Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 5 KASIM 2020 PERŞEMBE ABD’de kamuoyu yoklamaları sonuçlarının aksine başkanlık yarışı kıran kırana Bıçak sırtı seçim süreci Başkan Trump oy sayımını beklemeden zafer ilan ederek Yüksek Mahkeme’ye gidebileceğini açıkladı. Biden cephesinden “Avukatlarımız hazır” yanıtı geldi. ABD’de önceki gün yapılan başkanlık seçimleri dün kilit eyaletler üzerinden kritik mücadeleye sahne oldu. Yüksek katılımlı seçim, kamuoyu yoklamalarının gösterdiğinin aksine kıyasıya bir mücadeleye dönüştü. Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump, milyonlarca oy daha sayılmamışken zaferini ilan etti ve sayımın durdurulması için Yüksek Mahkeme’ye başvuracağını açıkladı. Trump, Twitter hesabından da “Seçimi ÇALMAYA çalışıyorlar. Bunu yapmalarına asla izin vermeyeceğiz. Sandıklar kapandıktan sonra oy kullanılamaz!” dedi ve özellikle postayla kullanılan oylarda usulsüzlükler olduğunu öne sürdü. Bu iddiaları için ise kanıt göstermedi. Demokrat rakibi Joe Biden cephesinden Trump’a “Avukatlarımız hazır” çıkışı yükseldi. Biden, Twitter hesabından, “Oyların tamamı sayılmadan dinlenmeyeceğiz” açıklamasında bulundu. Biden’ın kampanya yöneticisi Jen O’Malley Dillon ise “Michigan’ı Donald Trump’ın 2016’da aldığından daha yüksek bir oy oranıyla kazanıyoruz. Winconsin’de de durum aynı şekilde” dedi. Trump’ın “oy sayımını durdurma çağrısını” hatırlatan Dillon, “Diyelim ki, Trump’ın dileği kabul oldu ve oy sayımını şu anda durdurduk. Biden bu durumda da ABD’nin yeni başkanı olacaktır” ifadelerini kullandı. Trump’ın kampanya danışmanı Bill Stepien ise “Verilerine güvendiklerini, hukuki yollarla kullanılan tüm oyların sayılması durumunda kazanacaklaTrump’ın erken seçim zaferi ilanına pek çok Cumhuriyetçi isim de tepki gösterdi. Biden ise “Bu seçimi kimin kazandığını ilan etmek benim veya Donald Trump’ın işi değil” dedi . de sayımını durdurmak üzere mahkemeye giderse bunun önüne geçmek için avukatlarımız hazır bekliyor olacak” açıklaması geldi. Trump, en çekişmeli eyaletlerden Pensilvanya için “En önemlisi de Pensilvanya’da oyların büyük kısmını alarak kazanıyoruz. Başkanınızı sevdikleri anlaşılan Pensilvanya’nın bölgelerinde iyi kazanımlar elde ediyoruz” dedi. Ancak eyalet valisi “Daha sayılmamış oylar var” diyerek Başkan’a tepki gösterdi. Trump’a Twitter freni rını” savundu. Bu arada Trump cephesi şeyler hissediyorum. Hepinize minnet Twitter, Trump’ın Biden’ı seçimi çalBiden’ın kazandığı Wisconsin’de yeni tarım. Zafer bizim” diye konuştu. “Bu makla suçladığı paylaşımına uyarı ekden sayım talep edeceklerini açıkladı. seçimi kimin kazandığını ilan etmek be ledi. Twitter’ın mesajında, “Bu tweet’te ABD’deki sisteme göre, ülke genelin nim veya Donald Trump’ın işi değil, bu paylaşılan içeriklerin bir kısmı veya tüde en çok oyu alan değil, Seçici Kurul’da na Amerikan halkı karar verecek. İnan mü tartışmalıdır” denildi. en fazla delegeyi kazanan aday başkan cınızı koruyun” ifadelerini de kullandı. Trump ilerleyen saatlerde yine seçiliyor. Seçici