Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr Suriye’de ‘çatışmasızlık bölgeleri’ uzlaşısının ortakları TürkiyeRusya arasında gerilim artıyor Astana’da alarm zilleri 71 ŞUBAT 2020 CUMARTESİ HÜSEYİN HAYATSEVER TSK gözlem noktalarının da bulunduğu İdlib’de Rusya destekli Suriye ordusunun ilerleyişi Suriye ordusunun İdlib’de ilerleyişiyle birlikte Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Rusya’yı sürüyor. Bölgeden Türkiye sınırına sivil akını yoğunlaşırken Cumhurbaşkanı Erdoğan, “İdlib’deki duruma seyirci kalmayız” dedi. Askeri operasyon olasılığına işaret etti. Astana ve Soçi mutabakatlarına sa dık kalmamakla suçlaması, son dö nemde dalgalı bir seyir izleyen Asta na sürecinin geleceğini yeniden tar tışmaya açtı. Türkiye ile Rusya ara sında geri plana itilen İdlib konu sundaki ayrılıklar, son gelişmeler le birlikte üzeri örtülemeyecek bir mesele haline geldi. Cumhurbaşka nı Erdoğan’ın dün yeniden İdlib için askeri güç kullanmaktan söz etmesi, önümüzdeki dönem TürkiyeRusya arasında İdlib geriliminin artacağına işaret ediyor. Suriye’de muhaliflerin “son kalesi” niteliğinde BERLİN’DEN KIZILAY’A BAĞIŞ olan ve büyük oranda El Nusra bağlantılı HTŞ kontrolünde bulunan İdlib’de Almanya’nın İdlib’den kaçan sivillerin barınma ve diğer ihti Suriye ordusunun ilerle yaçları için Kızılay’a 25 milyon yişi sürüyor. Son olarak Avro’luk katkıda bulunacağı açık İdlib’de Maarat el Nu landı. DW’nin haberine göre, Dışiş İdlib’den sivillerin kaçışı sürerken muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, ordu ile man ilçesini ele geçiren Suriye ordusunun, İdlib ilinin ortasından geçen HalepŞam bağlantısını sağlayan kritik M5 karayolunun tamamında kontrolü sağlama leri Bakanlığı Sözcüsü, Almanya’nın Suriyeli mülteci ve sığınmacılara yönelik insani yardımda en büyük ba cihatçı gruplar arasındaki çatışmalarda geçen hafta 400’den fazla kişinin öldüğünü duyurdu. Bunlardan 205’inin Suriye askeri, 220’sininse cihatçı örgütlerden olduğu kaydedildi. ğışçılardan biri konumunda olduğuna işaret etti. Bu yıl içinde Suriye’nin kuzeybatısındaki sivil halkın güvenliği ve ihtiyaçları grupları ayırmak gibi zorlu bir yükümlülük şünde İdlib’de yaşanan gelişmelerden memnuniyetsizliğini dile getirerek “Şu an itibarıyla maalesef Rusya, güvenlik güçlerini ve sivil halkı hedef almaya devam eden terör saldırılarına karşı ilave tedbir alınacağı” vurgu için yaklaşık 28 milyon Av üstlenmiş, ayrıca Astana’ya da, Soçi’ye de sadık değil” sunun yer alması dikkat çekti. yı hedeflediği, daha sonra ro kaynak sağlandığını mutabakatla M4 dedi ve Rusya’ya Türkiye ile Suriye Cumhurbaşkanı Erdoğan da dün HalepLazkiye bağlantısını kaydetti. ve M5 karayolları arasında bir seçim yapması çağrısın partisinin il başkanları toplantısın sağlayan M4 karayoluna yö nın kısa sürede trafi da bulundu. Rusya, Kremlin Sözcüsü da İdlib konusundaki sert mesaj nelebileceği belirtiliyor. Türkiye’nin Rusya ve İran’la yü rüttüğü Astana süreci çerçevesinde 2017’de İdlib, “çatışmasızlık bölgeleri”nden biri ilan edilmiş, Suriye