Katalog

12 7 HAZİRAN 2020 Sağlıklı yaşamayı seçmek zor değil, yeter ki isteyin Ya hep ya hiç demeyin! İ lk haftalarda genelde çok yüksek olan motivasyonumuz ve kilo verme isteğimiz zamanla azalıyor ve sıkılıp diyeti Su içmek için susamayı beklemeyin. Hedefinizi gözünüzde büyütmeyin. Alkol tüketiminizi sınırlandırın. Unutmayın bir gramında 7 kalori var, alkol hiç masum değil. u Kilo vermek ya da kilonuzu ko kolay sağlayabilirsiniz. yarıda bırakabiliyoruz. rumak için ya hep ya da hiç mantığın u Alkol tüketimini mümkün olduğun Hedefimiz bir süre sonra gözümüzde MERVE SAATÇİ dan vazgeçin. Her şeyden az miktarlarda tüketerek besin seçiminde den ca azaltın. Önerilen alkol miktarı haftada erkekler için 2 kadeh, kadınlar için 1 kadeh büyüyor, isteksiz Beslenme Uzmanı ge yaratmaya çalışın. Yağlı ve kalori tir. Alkol seçimi yaparken alkol oranı düşük lik ve iştahı kont si yüksek bir yemek yediğiniz öğün olan şarap veya cin tonik tercih edebilirsi rol edememe gibi den sonra aynı gün tekrar yağlı besin niz. Alkolün 1 gramının yaklaşık 7 kalori ol durumlar başlıyor. “Yeni hayata” ler tüketmek yerine, susuz bir sebze yeme duğunu yani pek de masum olmadığını unut başlarken kendinizi sağlıklı bir ya ği veya salata gibi hafif besinler ile öğününü mayın. şama hazırlarken nelere dikkat et zü tamamlayın. u Su içmek için susamayı beklemeyin. melisiniz, gelin birlikte bakalım... u Yaza motivasyonunuz yüksek KÜÇÜK TABAK IŞE YARAR Yeterli su tüketip tüketmediğinizi idrar renginizden anlayabilirsiniz. Renk koyu sarı ise girmek ve planlı bir şekilde ilerle u Market alışverişi sırasında mutlaka etiket yetersiz su alıyorsunuz demektir. Hızlı bir mek için kendinize yapılacaklar lis okumayı alışkanlık haline getirin. Besin seçimi metabolizma ve sağlıklı bir dolaşım için her tesi hazırlayın. Bu listeyi hazırlarken yaparken etiket üzerindeki kalori, yağ, karbon gün en az 2 litre su içmeyi alışkanlık haline gerçekçi ve kalıcı beslenme alışkanlık hidrat, şeker ve tuz değerlerini, son kullanma getirmeye çalışın. larını hedeflemek son derece önemli. tarihlerini inceleyin. u Sağlıklı kilo vermenin en iyi yolunun u Genelde belli bir tarihte diyete baş u Sofrada küçük tabaklar kullanmayı de beslenme uzmanı tarafından hazırlanmış, ki layacak olan kişiler o sürece kadar diledi neyin. Genelde aç olmasak bile tabağımız şiselleştirilmiş bir programı sürdürmek ve ği birçok şeyi tüketiyor. Diyete başlıyorum dakileri bitirene kadar yeriz. Daha küçük ta bu programı sağlıklı ölçüde bir fiziksel eg diye kendinizi yemeğe vermeyin. baklar sayesinde porsiyon kontrolünü daha zersizle tamamlamak olduğunu unutmayın. Malzemeler Yapılışı Tahinli Yulaflı Kurabiye (8 adet) u 2 orta boy muz u 1.5 su bardağı yulaf ezmesi u 1.5 yemek kaşığı tahin u 1 tatlı kaşığı kakao u Yarım çay bardağı süt u 1 tatlı kaşığı hindistancevizi yağı u Muzları ezin ve bütün malzemeleri karıştırın. Yulafların yumuşaması için karışımı 5 dk kadar dinlendirin.Karışımı kaşık yardımı ile yağlı kâğıdın üzerine dökün. 