Katalog

12 23 HAZİRAN 2020 SALI EDİTÖR: ÖZGÜR ÖZKÜ HABER/YORUM Ekonomi ve siyaset karşı karşıya gelince... Demokrasilerde iktidardaki parti, ülkenin makroekonomik çıkarlarına hizmet ettiği oranda halk desteği alarak iktidarını sürdürebilir. Türkiye’de ise AKP’nin kendine has “özel öncelikleri” esas alınarak işler yürütüldüğü için “ekonomisiyaset çatışması” ve ayrışması kaçınılmaz hale geliyor. Siyasal İslam ve “her ne pahasına olursa olsun iktidarda kalma” hesapları, antidemokratik tek adam rejimi ile bütünleşince, ekonomisiyaset makası karşıtlıklar üreterek açılmayı sürdüregelmiştir. Ekonomide “nesnel öğeler” vardır. Hele bu coğrafyada kimi faktörler kaçınılmaz hale gelir, sınır komşuları ile “ortak ulusal çıkarlar doğrultusunda” dengeli ilişkiler yürütmek, AvrupaAsyaAmerika üçgeninde işleri “tek yanlı bağlantı ve bağımlılıklara kilitlenmeden” dengeli bir biçimde sürdürmek, iç yapıda “karma ekonomi ve sosyal devletten ayrılmamak başta gelen nesnel (ve bilimsel) ölçütlerdir”. Hal böyle iken siyasal İslam ve her ne pahasına iktidarda kalma hedeflerine yönelik bir tek adam rejimi geldiğinde ekonominiz krizlerden kurtulamaz. Bir otomobil dört tekerlek üzerinde gider, siz “önceliğimiz” iki, üç hatta tek teker üzerinde gitmeyi gerektiriyor dediğinizde aracınız duvara çarpar. Ekonominin içindeki olağanüstü değerdeki kamu tesislerini ve kurumlarını özelleştirip, hem de yabancılara satarsanız, birçoğunu kapısına kilit vurup kapatırsanız, Ekonomik düzeni (düzensizliği) yandaşlık üzerine oturtursanız, Altyapı yaptırıyoruz diye müteahhitlere, tesis bedellerinin çok üzerinde “uluslararası garantiler verip” ülkenin geleceğini (ve nesillerini) gereksiz yük ve yükümlülükler altına sokarsanız, Yerli şirketleri ve insanımızı “yurtdışına gitmeye mecbur ederseniz” ekonomik (ve sosyal) yapınız temelinden çöker. Katılımcı demokrasi, sosyal devlet ve karma ekonomik yapı Türkiye için özellikle de bu coğrafyada, kesinlikle uygulanması gereken öğelerdir, ödün verilemez. Siyasal İslam ve tek adamlı rejim Türkiye’yi, bugünkü ekonomik krizler zincirine kilitlemiştir. Düyunu Umumiye sanki geri gelmiştir. Dört teker üzerinde gitmesi gereken araba, iki hatta tek teker üzerinde gitmeye zorlanmaktadır. Eskiden iktisadi uygulamalar Devlet Planlama Teşkilatı’nda, bürokraside, üniversitelerde, siyasal partilerde, TBMM’de tartışılarak olgunlaştırılır ve ülkenin makroekonomik çıkarları doğrultusunda uygulamalar devreye sokulurdu. Bugün, durumun hangi noktaya geldiğini görmek için birbirlerinden tamamen ayrı görülen üç “vakayı” saymak yeter. Tank Palet Fabrikası, Suriye’de Esad’la kavga ve güreşçi Yerlikaya hadisesi, bu üç “vaka” aynı resmin ayrılmaz parçalarıdır. Çünkü, aynı “zihniyet” tarafından üretilmişlerdir. Partidevlet bütünleşmesi, parti dışındaki büyük çoğunluğu “dışlamış ve ötekileştirmiştir”. Başlı başına bir ayrımcılık yaratmıştır. ABD ve FETÖ yıllardır, zaten bu sonuç için uğraşmadılar mı... HHH Ve Metin Aydoğan dostum, gerçekten bir yıldız daha kaydı... Son telefon ettiğinde, “Erol Hocam, son kitaplarımı sana imzalayıp postalıyorum” demişti, sanki veda eder gibiydi. Olağanüstü verimli, saygın bir vatanseverdi. Sevgili Metin, gerçekten araştırma ve düşünce yaşamımızdan bir yıldız gibi kaydın... 