Katalog

DIŞ HABERLER 7 dishab@cumhuriyet.com.tr 16 KASIM 2020 PAZARTESİ Ülkenin kuzeyinde çatışmalar şiddetlenirken batısında bir otobüse saldırı düzenlendi Etiyopya’da şiddet dalgası Etiyopya’nın kuzeyindeki Tigray eyaletinde şiddetlenen çatışmalarla birlikte Afrika Boynuzu bölgesinde bir kez daha ateşin yayılma olasılığı kaygı yaratıyor. Merkezi yönetim, ayrılıkçı olarak gördüğü, terörle bağlantılı olmakla suçladığı Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) güçlerine karşı geniş çaplı operasyon başlatmıştı. TPLF güçlerinin önceki gün komşu Eritre’ye saldırı düzenledikleri haberi gündeme yansıdı. Roketli saldırının Eritre’nin başkenti Asmara yakınındaki havalimanını hedef aldığı belirtildi. Roketlerin havalimanına isabet etmediği savunuldu. TPLF lideri Debretsion Gebremichael AFP’ye yaptığı açıklamada, Asmara havaalanının hedef alınmasına gerekçe olarak buranın Etiyopya ordusu tarafından da kullanılmasını gösterdi. Ayrıca kendi güçlerinin, sınırı geçen Eritre ordusuyla 16 farklı bölgede savaştığını da öne sürdü. TPLF, daha önce Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed liderliğindeki yönetimi Eritre’den askeri destek almakla suçlamıştı. Ancak bu iddia Etiyopya hükümetince reddediliyor. TPLF güçlerinin önceki gün Tigray’a komşu Amhara eyaletinde iki havaalanına roket saldırısı düzenlendiği bildirilmişti. Saldırılarda iki askerin öldüğü, 15 kişinin yaralandığı iddia edilmişti. TPLF, bu saldırıların merkezi hükümetin kendilerine yönelik operasyonlarına misilOrdu operasyonlarının hedefindeki Tigray Halk Kurtuluş Cephesi, komşu ülke Eritre’de havaalanına roketli saldırıda bulundu. BenishangulGumuz bölgesinde ise bir yolcu otobüsüne silahlı saldırıda en az 34 sivil yaşamını yitirdi. Komşu Sudan’a en az 25 bin kişinin sığındığı belirtiliyor. leme olduğunu savunmuştu. Öte yandan, Etiyopya’nın batısında BenishangulGumuz bölgesinde önceki gece bir yolcu otobüsüne silahlı saldırı düzenlendiği bildirildi. Sudan’a kaçış Etiyopya İnsan Hakları Komisyonu’nun açıklamasında, saldırıda en az 34 sivilin yaşamını yitirdiği aktarıldı. Saldırıyı üstlenen olmadı. Ancak kimi yorumda saldırının ülkenin kuzeyindeki gerilimden farklı olduğu, bu bölgede de farklı etnik gruplar arasında çatışmaların bulunduğu belirtildi. Tigray’daki çatışmalarla birlikte bölgede insani kriz tablosu da ağırlaşıyor. Birleşmiş Milletler dün itibarıyla beş milyondan fazla nüfusa sahip dağlık Tigray eyaletindeki ateşten kaçarak Sudan’a sığınan sivillerin sayısının 25 bine yükseldiğine dikkat çekti. Ateşkes çağrıları yinelendi. Tigray’da hafta ortasında çok sayıda askerin öldürüldüğünü duyuran Başbakan Abiy Ahmed, olaylardan TPLF’yi sorumlu tutmuştu. Yerel kaynaklar çatışmalarda yüzlerce kişinin öldüğünü aktarırken Uluslararası Af Örgütü de bir kasabada çok sayıda sivilin katledildiğini belirtmişti. Bazı görgü tanıkları katliamdan TPLF bağlantılı güçleri sorumlu tuttu. TPLF ise iddiaları reddetti. BM’den soruşturma çağrısıyla birlikte şiddet olaylarına atıfla “iddialar doğrulanırsa bu elbette savaş suçları anlamına gelir” çıkışı yükselmişti. