Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: DOĞAN ERGÜN TASARIM: BAHADIR AKTAŞ dishab@cumhuriyet.com.tr ABD, Türkiye’nin de aralarında olduğu 8 ülkeye muafiyet kararını sonlandırdı İran’a petrol ablukası 73 MAYIS 2019 CUMA Trump yönetimi karara uymayanlara yaptırım kartını öne sürerken Tahran’dan “sonuç alamazlar” tepkisi geldi. İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan (JCPOA) çekildikten sonra bu ülkenin petrol ihracatını “sıfırlama” hedefini ortaya koyan ABD yönetiminin, aralarında Türkiye’nin de olduğu 8 ülkeye getirdiği yaptırım muafiyeti dün sona erdi. İran petrolünün en büyük 8 alıcısı konumundaki Türkiye, İtalya, Çin, Japonya, Hindistan, G.Kore, Yunanistan ve Tayvan için öngörülen 6 aylık geçici muafiyet 1 Mayıs geceyarısı itibarıyla kaldırılırken ticarete devam eden ülkelerin yeni ABD yaptırımlarıyla karşı karşıya ka ‘MUAFİYET’ GERİLİMİ labileceği bildirildi. Tahran yönetimi ise yaptırımların fiilen hayata geçirilemeyeceği değerlendirmesinde. Ekonomi daraldı ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın yanı sıra Avrupa Birliği’nin tarafı olduğu JCPOA, 2015 yılında imzalanmış, İran’ın nükleer silahlanma kapasitesine getirilen sınırlandırma lar karşısında bu ülkeye uygulanan uluslararası ekonomik yaptırımlar da büyük ölçüde kaldırılmıştı. ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ise geçen yıl JCPOA’dan çekilmesinin ardından İran yaptırımlarını yeniden başlattı. Uluslararası Para Fonu’nun, (IMF) rakamlarına göre, yaptırımların geri dönmesiyle birlikte İran ekonomisi 2018’de yüzde 3.9 daraldı. Tahran cephesinden ise yaptırımların bir sonuç vermeyeceği yönünde yorumlar geldi. İran Milli Petrol Şirketi Genel Müdürü Mesud Kerbasiyan, “Yaptırımların ülkedeki petrol üretim miktarı üzerinde hiçbir etkisi bulunmuyor” ifadesini kullandı. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, dünkü Katar ziyaretin de yaptığı konuşmada “ABD ile gerginliği artırmak istemediklerini” belirtirken, önemli bir ticaret rotası olan “Hürmüz Boğazı’nın kendileri için güvensiz hale getirilmesine ise izin vermeyeceklerini” söyledi. Türkiye karşı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun gündeminde de muafiyetin kaldırılması vardı. Türkiye’nin yaptırımlara karşı olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, “Bizim için ithal ettiğimiz petrolün kaynağının çeşitlendirilmesi kısa sürede mümkün görünmüyor” ifadelerini kullandı. Tahran’da yapılan uluslararası zirvede konuşan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Genel Sekreteri Mohammad Sanusi Barkindo, petrolün siyasallaşmasını istemediklerini söyleyerek yaptırımlara karşı çıktı. Bakan ifade vermeyi reddetti ABD’de 2016 başkanlık seçimlerine Rusya’nın müdahalesi soruşturması ve yayımlanan rapor eksenindeki tartışmalar devam ediyor. Senato’nun Adalet Komisyonu’nun önceki gün düzenlenen oturumunda soruları yanıtlayan ABD Adalet Bakanı William Barr, soruşturmayı yürüten Özel Yetkili Savcı Robert Mueller’i “net sonuçlara