Katalog

KÜLTÜR EDİTÖR: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN 133 MAYIS 2019 CUMA Umut veren iyi insanlar‘Dişçinin Korkusu’ isimli belgesel film, TRT Belgesel Günleri’nde ikinci oldu Prof. Dr. Ertuğrul Sabah, Ege Üniversitesi’nde görev yapan bir diş hekimi. Ancak onu özel kılan sadece iyi bir diş hekimi olması de Engelli bireyleri ve yatılı ilköğretim bölge okullarında okuyan çocukları gönüllü olarak tedavi eden Prof. Dr. Ertuğrul Sabah ve derneğinin hikâyesi... ğil, uzakyakın demeden engellilerin veya sistemin ulaşmadığı çocukların uzun yıllardır yardımına koşması. Yönet men Murat Erün, Sabah’ın bu hikâyesini “Dişçinin ORHUN Korkusu” ismiyle bir bel ATMIŞ gesel haline ge tirdi. Uluslararası TRT Belgesel Günleri’nde izle yiciyle buluşan film, ikinci ola rak Kültür ve Turizm Bakanlığı Ödülü’nü kazandı. Peki, Ertuğrul Hoca’nın hikâyesi neydi ve nasıl baş ladı? Sabah’la bir araya gele rek konuştuk... Ertuğrul Sabah hikâyesini 1977’den ve Erün ve Sabah... girip çalışmaya başladıktan nelde. Çünkü bizden sonsonra bu kez arabası olan ra çocuklar talepte bulun Almanya’dan başlatıyor. Ora öğrenci çocuklarla imece maya başlıyorlar. Veliler da eğitimini alırken asistan olarak bir usulü yollara düşmüşler. 2001 yılında sormaya, istemeye başlı diş hekiminin yanında çalıştığı zaman ise 810 diş hekimiyle birlikte Ege Ağız yor. Bu sefer bize gıcık olanlar fazlala lardan. Çocuk psikiyatri hastanesinden Diş Sağlığı ve Diş Hekimleri Derneği şıyor” diyor gülerek. gelen hastaları tedavi edebiliyor olması bir kıvılcım oluyor. 7 yıl boyun kuruluyor. “Biz aslında engelli veya engelli koruma derneği değiliz” diyen Sa ‘Babalar tabanları yağlar...’ ca Almanya’da çalıştıktan sonra dok bah, “Devletin hastaneleri, diş hekim Sabah ve gönüllü diş hekimlerinin torasını da alıp Türkiye’ye kesin dö liği fakülteleri var. Ama sisteme ulaşı yaptığı en önemli şey çocukların ken nüş yapan Ertuğrul Sabah, 1983 yılın lamıyor. Bizim işimiz onlarla. Özellikle di okullarında olması, ailelerinin ya da Ege Üniversitesi’ne araştırma gö zihinsel engelli çocuklar sisteme ulaş nında olması. En azından annelerinin... revlisi olarak giriyor. Ardından buldu makta zorluk yaşıyorlar. Birinci katta Ertuğrul Hoca ayrıca, “Engelli çocuk ğu eski ve zor durumdaki bir otobüsü zihinsel engelli çocuk, üçüncü kattaki ların yüzde 95’inin babaları yok. Ba ayağa kaldıran Sabah, o araca seyyar diş hekimine ulaşamıyor. Yatılı ilköğ balar, anneleri suçlayıp tabanları yağ üniteler koyup engelli eğitim merkez retim bölge okulu çocukları, kasabada lar” diyerek çok önemli bir soruna vur lerini dolaşmaya başlıyor. ki diş hekimlerine taşınamıyor. Neden, gu yapıyor ve devam ediyor: “Annele Her yere gidiyorlar... çünkü okuldaki müdürle, öbür tarafta ri ve öğretmenleri yanındaysa (dünyaki başhekim bir araya gelip 2 dakika ya açılan tek pencereleri öğretmenle Ertuğrul Sabah daha sonra geri vite konuşamıyorlar. Her gün 5 çocuk ta ri çünkü), yüzde 91’ini uyutmadan, ge se geçmeyen, zorla ayakta duran oto şınsa yine para kazanacak sistem. Ama nel anestezi vermeden tedavi edebili büsle ve tek başına olmayacağını an olmuyor. Gittiğimiz yerlerde belki son yoruz. Bilimsel olarak kanıtladık bu lamış. 