150 derecede 10 dk pişirin. Kurabiyelerin 1 tanesi ortalama 100 kaloridir. u Püf nokta: Kurabiyelerin kurumaması için şekil verirken karışımı tepsiye çok fazla yaymayın, tepeleme koyabilirsiniz. 7 HAZİRAN 2020 SAYI: 1578 [email protected] Uzun yıllar mahalle aralarında satıldı Bir dilim karpuz VECDI SEVIĞ [email protected] H er gün onlarcasına rastladığımız akla mantığa sığmayan olaylar arasında yerini bulan haberlerden biri, “Hevsel Bahçeleri’ne dökülen hafriyat temizlendi” başlığını taşıyordu. Diyarbakır surları ile Dicle Nehri arasında uzanan Hevsel Bahçeleri’nin “Dünya Mirası” listesine alınmasının beşinci yılını henüz kutlamadık. Bu verimli tarım alanında yetişen karpuzların ünü çok yıllar önce Türkiye sınırlarını aşmıştı. 1958 yılı yaz aylarında Viyana’da düzenlenen fuarda sergilenen 40 kilo ağırlığındaki Diyarbakır karpuzunun öyküsünü, o yıllarda Türk pavyonunun sorumlusu olan Tarık Celâl Güven, “Viyana Belediye Başkanı bizim karpuza hayran olduğunu söyledi” diye anlatacaktı. Şeyhmus Diken, Diyarbekir Diyarım, Yitirmişim Yanarım kitabında, “özbeöz Diyarbakırlı” Musa Tutka’nın “Ferik Paşa cinsi nereden baksan 7080 kiloya vururdu” dediği ürünün yetiştiği alana inşaat artıkları dökmek kimin aklına gelmiştir acaba? HHH Diyarbakır, Adana, Trakya karpuzlarının adıyla aranır olduğu dönem geride kaldı, günümüzde daha kırmızı ancak koku ve lezzetten ödün vermiş karpuz türleri yetiştirildi. Ahmet Uhri, Boğaz Derdi kitabında, karpuz tarımının günümüzden 5 bin yıl önce başladığının Mısır’daki duvar resimleri ve mezar armağanları arasında rastlanan çekirdeklerinden tahmin edildiğini yazar. Karpuz çekirdeği denilince Abdülhak Hâmit’in tarihçi İsmail Hakkı Danişment tarafından aktarılan bir huysuzluk macerası akla gelir. Şair ölümünden birkaç yıl önce katıldığı ziyafette karpuz ikramı olmadığını fark edince, “Dünyada bir karpuz da mı kalmadı?” diye sorar. Karpuz bulunur, bu kez “Bunun çekirdekleri sarı! Ben siyah çekirdekli sarı karpuz iste rim!” der ve sofradan kalkar. Yaşar Kemal, çocukluğunda akraba sının bostanında bekçilik yaptığı dönemde, her gün çınarın gölgesine yığdığı karpuzları, sıcaktan yorulan yolculara ikram ettiğini Fransız ozanı Alaın Bosquet’e anlatmış, Karpuz Kavun öyküsünde de “Çocuklar, yıllar yılı her Allah’ın günü bostandan kavun karpuz çaldılar” diye yazmıştı. Orhan Veli 23 yaşında, “Ben deniz kenarındaki odamda / Pencereye hiç bakmadan / Dışardan geçen kayıkların / Karpuz yüklü olduğunu bilirim.” diye övünür, 27 yaşına gelince, “Hanginiz bilir, benim kadar, / Karpuzdan fener yapmasını; / Sedefli hançerler, üstüne, Gülcemal resmi çizmesini” diye sorar. HHH Karpuz uzun yıllar mahalle arasında “sergi” adı verilen çardaklarda satıldı. Bu “sergiler” kimi zaman