Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ [email protected] 78 OCAK 2020 ÇARŞAMBA EN AZ 50 KİŞİ YAŞAMINI CENAZEDE IZDIHAMYİTİRDİ ABD, Ortadoğu’ya ek birlik gönderiyor. Pentagon’un mektup bilmecesi Bağdat’ta geçen cuma günü düzenlediği hava saldırısıyla Devrim Muhafızları Komutanı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’yi öldüren ABD’den, Irak’taki askerlerini çekeceği yönündeki iddialara yalanlama geldi. Irak meclisinin geçen pazar günü, ülkedeki yabancı güçlerin çekilmesi yönündeki kararının ardından önceki gece yabancı ajanslar Irak ordusuna IŞİD karşıtı koalisyona bağlı güçlerin çekileceğine ilişkin bir mektup gönderildiğini duyurmuştu. ABD Başkanı Trump “Irak, ABD’ye saygı göstermemeye devam ederse, yaptırımlarla karşılaşacak” açıklamasında bulundu. Trump, “Irak’tan çekilirsek İran için alan açmış olacağız. Bir noktada ABD kuvvetlerini Irak’tan çekme isteğim var, ancak şimdi geri çekmek Irak’ta yaşanabilecek en kötü şey” diye konuştu. ABD Savunma Bakanı Mark Esper de, “Irak yetkililerinden biri tarafından elde edilmiş taslak, imzalanmamış bir mektubun hiçbir değeri yoktur. Dolayısıyla onu ciddiye alacaklara şunu söylüyorum; ABD, Irak’tan çekilmiyor” şeklinde konuştu. Esper, Irak halkının ABD’nin çekilmesini istemediğini ve Iraklı mevkidaşından da böyle bir talep almadığını ifade etti. ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley ise taslak niteliğindeki ve imzasız mektubun iletilmesini “hata” olarak değerlendirdi. Öte yandan Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi ise ABD ordusundan birliklerin çekileceğine ilişkin bir mektubun geldiğini açıkladı. Ancak mektubun İngilizce ve Arapça versiyonlarında farklılıkların olduğunu, ABD’den durumu açıklamalarını istediklerini kaydetti. B52 sevki Amerikan CNN kanalına konuşan ABD’li bir yetkili ise İran’a karşı önlem olarak Hint Okyanusu’ndaki Deigo Garcia Adası’na B52 tipi nükleer kapasiteli 6 bombardıman uçağı gönderileceğini söyledi. Kimi kaynak ise ABD ordusunun Irak’ta Anbar bölgesindeki üs çevresinde B52’lerin inişi için gerekli alan hazırlığı yaptığını savundu. IRAK’TAN KISMİ ÇEKİLME Irak’ta IŞİD’le mücadele çerçevesinde birlikleri eğitme misyonunu askıya alan NATO, güçlerinin bir kısmını da güvenlik gerekçesiyle çekeceğini duyurdu. ABD liderliğindeki koalisyon çerçevesinde Irak’ta askerleri bulunan Almanya va Kanada’dan da geçici olarak kısmi çıkış kararı geldi. Gözler IKBY’de... Irak meclisinin yabancı güçlerin ülkeden çıkarılması yönündeki kararının ardından gözler, ABD’nin en büyük bölgesel askeri üslerinden birine Erbil’de ev sahipliği yapan Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) tavrında. Uluslararası ajanslara konuşan uzmanlar, 2017’de tek taraflı bağımsızlık referandumu düzenleyen IKBY’nin, şimdilik “beklegör” politikası izlediğini belirtiyor. Irak meclisinin kritik oylamasına hiçbir Kürt vekilin katılmaması dikkat çekmişti. Eski IKBY Başkanı Mesud Barzani ise dün yaptığı açıklamada “Ülkenin vekâlet savaşlarına karıştırılmasına ve meçhul bir geleceğe sürüklenmesine katılmayız” ifadelerini kullandı. ABD’nin geçen cuma günü Irak’ta düzenlediği saldırıda hayatını kaybeden İran Devrim Mu ABD saldırısında ölen İran Kudüs Gücü Komutanı Süleymani için düzenlenen yüz binlerin katıldığı törende dehşet yaşandı. hafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani için dün memleketi Kirman’da düzenlenen cenaze töreninde izdiham çıktı. İSNA ajansı olayda en az 50 kişinin yaşamını yitirdiğini belirtirken yarı resmi Fars ajansı, yüz binlerce kişinin katıldığı törende 200’den fazla kişinin de yaralandığını açıkladı. İzdiham nedeniyle defin işlemi bir süreliğine ertelendi. İran meclisi dünkü oturumda ABD’nin tüm komutanlarını “terörist” ilan etti. uluslararası kamuoyundaki ve diplomasideki yankıları sürüyor. Washington yönetiminin Süleymani ve beraberindeki isimlerin öldürülmesi için gerekçe gösterdiği Bağdat’taki ABD elçiliğine yönelik saldırı konusunda sunulan bir kınama taslağı, BM Güvenlik Konseyi’nde Rusya ve Çin tarafından veto edildi. Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasily Nebenzia, açıklama ‘13 senaryolu’ tehdit Ortadoğu’da savaş senaryolarını beraberinde getiren, geçen cuma Bağdat Havalimanı yakınlarında düzenlenen saldırıda Süleymani ile birlikte Şii milis gücü Haşdi Şabi’nin iki numaralı ismi Ebu Mehdi el Mühendis ve 8 kişi daha hayatını kaybetmişti. Süleymani için törenler üç gün önce kutsal kabul edilen Ahvaz kentinde başlamış, Tahran’da devam etmişti. Üç kentte de yüz binlerce kişinin katıldığı törenlere ABD karşıtı sloganlar ve öfke damgasını vurdu. Tahran’dan, “intikam” içerikli açıklama ve kararlar gelmeye devam ediyor. “ABD’ye karşı Karşılıklı Eylem Ya sa Tasarısı”nı onaylayan İran meclisi, ABD’nin tüm komutanları ve Savunma Bakanlığı (Pentagon) yetkililerini “terörist” ilan etti. Öte yandan, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani, Süleymani’nin öldürülmesine yanıt olarak 13 senaryo üzerinde durduklarını söyledi. “Bölgede 19 ABD üssü var. 11’i doğu ve batı sınırlarımıza yakın. Kuzey ve güneyimizdeki 8 üste alarm durumundalar. Buralardaki asker ve teçhizatları hakkında bilgimiz var. En ufak hareketlerini takip ediyoruz” dedi. BMGK’de ABD’ye veto ABD’nin Irak’taki saldırısının yı, ABD’nin saldırısını kapsamadığı gerekçesiyle veto ettiklerini belirtti. Arabuluculuk çağrısı İran’la yaşanan gerilime ilişkin açıklama yapan ABD Başkanı Donald Trump, “İran’la savaşa ve İran’ın muhtemel yanıtına hazırız ve karşılık vereceğiz” dedi. Trump ayrıca “ABD’nin uzun zamandır takip ettiği Süleymani büyük bir saldırı planlıyordu” iddiasında bulundu. ABD Savunma Bakanı Mark Esper de, “İran ile savaşmak istemiyoruz, ancak İran ile bir savaşı bitirmeye hazırız. Birçok mevkidaşımdan gerginliğin azalmasını ve Tahran’ın bizimle oturup daha iyi bir gelecek için görüşmeleri başlatmasını istiyoruz” di ABD VİZE CNN yayınına katılan İran Dışişleri Bakanı Cevad ye konuştu. VERMEDİ Zarif, ABD’nin saldırısını “devlet terörizmi” olarak niteledi. ABD’ye “orantılı ve uluslararası hukuka uygun bir karşılık verileceği ni” söyleyen Zarif, ayrıca dün düzenlenen Tahran Bölgesel Diyalog Konferansı’nda, Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi toplantısında konuşma yapmak üzere ABD’ye yaptığı vize başvurusunun Süleymani’nin öldürülmesinden sonra kabul edilmediğini açıkladı. Zarif’in, “Komşuları mızın İran için savaşmasını beklemiyoruz ama ABD uğruna bizi kurban et Zarif memeleri gerektiğine inanıyoruz” ifadeleri de dikkat çekti. BM’den sert Libya çıkışı Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’in (BM) tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) ile imzaladığı mutabakat uyarınca bölgeye asker göndermesine dair tartışmaların sürdüğü Libya’da BM’den “dış müdahaleye son” mesajı geldi. Güvenlik Konseyi’nde kapalı oturumun ardından basına konuşan BM’nin Libya Özel Temsilcisi Hassan Salame, Ankara’nın asker göndermesi ile ilgili bir soruya “Libya’nın değişik yönlerden çok fazla dış müdahaleye maruz kaldığını” belirterek “Bu ülkelerden istediğim şey çok açık: Libya’dan çıkın. Libya’da yeteri kadar silah var, yeteri kadar paralı asker var, asker göndermeyi bırakın. Bütün ülkeler Libya kâbusundan çıkmalı” yanıtını verdi. Salame, Libya’daki durumu “kasvetli” olarak nitelendirerek, “Askeri çözüm yok, Libyalılar bir araya gelmeli” dedi. Herkesin Libya hakkında konuşmak istediğini ancak çok az kişinin Libyalıları