23 HAZİRAN 2020 SAYI: 34590 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni AYKUT KÜÇÜKKAYA Yayın Koordinatörü Serkan Ozan Yazıişleri Müdürleri İpek Özbey / Olcay Büyüktaş Akça (Sorumlu) Hakan Akarsu (Ek Yayınlar) Görsel Yönetmen Münevver Oskay Reklam Genel Müdürü Ayla Atamer Törün l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Gece: Ayça Bilgin Demir l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Jale Özgentürk l İç Politika: Ali Açar l Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l Fotoğraf: Uğur Demir l Spor: Sami Gürel l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur, Ataol Behramoğlu. l Mali ve İdari İşler Müdürü: Osman Selçuk Özer Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: posta@cumhuriyet.com.tr Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: reklam@cumhuriyet.com.tr Yaygın süreli yayın Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul Tel: (0212) 454 32 55 Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı İstanbul 03:25 05:26 13:11 17:11 20:47 22:38 Ankara 03:18 05:14 12:56 16:53 20:28 22:15 İzmir 03:51 05:41 13:19 17:13 20:46 22:28 Osmanlı; acaba Bizans’ın ilk kilisesini cami yapmadı da neden müze yaptı? Bizans’ın ilk kilisesi... Osmanlı’nın ilk müzesi... Aya İrini, Bizans’ın ilk kilisesidir... Konstantin, kenti yeniden düzenlerken, kendi adına saray ve hipodromun yanı sıra, 330’larda “Roma tapınaklarının üzerine” Aya İrini Kilisesi’ni yaptırır. Ayasofya Müzesi... (4) Aya İrini Aya İrini ya da “Hagia Eirene’nin” sözlükteki anlamı “Kutsal Barış’tır”... Ancak aynı yüzyılda yaşamış bir “azizenin” de adıdır... Hıristiyanlığı yaymaya çalışan azizenin gerçekte adı Penelope’dir. Hıristiyanlığı yaymaya çalışırken, putperestler, yılanlarla dolu bir kuyuya atarlar, ölmez... Taşlanır... Atlara bağlanarak sürüklenir, yine de ölmez! Mucizelerin sonunda izleyici Hıristiyanlarca, İrini de azize olur. İmparator Konstantin, bu olağanüstü olay üzerine yaptırdığı “tektanrılı dinin ilk tapınağına” “Aya İrini” adını verir. HHH Ancak bugünkü Aya İrini Kilisesi, aynı Aya İrini değildir! Çünkü “ahşap ilk Aya İrini”, 532’de yanmıştı... İmparator Justinianus, “çoktanrılı inancı” kesinlikle yasaklayınca, ayaklanan halk, Zeus’a sığınarak hem Ayasofya’yı hem de Aya İrini Kilisesi’ni yakmıştı... HHH Aya İrini 564’te bir kez daha yanmıştı... İki yangından sonra, ayrıca depremlerle zarar görmüştü... Justinianus, Aya İrini’yi 3 kez onartmış ya da yeniden yaptırmıştı... Aya İrini’yi sallayan eski depremler sırasında Bizans’ta ikonalar, dinen yasaklandığı için onarımlarda duvarlar süslemesiz bırakılır... HHH 1317’de imparator II. Andronikos, ölen eşi İrini’nin mirasından karşılayarak binanın kuzey ve doğu bölümlerine 4 adet istinat duvarı ekletmişti... HHH 1453’te İstanbul’un fethinden sonra, kilise camiye çevrilmediği için yapıda önemli bir değişiklik yapılmamıştır. Uzun süre ganimet ve silah deposu olarak kullanılmıştır. Tophane müşirlerinden Damat Ahmet Fethi Paşa, 1846 yılında “ilk Türk müzesini oluşturan” eserleri burada sergilemiştir... Osmanlı sultanı Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’a girip yeni bir dönemi başlatır. Yapımına başlanan Topkapı Sarayı’nın dış duvarları, Ayasofya ile Aya İrini’nin arasından geçer. Aya İrini, “Esliha (silahlar) Müzesi” adıyla açılan, ilk Osmanlı müzesidir! Depodaki silahlar “antika!” olunca, 19. yüzyılda ilk müze Aya İrini’de açılır. Aya İrini’nin galerilerine çıkışı sağlayan çift kanatlı merdivenler o günlerde yapılır. HHH 1869’da Aya İrini, “Müzei Hümayun (İm paratorluk Müzesi)” adını alır... Zamanla sergi mekânlarının yetersiz kalması nedeniyle bu radaki bazı eserler, 1875’te Çinili Köşk’e ta şınır... 