Musa Anter’in İstanbul Suadiye’deki evinin karşısındaki gibi sivil polisler için göstermelik iş alanı olurdu, kimi zaman da öykülere konu. Sait Faik Abasıyanık bir öyküsünde karpuzları yerleştirmenin inceliğini, “Tekirdağ karpuzlarını en arkaya dizip sağlamcı ve pazarlık yapmayan müşterilere onlardan vermek” diye özetliyordu. Sait Faik’in “sağlamcı müşteri” için ayırdığı karpuzların nereden geldiğini merak edenlerin Ceyhun Atuf Kansu’nun dizelerine kulak vermesi gerekir: “Sevinci istemekte haklıdırlar / Hayrabolu şoförleri/Tekirdağ’dan yola çıkarlar / Yükledikleri gibi denizi / Kesilmiş karpuz kokusuyla.” HHH Fahriye Abla şiiri çoğumuzun belleğinde yer etmiş olan Ahmet Muhip Dıranas’ın dediği gibi “karpuz kırmızılarının tatlılık ve güzelliği insanı şiddetle” çekmelidir. Dıranas, bu özelliği ressam Şeker Ahmet Paşa’nın eserlerinde gördüğünü yazar. Batı resim tekniğini yaklaşık bir buçuk yüz yıl önce bu topraklara getiren sanatçının tuval üzerine yağlıboya tekniğiyle yaptığı karpuz resimlerinden lezzet fışkırır. Afiyet olsun. İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni AYKUT KÜÇÜKKAYA Sorumlu Müdür OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA n Yayın Koordinatörü HILAL KÖSE ÖZTÜRK n Görsel Yönetmen MÜNEVVER OSKAY n Editör DENIZ ÜLKÜTEKIN n Sayfa Tasarım EMİNE BİLGET n Reklam Genel Müdürü AYLA ATAMER TÖRÜN Reklam Yönetimi: Baskı: İleri Basım Mat. Yenigün Haber Ajansı Amb. Reklam Tanıtım Basın ve Yayıncılık AŞ. Yay. ve Teknik Hiz. Tic. Prof. Nurettin Mazhar A.Ş. Yenibosna Mah. Öktel Sk. No: 2 34381 29 Ekim Cad. No:11A/41 Şişli/İstanbul Tel: (0212) Bahçelievler İstanbul 343 72 74 (20 hat) Dağıtım: Turkuvaz Faks: (0212) 251 98 68 Dağıtım Pazarlama eposta: reklam@ A.Ş. Yaygın süreli cumhuriyet.com.tr yayın DOÇ. DR. CEMAL KAYA Kanser tedavisinden iki yıl sonra gebe kalınması önerilir. Meme kanseri için uygulanan tedavi doğurganlığı etkileyebilir. Bu durumda seçenek embriyo dondurma işlemidir. Meme kanserinden korunmak mümkün mü? Genetik her zaman hasta etmez K adınlarda en sık görülen kanser türü olan meme kanseri, son yıllarda tüm dünyada artıyor. Türkiye’de yaşı fark etmeksizin her 8 kadından 1’inde meme kanseri görülebiliyor. Beslenme ve hayat tarzındaki düzenlemeler meme kanseri riskini azaltmak için önemli faktörlerdir. Bu konuda merak edilenleri 4 soruda özetlemeye çalıştık. Meme kanserine neden olan genetik 1 etkiler nelerdir? “Ailesinde kanser öyküsü olan mutlaka kansere yakalanır” denilebilir mi? Meme kanserlerinin büyük bir kısmı kişinin yaşamı boyunca sonradan edinilen mutasyonlarla (somatik mutasyonlar) ilişkilidir ve bunlar nesilden nesile aktarılmazlar. Kalıtsal mutasyonlar ise nesiller boyunca aktarılan değişimler olup meme kanserlerinin yüzde 10’undan daha azından sorumludurlar. Kalıtsal mutasyonlara sahip genler ebeveynlerden bireylere