Kurul’daki delege sayısı da kabaca eyaletlerin nüfusuna gö ‘Pervasız çaba’ Twitter’dan “Biden lehine sürpriz oylar ortaya çıktığı” suçlamasında bulundu. re belirleniyor. Bu nedenle kimi eyaBiden’ın kampanya ekibi, Trump’ın “Dün gece Demokratların yönettiği veletlerdeki sonuçlar seçimin akıbeti açı erken zafer açıklamasına tepki gösya neredeyse tamamen kontrol ettiği çosından kritik rol oynuyor. Altı eyalet terdi. Kampanya yöneticisi Jen Dillon, ğu kilit eyalette çoğu zaman sağlam bir te, Georgia, Kuzey Carolina, Michigan, Trump’ın henüz sayılmamış oy pusula şekilde öndeydim. Ama sonra sürpriz Nevada, Pensilvanya, Arizona’da so larıyla ilgili ifadelerinin “ölçüsüz, görülnuçlar önemli. Pensilvanya dışında se memiş ve yanlış” olduğunu söyledi. Dilçim sonuçları başabaş. Biden’ın 237, Trump’ın 214 delegesi bulunuyor. Demokrat Biden seçim sonuçları açıklanmaya devam ederken Delaware’de destekçilerine seslendi. “Oyları saymak uzun sürecek ama Pensilvanya’yı da kazanacağız. Sonuçlar hakkında çok iyi lon, “Tarihte daha önce hiçbir başkan ulusal düzeyde bir seçimde Amerikan vatandaşlarının demokratik haklarını ellerinden almaya yönelik böyle pervasız bir çaba içine girmemiştir” dedi. Trump’ın Yüksek Mahkeme çıkışına da Biden cephesinden, “Başkan tehdidini gerçekleştirerek oyların YÜKSEK MAHKEME ABD Başdüzgün bir kanı Donald Trump, geçen eylülşekilde hayatını kaybeden Yüksek Mahkeme’nin liberal yargıcı Ruth Bader Ginsburg’un yerine oy yığınları sayılırken teker teker sihirli bir şekilde yok olmaya başladı. ÇOK GARİP ve ‘anketörler’ tarihe geçecek bir şekilde tamamen yanıldı” dedi. Twitter, Trump’ın bu tweet’ini de “tartışmalı ve yanıltıcı” olarak etiketledi. Her iki aday da, sonuçların birbirine çok yakın olduğu durumlarda, eyaletlerin çoğunda oyların yeniden sayımını talep edebilir. Bu yılki seçimlerde geçmişten farklı olarak, seçimden önce çok fazla postayla oy kullanıldı ve bu oyların geçerliliği konusunda davalar açılaTARTIŞMASI muhafazakâr Amy Coney Barrett’i aday göstermişti. Senato’dan onay alarak göreve başlayan Barrett’in atamabilir. Açılan davalar ABD seçimlerinde nihai olarak en yüksek yasal yetki sası tartışma yaratmıştı. Cumhuriyetçi Parti Ginsburg’un yerine bir an önce yeni bir adayın belirlenmesini isterken, Demokratlar ise yargıç atamasının seçimlerden önce yapılmaması gerektiğini savunmuştu. hibi Yüksek Mahkeme’ye kadar gidebilir. Mahkemenin yeniden sayımlara da müdahale yetkisi var. Kaybetse de bir şey değişmez Gergin bir seçim oldu gerçekten. Joe Biden kazanırsa eğer, dış politikada olacak en büyük değişiklik NATO’yla ilişkilerin daha güçlendirilmesi, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) etkin hale getirilmesi, Avrupa Birliği ile ilişkilerin düzeltilmesi nihayet İran’la yapılan ancak Trump’ın iptal ettiği anlaşmaya yeniden dönülmesi olacak. Ancak bu, ABD “iç düzeni”nin Trump sonrası “düzeleceği” anlamına gelmiyor. Ülkenin silaha düşkün, yabancıya tahammülsüz kesimleri nüfusun yüzde 30’unu oluşturuyor. Trump, ilk dönemi