Katalog

10 6 HAZİRAN 2019 PERŞEMBE [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY EMEK Hükümet ‘baraj’ seviyorEmekçinin işkolu barajında muafiyetin 3 yıla çıkarılması talebi kabul edilmedi Türkiye’de yüzde 1 işkolu barajı nedeniyle binlerce sendikalı işçi toplusözleş me hakkından yararlanamıyor. Hükümet TBMM’de kabul edilen “torba yasaya” bir madde ekle yerek, 2009 istatis tiğine göre sözleşme yapma yetkisi alan sendikalar ile 15 Ey MUSTAFA ÇAKIR lül 2012 tarihine kadar kurulan işçi sendikalarına muafiyet tanıdı. Ancak süreyi 1 yıl ile sı nırlandırdı. İşçi konfederasyon ları ve CHP’nin muafiyetin 3 yı la çıkarılması talebi reddedil di. Sendikacı, maden işçisi olan CHP’li Süleyman Girgin, hükü metin yine işverenlerin sesini dinlediğine işaret ederek çalış ma bakanını istifaya çağırdı. Türkiye’de sendikaların toplu sözleşme imzalayabilmeleri için işkolu ve işyeri barajlarını aşma ları gerekiyor. İşkolu barajı yüz de 1. Ancak sendikalaşmanın zorlukları ve işkollarının birleş tirilmesi nedeniyle bazı sendika Hükümet bir kez daha işçiyi değil, patronları dinledi. Hükümetin baraj için tanıdığı bir yıl sürenin üç yıla çıkarılması talebi kabul görmedi. lar işkolu barajını aşmakta zorlanıyor. Binlerce işçi toplusözleşmeden mahrum kalıyor. Bu nedenle yıllardır baraj altında kalan bazı sendikalar için geçici düzenlemeler yapılıyor. İşverene övgüler dizdi Torba yasanın Meclis’teki komisyon ve Genel Kurul görüşmeleri sırasında konu gündeme geldi. Eski sendikacı olan CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, komisyondaki görüşmeler sırasında 1 yıllık muafiyetin yeterli olmadığını, sendikaların toplusözleşme yapabilmesi ve barajın altındaki sendikaların barajı aşabilmesi için en az 3 yıl muafiyet verilmesi gerektiğini söyledi. Sendikalar da benzer talepleri dile getirdi. Ancak CHP’nin muafiyetin 3 yıla çıkarılmasını öngören önergesi red dedildi. Bu arada Türkİş, Hakİş ve DİSK, muafiyetin 3 yıla çıkarılması yönündeki taleplerini Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na da sundu. Ancak tüm bu talepler hükümet tarafından görmezden gelindi. Muafiyet 1 yılla sınırlı kaldı. CHP’li Süleyman Girgin, “Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk bu değişikliğe tek başına karşı çıktı. Nuh dedi, peygamber demedi. Bakan Selçuk, bu madde Meclis’te görüşülürken, Meclis Genel Kurulu’nda bulunmaya bile tenezzül etmedi. Çünkü Bakan Selçuk, bu maddenin görüşüldüğü sırada, İstanbul’da, TİSK’in düzenlediği ödül törenine katılmakla meşguldü. Meclis’te milyonlarca işçinin, çok sayıda sendikanın geleceğini belirleyen bir madde müzakere edilirken Bakan Selçuk, işverenlere övgüler düzmekle iştigal ediyordu. Genel Kurul’da da muafiyetin 3 yıla çıkarılması yönündeki önergemiz reddedildi. Muafiyet 3 yıl değil, 1 yıl olarak geçti” dedi. ‘İstifanızı verin’ Girgin, milyonlarca işçinin ve o işçileri temsil eden sendikaların da bakanı olması gereken Zehra Zümrüt Selçuk’un tarafını açıkça belli ettiğini söyledi. Bakanın