Katalog

14 29 AĞUSTOS 2019 PERŞEMBE KAŞ’TAKİ YUNUS PARKININ KAPATILMASINDAN SONRA SIRA ŞİMDİ BODRUM’DA... kültürEDİTÖR: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN TELEVİZYON Hazırlayan: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK ‘Operadaki Hayalet’ Yunuslara özgürlük Buket Uzuner’in kitaplarını okuyanlar bilirler aslında, usta yazar tam bir doğa âşığı, hayvan dostu ve çevre gönüllüsüdür. Bir süredir farklı çevre kuruluşları ile bir likte çalışmalar yürüten Uzuner, şu sıralar Bodrum Belediye Başkanı’nın kapısını aşındırıyor, amaemrah cı Bodrum’da faaliyet kolukısa gösteren yunus parkının kapatılması. Bakın neler söylüyor Uzuner bu konuda... n Sizin yunus parkları ile ilgili çalışmalarınız, kampanyalarınız bir süredir biliniyor, ama bilmeyenler, duymayanlar da vardır muhakkak. Ne zaman başladınız çalışmalara ve bu kampanyaları tetikleyen ne oldu sizin için? Biliyorsunuz, hepimiz karıştırıyoruz, ama yunuslar balık değiller. Yunuslar çok zeki deniz memelileri ve yaklaşık 15 milyon yıldır bu gezegende yaşıyorlar. Biz Sapiens denen insanlarsa sadece 200 bin yıl kadardır buradayız. Dünyanın yaşı da 4.5 milyar yıl. Bunları şunun için söylüyorum. Marmara Denizi’nde ailecek yüzen o şişeburunlu yunuslar biz buralarda yokken de vardı. Şimdi tutmuş, yunusları, başka deniz memelilerini akvaryumlarda, yunus parklarında cezayla, dayakla, uyuşturucu ilaçla esir ediyor ve para karşılığında başkalarını eğlendiriyor, üzerlerinden para kazanıyoruz. Bunlar, insanın insanlığından utandığı işler! Sadece yunuslar değil, yaban hayatına ait aslanlara, fillere, develere, ayılara falan sirklerde, hayvanat bahçelerinde cansız mal gibi davranıyor, esir ediyoruz. Oysa bizim eski kültürümüzde canlılar insan, tabiatın sadece bir parçası olduğunu unuttuğundan beri şöyle 5 bin yıldır efendilik taslıyor, kendi türümüz dahil bunun sonucudur. 15 yıl önce tabiatla insanın bozulan ilişkisini merkeze alan bir “Tabiat Dörtlemesi” yazmaya başladım. Dizinin ilk romanı “Su” için hayvan sembolü özellikle bir İstanbullu olarak hayran olduğum yunusu seçtim. Tabii roman yazarken araştırma yapıyorsunuz, yunusların bilinmeyen Yazar Buket Uzuner’in sözcülüğünü yaptığı ve yunus parklarının kapatılmasını talep eden geniş katılımlı kampanyanın öncelikli hedefi Bodrum’daki yunus parkının kapatılması. Uzuner, “Onlar 15 milyon yıldır burada, biz ise sadece 200 bin yıldır” diyor. Defne Kaman DİZİ OLABİLİR n Şu sıralar hem bir İstanbul belgeselinde yer alıyorsunuz, hem de Tabiat Dörtlemesi’nin dördüncü romanı “Ateş”i yazıyorsunuz. Yakın gelecekte neler bekliyor okurlarınızı, takipçilerinizi? “Ateş” romanı Mardin’de geçiyor. Dizinin başkarakteri olan kadın gazeteci Defne Ka man ve eczacıotacı anneannesi Umay Nine’nin peşinden ben de Mardin’e