Katalog

2 11 KASIM 2020 ÇARŞAMBA [email protected] OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ? Yeni bir dünya savaşı riski var mı (E) TUĞGENERAL NEJAT ESLEN STRATEJIST VE JEOPOLITIK UZMANI İngiltere Genelkurmay Başkanı Orgeneral Nick Carter’in yeni bir dünya savaşı riski ile ilgili sözleri bütün dünyada gündeme oturdu. İçinde bulunduğumuz jeopolitik ortamı, Birinci ve İkinci Dünya savaşlarının başlamasından önceki durumlara benzeten Orgeneral Carter, dünyanın belirsizliklerle ve endişelerle dolu olduğunu ifade etti. Koronavirüs pandemisinin neden olduğu küresel ekonomik krizin yeni tehditlere ve hatta savaşlara neden olabileceğini söyleyen Carter, küresel rekabetin, silahlanmanın ve bölgesel çatışmaların tırmanarak ve yanlış hesaplamalarla yeni bir dünya savaşına dönüşme riski taşıdığını vurguladı. Bence Orgeneral Carter abartıyor. Neden mi? Günümüzde savaşlar Öncelikle günümüzde dünya savaşının ne anlama geldiğini tanımlamamız gerekir. Günümüzde dünya savaşı, ABD, Çin, Rusya gibi büyük güçlerin, NATO gibi ittifakların yer aldığı ve bütün dünyayı etkileyen savaş olarak tanımlanabilir. İkinci Dünya Savaşı biterken ABD, Japonya’da sivillerin üzerinde nükleer silah kullanarak bu silahın ne kadar tehlikeli olduğunu bütün dünyaya gösterdi. Dünya savaşına neden olabilecek ABD, Çin ve Rusya gibi büyük güçler, nükleer silahlara sahip olan, bu silahlarla yapılacak düellonun kendi ülkeleri için de nasıl bir felakete neden olabileceğini bilen ve rasyonel düşünen devletlerdir ve bu nedenle de kendi aralarında doğrudan çatışmaktan kaçınırlar, kaçınacaklardır. İşte bu nedenle de nükleer silahlar, rasyonel düşünen bu ülkeler için savaş aracı değil, savaşı caydırma araçlarıdır. Nükleer silahlar ve bu silahların oluşturduğu dehşet dengesi, Soğuk Savaş döneminde başarı ile görev yapmış ve sıcak bir dünya savaşını önlemiştir. Aslında Soğuk Savaş dönemi, Üçüncü Dünya Savaşı dönemidir ve bu dönem nükleer silahların sayesinde sıcak bir savaAslında günümüzde büyük güçler olan ABD Çin ve ABD Rusya arasında savaş cereyan etmektedir. Bu savaş, ticaret savaşı, ekonomik yaptırımlar, siber savaş, teknoloji savaşı, uzayın kontrolünün mücadelesi şeklinde devam etmektedir. Ancak bu savaş, hiçbir zaman sıcak bir dünya savaşına dönüşmeyecektir. Tehdidi olduğundan büyük göstererek ordu için daha fazla para koparma gayreti, her zaman askerlerin klasik taktiğini oluşturmuştur. şa dönüşmeden devam etmiş ve sona ermiştir. Bu dönemde, büyük güçler mücadelelerini vekâlet güçler üzerinden darbelerle yönetimleri değiştirerek veya ekonomileri baskı altında alarak, doğrudan karşı karşıya gelmekten kaçınarak sürdürmüşlerdir. Soğuk Savaş döneminde, ABD’nin liderliğini yaptığı Atlantik yapısı, SSCB’yi ve Varşova Paktı’nı savaşmadan çökertmiştir. Carter’ın olası amacı Aslında günümüzde büyük güçler olan ABD Çin ve ABD Rusya arasında savaş cereyan etmektedir. Bu savaş, ticaret savaşı, ekonomik yaptırımlar, siber savaş, teknoloji savaşı, uzayın kontrolünün mücadelesi şeklinde devam etmektedir. Ancak bu savaş, hiçbir zaman sıcak bir dünya savaşına dönüşmeyecektir. İşte bu nedenle İngiltere Genelkurmay Başkanı Orgeneral Carter ya yanılmaktadır ya da böyle bir risk var algısı oluşturmak istemektedir. Bence ikincisi. Neden mi? Onu da anlatayım. Bir zamanlar güneş batmayan imparatorluk olan İngiltere’nin bugün 72 bin kişilik küçük bir ordusu vardır. İngiltere orduya asker bulmakta zorlanmaktadır. Orgeneral Carter, 2030 yılına kadar 120 bin kişilik ordu oluşturmak istemektedir. Bu ordunun dörtte biri, yani 30 bini robot askerlerden oluşacaktır. Bu ordunun teşkili için Orgeneral Carter’ın daha büyük bütçeye ihtiyacı vardır. İşte Orgeneral Carter, muhtemelen daha büyük bütçe için siyasetçileri etkilemek amacı ile dünya savaşı riskini gündeme getirmektedir. Son söz Tehdidi olduğundan büyük göstererek ordu için daha fazla para koparma gayreti, her zaman askerlerin klasik taktiğini oluşturmuştur. SEN TÜRKÇEM KADAR GÜZELSIN Harf devrimiyle gerek telif gerekse