ordusunun İdlib’e operasyon başlatacağının konuşulduğu Eylül 2018’de ise Soçi Mutabakatı’yla vilayet etrafında “gerilimi azaltma bölgesi” kurulması kararlaştırılmıştı. Soçi Mutabakatı’yla Türkiye, İdlib’de ğe açılması hedeflenmişti. Geçen sürede bu hedeflere ulaşılamazken Türkiye ve Rusya, İdlib’de yaşanan sıcak gelişmeler karşısında devamlı olarak birbirlerine yükümlülüklerini hatırlatmakla yetindi. ‘Seçimini yap’ çıkışı Son dönemde tablo Suriye ordusunun lehine değiştikçe Türkiye, sınırlarına yönelik sığınmacı akınının ka Dimitri Peskov ve Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova aracılığıyla “Rusya, Soçi Mutabakatı’ndaki tüm yükümlülüklerini yerine getiriyor” yanıtını verdi ve İdlib’den Suriye ordusu ve Rus üslerine yönelik saldırılara dikkat çekti. Buna karşın Türkiye’den İdlib konusundaki açıklamaların sert tonu sürdü. Önceki gün Milli Güvenlik Kurulu toplantısının ardından yayımla larını bir adım ileri taşıdı ve askeri operasyon seçeneğinden söz etti. “Suriye’nin ne diğer bölgelerindeki ne de İdlib’deki duruma seyirci kalmayacağız” diyen Erdoğan, Türkiye’nin Suriye’ye Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı ve Barış Pınarı operasyonları düzenlediğini anımsattı. “İdlib’deki durumun süratle normale döndürülmemesi halinde yeniden aynı yola başvurmaktan başka çaremiz kalma “ılımlı” olarak tanımlanan silahlı mu bul edilemez olduğu tepkisini göster nan bildiride “İdlib başta olmak üzere yacaktır” ifadelerini kullandı. haliflerle “terörist” olarak tanımlanan di. Erdoğan, Afrika gezisinden dönü Suriye’nin çeşitli bölgelerinde Türk l ANKARA Pompeo Kiev’de Zelenskiy ile Atina askeri kartı çıkardıgörüştü. Doğu Akdeniz’deki enerji mücadelesinde Türkiye üzerindeki baskıyı artırma hamlelerine devam eden Yu nanistan yönetimi, ABD ile askeri iş Krizin merkezine ziyaret birliğini önemli ölçüde genişleten Karşılıklı Savunma İşbirliği Anlaşması’nı muhalefetin tüm itirazlarına rağmen kabul etti. Atina’nın bu adımı, Paris’le de askeri ittifak artacak mesajlarının ardından geldi. İktidardaki merkez sağ parti Yeni Demokrasi’nin (ND) lideri Başba kan Kyriakos Miçotakis’in ABD Dışişle ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Başkan Donald Trump’ın mart ayında yapılacak seçimlerdeki olası rakibi Joe Biden’ı sıkıştırmak için Kiev yönetimine baskı yaptığı iddiasıyla yürütülen azil soruşturması ri Bakanı Mike Pompeo’un ekim ayındaki Atina ziyareti sırasında imzaladığı anlaşma, 33’e karşı 175 milletvekilinin oyuyla parlamentodan geçti. Oylama sırasında başkent Atina’daki Sintigma Meydanı, savaş karşıtları ve sol partilerin protestolarına sahne oldu. Atina’da savaş karşıtları ve kimi sol cephe, hükümetin ABD ile anlaşmasını protesto etti. rılmasını öngörüyor. Bu çerçevede Gi Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) nın devam ettiği bir dönemde Ukrayna’yı ziyaret etti. Başkent Kiev’de dünkü temaslarında Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’le bir araya gelen Pompeo, görüşmenin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, “Kiev’in