gidiyor ve o muhteşem şehri daha iyi tanımaya, öğrenmeye ve araştırmaya çalışıyorum. “Defne Kaman’ın Maceraları”nın bir Netflix dizisi olma olasılığı var, onun çalışmaları da devam ediyor. Kesinleştiğinde detayları sevenleriyle paylaşacağım. ‘Başkan bizimle görüşmüyordu’ n Bodrum’un bir önceki belediye başkanı size randevu vermiş, ama görüşme yapılamamıştı... Ne olmuştu, anlatır mısınız? Kaş’tan sonra ikinci durağımız Bodrum Yunus Parkı’ydı. 2014’te sıcak bir yaz günü, zamanın Bodrum Belediye Başkanı Mehmet Kocadon’dan randevu alarak imzaları götürdük. Ancak Başkan Kocadon randevu vermesine rağmen bizimle görüşmedi. Bodrum Belediyesi’nin önünde desteğe gelen yüzlerce Bodrumluyla, biz İstanbul’dan gelenler saatlerce bekledik. Aniden hastalandığı söylenen başkanın aynı gün sosyal medya hesabında çiftlik ziyaretinde olduğunu bizzat kendisi fotoğrafladı. Başkanın bu tavrının kendine göre nedenleri vardır muhakkak. Ancak ne partisi, ne de kendisi çok ısrar etmemize rağmen bize henüz tek bir açıklama yapmadı. yönlerini keşfederken, sesle yön bulan gelişmiş radar gibi çalışan beyinlerinin o yunus parklarında nasıl acı çekerek öldüklerini Türkiye’nin ilk yunus deniz memelileri uzmanı veteriner hekimi Dr. Erdem Danyer’den öğrendim. Beni saatlerce karşılık beklemeden çalıştırdı, var olsun! Roman yayımlandıktan sonra bana sosyal medyadan yazan okurlar arasında yunus bilinci artmaya başladığını fark ettim. Change.org başkanı, Good4Trust kurucusu, Tema ve Greenpeace Türkiye eski başkanı dostum Dr. Uygar Özesmi’nin önerisiyle bu kampanyaya katıldım. O sırada dünyanın en büyük kampanya platformlarından Change.org sitesi, “Yunuslara Özgürlük” platformu, Kaş hayvan hakları dernekleri ve çevre sorunları için mücadele eden duyarlı gruplarla beraber Kaş Yunus Parkı’nın tamamen kapatılmasını ve bir daha açılmamasını talep ettik. Kaş Belediyesi, bizi kabul etti, dinledi ve 2012’de Kaş Yunus Parkı kapatıldı. n Talepleriniz neler peki, Bodrum Belediye Başkanı’na götürdüğünüz imzaların ve kampanyanın nihai hedefi ne olacak? Benim ve kampanyama destek veren 80 binin üzerinde insanın talebi çok net: Bodrum Dolphin Park’ın bir an önce kapatılmasını, orada esaret altında olan ve çalıştırılan tüm canların koruma altına alınmasını talep ediyoruz. Belediyenin yunus parkları konusunda bir karar almasını ve bir daha Bodrum’da böyle bir vahşete izin vermemesini istiyoruz. Böylece, başta TBMM Çevre Komisyonu ve hayvan hakları izleme komisyonu olmak üzere yetkili tüm mercilere örnek olacağını biliyoruz. Daha da önemlisi, Türk Ceza Kanunu’nda hayvanları mal sayan maddenin değişmesi vicdanlı her vatandaş gibi bizle rin de talebi, hayali ve amacıdır. Hayvanların, ağaçların, suyun, toprağın da bir etiği vardır. Çünkü namus, ahlak, etik, insan