çalışanların değil, işverenlerin bakanı olduğunu teyit ettiğine işaret eden Girgin, “Sendikalaşmanın önünü açacak bir düzenlemeye işverenlerin talebi üzerine taş koydu. Yıllarca sendikal mücadelede de yer almış eski bir maden işçisi ve bir milletvekili olarak Zehra Zümrüt Selçuk’a sesleniyorum. Eğer çalışma yaşamının tüm taraflarının bakanı olmayacaksanız lütfen o koltuğu işgal etmeyin. Eğer bakan sıfatıyla işverenlerin, sermayenin temsilcisi gibi davranmaya devam edecekseniz lütfen istifanızı verin” dedi. l ANKARA 1.8 milyon sendikalı işçiden 727 bini toplusözleşme hakkından yararlanamıyor Toplusözleşme kâğıt üstünde Türkiye’de özel sektörde çalışan 16 milyon 254 bin işçinin sadece 1 milyon 859 bini sendika üyesi. Sendikalı işçinin de yüzde 39’u toplu iş sözleşmesi yapamıyor. OLCAY BÜYÜKTAŞ Meclis’teki torba yasa tartışmaları dikkatleri bir kez daha ülkedeki baraj altında kalan işçilere çevirdi. Türkiye’de 1.8 milyon sendikalı işçiden 727 bini baraj altında kaldığı için toplusözleşme hakkından yararlanamıyor. Ülkedeki çalışma yasalarının bir türlü çalışan lehine düzenlenmemesi, her geçen gün daha fazla çalışanın ya haklarını kaybetmesine ya da hakkı olduğu halde kullanamaması sonucunu doğuruyor. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesi (DİSKAR) tarafından yapılan sendikalaşma araştırması (2019) sendikalaşma, toplu iş sözleşmesi ve grevler konusundaki vahim tabloyu ortaya koymuştu. Buna göre, Türkiye’de sendikalaşabilen işçilerin oranı yüzde 11 ile sınırlı kalırken, işçilerin sadece yüzde 7’si toplu iş sözleşmelerinden yararlanıyor. Gelin ülkedeki çalışma yaşamına ilişkin istatistikleri kısaca hatırlayalım: 4 Kamu emekçileri dışarıda tutulduğunda 16 milyon 254 bin işçinin sadece 1 milyon 859 bini sendika üyesi. 4 İşçilerin sadece 1 milyon 132 bini toplu iş sözleşmesi kapsamında. 15 milyon 122 bin işçi ise hiçbir sendikal korumaya sahip değil. Turizm işkolunda işçilerin yüzde 98.4’ü, büro ve ticaret, eğitimde işçilerin yüzde 97.4’ü ve inşaatta işçilerin yüzde 97.2’si toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında. YHK’de sıçrama 4 Ocak 2019 tarihli bakanlık verilerine göre 1 milyon 859 bin sendika üyesi olarak gözükse de bunların 727 bini (yüzde 39’u) toplu iş sözleşmesi kapsamında değil. 4 Toplu iş sözleşmesinden yararlanan üye sayısı 1 milyon 132 bin. 727 bin işçi sendika üyesi olduğu halde toplu iş sözleşmesinden yararlanamıyor. 4 2011’de sadece 27 bin, 2012’de 20 bin, 2013’te 41 bin, 2014’te 14 bin ve 2015’te 35 bin işçiyi kapsayan toplu iş sözleşmelerini bağıtlayan Yüksek Hakem Kurulu 2016’da büyük bir sıçramayla 182 bin, 2017’de ise 287 bin işçinin toplu iş sözleşmesini bağıtladı. Türkiye OECD’nin en kötülerinden Türkiye, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde Toplu İş Sözleşmesi (TİS) kapsamı genellikle yüzde 50’nin üzerinde. OECD verilerine göre, toplu iş sözleşmesi kapsamı Avusturya’da yüzde 98, Belçika’da yüzde 96, Yunanistan ve İsveç’te yüzde 90. TİS kapsamının en düşük olduğu ülkeler yüzde 12.5 ile Meksika, yüzde 12 ile ABD, yüzde 11.8 ile Kore, yüzde 7.1 ile Litvanya ve yüzde 7 ile Türkiye. 