varmaması” gerekçesiyle eleştirdi. Soruşturma raporunda Rusya’nın seçimlere müdahale ettiği ancak ABD Başkanı Donald Trump’ın Ruslarla işbirliği iddialarına ilişkin bir delil bulunamadığı ifade edilmişti. Barr, soruşturma süresince Trump’ın adaleti engellemeye çalıştığı iddialarına açık kapı bırakılmasını eleştirerek “Başkanın adaleti yanıltıp yanıltmadığı konusunda bir karara varılmamış olmasını anlayamıyorum” ifadelerini kullandı. Barr, Demokratlar’ın çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nin Adalet Komisyonu’nda dün yapılması planlanan oturumda ifade vermeyi ise reddettiğini açıkladı. Demokratlar’ın Adalet Bakanı’nı ifade vermeye zorlamak amacıyla celp çıkarmayı planladığı bildirildi. İdlib ateşi büyüyor Suriye’nin Nusra bağlantılı HTŞ etkinliğindeki İdlib bölgesine yönelik Rusya destekli ordu güçlerinin havadan ve karadan operasyonlarını yoğunlaştırdığı belirtiliyor. RusyaTürkiye arasında geçen eylül ayında “silahsızlandırılmış bölge” uzlaşısına varılan İdlib çevresinde önceki gece ağır bombardıman düzenlendiği iddia edildi. Reuters’a konuşan bölgede faaliyetlerde bulunduğu belirtilen ABD merkezli bir tıbbı yardım örgütünün yetkilisi ve İdlib’deki kaynaklar, Rusya destekli Suriye ordusunun operasyonlarının geçen salı gününden itibaren şiddetlendiğini, bölgedeki 4 tıbbi tesisin zarar gördüğünü aktardı. Bombardımanlarda en az 15 kişinin öldüğü savunuldu. ‘Okullar da hedef oldu’ Suriye resmi ajansında ise “saldırıların arkasında terör gruplarının olduğu, onları hedef alan operasyonların düzenlendiği, militanların son dönemde İHA’larla Rus üssünü hedef almaya çalıştıkları ancak engellendikleri” iddiası yer aldı. Öte yandan BM İnsani Yardımlar Koordinatörü Panos Moumtzis, Reuters’a yaptığı açıklamada, Suriye’nin kuzeybatısında son 15 ayda okul, sağlık birimleri, yerleşim alanlarının yoğun varil bombardımanlarının hedefi olduğu yönünde bilgiler aldıklarını söyledi. İdlib, Suriye’de “çatışmasızlık bölgeleri” uzlaşısının çıktığı Astana süreci ortakları MoskovaAnkara hattında gerilim yaratan konu. “Silahsızlandırılmış bölge” anlaşması çerçevesinde, muhalif, cihatçı unsurların etkisizleştirilmesi sorumluluğunu Türkiye’nin SİVİLLER YİNE YOLLARA DÖKÜLDÜ İdlib’de bombardımanların yoğunlaşmasıyla birlikte binlerce sivilin bölgeden çıkmaya çalıştığı belirtiliyor. BM, geçen şubat ayından bu yana Hama ve İdlib bölgelerinde yaklaşık 140 bin kişinin yerinden olduğu açıklaması yaptı. üstlendiği haberleri gündeme düşmüştü. Ancak bölgede ilerleme kaydedilememesine yönelik Moskova’dan Ankara’ya sık sık eleştiriler yöneltiliyor. Rusya destekli Suriye ordusunun bombardımanlarına yönelik de Ankara’nın tepkisi var. Bölgede olası geniş çaplı operasyonun yeni göç akınına yol açacağı konusunda Türkiye ve BM kaygılı. ABD’den de hafta başında İdlib’de “tampon bölgedeki şiddetin istikrarsızlık yaratacağı” çıkışı gelmişti. 