NATO’ya üye olma ve AB ile yakınlaşma yönündeki çabalarını destekliyoruz” diye konuştu. Rusya’nın 2014’te ilhak ettiği Kırım üzerinden devam eden siyasi krize ilişkinse, “Ukrayna’nın toprak bütünlüğü ve egemenliğini sağlama çabalarını destekliyoruz” ifadelerini kullandı. SYRIZA’dan Türkiye karşıtı tutum Yunan Komünist Partisi’nden, karşı oy verdiği anlaşma için “ülkeyi tehlikeli denizaşırı maceralara sürükleyecek” tepkisi yükseldi. Eski iktidar partisi SYRIZA ise “ABD ile genişletilmiş savunma işbirliğini desteklediğini ancak Atina’nın önce Washingon’ından Türkiye’ye karşı daha kapsamlı bir destek taahhüdü alması gerektiğini” savundu. Bu nedenle anlaşma lehinde oy vermeyeceğini açıkladı. Anlaşma, Yunanistan’ın Larissa, Stefanovikio ve Aleksandropolis’teki (Dedeağaç) askeri üs ve tesislerinin ABD ve NATO ile ortak askeri kullanımının artı rit Adası’nın Suda Körfezi’ndeki Amerikan deniz üssündeki altyapı ve diğer imkânların ortak kullanımı da geliştirilecek. ABD Hava Kuvvetleri’nin Larissa’daki üste Amerikan MQ9 Reaper tipi İHA’ları halihazırda kullandığı biliniyor. Yunanistan parlamentosunun bu adımı, Atina hükümetinin Doğu Akdeniz’de Türkiye’yle yaşadığı enerji mücadelesinin Libya üzerinden yeniden alevlenmeye başladığı bir dönemde geldi. Yunanistan Başbakanı Miçotakis, çarşamba günü yaptığı açıklamada, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Atina’ya, Türkiye’nin olası askeri hamlesine karşı Doğu Akdeniz’e savaş fırkateyni gönderme sözü verdiğini açıklamıştı. ada açıklarında Türk yönetimini dışlayarak sürdürdüğü hidrokarbon arama faaliyetlerine karşı Ankara bölgeye iki sondaj gemisi göndermişti. GKRY’den yana tutum alan uluslararası kamuoyunun yoğun baskısıyla karşı karşıya kalan Ankara, diplomatik yalnızlığını aşmak için geçen kasım ayında Libya’daki BM destekli Ulusal Uzlaşı Hükümeti’yle işbirliği anlaşmaları imzalamıştı. Ankara’dan Kıbrıs’ta BM Barış Gücü tepkisi Dışişleri Bakanlığı, Kıbrıs’ta konuşlu Birleşmiş Milletler Ba rış Gücü Misyonu’nun (BMBG) gö rev süresi uzatılırken Kuzey Kıbrıs Türk ‘Filistinİsrail çatışması alevlenebilir’ Cumhuriyeti’nin(KKTC)rızasınınalınmamasına tepki gösterdi. Konuya ilişkin yapılan açıklamada, “BMBG, KKTC topraklarında halen yasal bir zemin olmak ABD Başkanı Donald Trump’ın, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yla ber sitesine yaptığı açıklamada, “ABD ve İsrail’in Filistinlileri teslim olmaya zor gal etmek ve ‘Filistin bölgesi yoksorun yok’ ilkesiyle Filistin sorununu ortadan sızın, KKTC makamlarının yapıcı ve iyi niyetli yaklaşımı kapsamında faaliyet göstermektedir. Hal böyleyken, Konsey’in, yan yana, Ortadoğu’ya barış getirece layamayacaklarını” söyledi. “Trump kaldırmak istiyorlar” dedi. BMBG’nin KKTC topraklarındaki hareket ği iddiasıyla açıkladığı yeni planına ilişkin tartışmalar sürüyor. Birleşmiş Milletler (BM) Filistinli Mültecilere Yar Netanyahu’nun bu planını suç olarak görüyorum. Onlar topraklarımızı tümüyle iş Friedman: Trump’ı Tanrı getirdi serbestisine atıfta bulunması