1988 yılında doçentlik sınavına değil ama ilk diş hekimi oluyoruz ge nu, dünyanın çeşitli kongrelerinde de ‘Ertuğrul Hoca daha çok insanla tanışsın’ Daha önce 2012 yılında yine engellilerle ilgili olarak “800 KM Engelli” belgeselini çeken yönetmen Murat Erün “Dişçinin Korkusu” filminin amacının Ertuğrul Hoca’nın daha çok insanla karşılaşmasını sağlamak olduğunu söylüyor. Erün, “Biz diş hekimliğine dair bir şeyler anlatıyoruz ama konuşmalar sonrasında iş ‘Ben ne yapabilirim’ diyerek gönüllülüğe dönüyor. Asıl anahtar bu. Herkes başkası için bir şeyler yapabilir. Elinde ne varsa paylaşabilirsin. Hiçbir şey yapamıyorsan bir engelli çocuğa bir saatliğine bak. Annesi kuaföre, alışverişe veya arkadaşlarına gitsin. İnsanca yaşasın. Sen de onun yerine geç, empati böyle yapılır. Üzülmekle olmaz, harekete geçmek lazım” diye konuşuyor. sunduk. O çocukların hepsini alın, dünyanın en modern hastanesine götürün yarısı içeri girmez, girenlerin yarısı o koltuğa oturmaz, oturanların yarısı da tedaviyi sonlandırmaz.” Ertuğrul Sabah ve dernek bugüne kadar 187 merkezde çalışmış. Gittiği şehirler İzmir’den Batman’a, Uludere’ye, Şırnak’a uzanıyor... Belgeselde de dikkatlerden kaçmayan en önemli konulardan biri çocuklarını tedavi ettiren annelerin yüzlerinden okunan minnettarlık. Sabah’a bu konuyu sorduğumuzda, “Çocuklardan çok annelerin bize bakışları önemli. Çünkü anneler müebbettirler yani. Zordur engelli annesi olmak. İnsan gibi yaşayamaz o anneler. İşte o annelerin gözlerindeki parıltıyı görmek bize verilen en büyük güç” yanıtını veriyor. Sabah, son olarak da sponsor ihtiyaçları olduğuna değiniyor. Behramoğlu sevenleriyle buluştu Gazetemiz yazarı, şair, çevirmen, edebiyatçı Ataol Behramoğlu, 11. Kocaeli Kitap Fuarı’nda gerçekleştirdiği “Şiirdeki Müzik Müzikteki Şiir” adlı söyleşisinde sevenleriyle bir araya geldi. Yahya Kaptan Konferans Salonu’nda gerçekleşen şiir dinletisinde Behramoğlu dinleyicilere 1 Mayıs şiirleri de okudu. Müzisyen Haluk Çetin ise söylediği şarkılarla Behramoğlu’na eşlik etti. l Kültür Servisi Sinemada insanlık halleri... Akbank Sanat’ın “Sinemada İnsanlık Halleri” başlıklı Sinema Psikiyatri Seminerleri serisi mayıs ayında da devam ediyor. Etkinlik 8 Mayıs saat 18.30’da yönetmen Ümit Ünal’ın “Sofra Sırları” filminin gösterimi ile başlayacak. Ardından saat 20.15’te “Sır: Biz mi Sırrı, Sır mı Bizi Saklıyor?” başlığı altında Tan Tolga Demirci, Ümit Ünal, Prof. Dr. Kültegin Ögelve Banu Bülbül’ün katılımıyla gerçekleşecek tartışma ile devam edecek. l Kültür Servisi Okur ilgisi Önem verdiğim yazarokur etkileşimine önceki yazılarımdan birinde de değinmiştim. Başından beri okur ilgisini önde tutan Cumhuriyet, “Olaylar ve Görüşler” bölümüyle bu işlevini yıllardır yerine getiriyor. O sayfalarda yayımlanan düşünsel yazıların yoğunluğuyla, neredeyse okura üniversite kapısı aralamıştır. Bugünkü yazımda, dijital araçları “iki yüzü keskin bıçak”a benzeten toplumbilimci bir okurumun, çocukların ellerinden düşürmedikleri telefonlarla, o yaşların aydınlık dünyalarını nasıl kararttıklarını gözlemleyen izlenimleri yer alıyor. Huy edinmek Yeğenimi izlerken ayrımına vardım; çocukların bilgisayar oyunlarına düşkünlüğünü. Bu oyunlarda elin, gözün çok hızlı olması gerekiyor. Çünkü o hızla kazanılabiliyor oyun. Oyunların birinde de araba yarışları var. Çocuğun kullandığı araba başka arabaya çarpıyor. Öbür araba takla atarken çocuklar sağa sola fırlıyor. Bir başka oyunda ise çocuk, elindeki tabancayı önüne gelene sıkıyor. Aklı fikri oyunlardaydı yeğenimin. Kendine kalsa okula bile gitmeyecek, zamanını telefon başında