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, çatışmanın tüm bölgeye yayılma, istikrarsızlık yaratma riskine de dikkat çekmişti. Eritre ile yaptığı barış antlaşması sonrası 2019 Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Etiyopya Başbakanı Ahmed, TPLF’yi sorumlu tuttuğu askeri bir üsse saldırının ardından 3 Kasım’da Tigray’a operasyon kararını duyurmuştu. Tigray Eyaleti Başkanı Gebremichael ile bazı vekillerin dokunulmazlıkları kaldırılmıştı. Seçimleri ertelediği için Addis Ababa hükümetinin gayrimeşru olduğunu ileri süren TPLF, eylülde yerel yönetim seçimlerini yapmış ve kazanmıştı. Ardından ulusal meclis, yerel idareyle tüm bağların koparıldığını duyurmuştu. TPLF, iktidar koalisyonundan geçen yıl ayrılmıştı. Pompeo ‘daveti reddetmiş’ ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun yedi ülkeyi kapsayan tur çerçevesinde geleceği Türkiye’de Ankara’ya gitmeyip İstanbul’da sadece Fener Mike Pompeo Patriği ile görüşecek olmasına ilişkin tartışma sürüyor. Amerikan haber sitesi Bloomberg’e konuşan ve adını gizli tutan bir Türk yetkili Pompeo’nun Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun davetini reddettiğini söylediği iddia edildi. Söz konusu Türk yetkili, “Pompeo, Çavuşoğlu’nun Ankara’ya çağrısını reddederek Çavuşoğlu’ndan görüşme için İstanbul’a gelmesini istedi. Türk Dışişleri Bakanı Pompeo’nun bu tavrından rahatsız oldu” ifadesini kullandı. ABD Dışişleri Bakanlığı Pompeo’nun ziyaret sırasında sadece Fener Patriği ile görüşmesinin nedenini “program sıkışıklığı ve ziyaretin dini özgürlük odaklı” olmasıyla açıklamıştı. Başkent Lima’da eski Başkan Vizcarra’nın görevden alınmasına karşı çıkan Peru bayraklı göstericiler polisle çatıştı. Peru’da kriz derinleşiyor Peru’da Devlet Başkanı Martin Vizcarra’nın Kongre tarafından görevden alınmasının ardından ülkede tansiyon yüksek. Lima’da önceki gece göstericiler meydanlara çıkarken polis eylemlere sert müdahalede bulundu. Çıkan olaylarda 3 kişinin yaşamını yitirdiği, çok sayıda kişinin yaralandığı belirtildi. Göstericiler, Vizcarra’nın yerine atanan Devlet Başkanı Manuel Merino’ya istifa çağrısında bulundu. Geçici başkan istifa etti Lima Belediye Başkanı Jorge Munoz ölümlerden büyük üzüntü duyduğunu belirterek, “Merino, istifa et artık! Peruluların sesine kulak ver” ifadesini kullandı. Kongre Başkanı Luiz Valdez’in de görevden çekilmeye davet ettiği geçici Başkan Merino dün gece istifasını duyurdu. Süren ve artma eğilimi gösteren protestolar nedeniyle Peru hükümetinin talebi üzerine, Amerikan Devletleri Örgütü (OAS) Peru’ya bir heyet yollama kararı aldı. Devlet Başkanı Vizcarra, Kongre’de yapılan ve 105 “evet”, 19 “hayır” ve 4 çekimser oy ile sonuçlanan oylama sonucu “ahlaki yetersizlik” gerekçesiyle görevden alınmıştı. Vizcarra’nın, 20112014’te Moquegua eyaletinin valisi olarak görev yaparken bir inşaat şirketinden 670 bin dolar rüşvet aldığı iddia ediliyordu. Kelbecer için ek süre verildi Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hikmet Hacıyev, işgal altındaki Kelbecer kentini boşaltmaları için Ermenistan’a 10 gün daha süre verdiklerini açıkladı. Hacıyev, Erivan yönetiminin Rusya aracılığı ile Kelbecer’den çıkmak için biraz daha süre istediğini, Azerbaycan’ın da süreyi 25 Kasım’a kadar uzattığını kaydetti. Bölgede hava koşullarının zorlaştığını, bölgedeki tek yol olan ZodVarnenis yolunun da dar olduğunu hatırlatan Hacıyev, Azerbaycan’ın bu koşulları dikkate alarak Ermenistan’a sivillerin çıkarılması için süre verdiğini vurguladı. Kalan bölgeler ateşkes anlaşmasında planlandığı gibi 20 Kasım ve 1 Aralık’ta Azerbaycan’a devredilecek. Paşinyan’ı öldüreceklerdi Ermenistan Ulusal Güvenlik Servicak potansiyel adaylar üzerine konuşuyorlarsi (NSS) önceki gün Er dı” dedi. menistan Başbakanı