Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 11 2 HAZİRAN 2020 SALI Salgın, gıda ve market dışındaki tüketimi düşürünce kamu bankaları yine devreye sokuldu Borçla büyüyeceğiz Amerika’nın Dört yeni paketle aylık faiz konutta yüzde 0.64’e, taşıtta yüzde 0.49’a, tüketici kredisinde yüzde 0.55’e, tatil kredisinde yüzde 0.67’ye indi. Bir hafta tatil için 3 yıl boyunca kredi ödenecek. Küresel koronavirüs salgını dolayısıyla duran ekonominin ve azalan tüketimin canlandırılması için bir kez daha kamu bankaları eliyle yurttaşı borçlandırma adımları atıldı. Bu kapsamda Ziraat Bankası, Halkbank ve VakıfBank aracılığı ile dört yeni kredi destek paketi devreye sokuldu. Ortak açıklamayla duyurulan bu paketlerin ayrıntıları şöyle: 1KONUT: Birinci el/sıfır konutlar için 15 yıla kadar vade ve aylık yüzde 0.64 faiz oranı ile finansman sağlanacak. İkinci el konutlar için yine 15 yıl vade ve aylık yüzde 0.74 faiz oranı ile finansman sunulacak. Örnek ödeme tablolarına göre, 100 bin liralık kredide 12 ay geri ödemesiz dönem tercih edildiğinde toplam 171 bin 184 lira geri ödenecek. Eşit taksit tercih edilirse geri ödeme 168 bin 709 lira olacak. İkinci el konut için ise 100 bin liralık kredide 12 ay ödemesiz dönemde 183 bin 925 lira, eşit taksitli kredide ise 181 bin 285 lira ödenecek. 2TAŞIT: Yerli üretim yapan anlaşmalı firmalardan sıfır km. binek araç (motosiklet dahil) veya ticari araç satın alacak bireysel/kurumsal müşterilere firmalar ile yapılan anlaşmalar bazında değişmek üzere aylık yüzde 0.49 0.69 faiz oranı ile taşıt kredisi sunulacak. İkinci el taşıt kredilerinde ise yüzde 0.82 faiz oranı ile taşıt kredisi kullandırılacak. Kredi tutarı kasko değeri üzerinden özkaynak/yabancı kaynak üzerinden hesaplanacak olup, 7 yaşa kadar olan taşıtlar kredilendirilecek. Örnek ödeme tablosuna göre, binek otomobilde birinci el alımında 50 bin liralık kredi için 67 bin 647 lira geri ödenecek. Ticari araçlarda ise 50 bin liranın geri ödemesi 66 bin 43 lira olacak. 3SOSYAL HAYAT DESTEK PAKETI: Firma katkı paylı tüketici kredisinde yerli üretim yapan mobilya, elektronik, beyaz eşya, ev boyaseramikkapı, ev tekstil, çeyiz gibi sektörleri desteklemek amaçlanıyor. Yerli üretim yapan firmalar ile anlaşmalar yapılacak ve asgari 3 bin TL, azami 30 bin TL kredi tutarı ile 60 ay vade, aylık yüzde 0.55 faiz oranı ile finansman sunulacak. 4TATIL: Birinci tatil destek tüketici kredisinde kamu bankası aracılığıyla maaş alan emekli ve çalışan müşterilerin bankalarla anlaşma yapacak seyahat acentelerine tatil paketi satın almak için kredi sağlanacak. 10 bin TL’ye kadar 36 ay vade ile finansman sunulacak. Bu kredinin 1. ve 2. taksitleri ilgili firma ve banka tarafından ödenecek; müşterilerin taksit ödemesi 9 ay sonra başlayacak. İkincisinde ise seyahat acenteleri ile yapılacak anlaşmalarla vatandaşlara tatil paketlerini, kredi kartlarıyla toplam 18 ay peşin fiyatına faizsiz alabilmeleri sağlanacak. l Ekonomi Servisi Uçaklar havalandı BİST 100 yükseldi Koronavirüs salgını nedeniyle mart ayında başlatılan seyahat kısıtlamaları gibi uygulamaların dün itibarıyla yeni şartlarla kısmen de olsa kaldırılması, Borsa İstanbul’u (BİST) da olumlu etkiledi. Özellikle havayoluyla ilgili iç hat uçuşlarının yeniden başlaması BİST 100’deki havacılıkla ilgili şirket hisselerinin prim yapmasına neden oldu. Bu kapsamda THY ve Pegasus hisseleri endeks açılışı sonrası yüzde 4, TAV Havalimanları hisseleri de yüzde 2.5’un üzerinde yükseldi. Günü ise THY yüzde 1.4, Pegasus yüzde 1, TAV Havaliman ları yüzde 1.8 artışla kapattı. Ayrıca futbol liglerinin bu ay yeniden başlayacak olması