1908’den sonra Aya İrini “Askeri Müze” adıyla kullanılır... Ayasofya’nın anıtsal çanı Aya İrini’de sergi lenir... HHH Aya İrini, Bizans’tan günümüze kalan “atri umlu (iç avlulu)” tek kilisedir... “Atrium”, eski Roma tapınaklarının ortasın da, çevresi revaklı bir avludur... Aya İrini, üze rine yapıldığı Ro ma tapınağının özelliklerini, gü nümüze kadar ta şımıştır... Osmanlı, Aya İrini’ye, ana kapı daki “1726 tarihli kitabeyi” ve “mer diveni” ekler. Daha sonra bir süre boş ka Ayasofya’nın çanı lan bina onarı lıp Ayasofya Müzesi Müdürlüğü’ne bağlanır... Ziyarete kapalıdır! Ancak Ayasofya Müzesi Müdürlüğü’nün izni ile gezilebilir. HHH Demek ki Osmanlılar “kiliseyi”, “müze” ya pıyorlarmış! Not: Sürecek... CAK, ÇUK’luk sürüyor! Cumartesi günü, bir gazetemizdeki bir ha berde şöyle bir başlık vardı: “Türkiye’yi büyük hedeflerine taşıyaCAK adımları hayata geçireCEĞİZ!” Bir bakanımız konuşmuş? Acaba kim? Tah min etmişsinizdir... Peki, yıllardır büyük hedeflere neden taşıya madınız? Fidan’ı ifadeye çağıranların yargılandığı dava kapalı görülecek Yayın yasağı kararı MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ın ve bazı kamu görevlilerinin 7 Şubat 2012’de ifadeye çağrılmasına ilişkin 14’ü tutuklu, 15’i firari 34 sanığın yargılandığı dava dün görülmeye başlandı. İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesi’nce Silivri Ceza ve İnfaz Kurumları karşısındaki duruşma salonlarında görülmeye başlanan davaya 6 tutuklu sanık getirilirken, 5 tutuklu sanık sesli ve görüntülü bilişim sistemi (SEGBİS) ile duruşmaya başlandı. Mahkeme başkanı, tutuklu bulunan eski İstanbul İstihbarat Şube Müdürü Ali Fuat Yılmazer, Erol Demirhan ve Kazım Aksoy’un da aralarında bulunduğu 7 sanığın pandemi süreci sebebiyle duruşma salonuna gelmek istemediklerini belirten dilekçe gönderdiklerini ifade etti. FETÖ ŞÜPHELİSİ SINIRDA YAKALANDI Edirne’de jandarma ekipleri, Meriç Nehri yakınlarında 1. derece askeri yasak bölgede yaptıkları kontrollerde, yasadışı yollardan Yunanistan’a kaçmaya hazırlanan emekli kıdemli albay M.D’yi yakaladı. Gözaltına alınan FETÖ zanlısı M.D., jandarmadaki ifadesinin ardından sevk edildiği adli makamlarca tutuklandı. l AA Duruşmada müşteki olarak MİT’i temsilen Hazine Bakanlığı’ndan bir avukat katılırken sanık avukatları yer aldı. Duruşmada MİT’i temsil eden avukat, duruşmanın basına kapalı yapılmasına dair yazılı dilekçe sundu. Müşteki avukatının talebine karşı bir kısım sanıklar du ruşmanın kapatılmasını isterken bir kısım sanıklar da açıkoturum yapılmasını talep etti. Milli güvenlik Cumhuriyet savcısı da milli güvenliği tehlikeye düşürecek hususların ortaya çıkması nedeniyle duruşmanın kapalı yapılmasını talep Edirne’de Bulgaristan ve Yunanistan sınırında “Hudut Kartalları” birliği görev yapıyor. Askerler sınırda eğitimli köpekler ve termal kameralarla gözetleme yapıp kaçak geçişleri engelliyor. etti. Ara kararını açıklayan heyet, aynı gerekçeyle duruşmanın basına kapatılmasına ve yayın yasağı konulmasına karar verdi. Duruşmada taraflar hariç herkes salondan çıkarıldı. Duruşma basına kapalı bir şekilde görülmeye devam etti. l İSTANBUL/ Cumhuriyet HÜRKUŞ TEST UÇUŞUNDA DÜŞTÜ: 2 YARALI FACIADAN DÖNÜLDÜ HürkuşB tipi askeri eğitim uçağı, Ankara’nın Beypazarı ilçesi yakınlarında yaptığı test uçuşu sırasında düştü. Uçakta bulunan pilotların, fırlatma koltuğuyla atlayarak sağ kurtuldukları bildirildi. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ’den (TUSAŞ/TAI) yapılan açıklamada, test uçuşu yapan Hürkuş uçağının Ankara Beypazarı’nda kaza geçirdiği, uçakta bulunan 2 pilotun sağlık durumlarının iyi olduğu belirtildi. Olayla ilgili incelemelerin devam ettiği, kaza nedeninin yapılacak araştırma sonucunda belli olacağı kaydedildi. Kazanın ardından bölgeye çok sayıda sağlık ekibi, jandarma, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) çalışanı sevk edildi. Beypazarı Belediye Başkanı Tuncer Kaplan ve Beypazarı Kaymakamı Temel Ayca da bölgeye gitti. Belediye başkanı Kaplan, sağlık durumları iyi olan pilotların kontrol amaçlı hastaneye sevk edildiklerini belirtti. 15 sipariş aldı TUSAŞ’ın üzerindeki çalışmalarına 2006’da başladığı ve ilk uçuşu 2013’te yapılan Hürkuş’un yeni nesil temel askeri eğitim uçağının seri üretim çalışmaları sürüyor. Hava Kuvvetleri Komutanlığı, ilk aşamada 15 adet HürkuşB siparişi vermişti. l ANKARA/Cumhuriyet BALIKESİR’DE 6 GÖZALTI Silah kaçakçılığı operasyonu Balıkesir Bandırma Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen soruşturma kapsamında, silah kaçakçılığı yaptıkları iddia edilen 7 şüpheli hakkında yakalama kararı verildi. 3 ay süren teknik takip sonucu zanlıların Bandırma, Gönen ve Erdek ilçelerinde 9 kaçak silahın satışını yaptıkları belirlendi. Şüphelilerin adreslerinde arama yapan polis, 5 tabanca, av tüfeği, 133 mermi, 10 deforme olmuş kovan, 6 sökülmüş kurusıkı tabanca malzemesi, 68 şarjör ve torna makinesi ele geçirdi. Zanlılardan 6’sını gözaltına alan ekipler, diğer şüphelinin yakalanması için çalışmalarını sürdürüyor. l AA BULMACA SEDAT YAŞAYAN 1 23 4 5 6789 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Pancar. 2/ 1 H A N E N D E U Düşünülenin 2 Ö R E K E S İ T tersini söyle 3 M I H F R A K yerek yapılan 4 ince alay... 5 Çölden esen rüzgâr. 3/ Bir kimseye yardım eden 6 7 8 kadın arka 9 EKAR EN İ S Y ORUM S Ü V İ T A L İ ZM BA İ NAYE T ANONA EB E Z I H SALUR daş... Çemberin çevresinin çapına oranını gösteren sayı. 4/ Satrançta bir taş... Soluk sarı renkli toprak türü. 5/ Parola... Anlatı türünde bir yapıtın ya da tiyatro oyununun akışıyla bütünleş mekle birlikte kendine özgü nitelikleri olan bölüm. 6/ Ortadoğu’da bir göl... Osmanlı Devleti’nde kullanılan ve üzerinde aslan resmi bulunan gümüş sikke. 7/ Yakın dost, arkadaş... Rus köylü topluluğuna verilen ad. 8/ Yiyeceği ortaklaşa sağlanan toplantı. 9/ Eskrimde kullanılan üç silahtan biri... Ergenlik sivilcesi. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Yumuşak ve gümüşrengi postu için avlanan kemirgen bir hayvan. 2/ Tarımda kullanılan azotlu gübre... Dalgalı parıltılar verilmiş olan bir tür kumaş. 3/ Bir beste nin bitiş bölümü... Uyuşturucu maddenin etkisinde olma, keyif hali. 4/ Bir ders prog ramının başlıca bölümlerinden her biri... Kabadayı. 5/ Yarı, yarım... Telli çalgıları çalmakta kullanılan üçgen araç. 6/ Eski Yunan’da, olimpiyat oyunlarının düzenlen diği ilk yer olan tarihsel bölge... Sodyum elementinin simgesi. 7/ Harekât merkezi... Yoğurt, pekmez gibi koyu şeyleri suyla inceltmek. 8/ Ulusal ya da yöresel konular dan esinlenerek oluşturulmuş müzik yapıtı. 9/ Bir nota... Yeşil ile mavi arası renk.