1 Mayıs İşçi Bayramı çerçevesinde önceki gün binlerce kişi Caracas’ta Devlet Başkanı Maduro yanlısı eylemdeydi. ‘Darbe girişimini Bolton yönetti’ Venezüella’da kendini “geçi araya geldi. Maduro, “darbecici devlet başkanı” ilan eden lere” karşı birlik mesajı verdi ABD destekli muhalif lider Juan ve “Savaşta moralinizi yüksek Guaido’nun çağrısıyla yaşanan tutun” dedi. “Darbe girişiminin darbe girişimi ve yapılan sokak bozguna uğratıldığını” söyleyen gösterilerinde kan döküldü. Gu Maduro, ülke yönetiminde re aido, Twitter hesabından yaptı form yapılacağını da açıkladı. ğı açıklamada darbe çağrısının Halkı, daha iyi bir yönetim için ardından yapılan gösterilerde 45 Mayıs’taki “Ulusal Değişim 24 yaşında bir muhalifin öldü Planı’na” katılmaya çağırdı. rüldüğünü iddia etti. Venezüella Toplumsal Çatışma Gözle BM’de grup mevi, darbe girişiminin ardın Rusya Dışişleri Baka dan sokak gösterileri sırasında 27 yaşındaki Jurubith Rausseo adlı kadının başına isabet eden bir mermiyle hayatını kaybettiğini bildirdi. Çeşitli insan hakları ve sağlık örgütlerinin verilerine göre olaylarda 46 kişi yaralandı. Ordudan küçük bir grup askerin katılımıyla başlayan ve büyük oranda savuşturulan darbe girişimi hakkında konu nı Sergey Lavrov, ABD’nin Venezüella’ya askeri müdahale planlarına karşı koymak için birçok ülkenin yer alacağı bir grup kurulacağını söyledi. Lavrov, “Gruba ciddi bir destek verileceğini umuyorum. Ortada basit bir konu var, BM Tüzüğü’nde tanımlandığı haliyle uluslararası hukuk norm ve ilkelerinin korunması söz konusu” dedi. şan Venezüella Devlet Başka nı Nicolas Maduro, bir kez da ha ABD’yi suçladı. “Bir Avrupa gazetesi dün Donald Trump ve John Bolton’ın gün doğma dan önce askeri darbenin bü tün operasyonlarını koordine ettiğini yazdı. Darbe girişimi bizzat Beyaz Saray’dan, Bol ton tarafından yönetildi” ifa delerini kullandı. Venezüella’da önceki gün Maduro, Guaido’nun ayak çıkan olaylarda bir kişinin lanma çağrısı yaptığı Carlota yaşamını yitirdiği, 46 kişinin üssünde dün komutanlarla bir yaralandığı duyuruldu. AB’yi kızdıran hamle ABD’nin, HelmsBurton Yasası kapsamında Küba’ya yabancı yatırımları engellemek için attığı yeni adıma Avrupa Birliği’nden (AB) sert tepki geldi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, yasanın 1997 ve 1998 tarihli ABABD anlaşmalarına aykırı şekilde uygulamaya konmasının transatlantik ortaklığının gü ven ve öngörülebilirliğine zarar vereceği açıklaması yaptı. 1996’da kabul edilse de şu ana kadar bazı maddeleri uygulanmayan HelmsBurton Yasası, Küba’da 1959 Devrimi’yle ülkedeki ABD’lilerin elinden alınan mal varlıklarını işleten yabancı firmaların dava edilmesinin önünü açıyor. ABD yönetimi, 2 Mayıs itibariyle yasanın geçerli olacağını duyurmuştu. “Sevdiklerinizi eğitim bursuyla yaşatın!” CUMHURİYET’TEN YENİ BİR ATILIM... Cumhuriyet Vakfı’nda eğitim bursu için fon oluşturduk. CUMHURİYET GELECEĞİN ÖNCÜSÜ GENÇLERE DESTEK OLUYOR. Gazeteniz Cumhuriyet’te yayınlanan vefat ve başsağlığı ilan gelirlerinin %20’sini Atatürk Cumhuriyeti’nin ilerici gençleri için Cumhuriyet Vakfı tarafından oluşturulan eğitim fonuna aktarıyoruz. Başarılı ve ihtiyaç