisi Salgının etkilerini hatırlatan CHP Genel Başkan Yardımcısı Ağbaba, “Ücretsiz izne çıkarılan işçilere İşsizlik Fonu’ndan aylık asgari ücret düzeyinde ücret ödenmeli” dedi. Veli Ağbaba, işsizlik ödeneğinden yararlanma koşulu olan “son 3 yıl 600 gün prim ve son 120 gün kesintisiz hizmet akdi”nin bu süreçte kaldırılmasını önerdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, Covid19 sürecinde işsizlik ve gelir kaybının tarihi seviyelere ulaştığını ve işsizler için kurulan İşsizlik Sigortası Fonu’nun bu süreçte işsizlerden çok, işverenlerin derdine deva olmaya devam ettiğini savundu. İşsizlik Sigortası Fonu’nun haziran ayı bültenine göre, NisanHaziran 2020 dönemlerinde nakdi ücret desteğini almaya hak kazanan 1 milyon 705 bin 147 kişiye toplam 2.8 milyar lira ödeme yapıldığını belirten Ağbaba, “Ücretsiz izin uygulaması ile günlük 39 lira yani aylık 1177 liraya muhtaç bırakılan milyonlarca çalışana bu süreçte bu para bile çok görülmüştür. Fonda yer alan bilgi lere göre nakdi ücret desteğine çıkartılan işçilere aylık 1177 lira değil, ortalama her bir işçiye aylık 547 lira verilmiştir” dedi. 2.2 kat fazla Ayrıca bu yılın ilk 6 ayında işverenlere teşvik ve destek gelirleri adı altında 9.3 milyar lira, aktif işgücü programlarından 1.9 milyar lira ve işbaşı eğitim programlarından 1.5 milyar lira olmak üzere 12.8 milyar lira para aktarıldığını belirten Ağbaba, buna karşın TÜİK’in işgücü verilerine göre istihdamın ocaknisan arasında 1 milyon 652 bin kişi azaldığını ifade etti. Ağbaba, şöyle devam etti: “Son 6 ayda işsizlere işsizlik ödeneğinden toplam 5.6 milyar lira ödenirken, işverenler fondan işsizlere göre 7.1 milyar lira daha fazla yararlandı. Yani işverenlere fondan işsizlere göre 2.2 kat daha fazla para kullandırıldı. Kolaylaşmalı İşçilerin bir nevi kendi parası olan bu fondan yararlanamadığını vurgulayan Veli Ağbaba, şu bilgileri verdi: “İşsizlik Sigortası Fonu’ndan yarar lanmak için öyle koşullar getirilmiştir ki, fondan işçiler dışında herkes yararlanıyor. Türkiye OECD ülkeleri arasında işsizlik ödeneğinden yararlanma koşulu en zor olan ülkelerin başında gelmektedir. Hükümete sormak istiyoruz: Bu zor koşullarda işsizlik ödeneğinden yararlanma hakkı kolaylaştırılmayacak da ne zaman kolaylaştırılacaktır?” İstihdam kalkanı sonbahara kaldı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın daha önce duyurduğu geniş kapsamlı “İstihdam Kalkanı Paketi”nin sonbahara kaldığı, AKP grubunun 67 maddeden oluşan mini bir paketi TBMM’ye sunacağı öğrenildi. Dünya’nın haberine göre, bu pakette kısa çalışma ödeneğinde sektörleri belirleme konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki verilecek. Böyle sürerse kriz büyüyecek Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği’nden (İGİAD), ülkedeki koronavirüs vakalarının aynı hızda devam etmesi halinde ekonomik krizin daha da derinleşeceği konusunda uyarı geldi. İGİAD Başkanı Ayhan Karahan’ın yaptığı yazılı açıklamada, “Ülkemizde salgın bugünkü haliyle devam eder ve yükselişe geçerse toplum sağlığı ve sosyal hayat bozulacak, eylülde açılacak olan okullarımız açılamayacak, yurtdışı uçak seferleri başlayamayacak, turizm sezonu bu haliyle sezonu açamayacak, alışveriş canlanmayacak, işsizlik artacak; ekonomi çarkları dönmeyecek, kriz daha da derinleşecektir” denildi. “Yeni normale geçince virüsü unuttuk ama virüs bizi unutmadı” denilen açıklamada şu çağrı yer aldı: “İGİAD olarak bütün