Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 11 26 HAZİRAN 2020 CUMA Merkez Bankası, Uysal’la Temmuz 2019’da başladığı faiz indirimlerine dün ara verdi Gıda ‘Merkez’i korkuttu Gerçekgözünüzün Politika faizini yüzde 8.25’te sabit tutan Merkez Bankası PPK, “çekirdek” ve gıda enflasyonundaki yükselişlere dikkat çekti. Ayrıca cari denge vurgusu yaptı. Merkez Bankası bünyesindeki Para Politikası Kurulu (PPK), Temmuz 2019’da başladığı ve politika faizinde 15.75 puan ulaşan indirimlerine dünkü toplantıda ara verdi. Bilindiği gibi Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya, 6 Temmuz 2019’da dikkat çekici şekilde görevden alınmış, yerine Murat Uysal atanmıştı. Normalleşme süreci Dünkü toplantıda politika faizi yüzde 8.25’te sabit tutuldu. Toplantıyla ilgili bir de değerlendirme notu yayımlayan PPK, özellikle enflasyon vurgusu yaptı: “Toplam talep koşullarının sınırlayıcı etkisine karşın, salgına bağlı birim maliyet artışlarının yansımala rıyla çekirdek enflasyon göstergelerinin eğilimlerinde bir miktar yükseliş gözlenmektedir. Uluslararası emtia fiyatları tüketici enflasyonunu sınırlamaya devam ederken gıda enflasyonu dönemsel ve salgına bağlı etkiler nedeniyle artmıştır. Salgına bağlı tedbirlerle kısa vadede etkili olan arz yönlü unsurların, normalleşme sürecinin devamıyla kademeli olarak ortadan kalkacağı ve yılın ikinci yarısında talep yönlü dezenflasyonist etkilerin daha belirgin hale geleceği değerlendirilmektedir.” Temkinli duruş Ayrıca iktisadi faaliyetteki yavaşlamanın nisan ayında belirginleştiğini hatırlatan PPK, kademeli normalleşme adımlarıyla birlikte ma Gıda ana harcama grubunda ilk 5 aylık tüketici enflasyonu yüzde 12.21’e ulaştı. yıs ayından itibaren toparlanmanın başladığı vurguladı. “Salgın hastalığa bağlı gelişmelerin Türkiye ekonomisi üzerindeki olumsuz etkilerinin sınırlandırılması açısından finansal piyasaların, kredi kanalının ve firmaların nakit akışının sağlıklı işleyişinin devamı büyük önem arz etmektedir” diyen PPK, son dönemde ihracat ve turizm gelirlerinde salgın hastalığa bağlı düşüşün olduğunu, normalleşmeyle birlikte mal ihracatında görülen toparlanma ve emtia fiyatlarının düşük seviyelerinin önümüzdeki dönemde cari işlemler dengesini destekleyeceğini belirtti. Merkez Bankası PPK, “temkinli duruşun sürdürülmesi” vurgusunu da yineledi. l Ekonomi Servisi ‘TÜRKIYE’DEN 5 MILYAR DOLAR ÇIKABILIR’ İngiliz Financial Times gazetesi, hisse senedi piyasaları için uluslararası yatırımcıların endeks sağlayıcısı olan MSCI’nın Türkiye’yi bir alt lige düşürmesi durumunda 5 milyar dolarlık yabancı çıkışı olabileceğini yazdı. MSCI, önceki gün bir açıklama yaparak açığa satış ve kredili işlem yasakları nedeniyle kurumsal yatırımcıların Türkiye’de piyasaya erişiminin zorlaştırıldığını belirtmiş ve şartların daha da kötüye gitmesi durumunda ülkenin “gelişen piyasalar” statüsünden “gelişme ihtimali olan piyasalar” statüsüne düşürülebileceği uyarısında bulunmuştu. Borsadaki yabancı yatırımı 23 milyar dolara kadar geriledi. İş dünyasının salgınla ilgili kaygıları büyüyor Korona önlemleri azaldı kendimizi dışarıya attık Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) yeni “Covid19’un Tüketici Harcamalarına Etkisi Bülteni”nde yer alan verilere göre, 12 Haziran haftasında banka kartı ve kredi kartı kullanılarak 20.1 milyar TL tutarında harcama yapıldı. Bir önceki haftaya kıyasla harcama tutarı 739 milyon TL (%3.8) yükseldi. İşlem adedi ise yüzde 14.3 artarak 118 milyon oldu. Covid19 salgınıyla ilgili kısıtlamaların azaltılması ise tüketicilerin harcama kalıplarında değişiklikleri yol açıyor. Örneğin 12 Haziran haftasında, önceki haftaya göre en yüksek oranlı artışlar yüzde 60 ile konaklama, yüzde 40 ile yemek ve yüzde 32 ile araba kiralama görüldü. En yüksek oranlı düşüş ise yüzde 10 ile internet üzerinden alışverişte (4.7 milyar TL) oldu. Toplam alışverişteki payı ise yüzde 23 oldu. Öte yandan bir önceki yılın aynı dönemine (15 Mart14 Eticaret hacmi yüzde 48 arttı Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, salgın kısıtlamalarının sürdüğü yılın ilk beş ayında eticaretin yüzde 48’lik artışla 63.3 milyar lira olduğunu açıkladı. Ankara’da düzenlenen “Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi Dijital Tanıtım Toplantısı”nda konuşan Pekcan, 2019 yılında ise Türkiye’nin eticaret hacminin 136 milyar lira olduğunu hatırlattı. Pekcan, bu tutarın yüzde 85’ini yurtiçi harcamaların oluşturduğunu dile getirdi. Haziran 2019) göre kıyaslandığında, banka ve kredi kartlarıyla 13 Mart12 Haziran 2020’de (salgın dönemi) yapılan harcamaların tutarı yüzde 6, işlem adedi ise yüzde 16 azaldı. l Ekonomi Servisi Sabancı portföy yenileyecek gözü yurtdışı yatırımlarda Sabancı Holding Üst Yöneticisi (CEO) Cenk Alper, Sabancı’nın sadeleşen portföyünün yenilenmesi gerektiğini açıklayarak “Yurtdışında yatırım arayışlarımız sürüyor” dedi. Reuters ve Bloomberg’in ortak toplantısına katılan Alper, yenilenmenin bildikleri ya da komşu alanlarda olacağını belirterek şu vurguyu yaptı: “Hiç bilmediğimiz bir alanda yatırım yapmanın özellikle bu dönemde macera olacağını düşünüyoruz.” Alper’in açıklamaları özetle şöyle: Akbank ve fırsat 4 Kordsa Amerika’daki yapılanmasını neredeyse tamamladı, şimdi Avrupa’daki yapılanma için arayışta, sıfırdan yatırımdan ziyade satın alma olacak. 4 Ana işlerimiz içinde bazı işlerimizi ya dönüştüreceğiz ya da uygun zamanda uygun çıkış yapacağız. Perakende bu kapsamda düşünülebilecek işlerden biri, ancak perakendedeki önceliğimiz dijital dönüşüm. 4 Kurumsal girişim sermayesi fonumuz SPK’den onaylandı, start up’larla görüşüyoruz, bu sene içinde muhakkak birkaç yatırımımız olacak. 4 EnerjiSA’da önceliğimiz borçların yeniden yapılandırılması ve temettü ödenmesi. Enerjide yeni ihalelere de sıfırdan yatırımlara da bakarız. 4 Kazandığımız 500 MW’lik rüzgâr santralı ihaleleri ile ilgili şu anda bir yandan ölçümleri, bir yandan da hangi teknolojiyi kullanmamız gerektiğinin araştırmasını yapıyoruz. 2021’den önce ilk kazmayı vurmayız. 