4 Toplu iş sözleşmesi kapsamının en düşük olduğu ilk üç işkolu sırasıyla turizm (yüzde 1.6), büro (yüzde 2.6) ve inşaat (yüzde 2.8). Turizm işkolunda işçilerin yüzde 98.4’ü, büro ve ticaret, eğitim işkolunda işçilerin yüzde 97.4’ü ve inşaat işkolunda işçilerin yüzde 97.2’si toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında. Sağlık, sosyal hizmetler, gazetecilik, tekstil işkolları da toplu iş sözleşmesi kapsamının düşük olduğu işkolları. TİS kapsamının en yüksek olduğu işkolları ise banka ve finans, enerji ve genel işler kolları. 4 Kadınların sendikalaşma oranı kayıt dışı işçiler dahil yüzde 6.7’ye düştü. Toplam işçilerin yüzde 27.6’sı kadınlardan oluşurken, kadın sendika üyeleri toplam sendika üyelerinin yalnızca yüzde 19’unu oluşturuyor. TÜRKİŞ: Kıdem tazminatı son kalemiz Kıdem tazminatının işçinin “son kalesi” olduğunu, bayram sonrası herhangi bir olumsuzluk ile karşılaşmak istemediklerini belirten TÜRKİŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, aynı zamanda sayıları 500 bini aşan emeklilikte yaşa takılan işçilerin de sorunlarına çözüm bulunması için çalışma yapılmasını istedi. Sakarya TÜRKİŞ İl Temsilciliği4nce düzenlenen bayramlaşma programına katılan Atalay, “Önümüze kıdem tazminatı geliyor, her sene her sene bir kıdem. Seçimlerden sonra umarım olumsuz bir tablo önümüze gelmez. Bu şekliyle biz razıyız, memnunuz bu şekli muhafaza edilmek şartıyla almayanlarla ilgili bir çalışma yapılırsa TÜRKİŞ olarak katkı sağlarız, ama aksi bir şey yapılırsa, kıdem tazminatımız bizim son kalemiz, kızımızın çeyiz parası, oğlumuzun düğün parası diye her yerde ifade ediyorum, çünkü başka kaybedecek bir şeyimiz yok. Onun için kıdem tazminatıyla ilgili olumsuz bir şey yapılmaz diye umut ediyorum” diye konuştu. Tüpraş’ta TİS süreci Tüpraş Genel Müdürü İbrahim Yelmenoğlu, Petrolİş Sendikası ile yürütülen toplu iş sözleşmesi (TİS) görüşmelerinin masada tamamlanacağına dair inancını koruduğunu belirtti. Yelmenoğlu, Petrolİş Sendikası ile yürütülen görüşmelerde bayram öncesi işçilere iyi bir haber verebilmeyi ve süreci müzakereye açık bir şekilde devam ettirmek istediklerini anlatarak “Niyetimizi sendikamıza da aktararak kendileri ile masada çözüme ulaşmak üzere bir kez daha bir araya gelmek istediğimizi belirttik” dedi. Yelmenoğlu, görüşmelerde 22 maddeyi tek tek görüştüklerini anlattı. 11 Haziran’da sendika temsilcileri ile yeniden bir araya geleceklerine işaret eden Yelmenoğlu, “Ben halen bu süreci masada tamamlayacağımıza dair inancımı koruyorum. Aksi bir durumda taraflar olarak sözü ve kararı Yüksek Hakem Kurulu’na bırakmak dışında bir seçeneğimiz de kalmıyor” dedi. Meclis tatilinden önce ek gösterge uygulansın Türk EğitimSen Genel Başkanı Talip Geylan, “Ek gösterge 3600’e çıkarılırsa memur maaşlarında ortalama 600 TL, emekli ikramiyelerinde de 20 bin TL artış