Nikol Paşinyan’a yönelik bir suikast girişimiPaşinyan’a tepkiler nin ve bir grup eski yet Ermenistan Başbakakili tarafından iktidanı Nikol Paşinyan’ın isrı ele geçirme planının tifasını isteyen gösteengellendiğini riciler Eriduyurdu. Girivan soşimde rolü olkaklarınduğu belirtida proteslen eski NSS tolar gerBaşkanı Arçekleştirtur Vanetsyan, di. BBC, Cumhuriyetçi Erivan’daParti’nin Parki proteslamento Grutocuların bu eski baş44 günlük kanı Vahram Baghdasaryan Nikol Paşinyan savaşı bitiren anlaşve Ashot Minasyan’ın manın iptal edilmesitutuklandığı bildirildi. ni istediğini ancak muSyuniks bölgesinde halefet partilerinin parbir muhalifin evinde ya lamentoda olağanüspılan aramada da Dağ tü toplantı için yeterlık Karabağ’daki çatış li çoğunluğa ulaşamadıma bölgesinden geti ğını bildirildi. Daha fazrilen çok sayıda silah, la toprak kaybını önlemühimmat ve patlayı mek için anlaşmayı imcı bulunduğu belirtildi. zalamaktan başka seNSS’den yapılan açıkla çeneği olmadığını söymada, “Şüpheliler, Baş leyen ve gelişmelere bakanı öldürerek ikti ilişkin kişisel sorumludarı yasadışı bir şekilde ğu üstlendiğini belirten gasp etmeyi planlıyor Paşinyan istifa çağrılalardı ve onun yerini ala rını reddediyor. ASEAN’dan dev ticari anlaşma Tel Aviv’de Netanyahu karşıtları protesto gösterilerine Covid19 salgını nedeniyle koruyucu maske ile katıldılar. Netanyahu karşıtları vazgeçmiyor İsrail’de hakkındaki yolsuzluk iddiaları ve yeni tip koronavirüs (Covid19) salgınındaki tutumu nedeniyle haftalardır düzenlenen gösterilerde istifası istenen Başbakan Binyamin Netanyahu dün Tel Aviv’de yüzlerce kişi tarafından bu kez Almanya’dan denizaltı alımında yolsuzluk yaptığı gerekçesiyle protesto edildi. Tel Aviv’deki Hemed Kavşağı’nda toplanan ve dev bir denizaltının maketini taşıyan protestocular Netanyahu’nun istifasını ve yargılanmasını talep etti. Polis eylemlere sert müdahalede bulundu, en az 8 kişi gözaltına aldı. Dün ayrıca yine Batı Kudüs’te ülkenin farklı bölgelerinden konvoylar halinde gelip başbakanlık konutu yakınlarında gösteri düzenleyen ve Netanyahu’nun istifasını isteyen protestoculara polis müdahale ederek 18 göstericiyi gözaltına aldı. Polisten yapılan açıklamada, yürüyüşün izinsiz düzenlendiği kaydedildi. Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği’nin (ASEAN) Vietnam’da yapılan 37’nci Liderler Zirvesi çerçevesinde müzakereleri sekiz yıl süren Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) görüşmeleri uzlaşmayla sonuçlandı. Uzlaşmanın ardından dünyanın en büyük serbest ticaret anlaşması imzalandı. Ticaret, hizmetler, yatırımlar, eticaret, telekomünikasyon ve telif hakları gibi alanları kapsayan ve yakın bir tarihte imzalanarak yürürlüğe girecek olan anlaşmanın hızlı bir ekonomik büyüme gösteren bölgede Çin’in nüfuzunu artırması bekleniyor. ASEAN üyeleri Brunei, Kamboçya, Endonezya, Laos, Malezya, Myanmar, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam Başbakanı Nguyen Xuan Phuc ile Sanayi ve Ticaret Bakanı Tran Tuan Anh birlikte sanal imza törenine katıldı. Vietnam ile birliğin diyalog ortakları Avustralya, Çin, Japonya, Güney Kore ve Yeni Zelanda anlaşma gereğince aralarında uygulanan gümrükleri kademeli olarak azaltacak, oluşturulacak ortak ticari kurallar sayesinde lojistik kolaylaştırılacak. Anlaşma Çin, Japonya ve Güney Kore’yi ilk kez aynı anda bir serbest ticaret anlaşmasının tarafı durumuna getirdi. Zirvede konuşan Singapur Başbakanı