4 Akbank’ta olası bir ortaklık konusunda şu ana kadar bize gelmiş bir talep yok ama fırsatlar çıkarsa bakılabilir. l Ekonomi Servisi Cenk Alper KPMG Türkiye’nin ilkini nisan ayında yaptığı “Covid19 Etki Araştırması”nın ikincisiyle ilgili sonuçlar, salgının iş dünyası üzerindeki etkilerinin genel anlamda arttığını ortaya koydu: 4 Covid19’un etkilerinin altı aydan fazla süreceğini düşünenlerin oranı nisanda yüzde 75 iken mayısta yüzde 86’ya yükseldi. Katılımcıların yüzde 57’si de bir yıldan önce bu etkinin azalmayacağını düşünüyor. Bu oran nisanda yüzde 35’ti. Türkiye küçülecek 4 Salgının Türkiye ekonomisini yüksek derece etkilediği görüşünde olanların ora Serkan Ercin İş dünyası içinde, Covid19’un etkilerinin bir yıldan önce azalmayacağını düşünenlerin oranı yüzde 35’ten yüzde 57’ye çıktı. nı ise nisanda yüzde 88 iken mayısta yüzde 79’a geriledi. Bu öngörüdeki en büyük düşüş KOBİ’lerde yaşandı. İlk ankette KOBİ’lerin yüzde 89’u “yüksek etki” derken ikinci ankette bu oran yüzde 67’ye geriledi. Büyük işletmelerde de yüzde 87’den yüzde 71’e düşüş var. 4 Ancak nisan ayında ankete katılanların yüzde 81’i ekonomide en az yüzde 3 daralma öngörürken bu mayısta yüzde 98’e çıktı. Yüzde 6’dan fazla daralma bekleyenlerin oranı da yüzde 29’dan yüzde 41’e yükseldi. 4 Yine ankete katılanların yüzde 98’den fazlası işsizliğin artacağı beklentisinde olduğunu belirtti. Yüzde 96’lık bir kesim ise bütçe açığının artmasını bekliyor. 4 Anket katılımcıları nın yüzde 82’si şirketlerinin 2020 cirolarında düşüş bekliyor. Turizm, inşaat/altyapı/gayrimenkul ve perakende sektöründe en az dört kişiden biri, yüzde 20 ve üzeri ciro düşüşü bekliyor. Kriz yönetimi zor Kriz yönetimi olgunluğunun yetersizliğine dikkat çeken KPMG Türkiye Strateji ve Operasyonlar Danışmanlık Lideri Serkan Ercin, şirketlerin hasar tespitine başladığını belirterek “Pandemiyle mücadele sürecinde şirketler ilk şok etkisini üzerlerinden atıyor, fakat yine de şirketlerin krizi yönetmekte zorlandığı görülüyor” dedi. l Ekonomi Servisi ‘Toparlanma uzun süre alacak’ İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, küresel Covid19 salgınında işin ve istihdamın korunması için uygulanan kısa çalışma ödeneğinin önemli katkıda bulunduğunu belirtti. Online yapılan İSO Meclisi toplantısında konuşan Bahçıvan, birçok sektör için gerçek anlamda toparlanmanın uzun süre gerçekleşmeyeceği dikkate alındığında, istihdamın korunması için kısa çalışma ödeneğinin en az üç ay ve hatta yıl sonuna kadar uzatılmasını zorunlu gördüklerini de söyledi. Online yapılan ve “Sanayiye Dayalı Kalkınmada Türkiye Kalkınma ve Yatırım Ban kasının Vizyonu ve Hedefle tür eski tip teminat alışkan rinin Sanayimizin Geleceği lıklarından kurtarılması ge Açısından Önemi” ana gün rekiyor. Bunun yerine proje demli İSO Meclisi toplantısın bazlı bir bakış açısıyla, yatırı da konuşan Bahçıvan, ayrıca mın sonunda ortaya çıkacak yatırım kredileriyle ilgili te değer teminat olarak kabul minat sistemine dikkat çeke edilmelidir.” Türkiye Kalkın rek şöyle devam etti: ma ve Yatırım Bankası Genel Müdürü İbrahim Halil Öztop 18 milyar TL destek ise 18 milyar TL’lik 10 yıla “Genellikle nakdi kadar vadeli “Yatırıma Des teminat istendiği tek Kredisi” ile yatırımcıyı için şirketlerimiz faiz ve döviz kurundaki dal teminat bulmak galanmalara karşı koruya için yüksek mali caklarını, salgın nedeniyle yetlere katlanıyor. işletme sermaye Artık nitelik si eksikliklerinin li yatırımla giderilmesi için rın tapu de çalışacakları ya, gayri nı belirtti. menkule l