olacak. Bu durum öğretmenleri emekliliğe teşvik edecek, böylece atama bekleyen 400 bin öğretmen adayına iş kapısı ve tayin bekleyen öğretmenlere de yer açılacak. Hükümet, TBMM tatile girmeden ek göstergeyi hayata geçirmelidir” diye konuştu. Öte yandan, 15 Mayıs itibarıyla üye sayılarının tespit edildiğini bildiren Geylan, “Türk EğitimSen olarak Milli Eğitim Bakanlığı, üniversiteler ve YurtKur’da toplam 207 bin 500 üyeye ulaştık. Sendikal anlamda olumsuz konjonktürün başladığı 2002’de Türk EğitimSen’in üye sayısı Türkiye genelinde 125 bin 863 idi. O tarihten bu tarihe neredeyse net olarak 100 bin artış sağladık. Emekli olanları, kamudan ayrılanları, istifa edenleri hesap ettiğimiz zaman 300 bini aşkın yeni üye kaydı yaptık” diye konuştu. İstanbul Havalimanı’nın inşaatını ve 25 yıl işletmesini üstlenen İGA’da bazı ortaklar hisselerini satmak için Amerikan danışmanlık şirketi Lazard ile satışa aracı olması için anlaşmıştı. İstanbul Havalimanı Atatürk’ü geçemedi EMRE DEVECİ Dünyanın en büyük havalimanı olacağı iddiasıyla açılan İstanbul Havalimanı’nın hizmet verdiği yolcu sayısı, küçük olduğu gerekçesiyle kapatılan İstanbul Atatürk Havalimanı’nın gerisinde kaldı. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) verilerine göre, İstanbul Havalimanı’nda mayısta 5 milyon 228 bin 447 yolcuya hizmet verildi. Atatürk Havalimanı’nda mayıs ayında geçen yıl 5 milyon 490 bin 229 yolcuya hizmet verilmişti. Düşüş oranı yüzde 4.76 oldu. 31 Ekim 2018 tarihi itibarıyla seferlere başlanan ve 56 Nisan 2019 tarihlerinde “Büyük Göç”ün gerçekleştirildiği İstanbul Havalimanı’nda 2019 yılı mayıs sonuna kadar (ilk 5 ayda) yolcu trafiği iç hatlarda 2 milyon 506 bin 369, dış hatlarda 7 milyon 452 bin 218 olmak üzere toplamda 9 milyon 958 bin 587’ye ulaştı. Kriz vurdu İstenilen yolcu sayısına ulaşamayan İstanbul Havalimanı’nın iki yıllık kirasının 25 sene sonraya ötelendiği ortaya çıkmıştı. Türkiye’de havayoluyla seyahat edenlerin sayısı ocakmayıs döneminde geçen yılın aynı dö nemine göre yüzde 5.18 azalarak 74 milyon 205 bin 556’ya geriledi. Bu dönemde Türkiye geneli havalimanları iç hat yolcu trafiği yüzde 13.7 düşerek 40 milyon 385 bin 204, dış hat yolcu trafiği turizmdeki artışa paralel olarak yüzde 7 artarak 33 milyon 698 bin 472 oldu. Havaist hatları iptal etti Şehir merkezine uzaklığı ve metro inşaatı tamamlanmadan hizmete açılması nedeniyle de eleştirilen İstanbul Havalimanı’nda hedeflenen yolcu sayısına ulaşılamayınca Havaist hatları da kapanmaya başladı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin iştiraki olan ve İstanbul Havalimanı’na yolcu taşımacılığı yapan Havaist’in otobüs seferlerinde bazı hatlarda yeterli doluluk sağlanamayınca hatları iptal yoluna gidildi. AirportHaber’in aktardığına göre, günde 20 merkezi noktadan sefer düzenleyen Havaist, Mahmutbey, Kemerburgaz, Arnavutköy, Başakşehir ve Mecidiyeköy hatlarını kapattı. Fitch: Türkiye bu yıl yüzde 1.9 küçülecek Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch’in