Katalog

EKONOMİ EDİTÖR: SERHAT ALİGİL Kaşıkla ver, kepçeyle alKESK, kamu çalışanlarının içinde bulundukları ekonomik koşulları ortaya koydu Memurun maaşı, yüzde 5 artarken, çay yüzde 32, şeker yüzde 16, elektrik ve doğalgaz yüzde 32 zamlandı. Yıllık gelir vergisi ödemesi 8 bin 45 TL’ye çıktı. Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu’nun (KESK) çalışması, özellikle ağırlaşan ekonomik kriz altında zar zor geçinmeye çalı şan kamu emekçilerinin yaşam koşullarını ortaya koyarken, hükümetin kaşıkla mustafa verdiğini kepçeyçakır le aldığını gösterdi. İşte KESK tarafından yapılan çalışmanın detayları: Refah payı yok n 2012’de imzalanan toplu sözleşmeyle memura yüzde 4+4 zam verilirken, yıllık enflasyon yüzde 6.36 oldu. 2013’teki yüzde 3+3 zamma karşılık enflasyon yüzde 7.4’tü. 2014’te taban aylıkta net 125 TL artış olurken, enflasyon yüzde 8.17’yi gördü. 2015’te yüzde 3+3 artışa karşılık enflasyon yüzde 8.81, 2016’da yüzde 6+5 artışa karşılık enflasyon 8.53 oldu. n 2017’de maaş zammı yüzde 3+4, enflasyon yüzde 11.92, 2018’de zam yüzde 4+3.5, enflasyon yüzde 20.3, 2019’da zam yüzde 4+5, hedeflenen enflasyon yüzde 15.9. Büyümeden ise hiç refah payı verilmedi. n Son toplu sözleşmenin anlaşmazlıkla sonuçlanması sonrası devreye giren Kamu Hakem Kurulu da, memur ve memur emeklilerine 2020 için yüzde 4+4, 2021 için yüz de 3+3 zam öngördü. n 2004’te 722 TL olan or talama maaşla 23 çeyrek altın alınabiliyordu. Bu yılın eylül ayına gelindiğinde ise 4 bin 306 TL olan ortalama maaşla ancak 9 çeyrek altın alınabiliyor. n Ortalama maaş 12 yılda 330 dolar (yüzde 31) eridi. 2008’de 1301 TL olan ortalama maaşın karşılığı 1070 dolardı. Eylül 2019’da 4 bin 306 TL olan ortalama maaşın karşılığı 740 dolara geriledi. Zam üstüne zam n İlk 6 ayda 4 bin 650 TL aylık alan kamu çalışanının eline, temmuzda sözleşme zammı ve 6 aylık enflasyon farkıyla birlikte 4 bin 930 TL geçmeye başladı. Bu kişinden bir yılda kesilen gelir vergisi tutarı 8 bin 45 TL. n Yılın ikinci yarısında, kamu çalışanı ve emeklisine yüzde 5 maaş artışı yapılırken, elektrik ve doğalgaza son iki ayda yüzde 32, akaryakıta yüzde 30, sigaraya yüzde 40, toplu taşımaya yüzde 40, çaya yüzde 32, şekere yüzde 16, salatalığa yüzde 23.3, domatese yüzde 12.7 zam geldi. Köprü geçiş ücretleri yüzde 47, yurtdışı çıkış harcı yüzde 333, yurtdışından getirilen telefonların harcı da yüzde 300 arttı. l Ankara İş güvencesi hızla azalıyor n Kamu çalışanları gittikçe güvencesiz hale geliyor. 2014’te 2 milyon 438 bin 187 olan kadrolu çalışan sayısı 2019’a gelindiğinde sadece 21 bin 613 artışla 2 milyon 459 bin 800’e çıktı. Buna karşın 2014’te 92 bin 957 olan sözleşmeli personel sayısı 161 bin 606 kişi artarak 254 bin 563’e çıktı. n 600 bin sağlık personelinin temel sorunlarından olan fiili hizmetten yararlanma hakkı (yıpranma payı) yeni toplusözleşme metninden çıkarıldı. Gerekçe olarak hem sınırlı sayıda personeli kapsayan hem geçmiş çalışma yıllarını kapsamayıp yıpranma payından yararlanmayı fiili çalışma süresi şartına bağlayan düzenleme gösterildi. n Kamu emekçilerinin, “çalışmayan eş ücreti” sadece 20 TL, 900 bin öğretmenin mevcutta 1180 TL olan öğretim yılına hazırlık ödeneği (kırtasiye parası) 30 TL, hizmet kollarında sınırlı sayıda kamu emekçisinin çeşitli