boyunca bunları harekete geçiren cesaret verici bir politika izledi. Kendisinden sonra kim gelirse MUSTAFA K. gelsin bu hareketlilik ortadan kalkacak ERDEMOL değil. Sağcı hiçbir ABD başkanı “beyaz olmanın öneminin” altını Trump kadar çizmedi. Beyaz olmak Trump’ın siyasi olarak kullandığı araçlardan biriydi. Kendisinden sonra gelecek sağcı başkanlara bu konuda kullanacakları bir alan bırakmış oldu. Artık hiçbir sağcı başkan, hele oy getirdiğini gördüğü ırkçı saldırılar yapmaktan çekinmeyecek, Hispanikleri, Asyalıları, Müslümanları hedef alabilecek. Çünkü yüzde 30 ile ona eklemlenecek olan “yüzer oylar”ın ülkede seçim kazandırdığını görmüş oldular. ‘Belirleyici kaos’ Artık ABD sosyal yaşamında “kaos” belirleyici bir kavram olacak. Çünkü Trump sonrası sağcı ABD başkanları toplumu bir arada tutma gerekçesi olarak kaosa işaret edecekler hep. Trump bunun en berbat örneğini vermişti, işine de yaramıştı bu. Siyah ABD vatandaşlarının katledilmesine yönelik öfkeleri “düzen bozuculuğa” dönüştürmede ustaca taktikler geliştirdi. Bundan sonraki her benzeri çıkış “toplumsal bir itiraz” olarak değil, “düzen bozucu kaos” olarak nitelendirilecek. Toplumsal zenginlikten pay alamayanlara, bunun suçlusunun seçkinler/ zenginler olmadığını, kendisine oy veren yoksulların gözünün içine baka baka söyleyen bir başkan oldu Trump. Bunu kendisinden sonraki sağcı başkanlar da artık rahatlıkla dile getirebilecek. Trump’ın dayandığı seçmen profili sanayiciler, orta halli emekliler, küçük işletme sahipleri, hatta orta sınıf siyahlardandı. Tüm bunlara kendi refahlarının tehlikede olduğunu, bu tehlikenin yabancılara, azınlıklara verilen imtiyazlar ile ABD dışında yapılan (çoğu askeri) harcamalardan kaynaklandığını söyledi. Trump, bu seçimleri kaybetse bile daha sonraki olası sağcı başkanlar Trump’ın bu yönelimine sahip çıkmaya devam edecek. Trump’ın ilk dönemi boyunca ırkçı örgütler daha da görünür oldu. Prouds Boys’lar açık açık silahları ile gösteri yaptılar, ırkçı örgüt Ku Klux Klan paravan yapılarla da “siyaset” yapabildi öncekinden daha fazla. Buna rağmen Trump kaybederse eğer, bu, “refahlarının eksilmesinin” nedenlerinin yoksullar, yabancılar olduğuna inandırdığı orta sınıfın,Trump’tan bu tespitlere rağmen, çözümde pasif kaldığı için desteğini çektiği anlamına gelir. Bu kesimlerin birdenbire “demokrat”a dönüştükleri anlamına değil. Yani, diyelim ki Biden kazandı, iç politikada Trump’ın tahribatlarını gidermede başarısız olacağı kesin gibi. Trump’ın adeta “görünmez” yardımcıları var; zamansız bir ölüm işine geldi örneğin, liberal Ruth Bader Ginsburg’un beklenmedik ölümü üzerine Yüksek Mahkeme’ye son derece muhafazakâr Amy Coney Barrett’i atayarak, Biden’ın kimi Trump dönemi uygulamalarının iptali için başvuru yapması halinde olumlu sonuç almasının önüne geçmiş oldu. Trump kazanırsa ne olur? İç politikada “kaos” teorisine daha da sıkı sarılarak bir dört yıl daha yöneteceği ABD’yi “geleneksel muhafazakâr” çizgiden “aşırı muhafazakâr”, giderek aşırı sağcı bir yörüngeye oturtur. Bunun