da borsadaki futbol kulübü hisselerini hareketlendirdi. BİST 100 endeksi ise gün içinde 106 bin 357 ile 107 bin 301 puan arasında yukarı yönlü hareket ettikten sonra günü yüzde 1.65 yükselişle kapattı. Döviz piyasası ise dün inişli çıkışlı bir seyir izledi. Gün içinde 6.79806.8270 lira arasında hareket eden dolar/ TL günü 6.82 seviyesinde kapattı. Avro ise dün 7.61 lira seviyesine kadar çıktı. Günü 7.59 seviyesinde kapattı. l Ekonomi Servisi demokrasi sınavı Bir hafta tatile 3 yıl kredi Söz konusu paketler iş dünyasını sevindirirken, tüketiciyi borçlandıracak olması sebebiyle iktisatçıların eleştirilerine neden oldu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Prof. Dr. Yalçın Karatepe, twitter hesabından yaptığı açıklamada şöyle dedi: “Eskiden üç yıl vadeli kredi ile araba alırken şimdi 3 yıllık kredi ile bir haftalık tatile gidebiliyor ise bu ekonominin geldiği yer hakkında ne söylüyor?” Covid19 salgınının sadece arz tarafına değil, talep tarafına da ket vurduğuna dikkat çeken İstanbul Ticaret Oda sı (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç ise “Düşük faizli kredi destek paketini, ekonominin lokomotif sektörleri olan inşaat, otomotiv ve turizmi destekleyecek olması bakımından çok değerli buluyoruz” dedi. “Arzı eski seviyeye taşıyacak şey de taleptir” diyen Avdagiç, “Talebi canlandıracak adımlara özellikle ihtiyacımız vardı. İç talep daha da artarak ekonomiye olumlu katkıda bulunacaktır” diye konuştu. Özyurtlar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Özyurt, paket ile gayrimenkul sektöründe orta gelirli kitleye hitap eden yatırımların başlayaca ğını ileri sürerken; İnsay Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Çulhalık ise “100 bin TL kredi çeken bir yatırımcı, bunun geri ödemesini, 15 yılda yaklaşık 170 bin TL olarak yapacak. Yatırım yapmak isteyen ancak ödeme konusunda sıkıntı yaşayacağını düşünen bir kitle harekete geçecek” dedi. Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği Başkanı Mustafa Balcı da, “3 ay ödemesiz ve 15 ile 18 ay arası uzatılabilen taksitler vatandaşın cebini rahatlatacak. Hem tüketici hem mobilyacı rahat bir nefes alacak” diye konuştu. l Ekonomi Servisi ‘Üretim ve siparişte sert yavaşlama oldu’ İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi), özellikle Covid19’un ekonomik etkileri nedeniyle sorunlar yaşayan sanayicilerin mayıs ayında az da olsa toparlandığını ortaya koydu. Nisan ayında 33.4 olarak ölçülen PMI, mayısta 40.9’a yükseldi. Bununla birlikte endeks eşik değer 50’nin altında kalarak sektördeki faaliyet koşullarının yavaşlamaya devam ettiğine işaret etti. İstihdam azaldı Açıklamaya göre Covid19 salgınının faaliyetleri aksatmaya ve talebi sınırlamaya devam etmesi sonucu hem üretim hem yeni siparişler mayıs ayında da sert yavaşlama kaydetti. Ancak bazı firmalar operasyonlarını mayısta yeniden başlattıklarını bildirdi ve böylece düşüşler daha sınırlı gerçekleşti. İmalatçılar istihdamı üst üste ikinci ay azalttı. Ancak şir ketlerin çoğunluğunun personel sayılarını değiştirmemesi nedeniyle düşüş önceki aya göre hız kesti, üretim ve yeni siparişlere göre çok daha ılımlı düzeyde gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki yetersizlik, firmaların satın alma faaliyetlerini yavaşlatmasına ve hem girdi hem nihai ürün stoklarını azaltmasına sebep oldu. Yine salgın nedeniyle taşımacılıkta yaşanan aksamalar da, tedarikçilerin teslimat sürelerinde büyük artışa yol açtı. Özellikle yurtdışından yapılan ürün alımlarında güçlükler yaşandığı belirtildi. TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı, gir Nisanda 33.4‘e düşen