toplum kesimlerine sanayi ve ticaret odalarına; sendikalara, iş dünyasına çağrıda bulunuyoruz. Gelin hep birlikte virüse cephe alarak birlikte mücadele edelim.” l Ekonomi Servisi Evlenecekleri altın vurdu Evlenmek isteyenleri koronavirüs nedeniyle yapılamayan düğünlerden sonra bir de yüksek altın fiyatları vurdu. Siirt’te kuyumculuk yapan Gökçen Işık, çocuğunu veya kardeşini evlendirmek isteyen yurttaşların da altın fiyatlarının düşmesini beklediğini söyledi. Işık, son dönemde en çok rağbet gören gram altının da 400 liraya çıkmasıyla birlikte alınamadığını kaydetti. Mehmet Karakuş isimli yurttaş da, “Kardeşimi evlendirecektik. Altın fiyatlarından dolayı düğünü ertelemek zorunda kaldık” diye konuştu. l İHA Kriz masaları kalıcı olacak Deloitte Türkiye’nin “Covid19 Sonrası Çalışma Hayatının Geleceği Raporu”, koronavirüs pandemisiyle yaygınlaşan kriz masalarının salgın bittikten sonra da süreceğini ortaya koydu. Deloitte İnsan Yönetimi Hizmetleri Lideri Cem Sezgin, raporu 4 ay boyunca yüzlerce şirket sahibi, yöneticileri ve çalışanlarıyla bire bir görüşmeler yaparak hazırladıklarını belirtti. Hazırlık gerekli Sezgin, sürekli işleyen kriz masalarının da yeterli olmayacağını, karar alma süreçlerini dinamik işletebilmenin büyük veri, analitik ve Deloitte Türkiye’ye göre, Covid19 döneminde popülerleşen kriz masaları, sürekli işleyen yapılar haline gelecek. teknolojiden faydalanarak ket kendi gerçeklerinin şekil mümkün olabileceğine dik lendirdiği sınırları içerisinde kat çekti. etkilendi” diyen Sezgin, “İşin Covid19’un, bilgile geleceğini şekillendiren ri analiz etmeye ihtiyaç üç ana başlık olan iş, iş duyulan yepyeni bir gücü ve işyeri ile ilgili sayfa açtığını belirten belirli inisiyatifleri da Sezgin, bundan sonra ha önce hayata geçirmiş olağanüstü değişimle şirketler, iş sürekliliğin rin etkileri karşısın de ve Covid19’un da çok daha hazırlıklı olmanın hedeflenmesi gerektiğini vurguladı. “Bu salgından her şir yarattığı olumsuz koşulları yönetmede görece daha başarılı oldular” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Cem Sezgin Kriz derinleşiyor Analiz yapmak, olayı belirlemek, nedenlerini irdelemek, öngörülerde bulunmaktır. Günü kurtarmak için izlenen politikalar, finansal kriz, bankaların yükümlülüklerini, taahhütlerini zamanında yerine getirememe olasılığını da artırmaktadır. TCMB’nin sürekli rezerv kaybı, cari işlemler açığının büyümesi, banka kredilerinin genişlemesi, hanehalkının borç yükünün ağırlaşması, ülkeden sermaye çıkışı, makro, ekonomik riskler olarak finansal krize de yol açabilecek gelişmelerdir. Ulusal parası tam konvertibl olmayan ülkelerin merkez bankaları, dış borç servisini zamanında yerine getirebilmek, gerektiğinde kambiyo piyasalarına müdahale etmek, kur istikrarını koruyabilmek, piyasalara güven verebilmek için, uluslararası rezerv tutmak zorundadır. Bir ülkenin resmi uluslararası rezervi, yabancı para cinsinden finansal varlıklarıyla uluslararası standartta altın mevcudundan oluşur. IMF nezdinde rezerv dilimiyle FON’un tahsis ettiği özel çekim hakkı da (SDR) resmi rezerve dahildir. Uluslararası brüt rezervden merkez bankasının döviz yükümlülükleri indirilerek net rezerve ulaşılır. TCMB’nin brüt döviz varlığının ve yükümlülüğünün ana kaynağını, bankaların döviz tevdiat hesapları zorunlu karşılığı olarak yatırdıkları mevduat oluşturur. MB’nin döviz rezervinin yeterliliği değerlendirilirken, “Brüt Döviz Rezervi / Kısa Vadeli Dış Borç; Brüt Döviz Rezervi / Bankacılık ve Reel Sektör Konsolide Bilanço İçi Döviz Pozisyon Açığı; Net Döviz Rezervi / Cari İşlemler Açığı; Net Döviz Rezervi / Aylık Ortalama İthalat; Net Döviz Rezervi / Yıllık Döviz Gideri” gibi göstergeler dikkate alınır. TCMB’nin günümüzde net döviz rezervi oluşmadığından yukarıdaki göstergelere göre döviz rezervi yetersizdir. Kırılgan, dış borcu yüksek, cari işlemler açığı veren bir ülkenin döviz rezervinin yetersizliği, kredi değerliliğini etkilemektedir. TCMB’nin yedek akçesinin Hazine’ye aktarılması önemli değil, döviz rezervinin azalmakta oluşu risk oluşturur. Ülkeler arası fiziki mal ve hizmet hareketlerinin izlendiği cari işlemler hesabı, dış ticaret açığının büyümesi, turizm başta olmak üzere hizmet gelirlerinin azalması sonucu cari yılda açık vermekte ve açığın artması da beklenmektedir. Ülkenin dış ödemeler bilançosu tanım gereği dengede olduğundan, cari işlemler açığı oluştuğunda, açık, finans hesabı fazlası ve/veya rezerv azalışı ile fonlanır. Petrokimya küçülecek Balıkesirli köylüye kooperatifle destek Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, pandemi nedeniyle üç aydır yapılamayan köy ziyaretlerine başladıklarını, kooperatifçiliğe hız verdiklerini duyurdu. İlk durağı, bamya üretiminin ağırlıkta olduğu Akçapınar Köyü olan Ergin, mahsullerin konserve olarak pazar lanması için kooperatifle öncülük edeceklerini anlattı. “Ürün tarlada kalmayacak, kooperatif aracılığı ile ülkenin dört bir yanına gönderilecek” dedi. S.S Ayvalık Üretim ve Pazarlama Kooperatifi, Ayvalık Belediyesi öncülüğünde kurulmuştu. l Ekonomi Servisi SOCAR Türkiye Rafineri ve Petrokimya İş Birimi Başkanı ve Petkim Genel Müdürü Anar Mammadov, dünya genelinde petrokimya sektörüne ilişkin, “2019 üretim ve satışlar açısından bizim için çok iyi bir yıl oldu, 2020 farklı. Petrokimya ürünlerinde fiyatlarda küreselde çok ciddi daralma bekliyoruz” dedi. 2020 yılının ilk çeyreğinde 2019’un aynı dönemine kıyasla Petkim’in üretiminde yüzde 2’ye yakın artış izlediklerini kaydeden Mammadov, şu anda ise gelece ği öngörmenin çok zor olduğunu vurguladı. Mammadov, “Ürün talebi olarak baktığımızda, uçuşların sayısında ciddi şekilde düşüş olduğu için jet yakıtında talep neredeyse sıfıra yakın oldu” diye konuştu. Mammadov, pandemi sürecinde tarihi düşüşler gösteren petrol fiyatlarına ilişkin ise şunları söyledi: “Türkiye’de petrol üretmiyoruz, petrol ithal edip STAR Rafineri’de işliyoruz. Bizim için Türkiye’de önemli olan petrol fiyatları değil, rafineri marjları. Petkim tarafında ise aslında petrol fiyatlarının düşüşü pozitif oldu. Bizim temel hammaddemiz nafta olduğu için petrol fiyatları düşerken naftanın fiyatı da ciddi şekilde aşağıya indi. Bu da bizim petrokimya tarafında kârlılığımızı artırma imkânı yarattı.” l AA Anar Mammadov Besiciler saman fiyatlarından dertli Malatya’da besicilerin hayvanları için aldığı saman fiyatları el yakıyor. Yetiştiriciler, 1 ay öncesine kadar 400 lira olan saman fiyatının bir anda 650 liraya kadar yükselmesine tepki gösterdi. Malatya’nın Yeşilyurt ilçesine bağlı Bostanbaşı Mahallesi’nde yıllardır besicilik ile uğraşan Özay Dursun, “Besicilerin sesini duysunlar istiyoruz. Tarım Bakanlığı bir an evvel bu soruna el atmalı” dedi. Özay, “Böyle giderse artık hayvan beslemekten, besicilik yapmaktan vazgeçeriz” diye konuştu. l İHA Tarladaki maliyetler zorluyor Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (TarımÜFE) Haziran 2020 verileri, üretim maliyetlerindeki artışın sürdüğünü ortaya koydu. Buna göre: 4 TarımÜFE, 2020 Haziran ayında bir önceki aya göre yüz de 0.45, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 8.49, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14.50 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 14.29 arttı. 