için elinde Çin’le ticaret, Rusya’yla coğrafyalarda etkinlik savaşları ile Avrupa kıtasından ABD lehine siyasi olarak kopuş stratejisi gibi harika gerekçeleri var. Beyaz Saray yakınında çıkan arbedede Trump yanlısı Proud Boys’un (Gururlu Çocuklar) dört üyesi yaralandı. Polis, zanlıların Black Lives Matter’ın (Siyah Hayatlar Değerlidir) hareketi üyeleri olabileceğini açıkladı. Black Lives Matter hareketi iddiayı yalanladı. Portland kentinde de Proud Boys grubunun Black Lives Matter aktivistleri ve antifaşist örgütlerin karşı karşıya gelmesiyle gerilim yükseldi. İlk transseksüel senatör Meclisi’nde Minnesota eyaletini yeniden temsil etme hakkını kazandı. Omar, ilk SomaliliAmerikan kongABD’nin Delaware ve Vermont eyaletlerindeki demokrat LGBTQ bisilcisi oldu. ABD’de karar mekanizmalarında LGBTQ bireylerin sayısını artırma amaçre üyesi, Minnesota’yı temsil eden ilk siyah kadın ve kongreye seçilen ilk MüslümanAmerikalı kadın olarak ABD tarihine geçmişti. Demokrat reyleri seçimleri kazanlı çalışmalar yapan Victory Parti’nin Sosyalist kanadına mendı. Delaware’den 30 yaşınFund, Small’u Twitter’dan teb sup Alexandria Ocasio Cortez ikindaki Sarah McBride yüzde rik ederek “Tarih yazdı” dedi. ci kez seçilmesine giden zafere 86 oy alarak Senato’daki New York’ta ise ilk kez eşcin kolay ulaştı. ilk transseksüel senatör ol Mc Bride sel iki siyah, LGBTQ bireyler Başkan Trump’ın çok yakın bir du. McBride aynı zamanda Ritchie Torres ve Mondaire müttefiki olarak bilinen CumhuriABD’nin ilk ve en yüksek görevdeki Jones seçim kazandı. Demokrat Tor yetçi Lindsey Graham da Güney trans bireyi olarak tarihe geçti. Zafer res ve Jones, Temsilciler Meclisi’ne Carolina’dan yeniden Senato’ya girsevincini Twitter’da, “başardık” ifa girdi. Torres, seçildiğinin açıklan di. Trump’ın “geleceğin Cumhuriyetçi desiyle kutlayan McBride, “Umarım masının ardından “Onur duydum, yıldızı” dediği Marjorie Taylor Greebu gece bir LGBTQ çocuğa demokra çok teşekkür ediyorum” dedi. Tor ne Temsilciler Meclisi’ne girmeyi basimizin onlar için de yeterince büyük res ayrıca, Kongre’nin ilk eşcinsel şardı. Greene, online videolarda ırkçı olduğunu gösterir” dedi. AfroLatin üyesi olacak. görüşler paylaşan ve aşırı sağcı QaVermont’ta da 26 yaşındaki Taylor Demokrat Partili İlhan Omar, non Hareketi’nin komplo teorilerini Small, eyaletin ilk transseksüel tem Ekim 2018’de girdiği Temsilciler sahiplenen bir isim. ‘Washington’ın tutumu değişmez’ ABD seçimlerine yönelik uluslararası arenadan da açıklamalar geldi. Almanya Savunma Bakanı Annegret KrampKarrenbauer, Başkan Donald Trump’ın vaktinden önce seçim zaferini ilan etmesinden sonra ülkenin olası bir sistem kriziyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu. Fransa’dan da seçim sonuçlarının ABDAvrupa ticari ilişkileri üzerinde çok az etkisi olacağı yorumu dile getirildi. Fransa Maliye Bakanı Bruno Le Maire, Washington’ın Trump kazansa da kazanmasa da çatışmacı tutumundan vazgeçmesinin olası olmadığını söyledi. Le Maire, “Kendimizi kandırmayalım. ABD