araştırma birimi tarafından yayımlanan raporda, 2019’da Türkiye ekonomisinin yüzde 1.9 küçüleceği yönündeki tahmin korunurken, TL’de tekrar satış riskleri, enflasyonist baskılar ve dış finansman maliyetlerindeki artış nedeniyle aşağı yönlü riskler bulunduğuna dikkat çekildi. Öte yandan, Dünya Bankası, 2019 yılı küresel ekonomik büyüme tahminini yüzde 2.6’ye düşürdü. Bankanın ocak ayında yayımladığı raporunda 2019 küresel büyümesi yüzde 2.9 olarak öngörülmüştü. Küresel ekonomiyi tehdit eden önemli risklere işaret edilen raporda, küresel ekonominin ayrıca ticaret gerginlikleri, gelişmekte olan ülke ekonomilerinden mali karışıklıklar ve büyük ekonomilerin büyümelerindeki keskin düşüş gibi etkilerle ivmenin kırılganlaştığı belirtildi. Raporda, özellikle küresel ekonomik büyümenin 10 yıl önceki mali krizden bu yana en düşük düzeylere gerilemesi ve ekonomiye duyulan güvendeki düşüşün endişe verici olduğu ifade edildi. Dünya Bankası ayrıca, gelişmekte olan ülkelerde görülen borçlanmanın yüzde 15’lik bir artışla 2018 yılı için gelişmekte olan ülkelerin toplam gayri safi yurtiçi hasılalarının yüzde 51’ine ulaştığı uyarısını yaptı. l Ekonomi Servisi Sosyal inovasyona 60 BIN TL HIBE Sosyal inovasyon platformu imece, dezavantajlı grupların ekonomik ve sosyal olarak güçlendirilmesi için, Zorlu Holding’in ana partnerliğinde 3. Destek Programı’nı düzenleyecek. Daha önce düzenlenen iki programda “Nitelikli Eğitim” ve “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” temaları işlenmişti. Temmuz Ekim 2019 aralığında yapılacak 3. Destek Programı ile de ‘Eşitsizliklerin Azaltılması’ teması işlenecek. Bu üç temanın fonlanmasını üstlenen Zorlu Holding, destek programındaki girişimci aday gruplarına 60 bin TL hibe veriyor. Zorlu Holding Kurumsal İletişim Genel Müdürü Aslı Alemdaroğlu, “Bir şeyler yapmazsak, sosyal kutuplaşma ve gerilimler, adaletsizlikler, çözülmesi her geçen gün daha zorlaşan konular olarak karşımıza çıkmaya devam edecek” dedi. l Ekonomi Servisi Kurda bayram düşüşü Dolar/TL kuru dün güne 5.78 seviyelerinde başladıktan sonra gün içinde 5.66 seviyelerine kadar geriledi. Avro/TL kuru da 6.52’den 6.38 seviyelerine kadar çekildi. Kurdaki gerilemede, ticaret savaşları endişelerine karşılık ABD Merkez Bankası’ndan gelen büyümeyi destekleyici adımlara dair sinyaller etkili oldu. Uluslararası piyasalarda Güney Afrika Randı yerine TL alımına yönelme de kurdaki düşüşte etkili oldu. Analistler, bayram sonrası TL’nin gidişatında S400 konusu Aras Kargo’dannun önemli olacağını belirtiyor. 1 milyar TL ciro Her gün ortalama 600 bin gönderi taşıdıklarını belirten Aras Kargo Genel Müdürü Utku Ayyarkın, “2018’de çift haneli büyümeyle 1 milyar liranın üstünde ciro elde ettik” dedi. Ayyarkın, bu yıl Ankara, İstanbul, İzmir gibi ticaretin yoğun olduğu büyük şehirlerde transfer merkezlerini teknolojik olarak yenilediklerini anlatarak “İstanbul’da küçük paket ayrıştırıcı makine yatırımını bu yıl devreye aldık” diye konuştu. l AA