adlar altında toplanan tazminatları da brüt 15 TL artırıldı. Borç yükümüz artıyorGelecek yıl Hazine’nin borç servisi 2019 yılına kıyasla yüzde 50 yükselecek Timuray, 100 CEO arasında 21. oldu Vodafone Grubu Dünya İcra Kurulu üyesi ve Avrupa Üst Yöneticisi (CEO) Serpil Timuray, Yahoo Finance tarafından uluslararası düzeyde hazırlanan, kadınların iş hayatında temsiliyetini ve yükselmesini desteklemek konusunda rol model olarak gösterilen kadın liderlerin sıralandığı “HERoes: 100 Üst Düzey Kadın Yönetici 2019” listesinde 21. sırada yer aldı. Timuray, son olarak tüm dünyada Vodafone çalışanlarının aile içi şiddete karşı desteklenmesi amacıyla hazırlanan ve bu alanda dünyanın en büyük işveren lansmanı olan Aile İçi Şiddetle Mücadele Programı’nın hayata geçirilmesine öncülük etmişti. l Ekonomi Servisi Hamsinin fiyatı beşe katlandı Trabzon’da 3 gün önce kilogram fiyatı 510 TL arasında satılan hamsinin fiyatı, hava şartları nedeniyle denizin fırtınalı olması sonucu 25 TL’ye yükseldi. Balıkçı Serdar Korkmaz, Trabzon’da bazı tekneler hava muhalefeti nedeniyle denize açılamadığından dolayı tezgâhlardaki hamsinin İstanbul’dan geldiğini söyledi. Korkmaz, “Az geldiği için fiyatı 25 TL. İki gün önce 7.510 TL’ye satıyorduk. Bir ara bol geldiği için fiyatı 5 TL’ye kadar bile düşmüştü. Dolayısıyla 3 gün sonra fiyatı 5 katına kadar çıktı diyebiliriz” dedi. Balıkçılardan Yakup Bektaşoğlu ise, havaların soğumasıyla birlikte diğer balık çeşitlerinin de fiyatının arttığını aktardı. l İHA Commerzbank’ta işçi kıyımı planı Almanya’nın en büyük ikinci bankası Commerzbank’ın, yeni stratejik planı çerçevesinde yaklaşık 4 bin 300 kişiyi işten çıkaracağı ve Polonya’da bulunan MBank’taki çoğunluk hissesinin satışını planlandığı bildirildi. Banka, belirleyeceği stratejik alanlarda ise 2 bin istihdam oluşturmayı planlıyor. 200 şubesini kapatacak olan banka, şube sayısını da 800’e düşürecek. l Ekonomi Servisi TEPAV’a göre, borçla ilgili kurumsal yapıyı etkileyecek düzenlemeler Hazine’yi operasyonel risklere açık hale getirecek. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), “Borç Yönetiminin Kurumsal Yapısı: Nereye Gidiyoruz?” çalışmasıyla, Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yeni kurulan ve borç idaresinin 2002’den bu yana süren kurumsal yapısında değişikliğe yol açan “Borçlanma Genel Müdürlüğü”nün etkilerine dikkat çekti. Örnek model Coşkun Cangöz’ün çalışmasına göre, borçlanma maliyeti yükseliyor, yeniden finansman koşulları bozuluyor ve geri ödemeleri artış gösteriyor. Hazine’nin borç servisi projeksiyonları, 2020’de yapılacak aylık ortalama borç geri ödemesinin 26.9 milyar TL olacağına işaret ediyor. Bu tutar, 2018 ortalamasının (14.6 milyar TL) neredeyse iki katı, 2019 ortalamasının (18.1 milyar TL) ise yüzde 50 fazlası. Borçlanma politi kasının etkinliği ve kurumsal yapının yeterliliğinin istikrar açısından son derece önemli olduğu belirtilen çalışmada, şu vurgu özellikle dikkat çekti: “2001’den sonra Hazine bünyesinde oluşturulan borç yönetimi kapasitesi diğer ülkelere örnek oluşturan bir model haline gelmiştir. Ancak kurumsal yapının ahengini olumsuz yönde etkileyecek düzenlemeler sistemin etkinliğini bozacak ve operasyonel risklere açık hale getirecektir. Ayrıca, borç yönetimindeki parça