çeviri binlerce eser, kısa sürede Türk halkına ulaştırılmış ve böylece bu devrim Türk aydınlanmasına açılan kapıda bir anahtar görevi üstlenmiştir. PROF. DR. YAKUT IRMAK ÖZDEN ATATÜRK KÜLTÜR VAKFI BAŞKANI Okurlarımızın çoğunun anımsayacağı gibi, yazımın başlığı Nâzım Hikmet'in “Ferhat ile Şirin” eserinden bir alıntı.. Ferhat, Şirin'e olan aşkını, ona böyle seslenerek dile getirir. Kanımca Nâzım'ın pek çok dizesini o denli etkileyici ve kalıcı kılan özelliklerden birini burada yine görürüz: Tek bir insana karşı duyulan aşk gibi tümüyle bireysel bir duygunun, bütün bir ülkenin ortak mirası olan dil kadar toplumsal bir olguyla ustaca harmanlanması... Yanlış hatırlamıyorsam bu eser, Gülriz Sururi Engin Cezzar Tiyatrosu'nda 1970'li yıllarda sahnelenmişti. Engin Cezzar Ferhat, Gülriz Sururi'yse Şirin'in ablası Mehmene Banu rolündeydi. Bu güzel piyesi seyretmeye ailecek gitmiştik. Ferhat, Şirin'e olan aşkını yazımın başlığındaki ifadeyle dile getirince, yanımdaki koltukta oturmakta olan babam sanırım bir yandan gerçek aşka karşı duyduğu saygı, öte yandan Türkçemize olan sevdası bir araya gelince kendini tutamayıp en gür sesiyle “Bravo!” diye bağırarak ayağa fırlamıştı... Babamın düştüğü boşluk Bu yıl 26 Eylül'de Dil Bayramımızın 88., 1 Kasım'da da harf devrimimizin 92. yıldönümünü kutladık. Bu güzel vesilelerle sizlerle ikinci bir kişisel anımı daha paylaşmak istiyorum... Yıl 1951, babam 14 Mayıs 1950 seçimiyle, Halk Partili milletvekillerinin çoğu gibi parlamento dışında kalmış... O dönemde, bugünkü durumdan çok farklı olarak Meclis’ten ayrılan milletvekillerinin ne emekli maaşları var ne de (üniversite hocalığı gibi kamusal memuriyetlerden gelenler için) kendiliğinden eski görevlerine dönebiliyorlar. Politikada yer aldığı 19431950 yılları arasında işişçi bulma kurumunu, işçi sigortalarını ve Çalışma Bakanlığı'nı kurmuş olan babam Sadi Irmak, bir anda böyle bir boşlukta kalıyor. Her zaman kendi çıkarı yerine ülkesininkini düşünen her dürüst devlet adamı gibi, dost ve taraftardan çok fazla düşman edinmiş olması da cabası... Ailece içine düştüğümüz bu ekonomik ve sosyal bunalımdan bizi, babamın bazı Avrupa tıp fakültelerinden aldığı hocalık önerileri kurtarıyor. Ve böylece 1951'in 1 Mayıs gününde kendimizi İsviçre'nin Lozan kentine doğru yol alan bir trende buluyoruz.Tren gara girerken tabelalarda “Lausanne” yazısını görünce telaşla valizleri toplamaya çalışan annebabama şöyle feryat ettiğimi hatırlıyorum: “Yanlış yerde iniyoruz! Burası Lozan değil, Lausanne! (Harf devrimi sayesinde fonetik özelliğini kazanmış olan)” Türkçeden başka dil bilmeyen, henüz 11 yaşında bir çocuğun Fransızcada “a” ve “u”harfleri bir araya gelince “o”, “sanne” yazılanın da “zan” okunacağını bilmesi olanaksızdı doğal olarak... Aydınlanmanın kapısı Harf devrimiyle Türkçemizde her sesin alfabede tek bir harfle ifade edilir hale gelmesi okumayazma öğrenmeyi çok kolaylaştırdığı gibi, daha sonra da imla hatasına düşmeden yazmayı sağlamıştır elbette... Pek çok sesin, ancak alfabede yer alan birden fazla harfin bir araya gelmesiyle yazıya döküldüğü Batı dillerinin çoğu bu kolaylıktan yoksundur. Nitekim, yaşamımın ileriki yıllarında yurtdışında okurken üniversiteli sınıf arkadaşlarımın bile kendi anadillerinde kaleme aldıkları yazılarda sık sık yazım hataları yaptıklarına tanık olmuşumdur. Bu bakımdan harf devriminden kısa bir süre sonra “Dili Sadeleştirme Derneği” isimli bir İngiliz kuruluşunun Atatürk'e bir kutlama telgrafı yollamış olması da ilginçtir sanırım. Harf devrimini izleyen yıllarda, ülkemizde Cumhuriyet öncesi erkek nüfusta bileyüzde 9'un altında kalan okuryazar oranı hızla yükselmiş ve bu önemli devrimi izleyen 15 yıl içinde ülkede basılan kitap sayısı, önceki iki yüzyılınkini kat kat aşmıştır. Harf devrimiyle gerek telif gerekse çeviri binlerce eser, kısa sürede Türk halkına ulaştırılmış ve böylece bu devrim Türk aydınlanmasına açılan kapıda bir anahtar görevi üstlenmiştir. ,ESBIRLEñTIROYNA ,&0ı"/,6,"5ó:"53046 25 TL 15 TL 50 TL 35 TL