son derece çelişkili bir tutumdur” denildi. Kıbrıs meselesinde ilerleme için Türk dım Kuruluşu’ndan (UNRWA), planın bölgedeki çatışmaları artıracağı yönünde uyarı yükseldi. UNRWA Sözcüsü Christian Saunders, “Şiddet ve çatışmaları daha da alevlendireceğinden endişe ediyoruz” dediği planın, BM Genel Kurulu kararıyla tanınan, Filistinli mültecilerin İsrail topraklarına dönebilmesi hakkını yok saydığına dikkat çekti. Öte yandan, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’ın Dışiş Bu arada Netanyahu’nun “Barış Vizyonu” olarak adlandırılan metnin ortaya çıkması süreci için özel olarak teşekkür ettiği isimlerden olan ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman, dün yaptığı açıklamada planı dini referanslarla savundu. Friedman, Trump’ı Beyaz Saray’a getirenin “Tanrı” olduğunu söyledi, İsrail’in Filistin topraklarını ilhakını “Kitabı ve Rum taraflarının tüm unsurlarını içerecek şekilde siyasi eşitlik konusunda anlaşmaya varılması gerektiği vurgulanan açıklamada “Türkiye bu düşüncelerle, çözüme dair tüm seçeneklerin masada olacağı gayri resmi 5+BM toplantısının uygun bir zamanda düzenlenmesine destek vermektedir. Ayrıca, Doğu Akdeniz’de tansiyon ve gerginliğin azaltılmasının ancak Kıbrıs Rum tarafının tek yanlı hidrokarbon faaliyetlerini sona erdirmesi ve Kıbrıs Türkleriyle işbirliği tesis etmesiyle mümkün olabileceğini hatırlatmak isteriz” ifadelerine yer verildi. leri ve Uluslararası İlişkiler Danış Filistin’in Batı Şeria bölgesinde Trump Mukaddes turizmi için fırsat” l ANKARA/Cumhuriyet manı Nabil Şaas, Rus Sputnik ha planı protesto edildi. İsrail güçleri sert müdahalede bulundu. diye nitelendirdi. İngiliz parlamenterler dün Brüksel’deki Avrupa Parlamentosu binasından çıkışlarını yaptı. Brexit yanlısı İngiliz vekillerin sevinçleri objektiflere yansıdı. Brexit sonrası sorun yumağı İngiltere, 47 yıldır üyesi olduğu Avrupa Birliği’nden (AB) ayrıldı ancak Brexit tartışmaları bu çıkışla sona ermiyor. Başbakan Boris Johson’ın “ülke için yeni bir şafak” benzetmesi yaptığı Brexit için Londra ve Brüksel’in önünde çetin bir yol var. Gelecek 11 ay içinde, 2021 yılından itibaren ticaret ve diğer alanlardaki ilişkilerin nasıl sürdürüleceğinin açıklığa kavuşturulması gerekiyor. Bazı çevreler, söz konusu sürenin çok kısa olduğunu ve bu süreçte yeni anlaşmazlıkların baş gösterebileceğini söylüyor. AB Komisyonu, İngiltere ile müzakere çizgisini pazartesi önerecek. Önerinin daha sonra 27 AB üyesi tarafından onaylanması gerekecek. Bu ay sonu, mart ayı başında da taraflar müzakere masasına oturacak. AB Konseyi Başkanı Charles Michel, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa Parlamentosu Başkanı David Sassoli, Brexit için dün bir basın toplantısı düzenledi. AB ve İngiltere için tarihi bir gün olduğu ifade edildi. Von Der Leyen, “Pazartesi tarihimizde yeni bir donem başlıyor. AB Komisyonu olarak İngiltere ile aramızdaki sürecin ne şekilde devam edeceğine dair çalışmalarımızı açıklayacağız. Her şey aynı devam etmeyecek ancak İngiltere ile çok yakın bir