Ekonomi bağlı bu Erdal Bahçıvan Servisi Bosch: 2020 zor yıl olacak Bosch Türkiye, koronavirüs salgını nedeniyle zor bir yıl neli rakamlara ulaştıklarını belirten Young, pandemi göz önü olacağını belirterek 2020 tah ne alındığında mevcut iş yılın minlerini düşürdü. Bosch Türki da küresel ekonomi için önem ye ve Ortadoğu Başkanı Steven li zorluklar yaşanacağını öngör Young, “Ancak yerel pazara ve düklerini belirtti. Bosch Üst Yö uzun vadeli potansiyeli neticisi Dr. Volkmar ne inanmayı sürdürüyo Denner ise iklim deği ruz” dedi. şikliği konusunda he Online basın toplan deflerine işaret ederek tısı düzenleyen Bosch “Şu anda gündemde Türkiye yöneticileri, başka konular olsa da 2019 cirosunun yüzde gezegenimizin geleceği 11 artışla 21.5 milyar konusundaki hedefimizi TL’ye yükseldiğini, bu Steven Young gözden kaçırmamalıyız. gelirin 7.7 milyar TL’lik Bosch, 2020 için küre kısmının iç satışlardan geldiği sel iklim hedeflerine ulaşacak ni açıkladı. ve dünya çapındaki 400 tesisi Salgının etkileri hissedilme nin tamamını iklim değişikliği den önce 2020 yılının ilk çey konusunda nötr hale getirecek” reğinde ciro anlamında çift ha dedi. l Ekonomi Servisi Çelebi Hindistan çalışan azaltıyor Çelebi Hava Servisi, Covid19 salgınının Hindistan’daki bağlı ortaklıkları Celebi Aviation Services India ve Celebi Nas Airport Services India’ya etkileri nedeniyle toplam 1334 çalışanın işten çıkarıldığını duyurdu. Şirketten dün akşam KAP’a yapılan açıklamaya göre bu şirkette toplam personel sayısı 5 bin 753 kişiydi. İşten çıkarma sebebiyle personel sayısındaki azalışın, şirketin kamuya açıkladığı en son finansal raporda yer alan konsolide personel sayısına oranı ile kıyaslandığında yüzde 10.3’üne ulaştığı ifade edildi. dibindeyse.. Olmayan suçla ayları çalınan arkadaşlarımızdan Barış Terkoğlu dün gazetemizdeki köşesinde yayımlanan yazısında, Müyesser Yıldız’ın tutuklanmasından okuduklarını anlatmaya çalışırken, “Gerçek gözünüzün dibindeyse siyah bir noktadır” cümlesi ile girmiş. “Aslında bir uğurböceği olduğunu biraz geriden bakınca görürsünüz. Bir adım uzaktan böceğin konduğu çiçek fark edilir. Bütün kıra baktığınızda ise siyah nokta seçilmez olur..” şiirsel yumuşaklıkta, anlaşılması, kavraması çok kolay olmayan hukuksal belgeleri okurlarıyla paylaşmış.. Sevgili Müyesser ablasının, hangi çarpıcı boyutlarda FETÖ’cü taktiklerin günümüze uyarlanmasıyla yargılanmaya çalışıldığının sorgulaması “eski ortak” alışkanlığı olabilir mi, vurgulaması ile sürdürmüş. Haksız, hukuksuz yargılamaların, ülkemizde “Hangi askeri darbeler ya da sivil darbeler iktidar erkleri dönemlerinde daha acımasız uygulanabilir olduklarının” sonuçları üzerinden uzlaşmamız çok zor olsa da ödetilen bedellerin ağırlığı, sonuçları üzerinden kimi çıkarımlar yapabiliriz.. Sevgili Şanal Saruhan’ın, ayırımsız insan hakları savunuculuğunda hep ön saflarda yer almış, yine savunduğu değerlerde dik, onurlu duruşları nedeniyle ödetilen ağır bedeller, işkencelerin tartışılamaz boyutları biliniyorken, “Üç kuşaktan tanıklıklar” söyleşisinde kullandığı birkaç cümleyi hiç unutamıyorum.. Cumhuriyet Kadınları’nın kurucusu, mitinglerinin öncüsü, 12 Mart’ta çiçeği burnunda öğretmen