aktarılırlar. BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları kalıtsal meme kanserlerinde en sık rastlanan mutasyonlardır. Meme kanseri kadınlarda erkeklerden daha yaygın olmasına rağmen, mutasyona uğramış gen anne veya babadan miras alınabilir. Ancak anne veya babadan çocuğa geçen bu genler her zaman kansere neden olmazlar. Yani bu durumda insanlar, hastalığın kendisini değil, kanser geliştirme olasılığını miras alırlar. Sonuç olarak ailesinde meme kanseri olan kadınlarda risk artışı olur ancak mutlaka meme kanserine yakalanır demek yanlıştır, bunun tersi olarak da ailesinde hiç meme kanseri olmaması kanser görülmeyeceği anlamına gelmez. 2 AİLE DESTEĞİ ÇOK ÖNEMLİ Korunmanın yolu var mı? Meme kanserine yakalanma riskini tamamen ortadan kaldırmanın bir yolu olmamakla birlikte riski azaltmanın bazı yolları vardır. Beslenme ve hayat tarzındaki düzenlemeler meme kanseri riskini azaltmak için önemli faktörlerdir. Bu faktörler temel olarak; sağlıklı beslenme alışkanlığı, ideal kiloda ol mak ve bu kiloyu korumak, düzenli fiziksel aktivite yapmak, alkolü sınırlama ve sigara iç memek olarak sıralanabilir. 3 Tedavi sırasında kadınlar yalnız kalabiliyor, psikolojik çöküntü yaşayabiliyorlar. Önerileriniz var mı? Meme kanseri tanısı almak hastalar için ciddi psikolojik sorunlara yol açabilir. Bu sorunlar genellikle fiziksel zorlukların yanında ihmal edilmektedirler. Bu süreçte hastanın doktorlarıyla olan diyaloğu çok önemlidir; hastanın doğru ve ayrıntılı bilgilendirilmesinin ve süreç boyunca sürekli doktoruyla iletişim içerisinde bulunması en önemli destek faktörüdür. Hasta için aile bireylerinin desteği bir diğer önemli baş etme yoludur. Yine de bu süreçte hastalar için en iyi yol psikolojik danışmanlık olabilir. Meme kanseri hastaları için psikoterapi bu süreçte kaybettikleri duygusal dengeyi düzeltmenin iyi bir yoludur. Psikolojik danışmanlık ile hastanın sadece hayata uyum sağlamakla kalmayıp aynı zamanda bu uyumun gelişmesinde de başarı sağlanabilir. BEBEK HAYAL DEĞIL 4 Meme kanserini yenen bir kadın çocuk doğurabilir mi? Meme kanseri daha çok ileri yaşlarda görülmesine rağmen doğurganlık çağındaki kadınlarda da görülebilir. Meme kanseri tedavisi sonrası çocuk sahibi olmak mümkündür. Çocuk sahibi olmak isteyen bir hasta, tedavi planlanırken doktoruna durumu mutlaka bildirmelidir. Çünkü meme kanseri için uygulanan tedavi doğurganlığı etkileyebilir. Bazı kemoterapi ilaçları yumurtalıklara zarar verebilir veya tamoksifen gibi hormon ilaçlarını kullanan hastalarda bebek için riskli durumlar oluşabilir. Ayrıca kanser tedavisinden sonraki ilk iki yıl tekrarlama riskinin en yüksek olduğu dönem olduğu için iki yıl geçtikten sonra gebe kalınması önerilebilir. Diğer bir seçenek de embriyo dondurma işlemidir. Bu yöntemle tedavi sonrası yumurtalıklar etkilense bile tüp bebek yöntemiyle gebe kalınması sağlanabilir. Sağlıklı günler dilerim.