Gerekçesi yetersiz bulundu Hazine ve Maliye Bakanlığı açıklamasında, borçlanma sistemindeki yeni yapılanmanın gerekçesi olarak finans piyasalarına yakınlık öne çıkarılıyor. Ancak TEPAV’a göre, 20022013 arasında borçlanma maliyet ve risk göstergelerindeki is tikrarlı iyileşme ve buna paralel olarak artan yabancı yatırımcı payı, etkin ve başarılı borç yönetimi için finansal piyasalara yakınlık argümanının geçerli olmadığını ve önceki yapıda borç yönetiminin başarıyla yürütüldüğünü gösteriyor. lı yapı yüksek geri ödeme ve artan borçlanma ihtiyacı konjonktüründe borçlanma maliyet ve risklerinin de olumsuz yönde etkilenmesine neden olabilecektir.” l Ekonomi Servisi Lükste tasarrufa gerek yok YAZGÜLÜ ALDOĞAN Üretim merkezindeki 120 ki Arcoglobal, sadece lüks perakende mağazalarına mo şilik ekibin içinde mavi yakalıdan çok mühendis mimar çalıştıran, onlara zorunlu yaban bilya üreten bir Türk mi cı dil eğitimi yaptıran şir marlık firması. ABD’den ket bu yıl 17.5 mil Avustralya’ya 23 farklı ülkedeki, aralarında Prada, Michael Kors’un da bulun Yves St Laurent için ürettikleri mobilyayı, Avustralya’ya yon Avro’luk 76 proje yürütüyor. Geçen yıl İstanbul Havalimanı’ndaki lüks duğu 70 lüks mar monte edilmiş segment mağaza kanın 181 farklı ye yolladılar. lar için de mobil ri için üretim yapan şir ya ürettiklerini hatır ketin, şaşırtan uygulamala latan Özarpat, şöyle de rından biri ise bazı mobilyala vam etti: “Bizi ayırt eden şey, rı, mesafe ne kadar uzak olur terzi atölyesi felsefesiyle çalış sa olsun monte edilmiş olarak yollaması. Beyaz yakalı çok 12 yıldır faaliyette olan şirketin kurucu ortaklarından Alparslan Özarpat, lüks marka mağazacılığında mücevher kalitesinde iş yapılması gerekli olduğundan sipariş veren şirketlerin işi şansa bırakmadığını ve fiyattan çok güven unsurunun önemli olduğunu vurguladı. Alparslan Özarpat mamız. Gerek teslim tarihi, gerek mühendislik anlamında riski sıfıra indirmek zorundayız.” Bu piyasada pazarlık da yapılmıyor. Sipariş veren firma, fiyattan çok kaliteye ve bütün özel ölçülerine uyulmasına önem veriyor, yani burada hiçbir ürün fabrikasyon değil, sipariş üzerine elde yapılanlar. Kurucu ortaklardan Orçun Özkan da Londra, Dubai ve San Francisco’da ofisleri bulunduğunu belirterek, hedeflerinin yurtdışında iş üretmedikleri ülke kalmaması olduğunu ifade etti. Orçun Özkan Türkler nakitsiz dünya peşinde ING Grubu’nun, Türkiye’nin de içinde bulunduğu 13 Avrupa ülkesi ile ABD ve Avusturalya’da yaptırdığı “Yeni Teknolojiler Raporu” araştırmasına göre, araştırmaya katılanların ortalama yüzde 22’si nakit paranın olmadığı bir dünyayı tercih ederken, bu oran Türkiye’de yüzde 46’ya çıkıyor. Bu oran ABD’de yüzde 18, İngiltere’de yüzde 20, Almanya’da ise yüzde 16 oldu. Türkiye’deki katılımcılar arasında yaş yükseldikçe ve eğitim düzeyi arttıkça nakite olan bağlılık daha da düşüyor. Yine, çalışanlar çalışmayanlara ve emeklilere göre, erkekler de kadınlara göre daha yüksek oranda nakitsiz dünyayı tercih ediyor. l Ekonomi Servisi 1122 EYLÜL 2019 PAZAR Kruvaziyer gemiler İzmir’e geri dönüyor İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve İzmir Ticaret Odası Yönetim Kurulu üyesi Oğuz Özkardeş’in, İtalya’nın Cenova şehrinde Costa firmasıyla yaptıkları görüşmeler sonucunda gemilerin