Katalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 1124 EYLÜL 2019 SALI Thomas Cook iflasındanSeyahat devi iflas bayrağını çekti. Türkiye en az 700 bin turist kaybedebilir Türkiye’ye ağır fatura Alanya, Side, Kemer, Fethiye, Bodrum ve Marmaris başta olmak üzere birçok turizm bölgesinde otellerin, Thomas Cook’tan önemli miktarda alacakları bulunuyor. Thomas Cook’un hissedarı, borç ödemesinde Türkiye’deki otellere sıra gelmesinin ise zor olduğu vurgulandı. Dünyanın en büyük seyahat şirketlerinden İngiliz tur operatörü Thomas Co le birleşip yıllık 75 milyon tasarruf yapmayı planlarken 1.5 milyar sterlin zarar etti. Şirket ok, şirketi kurtarmak için yapı 2011’de de büyük bir krizin lan son dakika görüşmeleri so eşiğinden dönmüştü. 1.1 mil nuç vermeyince resmen battı. yar sterlin borcunu erteleyebil 178 yıllık şirketin batışı üze miş, ancak o tarihten bu yana rine, dünyanın birçok yerine 1.2 milyar dolar faiz ödemek bu şirketle tatile gitmiş olan zorunda kalmıştı. 150 bini aşkın İngiliz tatilcinin Geçen ağustosta Thomas Co ülkeye geri getirilmesi için bü ok yeniden yapılanma planla yük bir geri dönüş operasyonu rını açıkladı. Geçen hafta so başlatıldı. Bu ülkeler arasında nu planlar çöktü ve şirket if Türkiye de var. las etti. Bazı uzmanlar Thomas Türkiye’deki işletmelerin Cook’un bir süre daha ayakta Thomas Cook kaynaklı riskini kalması için gereken 200 mil “birkaç 100 milyon pound” se yon sterlini hükümetin ver viyesinde tahmin ettiğini be mesi gerektiğini söyledi. An lirten Thomas Cook’ta yüzde 8 cak hükümet bunun bir şirke pay ile en büyük ikinci hisse ti ilgilendiren ticari bir mese dar konumundaki Neşet Koç le olduğunu ve şirketin batı kar, borç ödemesinde Türki şından etkilenen müşterilerin ye’deki otellere sıra gelmesinin sivil havacılık sigortası kapsa ise zor göründüğünü söyledi. mında koruma altında olduğu Brexit etkisi nu açıkladı. l Ekonomi Servisi Thomas Cook, batışını ön lemek için gereken 200 milyon sterlini bulamamıştı. Bu batışta iklim krizinin de etkili olduğu vurgulanıyor. Mayıs Kayyım süreci başlayacak 2108’de Avrupa çapında hisse dilen sıcak hava dalgası, insanların tatil planlarını geciktirdi ya da evde kalmalarına neden oldu. 2019’da ise Thomas Cook, Brexit belir Tasfiye kararı alınan seyahat şirketi Thomas Cook’ta yüzde 8 pay ile en büyük ikinci hissedar konumundaki Neşet Koçkar, bundan sonra şirkette kayyım sürecinin başlayacağını, ardından şirket sizliği ve bunun sonucu ola varlıklarının bir bütün olarak ya da parça rak sterlinin değerinde düşüş nedeniyle müşterilerinin tatil planlarını ertelediklerini açıklamıştı. parça satılarak borçların kapanması yoluna gidileceğini söyledi. Türkiye’deki işletmelerin Thomas Cook kaynaklı riskini “birkaç 100 milyon pound” seviyesinde tahmin Şirket, 2007’de yapılan kö ettiğini belirten Koçkar, borç tü bir şirket evliliğinin, tırmanan borçların ve internet üzerinden tatil planlama furyasının kurbanı oldu aslında. ödemesinde Türkiye’deki otellere sıra gelmesinin ise zor göründüğünü söyledi. 