dahil tüm diğer canlılara nasıl davrandığımızla ilgili bir vicdan ve hukuk konusudur. n Dünyada da bu konuda ciddi bir tepki var aslında değil mi? Dünyada hayvanlara zorla yaptırılan gösteri ve eziyetlere karşı bir bilinçli uyanış var. İnsanlar artık hayvanlı gösterilere gitmek, aldığı bir biletle esarete ortak olmak istemiyor. Sirkler hayvan içermeyen gösteriler çıkarıyor, yunus parklarının kapatılması için insanlar bir araya geliyor. Dünyaca tanınmış oyuncu, sanatçı ve yazarlar bu konularda öncülük ediyor. Ülkemizde faytona koşulan atlar için yükselen ses sayesinde bazı belediyeler harekete geçti ve faytonlar kaldırıldı. Bir benzerini de, süreç uzun olsa da yunus parkları için yaşayacağımızı umuyorum. İtalyan Kültür’de Bertolucci filmleri Eylül ayında İstanbul İtalyan Kültür Merkezi, en karakteristik filmlerinden seçmelerle, yakın zamanda kaybettiğimiz, İtalyan sinemasının büyük üstatlarından Bernardo Bertolucci’yi anmak için iki haftalık bir gösterimle geri dönüyor. 30 Ağustos’ta başlayacak göste rimlerde şu filmler izleyiciyle buluşacak: “Paris’te Son Tango Ultimo tango a Parigi” (1972), “Korkunç Orakçı La Commare Secca” (1962), “Çalınmış Güzellik Stealing Beauty” (1996), “Örümceğin Stratejisi La strategia del ragno” (1970), “Ben ve Sen Io e te” (2012), “Konformist Il conformista” (1970), “Çölde Çay The Sheltering Sky” (1990), “Düşler, Tutkular ve Suçlar The Dreamers” (2003), “Küçük Buddha Little Buddha” (1993), “Son İmparator The Last Emperor” (1987). Tüm filmler ertesi hafta bir kez daha gösterilecek. Zafer Haftası’ndayız. Yarın gazetemizin armağanı Işık Kansu’nun derlediği Belge ve Anılarla 30 Ağustos Zaferi kitapçığını hep birlikte okuyacağız. Bir büyük zaferin coşkusunu yeniden yaşayacağız. Vatanı düşmandan kurtaran, topluma da çağdaş uygarlık yolunu açan Mustafa Kemal Atatürk’ü ve arkadaşlarını, bu vatan için canını feda eden kahramanları minnetle, sevgi ve saygıyla yeniden anacağız. Bu anmalar kapsamında Mustafa Kemal’in vatan ve insan sevgisi kadar büyük olan hayvan sevgisini, özellikle de köpeklerle olan dostluğunu unutmamak gerekir. Birçok kaynakta yer alan bu bilgileri paylaşmak isterim. Mustafa, babası ölüp de yetim kalınca annesinin ağabeyi, dayısı Hüseyin Ağa’nın Abdurrahman Paşa’nın vekili olarak yönettiği Selanik’e 20 kilometre uzaklıktaki Langaza’daki çiftlikte annesi ve kardeşi Makbule’yle bir süre yaşar. Buradaki gönüllü işi bakla tarlalarını kargalardan, kargaları köpeklerden korumaktır! Vahşi doğa yasasına karşı koymak, uygar koşulları sağlamaktır bir anlamda. Altı yaşındadır, çiftlikte bir gün yaralı bir karga bulur. Yarasını sarar, adına da Hacı der. Hacı Suriye’de onunladır. 