İzmir’e düzenli olarak gelmesi için uzun süreli işbirliği kararı alındı. Mayıs 2017’den beri İzmir’e uğramayan kruvaziyer gemileri Aralık 2020’de yeniden İzmir Limanı’na demirleyecek. Kruvaziyer gemilerin İzmir Körfezi’ne gelişi 2021 ve sonrasında da devam edecek. Her bir kruvaziyer gemisinde yaklaşık 3 bin kişi yolculuk yapıyor ve bu yolla 2023’ten itibaren İzmir’e bir milyona yakın ek turistin gelmesi hedefleniyor. İzmir’in turizminin gelişebilmesi için Körfez’in büyük bir değer olduğunu söyleyen Soyer, “Seçim vaadimizin kısa sürede gerçekleşecek olmasından büyük memnuniyet duyuyorum. Kruvaziyer turizminin yeniden canlanması, İzmir esnafına da ciddi katkı sağlayacak” dedi. l İZMİR/Cumhuriyet Perakendede verimlilik teknolojiyle sağlanacak Perakendeciler, sektördeki maliyetlerin kontrolünü ve verimliliği artırmanın yo lunu teknolojik çözümlerde arayacak. Kate gori Mağazacılığı Derneği (KMD), bu amaç la 1 Ekim’de 6. Perakende Teknolojileri Konferansı’nı düzenliyor. KMD Başkanı Yenal Gökyıldırım, ekonomi deki her türlü dalgalanmadan ilk etkilenen sektörün perakende olduğunu, zor dönem lerden geçtiklerini belirterek “Enflasyonun hayatımıza girdiğinin kabul edilmesi gerek. Bu sene çok zor bir sene ve hep beraber elbirliği ile al tından kalkacağız. Kon feransta da lojistikten ürün yönetimine ve müş teri takibine kadar perakendenin do kunduğu her tür lü konudaki il gili teknoloji yi de burada sunacağız” dedi. l Ekonomi Servisi Yenal Gökyıldırım Sodexo kart ile online sipariş verilebilecek Sodexo yemek kartını kullanan çalışanlar, “Sodexo Plus” mobil uygulaması veya www.sodexoplus.com adresi üzerinden yemek kartlarını bir kez tanımlayarak, online yemek siparişi verebilecek. Sipariş tutarının kart bakiyesinden düştüğü bu sistemle birlikte, yemek siparişleri için kapıda ödeme devri kullanıcılar için kapanmış olacak. Sodexo Avantaj ve Ödüllendirme Hizmetleri İcra Kurulu Başkanı Eda Uluca Özcan, çalışanların, bu sistem üzerinden verdikleri ilk siparişlerinde 20 TL indirim alabileceklerini söyledi. l Ekonomi Servisi İsviçre’den yatırımcı çekmeye çalışıyorlar Türkiye, bu yıl ilk kez düzenlenen “İsviçre Günleri” ile yabancı yatırımcıyı ülkeye çekmeye çalışacak. İsviçre Ticaret Odası Derneği tarafından, İsviçre Başkonsolosluğu’nun desteği ile düzenlenen ve bugün tamamlanacak olan etkinlik, İstanbul’da Yapı Kredi bomontiada’da yapılıyor. İsviçre’den Türkiye’ye 2.8 milyar dolar yatırım geldiğini, Türkiye’den İsviçre’ye yatırımın ise 500 milyon dolar belirten İsviçre İhracat ve Yatırım Ofisi Direktörü Mehmet Yıldırımlı, “Hedefimiz Türk yatırımcıları İsviçre’ye, İsviçreli yatırımcıları da Türkiye’ye taşımak” dedi. İsviçre Ticaret Odası Derneği Başkanı Arpat Şenocak ise, etkinliği başka şehirlere de taşımayı planladıklarını aktardı. l Ekonomi Servisi HP, yüzde 80 tasarruf sağlayan yazıcı üretti HP, dünyanın ilk toner doldurulabilir tanklı lazer yazıcısını piyasaya sundu. Yüksek hacimlerde dakikada 20 sayfa siyah beyaz baskı sunan yazıcının, HP orijinal toner maliyetlerinde yüzde 80’e varan tasarruf sağladığı belirtildi. 2 bin 500 sayfa baskı kapasitesine sahip toner dolum kiti ise üzerindeki çip ve kilit sistemi aracılığıyla sızdırma olmadan 15 saniye içinde toner dolumunu sağlayabiliyor. l Ekonomi Servisi