işbirliği içinde çalışmak istiyoruz” dedi. İngiliz basını ise Brexit konusunda fikir ayrılıklarını bir kez daha yansıttı. Kimi bu ayrılığı “taze bir başlangıç” olarak gördü kimi “İngiltere’nin artık bir küçük ada olarak kalacağını” yazdı. İngiltere şimdilik AB iç pazarı ve Gümrük Birliği’nde kalıyor. Ancak henüz ortada bir ek anlaşma yok. Bu nedenle de ticaret alanında ciddi sorunlar yaşanması tehlikesi mevcut. İskoçya isyanda Öte yandan, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda’nın bazı bölgelerinde bağımsızlık fikri de güçleniyor. Zira, İskoçya Başbakanı Nicola Sturgeon dün “bu yıl içinde bir bağımsızlık referandumu daha düzenleme ve Londra hükümetini konu hakkında yargıya taşıma” niyetini gündeme getirdi. Ülkede 13 Aralık’ta yapılan genel seçimlerde Kuzey İrlanda ve İskoçya’da milliyetçi partiler üstünlük sağlamıştı. Johnson, İskoçya’nın 2014’ten sonra bu yıl ikinci kez bağımsızlık referandumu yapılması talebini resmen reddetmişti. Başbakanın gözü belediyede Hükümetin vergi politikaları ve emeklilikte kazanılmış hakları tırpanlayan yasal düzenlemedeki ısrarı nedeniyle aylardır şiddetli protestolar ve grev dalgalarına sahne olan Fransa’nın Başbakanı Edouard Philippe Edouard Philippe, bir kez daha belediye başkanı olmak için şansını deneyecek. Philippe, Paris Normandie gazetesine verdiği demeçte, gelecek ay düzenlenecek yerel seçimlerde Le Havre kentinin belediye başkanı olmak için aday olduğunu duyurdu. Seçilmesi halinde başbakanlık görevini yürütmeye devam edebileceğini savundu. Philippe, 20102017 yıllarında Le Havre Belediye Başkanlığı yapmıştı. Fransa’da bir siyasetçinin bakan veya başbakanlık ve belediye başkanlığını aynı anda yürütmesi konusunda hukuki bir engel bulunmuyor, ancak siyasi teamüller gereği bu kişinin iki görevden birini seçmesi gerekiyor. Sistani seçim istedi İşsizlik, yolsuzluk ve kamu hizmetlerindeki yetersizliklere karşı dört ayı aşkın süredir hükümet karşıtı protestolarla sarsılan Irak’ın etkili Şii din adamlarından Ayetullah Ali Sistani, yeni hükümetin acilen kurulması ve en kısa zamanda erken seçime gidilmesi çağrısı yaptı. Sistani, cuma hutbesi sonrası okunan mesajında, “Halkın bağrından kopan ve durumu sakinleştirebilen yeni bir hükümetin acilen kurulması gerekiyor. Bu hükümet de ülkeyi en kısa zamanda özgür bir erken seçime götürmeli” ifadelerini kullandı. ‘Yakmak için’ üretiyorlar Washington’ın yaptırımlarını artırmasıyla ekonomik krizin derinleştiği İran’da son aylarda yoğunlaşan ABD, İngiltere ve İsrail karşıtı sokak gösterileri, bayrak üreticilerine yaradı. Reuters’ın haberine göre, merkezi Tahran’da bulunan, İran’ın en büyük bayrak üreticisi Diba Parcham, Kudüs Gücü Komutanı General Süleymani’nin ABD suikastında öldürülmesinin ardından patlama yaşandığını bildirdi. Fabrika sahibi Kasım Gancani, ayda yaklaşık 2 bin adet ABD ve İsrail bayrağıyla üretim rekoru kırdıklarını duyurdu. Gancani, bayrak yakma eylemleriyle ilgili olaraksa “ABD ve İsrail halkları onlarla bir problemimiz olmadığını bilmeli. Tepki yöneticilere” dedi.