sahibi gençlerimizin eğitim masraflarına destek olmanız acınızın bir parça dinmesine ve sevdiğinizin adının yaşamasına yardımcı olacaktır. C ANKARA : 0312 442 30 50 İSTANBUL : 0212 343 72 74 İZMİR : 0232 441 12 20 Assange: İnsanları korudum, iade etmeyin Ekvador’un İngiltere Büyükelçiliği’nden 11 Nisan’da çıkarılarak gözaltına alınan WikiLeaks kurucusu Julian Assange, ABD’nin sınır dışı edilmesi talebiyle açtığı dava kapsamında dün mahkemede ifade verdi. İngiltere’de tutulduğu hapishaneden video ile Westminster Mahkemesi’nde görülen duruşmaya bağlanan Assange, “Pek çok ödül kazanmış bir gazeteci olarak çok sayıda insanı koruduğunu ve ABD’ye iade edilmek isteme diğini” söyledi. ABD tarafından ‘tarihin en büyük gizli bilgileri sızdırma’ faaliyetiyle suçlanan Assange, ABD’ye iadesi durumunda ‘tarihin en büyük gizli belge sızdırma operasyonu’ suçlamasıyla karşılaşacak. Dava, Assange’ın ifadesinin ardından 30 Mayıs’a ertelendi. Mahkeme önünde Assange destekçileri protesto gösterisi yaptı. Asange için Berlin’de de Çinli çağdaş sanatçı ve aktivist Ai Weiwei’nin katılımıyla protestolar düzenlendi. GÜNEY KIBRIS ‘Seri cinayetler’ davasında istifa Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nde infial yaratan “seri cinayet katili” davasında tepkiler üzerine Adalet Bakanı Ionas Nicolaou görevini bırakma kararı aldı. “Kıbrıs’ın ilk seri katili” olarak nitelenen bir Güney Kıbrıslı asker, 3 yıl içinde yabancı 7 kadın ve kız çocuğunu öldürdüğünü itiraf etmişti. Polisin operasyonlarında şu ana dek Lefkoşa yakınlarındaki bir gölde 4 ceset bulundu. Bu kadar uzun süredir devam eden kayıp vakalarına karşın yetkililerin gerekli adımları atmamasına yönelik tepkiler ise son günlerde artmıştı. Nikolau önceki gün yaptığı açıklamada, polisin “kaybolan kadınlarla ilgili çalışmalarından Bakanlığı’nın sorumlu olmadığını, polisin bu konulara ilişkin kendisini bilgilendirmediğini” iddia etmişti. Dün ise Rum lider Anastasiadis’e istifa dilekçesini sundu. Basına verdiği demeçte “olaya ilişkin sorumluluğu bulunmadığını, siyasi hassasiyet, ilke ve vicdan nedeniyle görevi bıraktığını” söyledi. 6 milyon kurban için saygı duruşu İsrail’de dün, Yahudi Soykırımı Kurbanlarını ve Kahramanlarını Anma Günü çerçevesinde antisemitizme dikkat çeken çok sayıda etkinlik düzenlendi. Geleneksel olarak 27 Nisan’da yapılan anmalar bu yıl tarihin Hamursuz Bayramı’na denk gelmesi nedeniyle ertelenmişti. Almanya’da Nazi döneminde katledilen yaklaşık 6 milyon Yahudi için yurt genelinde siren sesleri eşliğinde İsrailliler iki dakikalık saygı duruşunda bulundu. KASIRGA ALARMI Hindistan’ın doğu kıyılarına yaklaşan Fani Kasırgası nedeniyle yaklaşık 800 bin kişinin bölgeden tahliye edildiği bildirildi. Saatte 200 kilometreyi aşan hızla ilerleyen kasırganın dün itibarıyla Orissa eyaletine ilerlediği uyarısı yapıldı. Fani Kasırgası, son 30 yılda ülkenin doğu sahillerini vuran dördüncü kasırga olacak. 2017’de Ockhi Kasırgası’nda en az 200 kişi yaşamını yitirmiş, binlerce ev hasar görmüştü.