geçirecekti. Annesinin anlattığına göre oynadıkça yeni huylar ediniyordu. Geceleri uykudan sıçrıyor, babasının koynuna sığınıyordu. Yemeğe çağırıyorlar, “Tokum,” deyip sofraya oturmuyordu. Konuşurken yüzünde tuhaf mimikler oluşuyor, gözlerini kırpıyor, ağzını burnunu eğip büküyordu. Oyun zamanlarını sınırlayınca, istediklerimizi yerine getirmiyor, kendi bildiğini okuyordu. Çanlar kimin için çalıyor? Okurumuz, gözlemleriyle, kötüye kullanılan dijital araçların, kişiliğini bulma yaşındaki bir çocuğun, kendini aile ortamının dışına ittiğini dile getiriyor. Hemingway Çanlar Kimin İçin Çalıyor? romanının alınlığına aldığı Donne bir şiirinde insanlığa, “Adam gönderip çanlar kimin için çalıyor diye sordurma; onlar senin için çalıyor!” diye sesleniyor. Durup düşünmek gerekiyor; hemen her gün yüzlerce kadının öldürülmesi, okullarda öğrencilerin silahla taranması, kızoğlan demeden çocukların tecavüze uğraması, sudan nedenlerle çıkan tartışmaların cinayetlere yol açması, okul yaşındaki gençlerin canlarına kıymaları; giderek metallerle sarmalanan insanın geleceğini kararttığını düşündürtmüyor mu? Bu olaylarda, yükseköğrenim görmelerine karşın iş bulamayan aile çocuklarının gelecek umudunu yitirip çareyi dijital araçlara sığınmakta bulmalarının; ya da Cumhuriyetin temellendirdiği Öğretim Birliği Yasası’nın rafa kaldırılıp, tam tersine işletilip eğitimin paraya dönüştürülmesinin de payı yok mudur? Yapay zekâ Dijitalleşme gereksinimi öyle belalı bir bağımlılık ki, çöp toplayarak geçimini sağlayan çocukların elinde bile fiyatı dudak uçuklatan telefon var. Avunsun diye bir yaşındaki çocuğunun eline telefon veren annelerle bile karşılaşılıyor. Birçok ülkede, on iki yaşın altındaki çocukları korumak için onlara dijital araçların satılmasını yasaklayan yasalar çıkarılıyor. Çocuklarına 12 yaşına kadar dijital araçları kullandırmayan Bill Gates, güçlü yapay zekâ sistemlerinin, kendi türümüzü yok edebileceği olasılığından söz ediyor. Bir ‘Mavi Balina’ olayı daha! Bu bilgiler üç hafta önceki bir gazete haberinin özeti: Van’da ortaokul öğrencisi 7 kız, “Mavi Balina” oyunu oynadıktan sonra, pikniğe gideceklerini söyleyerek bir tepede toplanıyorlar. Orada canlarına kıyacaklar. Nasıl oluyorsa içlerinden 3’ü gruptan ayrılıp polise haber veriyor. Helikopterle kızlara ulaşan polis, canına kıyan birinin dışında öbürlerini alıp ailelerine teslim ediyor. İFSAK’ın 60. yılında Kısa Film Festivali Nur Sürer 25. İFSAK Ulusal Kısa Film Festivali bu yıl 345 Mayıs tarihlerinde İFSAK’ın İstiklal Caddesi Ayhan Işık Sokak’taki salonlarında düzenlenecek. Festival kapsamında tüm film gösterimleri ve etkinlikler ücretsiz olacak. İFSAK Sinema Emek Ödülü’nün bu yılki sahibi ise oyuncu Nur Sürer oldu. 39. İFSAK Kısa Film Yarışması’nın ödül töreni 5 Mayıs Pazar günü saat 17.0019.00 saatleri arasında İFSAK’ta yapılacak. Ön elemeyi geçen filmler festival kapsamında İFSAK’ta gösterilecek. 2009 yılında yaşamını yitiren yönetmen Ahmet Uluçay da festival kapsamında anılacak. Uluçay’ın beş kısa filminin gösteriminin ardından Barış Saydam ile yönetmenin sineması üzerine bir de söyleşi yer alacak. Festival kapsamında bir diğer söyleşi ise yönetmen Derviş Zaim ile olacak. Ayrıca Zaim’in yeni çıkan kitabı “Rüyet”in imza günü de söyleşi sırasında İFSAK’ta yapılacak. Festivalde, Romanya’dan kısa film alanındaki başarılı örnekler de izleyiciyle buluşacak. l Kültür Servisi