2007’de MyTravel adlı şirket 21 bin çalışan Yılda 16 ülkede yaklaşık 19 milyon turistin seyahat etmesine aracılık eden, 2018 yılında cirosu 12 milyar dolara ulaşan Thomas Cook, doğrudan 21 bin insanı istihdam ediyordu. Çalışanların durumunun ne olacağı ise belirsiz. Şirketin, 2.1 milyar dolar borcu bulunuyor. Thomas Cook’un toplam 560 ofisi vardı. Thomas Cook iflası dünya genelinde tatildeki yüz binlerce Thomas Cook müşterisinin ülkelerine geri getirilmesi için İngiltere tarihinin en büyük geri dönüş operasyonunun başlamasına neden oldu. Thomas Cook İkinci Dünya Savaşı’nın ardından iflasla karşı karşıya kaldığında 1948’de kamulaştırılmış, 1972’ye kadar bu statüsü devam etmişti. Şirketin karşı karşıya olduğu devasa borca rağmen yöneticilere son beş yılda 20 milyon sterlin ikramiye ödemesi yapıldığı belirtiliyor. Otelleri zor bir süreç bekliyor Türkiye Otelciler Federasyonu Başkanı Osman Ayık, tasfiye sürecindeki Thomas Cook’tan diğer acentelere ne kadar turist kayacağına bağlı olarak Türkiye’nin yıllık 600 bin ile 700 bin turist kaybı yaşayabileceğini söyledi. Sadece Thomas Cook ile çalışan 3040 odalı oteller bulunduğunu belirten Ayık, yüz binlerce pound alacağı olan bu tür otellerin çok zor durumda kalabileceğine işaret etti. Ayık, Thomas Cook’un tasfiyesinin özellikle bu şirketten alacaklı olan çok sayıda küçük işletme için risk oluşturduğunu belirterek, “Kaderi Thomas Cook’a bağlı çok sayıda küçük işletme var. Bu oteller arasında 100 bin200 bin pound alacağı olan otellerin olduğunu düşünürsek bunlar için çok zor bir durum” dedi. Türkiye’de şu anda İngiltere ve Avrupa’dan Thomas Cook vasıtasıyla gelen 45 bin turist bulunuyor. Sigorta devrede Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, “Alanya, Side, Kemer, Fethiye, Bodrum ve Marmaris başta olmak üzere birçok turizm beldemizdeki otellerin ve hizmet sağlayıcılarının, faaliyetlerini durduran Thomas Cook’tan önemli miktarda alacakları bulunuyor. Bu durum, bu sezonun yanı sıra bir sonraki sezonu da derinden etkileyecek. Başta oteller olmak üzere tüm tedarikçileri maalesef çok zor bir süreç bekliyor” dedi. Dünyanın dört bir yanındaki Thomas Cook müşterilerinin yanı sıra tatillerini satın almış ama henüz tatillerine başlamamış olanlar için İngiliz resmi makamlarının devreye girdiğini bildiren Bağlıkaya, “Bugünden itibaren tatillerini sürdürenlerin evlerine dönüşleri ile tatillerini satın almış olanların tatillerini yapmaları, İngiltere’deki sigorta sistemi sayesinde sağlanacak” diye konuştu. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da, “önceliğiniz yabancı misafirlerin ülkelerine geri dönmeleri” olduğunu belirterek, etkilenen kuruluşlara kredi paketi hazırlığı içinde olunduğunu ve 50 milyon Avro’luk bir paketin hazırlanabileceğini söyledi. En adaletsizi İstanbul Beyaz eşyada iç satış azaldı Sağlanan vergi avantajlarına karşın ekonomik kriz nedeniyle tüketicinin alışverişten uzak durması beyaz eşya satışlarını etkilemeye devam ediyor. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) verilerine göre, beyaz eşya iç satışı ağustos ayında bir öncek yılın aynı dönemine göre yüzde 8 azalarak 616 bin 594 oldu. Yine beyaz eşya üretimi aynı dönemde yüzde 3 azalarak 2 milyon 240 bine inerken, ihracat ise yüzde 3 artışla 1 milyon 850 bin adede yükseldi. Ayrıca geçen yılın aynı dönemine kıyasla yılın ilk 8 ayında beyaz eşya satışları yüzde 12 azalırken, ihracat yüzde 2 artış kaydetti. Zorunlu karşılık faizi düşürüldü Merkez Bankası, TL zorunlu karşılıklara (ZK) uygulanan faiz/ nema oranının 4 Ekim’den geçerli olmak üzere, kredilerinin yıllık büyümesi referans değerler olan yüzde 1020 aralığı içinde olan bankalar için yüzde 10, bunun dışında olan bankalara ise yüzde 0 olarak belirledi. TL zorunlu karşılıklara 23 Ağustos3 Ekim arasında uygulanan faiz/ nema oranı yüzde 8 olarak belirlendi. Daha önce TL cinsi tesis edilen ZK’lere uygulanan yüzde 13 faiz/ nema oranı kredi büyümesi referans değerler arasında gerçekleşen bankalar için yüzde 15, diğer bankalar için yüzde 5’di. Konuya yakın bir bankacılık kaynağı, Merkez’in son dönemdeki faiz indirimlerinin bir kısmını bu alana da yansıttığını vurguladı. l Ekonomi Servisi 16.9 milyon kişi yoksul Türkiye ortalaması açısından 17 bin 784 TL olan “hanehalkı kullanılabilir fert medyan geliri”nin yüzde 50’si temelinde, ülkedeki toplam yoksul sayısı 11 milyon 91 bin kişiye, bu gelirin yüzde 60’ı temelinde ise 16 milyon 888 bin kişi ye yükseldi. Bölgesel gelirler açısın dan bakınca, yine gelirin yüzde 50’si temelinde yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölge yüzde 13.5 ile “Tekirdağ, Edirne, Kırklareli”, en düşük olduğu bölge yüzde 5 ile “Gaziantep, Adıyaman, Kilis”. Gelirin yüzde 60’ı dikkate alınırsa yoksulluk oranının en yüksek olduğu bölge yüzde 21 ile “İstanbul”, en düşük olduğu bölge ise yüzde 11.9 ile “Zonguldak, Karabük, Bartın” olarak hesaplandı. Yataş, ‘Divanev’ ile 100 mağaza hedefliyor Mobilya, yatak ve ev tekstili sektörünün önde gelen markası Yataş Grup, geçen yıl martta bünyesine kattığı yeni markası Divanev’in ilk mağazasını İstanbul Dudullu’da açtı. Divanev’in mağaza sayısının yıl sonuna kadar 20’ye çıkarılması hedefleniyor. Yataş Grup Üst Yöneticisi (CEO) Nuri Öztaşkın, Divanev ürünlerinin yüzde 90’ını Yataş Grup tesislerinde üreteceklerini anlatarak, “Yurtdışında ise 2020’de bayilik vermeyi planlıyoruz” dedi. Yataş Grup Genel Müdürü Nevzat Yıldız, Divanev için 65 milyon TL bütçe ayırdıklarını kaydederek, “2020’de 100 satış noktasına ulaşıp Divanev ile 200 milyon TL ciro hedefliyoruz” dedi. Divanev’in ürün yelpazesinde mobilyadan yatağa, halıdan ev tekstiline birçok ürün yer alıyor. İstanbul, hem gelir dağılımının en kötü, hem en zengin ile en yoksul arasındaki gelir farkının en çok olduğu bölge oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Bölgesel Sonuçları, 2018” çalışmasına göre, Türkiye’de ortalama yıllık eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert geliri 2018’de 24 bin 199 TL iken, bunun en yüksek olduğu bölge 34 bin 912 TL ile “İstanbul”. Bu bölgeyi, 29 bin 952 TL ile “Tekirdağ, Edirne, Kırklareli” ve 29 bin 847 TL ile “Ankara” izledi. Hakkâri dipte Bu tür gelirin en düşük olduğu bölgeler ise 10 bin 965 TL ile “Van, Muş, Bitlis, Hakkâri”. Bu bölgeyi de 11 bin 204 TL ile “Mardin, Batman, Şırnak, Siirt” ve 11 bin 357 TL ile “Şanlıurfa, Diyarbakır” izledi. Bu verilere göre İstanbul’daki fert geliri Hakkâri’nin olduğu bölgenin 3.2 katına ulaştı. Gelirin adaletli dağılıp dağılmadığını gösteren “Gini katsayısı”nın bölgesel sonuçlarına göre, İstanbul 0.444’lük değerle en adaletsiz bölge oldu. Türkiye ortalaması 0.408 olurken, bu değerin en düşük (gelir adaletinin en iyi) olduğu bölge 0.305 ile “Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli” oldu. l Ekonomi Servisi Ortadoğu, Akdeniz.. yeniden paylaşımda oynayan yeni taşlar Her günün gündeminde, bir gün öncesinin gündeminin etkin oynattığı taşların sonuçlarını kavrayamadan, paylaşım savaşlarının şiddetini, dengelerini sil baştan oynatabilecek nitelikte bir yenisini ortaya çıkarabilecek nitelikteki bir yeni, çoğunlukla birden çok zıt sonuçların da çıkabileceği gelişmelerle yüz yüze kalınıyor.. Dünya ölçeğinde, hele de ülkemizde ardı arkası kesilmeyen şirket iflaslarının haber değeri bile yokken, dün sabah İngiltere’den en köklü, tarihi turizm şirketlerinden birisine ilişkin gelen iflas kararı öyle yabana atılacak gibi değildi. Bir Çin şirketi ile ortaklık anlaşması ile kurtarılması umulurken sonuç alınamaması ile dünyanın pek çok ülkesi ile birlikte ülkemiz ve Yunanistan’da kalan on binlerle sayılarda turistin ülkelerine gönderilmesi dahi tek başına çarpıcı sayılar, parasal, ekonomik boyutlarda sonuçları ortaya çıkarıyordu. Sözün özü şirketin yönetiminin iflas nedeniyle özrünün tek tek ülkeler ve bireylere dönük ağır bedelleri öyle yenilir yutulur gibi olmayacaktı.. Hong Kong Havaalanı’ndaki uzun soluklu eylemin dünkü ayağında şiddet dozu tırmanmış, çok sayıda gösterici gözaltına alınmıştı. Zanlıların anakara Çin’e iade edilmeleri uygulamasının geri dönüleceği sözü yetmemiş, kaygılarla şiddet ve işgal eylemlerindeki çatışmacı tırmanış uzun zaman barışçı olarak bilinen eylemlerin çatışmacı boyutlarını tırmandırmıştı. Suudi petrol tesislerini vuran füzelerde İran’ın rolü, Amerikan cephesinden hesap sorulacağı tehditleri hâlâ tartışıladursun, rafinerilerin uğradığı zararın üretim kaybının kısa sürede giderileceği güvenceleri de veriledursun, petrol fiyatlarının hızlı yükselişinin bizim gibi ülkelere yönelik bedellerinin kolay kolay geri dönüşlerinin alınamayacağı da ortada.. HHH Başkan Erdoğan’ın 74. BM Genel Kurulu bağlantılı, Amerika ziyareti gelişmelerinin haberlerinin, yandaş medyadaki güdülemelerin kaçınılmaz sonucu, iç kamuoyuna dönük, dış kamuoyunda yer alan boyutlardan uzakta, akla kara kadar çelişkili değerlendirmeler, haberler içerikli olmalarına alışkındık. Tırmanış çelişkilerin hızlandırılmış boyutlarında.. Laf aramızda aslında İsrail seçimlerinin hızlı değişim dengeleri, yeni oluşacak iktidar ortaklığı bağlarındaki