4 Haziranda tarladaki maliyeti en fazla artan ürün, yüzde 10.36 ile taze fasulye oldu. 4 Bunu yüzde 10 ile barbunya, yüzde 9.28 ile kabuklu yerfıstığı, yüzde 6.62 ile yeşil mercimek, yüzde 4.60 ile sivribiber ve yüzde 3.01 ile çilek izledi. Maliyet artışından dolayı çiftçiyi zorlayan diğer ürünler arasında nohut ve antepfıstığı yer aldı. 4 Üretim maliyetlerindeki artış, yüksek döviz kurlarından dolayı hız kesmiyor. Türkiye’de tarımsal girdi maliyetlerinin yaklaşık yüzde 90’ı ithal edildiği için, çiftçi bu girdileri karşılamakta zorlanıyor. 4 Sektörlerde bir önceki aya göre değişim; tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 0.40, ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 1.58 ve balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde yüzde 1.74 artış gerçekleşti. 4 Ana gruplarda bir önceki aya göre değişim, canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 0.35 ve çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 2.96 artış olarak gerçekleşti. l Ekonomi Servisi Marketlerin kurban satışına tepki Büyük marketlerdeki kurbanlık satışları, üreticilerin ve kasapların tepkisine neden oldu. Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği Başkanı Nihat Çelik, zincir marketlerin kurbanlık satışını ticari faaliyet olarak görmelerini eleştirdi. “Marketlerin kurbanlık satışları üreticilerimizi de olumsuz etkiliyor” dedi. Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Fazlı Yalçındağ ise, marketlerin kurbanlık satışına düzenleme getirilmesini talep etti. l Ekonomi Servisi Altı ayda 16 milyar veri kaydı sızdırıldı Bitdefender’in raporuna göre, yılın ilk 6 ayında 16 milyar kişisel veri kaydı, siber korsanlar tarafından sızdırıldı. Olaylar online randevu uygulamalarından konaklama ve sağlığa kadar birçok sektörde görüldü. Bu yıl, veri ihlalleri konusunda yeni bir rekor kırılacağını öngördüklerini Bitdefender Türkiye Genel Müdürü Barbaros Akkoyunlu, “Her zaman kişisel bilgilerinizin ele geçirilebileceğini göz önünde bulundurarak tüm çevrimiçi hesaplarınız için aynı şifreleri defalarca kullanmayın” uyarısında bulunurken, hedef tahtasındaki şirketlerin ise artan veri ihlalleriyle mücadele etmek için proaktif, çok katmanlı bir savunma planına yatırım yapmaları gerektiğini belirtiyor. l Ekonomi Servisi ‘Her 3 alışverişten biri online yapıldı’ Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı Serkan Ülgen, pandemi dönemindeki “evde kal” çağrıları ile birlikte tüketicilerin internet alışverişine yöneldiğini belirtti. Ülgen şu bilgileri verdi: “Müşterilerimizin yaptığı her 3 işlemden birinin internet alışverişi olarak gerçekleştiğini söyleyebiliriz. Covid19 salgını öncesi dönemde bu oran her 5 işlemden 1’iydi. Normalleşme süreci olarak değerlendirdiğimiz 130 Haziran tarihleri arasında, eticaret alışveriş cirosu, pandemi dönemi öncesine göre yüzde 22, pandemi dönemine göre ise yüzde 14 artış gösterdi.” Ülgen’in verdiği bilgiye göre, haziranda bankanın kredi kartlarıyla geçen temassız işlem adedi pandemi dönemine göre yüzde 57 arttı. l Ekonomi Servisi