İSO Türkiye İmalat PMI, mayısta 40.9’a çıktı. Ancak üretim ve yeni siparişlerdeki sorunlara dikkat çekildi. di maliyetlerinde hızlanan bir artışa yol açtı. Girdi maliyetleri enflasyonu son bir yılın en yüksek oranında kaydedildi. Giyim sorunlu Yine bu endeks kapsamında takip edilen 10 sektörün çoğunda belirgin yavaşlama devam etti. Giyim ve deri ürünleri, en belirgin hız kaybının gerçekleştiği sektör oldu. Diğer uçta yer alan kimyasal, plastik ve kauçuk sektöründe üretim dengelenme noktasına yaklaşırken, bu durum firmaları ek personel alımı yapmaya teşvik etti. l Ekonomi Servisi Ne ilk ne de son olmayacağı, toplumsal tarihinden yaşanmışlıklar anımsatılıp aktarıldıkça bilinse de nerelere evrilebileceğine ilişkin öngörüler çok farklı olasılıkları gündeme taşıyor.. Virüsten sonra çok medyatik olmuş söylemle, “Hiçbir şey eskisi gibi olmayacak” cümlesi ile girmek kolaycılık.. CNN’nin çok şiddetli çatışmaları, elbette provokasyon boyutları saklı kalmış olarak gazeteciliğin etik sınırlarına saygı duyulmuş boyutları ile veriyor olması bizim için öğretici.. Amerika’da hâlâ basın özgürlüğünün biçimsel kuralları işliyor, doğrudan sansür işletilemiyor. Bir adım ileri, sokaklarda yaşanan protestolar, şiddet, provokasyonların ortalığa saçılan her hali, ana akım medyaya sansürsüz yansıtılıyor. Saatler, derken günler boyu yaşananların kameralara yansımış her halinin haber ağırlıklarına, açıktan sansür konamıyor.. Amerika’nın Amerika için geçerli, kirli siyasetsermaye ilişkilerinde de en azından şeklen, hukuk kuralları içinde ortadan kaldırılamayacak demokratik haklar özgürlüklerden kaynaklanan işleyişin anlamlı sonuçları oluyor. HHH Demem o ki Irak’ta koca bir yalan üzerinden işgalin gerçekleştirilebilmesi, Türkiye’de FETÖ’nün kullanılabilmesi kadar kolaycılık her koşulda işlemiyor.. Amerika’nın uçaklı terör eyleminin travmasında, Amerika’nın 12 Eylül’ü sonrasında, Amerikalıları çok etkili bir medyatik güdülemeyle terör ile savaş adına dünyanın en işlevsel bölgelerinde, Ortadoğu, İslam dünyası, Afganistan, Irak işgallerine kolaylıkla heveslendirmeye benzemiyor.. Amerika, iki büyük dünya savaşının Avrupa topraklarında yaşanmasını, bedel ödemeden çıkarlarından yana kullanmada çok başarılı olmuştu. İki kutuplu dünyadan tek kutuplu dünyaya geçişte çok iddialıydı. Ortaçağlarda yaşanmış emperyal sömürgeciliğin, günümüz teknolojileri ile beslenen uyarlamalarında sınır tanımaz boyutları ile askeri darbelerin pahalıya patlayan halleri için, “terör üzerinden” yollar keşfedilmişti. HHH Evrensel insan hakları, demokrasi, hak hukuk düzeninden, üstüne üstük bilimsel teknoloji devrimlerin araçlarının en izansız boyutları ile kullanılarak sapmalar yürüyüşünde nereye kadar? Dünyada iki büyük zengin kuzeyin çıkar savaşlarının, insanlık adına yaralarının sarılabilmesinde anlamlı adımlar bile atılamadan, akıl almaz bir kuralsız düzene geçişin, insanı, doğayı, tüm canlıları yok sayan işleyişine göz yumuldu. Dünya çapında otoriterleşme, diktatoryal sapmalarla emperyal güç odaklarının sınırlarını kapatarak sınırları içinde de uçurum farklar yaratarak güçlerini, iktidarlarını koruyabilecekleri koşullar bile zorlanıyor. Hani gelişmiş ülkelerde gelişmiş demokrasiler, insan hakları gündemdeydi? Amerika’da Avrupa’da sosyalist enternasyonel ile liberal enternasyonal ilkelerin geçerli olabileceği bir yarıştan söz ediliyordu. Amerika’da hep yamuk yaşanmıştı, liberali üzerinden esnekliklerle yarışılıyordu. İkisinde de sosyalisti unutuldu, liberaline bile ihanet edildi. Doğanın gazabı virüs çarpmadan önce de.. Emperyal güç odakları merkezlerindeki çarpık gelişmeler, kirli