1918’de Noblus yo lunda Alp kaybolur. Buna çok üzülür. Mustafa Kemal Paşa olarak Kur tuluş Savaşı’nda Mustafa Kemal’in bir Yunan subayının otomobil içinde bı hayvan sevgisi rakıp kaçtığı köpeğe sahip çıkar, adını Alber koyar, arkadaşı gibidir, Cumhuri adı çiftlik çalışanı Muharrem’in yet ilan edildiğinde herkesçe benimsenen tak yanındadır. ma adıdır. Ne var ki güçsüz Yalova’da fotoğrafçı kalan kargayı bu kez çiftliğin lık yapan Hasan Efendi’ye köpekleri rahat bırakmaz, iyi ait Foks henüz yavrudur. Fotoğ leşemez, uçamaz, ölür. Mus rafçı, Mustafa Kemal’in beğendi tafa çok üzülür, kargayı bir dut ğini görünce hediye etmek ister, ağacının yanına gömer ve o bunun üzerine Mustafa Kemal ağaca da “Hacı dutu” adını yaverine “Bu adamı memnun verir. Yani Mustafa’nın hayvan ediniz” der. 50 lira verirler. O sevgisi böyle acılarla başlasa dönemde bu çok önemli bir pa da Cin ve Alev adını verdiği iki radır. Foks, Cumhurbaşkanı kö köpeği olur. Onlarla çok iyi gün peği olunca, Çankaya Köşkü’ne ler geçirir.  yerleşir. Ondan önceki Alp ve Alber gibi Foks da Mustafa Çanakkale Kemal’in yatak odasında uyuma Savaşı’nda Alp’le ya başlar. Ama Mustafa Kemal uyumadan uyumaz! Sevmediği Mustafa’nın köpek sevgisi çift konukların paçasını ısırır. Mus likten ayrıldıktan sonra da sürer. tafa Kemal nereye giderse, o da Okullar biter. Mustafa Kemal’dir yanındadır. 1933 yılında ölür. artık. İş yaşamı başlar. Sofya’da Mustafa Kemal’e haber verilme askeri ataşeyken Alp adlı bir den derisi doldurulur. Çiftlikte bir köpeği olur, Çanakkale’de camekâna yerleştirilir. Mustafa savaşta, Doğu Cephesi’nde Kemal görünce çok şaşırır. Bir sandalye çekip karşısında uzun süre oturup seyreder. Üzülür, dayanamaz. Yöneticilere “çiftliğe gömün” talimatını verir. Ne var ki yönetici Gazi Eğitim Enstitüsü Öğretim Görevlisi Necdet Pençe, bunu saklar. Aradan yıllar geçer, Necdet Pençe ölünce, 1969’da eşi İrfan Hanım, bu sırrı açıklar, Anıtkabir’e bağışlar. Foks şimdi müzededir.  Yaygınlaşan hayvan sevgisi  Günümüzde kimi hayvan düşmanlarının yaptığı eziyet ve işkenceleri ayrı tutarsak, toplumun genelinde bir hayvan sevgisi, doğa sevgisi yaygındır. Bu sevgi de büyük ölçüde dâhi lider Mustafa Kemal Atatürk’ün örnek alınan yaşamında yer verdiği hayvan ve doğa sevgisinden kaynaklanmaktadır. Elbette günümüzde sanat ve edebiyata konu olan köpeklere duyulan ilgi ve sevginin de payı vardır. Yarın 97. yıldönümünü kutlayacağımız Büyük Zafer’i ve başkahramanı Mustafa Kemal Atatürk’ü düşünürken onun çok önem verdiği hayvan sevgisinin de toplumda gittikçe yaygınlaşması, doğa sevgisiyle Kaz Dağları’nın sahiplenilmesi, gelecekle ilgili umutlarımızı artırıyor. Joel Schumacher’ın yönettiği “Operadaki Hayalet” adlı film bugün saat 21.30’da TRT 2’de gösterilecek. Filmin başrollerinde Gerard Butler, Emmy Rossum, Patrick Wilson rol alıyor. Film, bir opera hayaletinin French Opera House’daki