değişimlerle de birlikte okunmasında sayısız yararlar var. Erdoğan’ın bir araya geldiği görüşmeler ağının bütününde değişen İsrail iktidar erki dengelerinin göz ardı edilmediği, elbette Amerikan siyasetinin iç dengeleri, Türkiye’den yana kamuoyu oluşturma amaçlı İslam dünyasını çekme çabaları da ortada.. Saray medyasından yapılan değerlendirmeler bile Amerika’nın Suriye’de bizden çok daha atak davranarak Esad ile uzlaştığı dillendiriliyor. Türkiye’nin gösteri boyutunda sürdürülen ortak keşif uçuşları eylemleri ile, özünde Amerika’nın Suriye’nin kuzeyi için baştan ağırlığını koyduğu ana omurgasını YPG’nin oluşturduğu, DSG’nin güvenliğinin sağlanması operasyonlarını tanıması, Kuzey Suriye için de, dolaylı Irak’ın benzeri bir Kürt özerk yönetimini tanınması anlamına geldiğinin altı çiziliyor. Dün sabahın patlayan güçlü protesto eylemleri arasında, Mısır’dan Amerikan destekli, Suudilerin de çoktan tanımış oldukları Sisi karşıtları da vardı. Tırmanışının olup olmayacağı ya da bir kez daha şiddetle bastırılıp bastırılmayacağı sorgulanıyordu.. Bilinçli olarak bugünün en güncel haberleri, gelişmeleri üzerinden ayrıntılı değerlendirmelere girmemeyi yeğledim. Bana göre ortak paydadan çok, çelişkili gibi günün yeni gelişmeleri içeren haberlerin kendi dinamikleri içindeki özetleri, özenilerek en doğru, en tarafsız yazılmış olsalar bile, gerçek dünya ölçeğindeki paylaşım savaşlarında oynayan taşların değişimine ilişkin ayrıntıları, ipuçlarını anlayabilme adına çok da yanıltıcı olabilirler. Ne de olsa Amerika ile Çin arasında siyaseten çok şiddetli yapıldığı ortaya konmuş ticaret savaşlarının içinde bile birkaç aylık geçiş sürecinden sonra, iki taraflı alınmış dersler özetlenirken, “Bir diğerini yenme savaşlarının günümüz koşullarında sonunda karşı, düşman tarafa da çok yaradığı gerçeği ile yüzleştikleri, şehir efsanesinin ötesinde gerçeklik” olarak kabul görüyor. Galiba dünya çapında en acımasız boyutları ile yaşatılan çıkar savaşlarında, vurucu gücün acımasızlığı, gerçek gücü kadar atak, hızı öngörülmemiş, karşı taraf için gafil olma boyutları ön planda. Yanılgıların bedelerinin çok ağır olması sonuçta bir biçimde güçlülerin zorunlu olsa da uzlaşmasına daha kolay dönüşebiliyor. Fillerin tepişmelerinde olan aralarında kalanlara oluyor. Züccaciye dükkânına giren filin verdiği zarar kadar ağır sonuçları yaşanıyor.. Türkiye’den Çin’e süt ihracı Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli, “Çin’e süt ihracatı yapmak amacıyla Veteriner Sağlık Sertifikası üzerinde anlaşmayı sağladık. 67 adet işletmenin CİFER sisteminde kaydı yapıldı. Çin tarafının onaylamasını takiben düşük riskli süt ürünleri için ihracat başlayacak” dedi. Dünya Süt Zirvesi’nde konuşan Pakdemirli, sektörün aciliyet arz eden yapısal problemlerini çözecek bir reformun, çiğ sütün sınıflandırılması çalışmalarının sonuna yaklaştıklarını belirterek “Süt fiyatı belirlemede, tek fiyat uygulamasından yağ ve protein değerlerini önceleyen bir fiyatlama sistemine geçme üzerinde duruyoruz” diye konuştu.