konuştuğunu, bunun kendisini kızdırdığını kaydeden Salame, “Milyonlarca göçmene ne oluyor? Bunları neden sormuyoruz? Libya bir petrol hikâyesi değil, sadece jeopolitik bir hikâye değil, insanlar acı çekiyor çünkü uluslararası olarak ‘Yeter’ diyen bir mesaj yok” ifadelerini kullandı. Bu arada, Ankara destekli UUH’den, Halife Hafter güçlerinin girdiği, strate Brüksel’deki toplantı öncesinde AB Yüksek Temsilcisi Borrell’in, Fransız Dışişleri Bakanı ile şakalaştığı anlar objektiflere yansıdı. jik önemdeki Sirte ile ilgili açıklamada, “birden çok ülkeden savaşçıların olduğu uyuyan hücrelerin Sirte için harekete geçmesi karşısında durum değerlendirmesi yaparak kentteki güçlerin çekilmesi kararı alındığı” duyuruldu. UUH, kentte 120 bin kişinin ölüm veya evlerini terk etme tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu belirtti. ‘Topraklarımızı kullandırmayız’ Tunus’un Türkiye’nin Libya’ya askeri sevkıyat için topraklarını kullanma talebini reddettiği savunuldu. El Arabiya’nın haberine göre, Tunus Cumhurbaşkanlığı Türkiye’nin Tunus’un Libya sınırında konuşlanma ve Libya’ya askeri sevkıyatı buradan yapma talebini geri çevirdi. Cezayir’i ikna arayışı sürüyor Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu önce ğini belirtti. Çavuşoğlu ise dün Tebbun’la görüşmesi ki gün gittiği Cezayir’de nin ardından Twitter üze dün mevkidaşı Sabri Bou rinden, “Ülkelerimiz ara kadum, Başbakan Abdula sındaki işbirliğini strate ziz Cerrad, Cumhurbaşka jik konsey düzeyine çıkar nı Abdulmecid bin Tebbun tacağız. Başta Libya krizi ile görüştü. Tebbun’un bir olmak üzere, bölgesel ko diğer konuğu ise BM’nin tanıdığı Ulusal Uzlaşı Hü Çavuşoğlu ile Boukadum. nularda ortak çıkarlarımız temelinde iş birliği yapa kümeti Başkanlık Konseyi Başkanı Fey cağız” açıklaması yaptı. Tebbun ise “Dostu yaz el Saraj’dı. Tebbun, Saraj ile görüşmesi muz Türkiye’nin büyük bir devlet olduğunu nin ardından yaptığı açıklamada, “Başkent biliyorum. Türkiye ile Cezayir arasındaki iliş Trablus’un kırmızı çizgi olduğunu ve bunu kiler çok sıcak ilişkilerdir” dedi. kimsenin aşmamasını beklediklerini” söyle Çavuşoğlu, Tebbun ile Saraj liderliğinde di. Cezayir’in Libya krizinin başlangıcından ki heyetin önceki gün sürpriz bir görüşme bu yana “yabancı müdahalesi olmadan ül için bir araya geldiği de belirtildi. Bu ziyaret kenin toprak bütünlüğünü koruyacak siya Libya’nın komşusu Cezayir’i de ittifaka dahil si bir çözüm bulunması” ilkesini benimsedi etme adımı olarak yorumlanıyor. AB asker hamlesine karşı Fransa, Almanya, İtalya ve İngiltere’nin dışişleri bakanları ile Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell dün Libya, İran ve Suriye gündemleri ile acil toplandı. Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, görüşmeden önce yaptığı açıklamada, “Libya uzun zamandır vekâlet savaşlarının alanı haline geldi. Bunu artık kabul etmiyoruz” dedi. Toplantının ardından AB Yüksek Temsilcisi Josep Borrell “Türkiye’nin Libya’ya asker gönderme planını reddediyoruz” çıkışında bulundu. Libya’da şiddetin günden güne arttığına dikkat çeken Borrell, dış müdahalelerin son bulması ve ülkede ateşkesin ilan edilmesi gerektiğini söyledi. Diplomatik çözüm çağrısı yaptı. Görüşme sonrası konuşan İtalya Dışişleri Bakanı Luigi Di Maio ise “AB yarından itibaren Libya’ya yönelik kendi stratejilerini geliştirecek” ifadelerini kullandı. Di Maio’nun Brüksel sonrası Türkiye’ye geleceği belirtildi. Öte yandan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ile telefonda görüştü. İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Görüşmede, ABDİran gerginliği ile Suriye ve Libya başta olmak üzere bölgesel ve uluslararası meseleler ele alınmıştır” denildi. ABD Kongresi’nde Süleymani krizi ABD’de Başkan Donald Trump’ın ge çen hafta İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin suikast emrini vermesinin yankıları yalnızca uluslararası kamuoyunda değil iç siyasette de sürüyor. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, önceki gün ölüm emrini Kongre’ye danışmadan verdiği belirtilen Trump’ın İran ile ilgili askeri eylemlerini sınırlandırmak amacıyla bir savaş yetkileri önergesini oylamaya sunacaklarını açıkladı. Buna göre, önerge Temsilciler Meclisi’nde kabul edildiği takdirde, Kongre 30 gün içerisinde harekete geçmezse,Trump yönetiminin İran’a karşı yürüttüğü operasyonlar duracak. CNN’nin haberine göre Trump yönetimi ise Kongre’nin iki kanadı, Temsilciler Meclisi ve Senato’yu suikast hakkında bilgilendirmeye hazırlanıyor. Washington Post gazetesine konuşan Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı Demokrat Adam Schiff, “Başkan, bizi İran’la savaşa girebileceğimiz bir yola soktu. Bu kesinlikle Kongre’nin müdahil olması gereken bir durum” değerlendirmesini yaptı. Bolton ifadeye hazır Öte yandan Trump’ın eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton, azil soruşturmasının Senato ayağında kendisine celp gönderilmesi halinde ifade vermeye hazır olduğunu söyledi. Trump, Bolton’ı geçen eylülde görevden almıştı. Trump, Ukrayna’ya 2020 başkanlık seçimlerindeki olası rakibi Demokrat Joe Biden’ın oğlu için soruşturma açılması yönünde baskı yapmakla suçlanıyor. Bolton İsrail, gerilime mesafe çabasında ABD’nin bölgesel olarak en yakın müttefi ki konumundaki İsrail’in Başbakanı Binyamin Netanyahu, ülkesinin son gerilime dahil edilmemesi gerektiği uyarısında bulundu. İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin ABD tarafından öldürülmesinin ardından “Washington’ın kendini koruma hakkı var” şeklinde açıklama yapan Netanyahu’nun önceki dün düzenlenen kabine toplantısındaki tavrı dikkat çekti. Netanyahu, Süleymani’nin öldürüldüğü saldırıda İsrail’in payının olmadığını, bu nedenle de ülkesinin ABD ile İran arasındaki gerginliğe dahil edilmemesi gerektiğini belirtti. ABD’nin “kendini koruma hakkını” savunacaklarını da yineledi. ‘Nükleer bomba için erken...’ İran’ı her fırsatta “nükleer bir tehdit” olarak nitelendiren İsrail’den bu kez farklı bir açıklama geldi. İsrail Radyosu’na konuşan Enerji Bakanı Yuval Steinitz, “İran, atom bombası yolunda ilerliyor mu” şeklindeki soruya, “Böyle söylemek için çok erken” şeklinde yanıt verdi. Sınıra göç akını hız kesmiyor Suriye ordusu ve müttefiklerinin, El Ka ide uzantılı Heyet Tahrir Şam militanlarına karşı operasyonlarını yoğunlaştırdığı İdlib’deki insani koşullar giderek zorlaşıyor. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi son dönemde İdlib’de evlerini terk ederek Türkiye sınırına göç etmek zorunda kalanların sayısının 300 bini geçtiğini duyurdu. Suriye Müdahale Koordinatörlüğü Müdürü Muhammed Hallaj’ın AA muhabiriyle paylaştığı bilgilere göre de son dört gün içinde 31 bin sivil daha İdlib’de yerinden edildi, Türkiye sınırına yöneldi. Bu arada, El Masdar sitesinin haberinde IŞİD’in, Deyr ez Zor’da Suriye askerlerine saldırı düzenlediği iddia edildi. Saldırıda en az 15 askerin öldüğü aktarıldı. İdlib’de kışla birlikte koşullar her geçen gün daha da ağırlaşıyor. İspanya’da tarihi koalisyon İspanya’da Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) lide ri Pedro Sanchez başbakanlığında kurulan sol koalisyon hükümeti, 8 siyasi partinin dış desteğiyle meclisten güvenoyu aldı. Böylece diktatör Franco sonrası demokrasi tarihinde (1977’den bu yana) ilk kez bir koalisyon hükümeti kuruldu. PSOE ile sol görüşlü Podemos ittifakının kurduğu koalisyon, meclisteki ikinci tur oylamada sadece iki milletvekili farkla basit çoğunluğu elde etti.