birkaç yıldır Avrupa devletlerinin dostça bir ortağı değil. Amerika kıtası kendisini Avrupa kıtasından kopardı” dedi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, nükleer anlaşmaya geri dönme niyetinde olduğunu açıklayan Biden’a Tahran’ın “hiçbir koşulda nükleer anlaşmayı yeniden müzakere etmeyi düşünmeyeceği” karşılığını verdi. Zarif, CBS kanalına demecinde, “Biden kanadının açıklamalarının daha umut verici olduğuna, gerçek sonuçları bekleyip görmek gerektiğine” işaret etti. Ankara: İşbirliğine devama hazırız İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ise kimin başkan olacağının kendileri için önemli olmadığını belirterek, “ABD’de bir sonraki hükümetin nasıl bir yol izleyeceği bizim için önemli” dedi. Ruhani, “Eğer ABD, İran’a yönelik yaptırımları kaldırır ve İran milletine saygısını gösterirse bizim durumumuz da değişir” ifadesini kullandı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu “ABD halkı kimi seçerse seçsin Türkiye olarak yakın işbirliği içinde çalışmaya devam etmeye hazırız” dedi. ABD’yle “köklü ilişkilerin” başkanın siyasi kimliğinden bağımsız olarak gelişmeye devam edeceğine inandıklarını belirtti. Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye, “ABD yönetiminden adil olmasını, uluslararası hukuk ve uluslararası meşruiyetten yana olmasını, Filistin’de iki devletli çözümü desteklemesini istiyoruz” dedi. İsrail İçişleri Bakanı, aşırı sağcı Şas Partisi lideri de olan Aryeh Deri, Trump’ın kazanması için dua ettiğini söyledi. Slovenya’da Başbakan Janez Jansa, “Amerika kararını verdi” diyerek Trump’ı tebrikte zaman kaybetmedi. Tatar Spehar Anastasiadis Tatar, Anastasiadis ile görüştü Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis ile önceki gün bir araya geldi. İlk yüz yüze görüşme Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterinin Kıbrıs Özel Temsilcisi Elizabeth Spehar’ın Lefkoşa’da bulunan ara bölgedeki ikametgâhında yapıldı. Görüşme sonrası Cumhurbaşkanlığı’nda basın mensuplarına demeç veren Tatar, bunun gayrıresmi bir tanışma toplantısı olduğunu söyledi. Toplantıda çeşitli konuların görüşüldüğünü ancak pek detaya girilmediğini kaydetti. Tatar, “Kıbrıs’ın gerçekleri, benim halktan aldığım yetki ve bu doğrultuda yeni birtakım beklentilerin doğduğunu, Kıbrıs Türk halkı için bu aşamada artık 1977’den beri sürdürülen federal temelde bir anlayışın, özellikle Crans Montana’da son yaşananlardan sonra pek umut vermediğini ve dolayısıyla yeni fikirlerle masaya oturmanın zamanının geldiğini ifade ettim” dedi. 5’li konferans Cumhurbaşkanı Tatar, “Zaman geçtikçe Kıbrıs Türk halkı bu beklentilerini karşılama noktasında iradesini ortaya koymuştur. Dolayısıyla bu meselenin daha da ileri götürülmesi için (BM Genel Sekreteri Antonio) Guterres’in uygun göreceği bir zamanda, 5’li bir konferansta bütün bu meselelerin değerlendirilebileceği ve sürecin o şekilde yönetilebileceği konuşulmuş ve tartışılmıştır” ifadelerini kullandı. 