olarak, akla getirilebilecek en ağır işkencelerin her biri yaşatılmışken, Alevi değilken Sivas Katliamı yargılamasının en sadık, uzun soluklu hukukçu savunucusu, Meclis’te CHP milletvekili, hukukçu olarak OHAL komisyonlarına gelen belgeler üzerinden “OHAL, o ne hal?” sorgulamasını Meclis’e ulaşmış belgeler üzerinden yapan hukukçu titizliğini unutmadan, “Bizim yaşadıklarımızın çok daha ağır boyutlarda hakhukuk ihlalleri gündemde..” sonuç çıkarımları aklımda takılı kaldı.. HHH Elbette gazetecilik yılları üzerinden alabildiğine ukalalık yapma hakkım olduğunu sansam da bazen saat saat, arka arkaya gelen korku ve kaygılarımız içinden öncelik alan tehditlerle, paranoyarımızla bağlantılı değiştiğini itiraf etmek ayıp mı olur? Bir saat kadar önce gelen son haberle yine önceliğim değişti. Van Özalp’ten 5.4, Kandil’e göre 5.1 olarak bildirilen deprem haberi yine öncelik kaygılarımda çarpıcı acil gündem sıralamalarımı değiştiriverdi. Sonuncusunun henüz ayrıntılarını sorgulamaktan uzaktayız. Ancak birkaç gün öncesinin yakın merkezli Güneydoğu fay hatları kesişme noktasındaki kırılmaların okunması yeterince ürkütücüydü. En sağduyulu, bilimsel yaklaşımlar olarak inşaat mühendisliği ağırlıklı gelen açıklamaların toplamından tartışılamaz çarpıcı çıkarımları bir hafta içinde umarım tümden unutmamışızdır. Ülkemiz fay hatlarının bağlantılı etkileşimlerinde hem Güneydoğu odaklı fay hatları hem de İstanbul en yakını olası şiddetli depremlerin hem olası tarihlerini hem de büyüklüklerinin şiddetlerini 7 üstüne çıkarıverdi. Kaçınılmaz gerçekliğimizde en ürkütücü felaket senaryolarına dönük, en uzun soluklu iktidar dönemlerinde işlenmiş yapılaşma cinayetleri en üst düzeylerde. Üstüne üstük kendi kendine yıkımlarla yüzleşip dururken, en acil öncelik yapılaşma önlemlerinde de en olumsuz noktalardayız. Rantta harcanmış yapılaşma kaynaklarının tersine bedeli, en hasarlı binalardan kurtulma projeleri için anlamlı atılmaya çalışılan tek adım bile yok. Önceki iki günün kaygı, paranoyalarımızda önceliklerimiz, hakhukukadaletin işleyişi üzerinden yeni yeni kara senaryoların arayışları ile yaşatılanlar vardı. Baroların suçlanan yürüyüşleri, dik duruşla, pasif eylemleri sayesinde, dengelerde ufak bir gerçeklik ışığı görülebildi.. Kaygılarımızın boyutuna ilişkin nefes alabilmemiz, öncelik alabilecek gibiyken, virüse, çevre kirliliğine ilişkin paranoyalarımızı büyüten yeni gelişmeler yaşandı.. Kutuptaki ısınma ile gelen kirlilik dalgası, sel felaketleri ile yine çaresizleri vuran su baskınları, yıldırımlar ölümler, hortumlar derken.. kâbus, paranoyalarımızın gündemindeki kaymalar, saatlere sığmaz çarpılmalara uğruyor, kafalarda kavram karmaşası üretiyor.. Gerçekler, suçlular üzerinden, aslında tek olan pusulamız yok mu? PepsiCo’nun ‘güvenli su’ hedefi 100 milyon kişi PepsiCo, “2019 Sürdürülebilirlik Raporu“nu yayımladı. Üst Yönetici Ramon Laguarta, hedefleri arasında yer alan “güvenli suya erişim” kapsamında 44 milyon yetersiz hizmet alan insana dağıtım, arıtma ve koruma programları aracılığıyla ulaştıklarını, 2025’e kadar 25 milyon kişi olan hedeflerini aştıklarını söyledi. Yeni hedef ise 2030’a kadar 100 milyon kişi. l Ekonomi Servisi