oyuncuları ve koro şarkıcısı olan ve özel olarak çalıştırılan Christine’i tehdit etmesi ile başlıyor. Hayalet, baş sopranoyu nihayet delirtir ve kaçmasına neden olur. Ancak bir geceliğine onun yerini alan Christine sayesinde şov, gala gecesinde çok beğenilince kaçan yıldız, rolünü geri ister. Bu sırada Christine’in çocukluğundan beri ona tutkun olan Raoul, tuhaf olaylar olurken bu durumu fırsat bilerek Christine’in yanında olmaya çalışır. TRT 2 21.30 YAYIN AKIŞI 12.05 Geçmişin Gölgesinde 12.40 Savaşın Efsaneleri 13.35 Güneşin Çobanları 14.30 Bir Türk Filmcinin Dünya Yolculuğu 15.10 Etme Bulma 17.55 Harbi Getto 20.20 Kaz Otaran 21.05 Sen De Tanık Ol 21.35 Su Savaşları 22.30 Acil Durum Senaryoları 22.55 Ulak 23.45 Ucuz Hayatlar 00.15 Gri Kurt 01.00 Bilimin Ev Hali 06.00 Güne Merhaba 08.45 Günün Ekonomisi 09.00 Parametre 10.00 10’dan Sonrası 13.00 Bugün 15.00 Günlük 18.00 Haber 19.00 Ana Haber 21.00 Gündem Özel 00.00 Gece Haberleri 08.00 Çalar Saat 10.45 Çağla ile Yeni Bir Gün 12.45 Yasak Elma 14.00 Temizlik Benim İşim 16.00 Zuhal Topal’la Sofrada 19.00 Gülbin Tosun ile FOX Ana Haber 20.00 Yaparsın Aşkım 00.15 Her Yerde Sen 10.00 Haber Merkezi 10.35 Dünya Kupası Özel 12.30 NTV Ekonomi Piyasa Ekranı 13.00 Haber Bülteni 14.30 NTV Ekonomi Finans Kafe 15.45 Laf Aramızda 16.00 Haber Bülteni 16.35 Dünyanın Haberi 17.35 Gece Gündüz 19.00 Akşam Haberleri 20.00 Ana Haber 21.00 Günlerin Getirdiği 23.00 Gece Bülteni 08.00 Günaydın Türkiye 10.00 Televizyon Gazetesi 12.30 Gün Ortası 15:00 Ege Gündemi 16.00 Nasıl Yani 19.00 Ana Haber 20.00 Yeni Dünya 21.00 Haber Merkezi 23.00 Gece Görüşü 11.30 Murat Boncuk’la Atölye 12.00 İhmal Edilebilir Nasihatler 13.00 Hayat Sanat 13.30 Bir Resim Bir Hikâye 16.00 Tarihin Ruhu 17.00 Eskici 17.30 Konsere Davet 18.00 Hayat Sanat 18.30 Resim Sevinci : Bob Ross 19.30 Bir Zamanlar 20.00 Belgesel : Simon Reeve İle Çayın Hikâyesi 21.00 Yabancı Sinema : Operadaki Hayalet 22.30 Felsefe Söyleşileri 23.30 Evliya Çelebi 09.32 Zihin Oyunları 10.00 Nat Geo ile 80’ler 10.55 Sınır 11.50 Ay’ın İzinde Apollo 13.35 Zihin Oyunları 13.57 Zihin Oyunları 14.25 Nat Geo ile 80’ler 15.20 Ahmak Bilimi 15.42 Ahmak Bilimi 16.10 Sınır 17.05 Zihin Oyunları 17.27 Zihin Oyunları 18.00 Nat Geo ile 90’lar 19.00 Ahmak Bilimi 19.22 Ahmak Bilimi 20.00 Otoyol Cehennemi Derlemeler 21.00 Uçak Kazası Raporu Özel 22.00 Mühendislik Harikaları 23.00 Kabusa Dönen Yolculuklar 23.50 Uçak Kazası Raporu Özel 00.45 Zihin Oyunları 01.30 Ahmak Bilimi 01.52 Ahmak Bilimi 07.00 Gün Başlıyor 09.3018 Dakika 11.00 Haber 10 13.00 Kulis 14.00 Haber 13 14.00 Haber 14 16.20 Tele Ekonomi 17.00 Sağlık Masası 18.00 Ana Haber 20.00 18 Dakika 21.00 Türkiye’nin Geleceği 23.00 Gün Bitiyor 00.3018 Dakika 01.00 Türkiye’nin Geleceği cumtv@cumhuriyet.com.tr