5’li konferans fikrinin Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’ndan geldiğini hatırlatarak, bunun BM Genel Sekreteri’nin mektubunda da yer aldığını ve Anastasiadis’in de buna sıcak baktığını ifade etti. 18 Ekim’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda oyların yüzde 51.69’unu alarak seçilen Tatar, 23 Ekim’de görevi devralmıştı. ‘Türkiye’den sınırdışı edildi’ Avusturya’nın başkenti Viyana’da geçen pazartesi günü bir İslamcı radikalin dört kişiyi katledip, 21 kişiyi yaralamasının yankıları sürüyor. Polis tarafından vurularak öldürülen IŞİD sempatizanı Kujtim Fejzulai’nin (20) bir dönem Türkiye’de bulunduktan sonra sınır dışı edildiği öne sürüldü. Fejzulai’nin, Suriye’de IŞİD’e katılmak üzere Eylül 2018’de Türkiye’ye geldiği iddia edildi. Avukatının açıklamasına göre Fejzulai, Türkiye’ye gelişinden iki gün sonra gözaltına alındı. Dört ay tutuklu kalan Fejzulai, bu sürecin ardından Avusturya’ya iade edildi. Fejzulai’nin Slovakya’da mühimmat satın almaya çalıştığı, bu bilginin Avusturya emniyetine aktarıldığı da gündeme yansıyan haberler arasında. Avusturya İçişleri Bakanı Karl Nehammer, Fejzulai’nin 5 Nisan 2019’da terör örgütüne üye olduğu suçlamasıyla 22 ay Viyana’da geniş güvenlik önlemleri alındı. hapis cezasına çarptırıldığını duyurmuştu. Nehammer, Kuzey MakedonyaAvusturya vatandaşı olan zanlının aralık ayı başında erken tahliye edildiğini söylemişti. Öte yandan Avusturya’da güvenlik güçlerinin soruşturmasında olayla ilgili 14 kişinin gözaltına alındığı bildirildi. İçişleri Bakanı Nehammer önceki gün yaptığı açıklamada, saldırıyla ilgili birden fazla fail olduğuna dair bir bulguya ulaşılmadığını söylemişti. İsviçre polisinin ise Fejzulai ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle 18 ve 24 yaşlarında olduğu açıklanan iki kişiyi gözaltına aldığı belirtildi. ABD, Tayvan’a SİHA satacak ABD’nin, Tayvan’a 600 milyon dolar değerinde silahlı insansız hava aracı (SİHA) satacağı bildirildi. ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Tayvan’a 4 SİHA ile ekipmanlarının satışının önceki gün onaylandığı belirtildi. Yapılan açıklamada, “Önerilen satış, alıcının silahlı kuvvetlerini yenileme ve güvenilir bir savunma kabiliyetini sürdürme gayretlerini destekleyerek ABD’nin ulusal, ekonomik ve güvenlik çıkarlarına hizmet ediyor. Önerilen satış, alıcının güvenliğini geliştirmesi ile bölgedeki siyasi istikrarı, askeri dengeyi, ekonomiyi ve gelişimini sürdürmesinde destek olacak” ifadeleri kullanıldı. Satış konusunda Kongre’nin bilgilendirildiği de kaydedildi. Çin’den satış kararına tepki yükseldi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, “ABD’nin Çin’in iç işlerine müdahale ettiğini, egemenliğini ve güvenliğini ciddi şekilde baltaladığını” belirtti. ABD’nin bu adımına “uygun ve gerekli bir yanıt” vereceklerini belirtti. ABD Dışişleri Bakanlığı, Tayvan’a 21 Ekim’de 1.8 milyar dolar değerinde F16 uçaklarında kullanılan füze ve HIMARS roket sistemlerinin, 27 Ekim’de de 2 milyar 370 milyon dolar değerinde Harpoon Kıyı Savunma Sistemi ile ilgili mühimmat ve ekipmanın satışına onay vermişti.