otoriterleşmenin arkasında, insandan yana hakhukuk düzenlerinin gelir dağılımının, demokrasilerin işleyişinde ilan edilmemiş düzenin iflası gündemdeydi.. Amerika’nın demokrasi sınavı, bulaşıcı, farklı tonlarda bütün dünyada dalgalar olarak yaşanacak.. Sorunlu krediler İSTANBUL’DA FIYATLAR yüzde 2.16 arttı 2020 Mayıs ayında İstanbul’da perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme indeksi bir önceki aya göre yüzde 2.16, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları indeksi ise yüzde 0.97 oranında arttı. 2020’de perakende fiyatlarda bir önceki aya göre ulaşım harcamalarında 9.39, giyimde yüzde 7.77 artış gerçekleşti. Toptan fiyatlarda ise en fazla artış yüzde 21.06 ile kimyevi maddeler grubunda oldu. l Ekonomi Servisi SAYISAL OYUNLAR internete taşındı Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, internet aracılığıyla süper sayısal oyunların (Süper On Numara, Süper Şans Topu, Süper Sayısal Loto ve Para Loto) oynatılmasına saat 00.00 itibarıyla başlanılacağını bildirdi. Sayısal oyunlar için yapılacak çekiliş sonuçları (On Numara hariç olmak üzere) süper sayısal oyunlar için de geçerli olacak. Ancak, Süper On Numara oyunu için idarece her gün 20.15’te ayrı bir çekiliş yapılacak. Pazartesi günleri Süper On Numara için 20.15, Sayısal On Numara için de 21.15’te ayrı ayrı çekiliş gerçekleştirilecek. Peak’in büyük oyunu Türk oyun firması Peak, şirket hisselerini 1. 8 milyar dolara ABD’li Zynga firmasına devrederek büyük bir anlaşmaya imza attı. Peak Kurucusu ve Üst Yöneticisi (CEO) Sidar Şahin anlaşmayla ilgili, “Bugün geldiğimiz nokta tüm Türkiye için gurur verici ve biz hepimiz biliyoruz ki, bu daha yolun başı” dedi. Peak, Zynga ile güç birliği anlaşması ile yeni bir evreye girmiş bulunuyor. Faaliyetlerini yönetiminde hiçbir değişiklik olmadan kendi markası altında İstanbul’da sürdürerek bir Türk şirketi olarak kalmaya devam edecek. Zynga CEO’su Frank Gibeau, “Toon Blast ve Toy Blast’ın katılımıyla listelerde üst sıralarda yer alan oyun sayımızı sekize çıkardık” dedi. l Ekonomi Servisi 240 bin senet protesto oldu Senet kullanımında gerileme sürüyor. Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk Merkezi’nin verilerine göre yılın ilk 4 ayında 4.7 milyar lira değerinde 239 bin 858 senet protestosu oldu. Geçen yılın aynı döneminde ise 6.9 milyar lira değerinde 331 bin 693 adet senet protesto olmuştu. Nisan ayında ise 946.8 milyon lira değerinde 72 bin 722 adet senet protesto oldu. 2019 yılı nisan ayında ise 1 milyar 592 milyon lira değerinde 74 bin 724 adet senet ödenememişti. l Ekonomi Servisi artacak Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, koronavirüs kaynaklı ekonomik bozulmanın kredi alanların geri ödeme kapasitesini düşürerek sorunlu kredileri artıracak olması nedeniyle Türk bankacılık sisteminin görünümünün negatif kalmaya devam ettiğini kaydetti. Moody’s Investor Service’in Türk bankaları ile ilgili dün yayınladığı bir rapora göre, düşük kredi hacimleri ve yüksek provizyonlar nedeniyle Türk bankalarının kârlılığının baskılanması bekleniyor. Moody’s ayrıca TL’deki değer kaybı nedeniyle sermayeler üzerinde de ilave baskı öngörüyor. Açıklamaya göre, koronavirüs kredi borçlularının geri ödeme kapasitelerini düşürecek, bu da sorunlu kredileri artıracak. Küçük ve orta ölçekli işletmeler ile (KOBİ), turizm ve ulaşım sektörlerinde daha fazla riski olan bankalar ise bu durumdan daha fazla etkilenecekler. Moody’s açıklamasında, ekonomi yetkililerinin destek tedbirlerinin ise Türk bankalarının kredi profillerindeki zayıflamayı sadece kısmen dengeleyeceği kaydedildi. l Reuters