Lee Hsien Loong, anlaşmayı “büyük bir dönüm noktası” olarak niteleyerek “8 yıl boyunca yapılan 46 müzakere ve 19 bakanlık düzeyinde görüşmenin ardından bugünlere geldik” dedi. Vietnam Başbakanı Nguyen Xuan Phuc ise anlaşmanın “bölgedeki ülkelerin ekonomik liberalleşmeyi ve entegrasyonu güçlendirme isteklerinin bir göstergesi olduğunu” söyledi. Trump destekçileri gövde gösterisinde Trump yanlısı gösteriye kaskları ve kurşun geçirmez yelekleriyle aşırı sağcı grupların üyeleri de katıldı. ABD’de Demokrat cepheden Joe Biden’ın kazandığı duyurulan başkanlık seçimlerinin ardından sular durulmuyor. Cumhuriyetçi ABD Başkanı Donald Trump, seçimde hile yapıldığı yönündeki iddialarını sürdürürken önceki gün destekçileri Washington’da eylemdeydi. Trump, içinde olduğu konvoyla Özgürlük Meydanı’nda toplanan göstericilerin arasından geçerek destekçilerini selamladı. Seçim sonuçlarını protesto eden göstericiler, Yargıtay Binası önüne yürüdü. Aynı bölgede Trump karşıtları da meydanlara çıktı, taraflar arasında yer yer çatışmalar yaşandı. Polis 20 kişiyi gözaltına aldı, olaylar sırasında bir göstericinin bıçaklandığı belirtildi. Giuliani devrede 3 Kasım’da yapılan başkanlık seçimlerinde ipi göğüsleyen Biden’ın, son olarak Georgia’yı da kazandığı geçen cuma açıklanmıştı. Biden, 1992’den beri Georgia’yı alan ilk Demokrat oldu. Demokratlar böylece, 306 seçici kurul üyesi çıkarmış oldu, ki yarışı kazanmak için 270 üye yetiyor. Biden, hafta ortasında geçiş yönetimi için ekibini oluşturmaya başlamıştı. Bu arada Trump, hukuksal mücadelesinin başına şahsi avukatı, eski New York Belediye Başkanı Rudy Giuliani’yi getirdi. Moldova’da başkentli seçmenler Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turu için dün sandık başındaydı. Moskova ile AB çekişmesinde seçim Moldova’da halk Moskova yanlısı mevcut Cumhurbaşkanı İgor Dodon ile Batı yanlısı eski Başbakan Maia Sandu arasında geçen cumhurbaşkanlığı yarışının ikinci turu için dün sandık başına gitti. Seçimin 1 Kasım’da yapılan ilk turunda hiçbir aday yüzde 50’nin üzerinde oy alamamıştı. Avrupa’nın en yoksul ülkelerinden olan ve yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle ekonomisi daha da kötüye giden Moldova’da, Rusya’nın nüfuzunu güçlendirmek, Batı’nın da ülkeyi etkisi altına almak istediği yorumları yapılıyor. Dil konusunda farklı tutumlar Seçimlerin ilk turunda en fazla oyu alan (36.16) Eylem ve Dayanışma Partisi (PAS) lideri 48 yaşındaki Maia Sandu, ülkenin Avrupa Birliği’ne (AB) entegrasyonunu savunuyor, Rusya’nın Moldova üzerindeki etkisinin azaltılmasını istiyor. Sandu, ülkede sadece Moldovacanın konuşulması gerektiğini savunuyor. İlk turunda yüzde 32.61 oy alan Dodon ise dış siyasette tüm ülkelerle, özellikle de Rusya ile iyi ilişkilerin sürdürülmesi ve Rusçanın okullarda zorunlu ders olarak okutulması gerektiğini söylüyor. Dodon ayrıca Moldova’nın Romanya ile birleşmesi düşüncesine karşı çıkıyor. Seçimlere “bağımsız aday” olarak katılan 45 yaşındaki Dodon’un adaylığı mecliste en çok sandalyeye sahip Sosyalist Parti tarafından destekleniyor. Seçimlerin ilk turunda yüzde 16.90 oyla üçüncü olan “Bizim” Parti lideri ve Baltsi Belediye Başkanı Renato Usatii’nin seçmenlerinin oyları, ikinci turda belirleyici olacak. Usatii, Sandu’yu desteklediğini açıklamıştı. Uzmanlar Kremlin’in desteklediği Dodon’un yarışı özellikle de kıl payı farkla kazanması durumunda, protestoların beklenebileceği görüşünde.