Katalog

15 NİSAN 2019 PAZARTESİ Gluten avcısı cihaz Ankara’da 8 yaşındaki ilkokul öğrencisi Miray nıyor. Özer, tasarımını yaptığı cihazın, herhangi bir ürünün barkodunu okusu Özer, kendisi gibi çölyak hastalarının hayatını kolaylaştıracak, plastik bar tarak içinde gluten var mı yok mu kolayca anladığını söyledi. Üründe gluten daktan üretilen gluten tanımlama cihazı tasarımına patent almaya hazırla varsa cihazın arkasındaki ışık turuncuya dönüyor. l AA EDİTÖR: ELİF TOKBAY TASARIM: EMİNE BİLGET Sur dibine inşaatİstanbul’un deniz surlarının bugünkü durumunu yerinde inceledik ALERJİ Vedat ArIK Su, spor, ayakkabı, çikolata 10EN İLGİNÇ Su alerjisini duydunuz mu? Ya da teknolojiye kar liyor. Ciltte kızarıklıklar ve ağır durumlarda anaflaksi (alerjik şı alerji mümkün mü? Ayak şok) görülebiliyor. kabıya alerjisi olan bir tanıdı l Su: Suyla temas sonrası ğınız var mı? Acıbadem Bod ciltte ürtiker benzeri kızarık rum Hastanesi Göğüs Hasta lıklar oluyor. lıkları Uzmanı Dr. Ha l Su hariç tüm yi kan Eren, nadir görü yecek ve içeceklere len ilginç alerji tipleri alerji: Du¨nyada bilinen ni sıraladı. tek o¨rnegˆi Avustralya l Ayakkabı: Ba lı c¸ocuk Kaleb Bussens zı insanlar derinin chutt. Kaleb’in sadece is¸lenmesinde kul suya, buza ve belli bir lanılan kimyasalla marka altında u¨retilen ra egzama benze limonataya alerjisi yok. ri alerjik reaksiyon go¨sterebiliyor. Eren Onun dıs¸ında ne yerse yesin anında kusuyor. l Çikolata: Çikola l Teknoloji: Migren ta içindeki besin katkı madde benzeri bas¸ agˆrısı ve deri re lerine karşı deride kaşıntı, ka aksiyonlarına neden olabilen barıklık gibi ürtiker ve egza bu alerji tipinde en olası ne ma benzeri reaksiyonlar ola den sac¸ kurutma makinesi, biliyor. wireless sistemleri, mikrodal l Güneş: Güneşteki UV ışın ga fırınlar ve cep telefonlarına larından kaynaklanan bu alerji bagˆlı ortamda olus¸an elektro tipinde belirtiler ciltte kızarık manyetik kirlilik. Son yıllarda lık, kabarma ve kaşıntı olarak bu durum “Hasta Bina Send kendini gösteriyor. romu” olarak da adlandırılıyor. l Soğuk: Sadece soğuk hava l İç çamaşırı: Sentetik doku değil soğuk suda yüzmek gi ma ürünlerine karşı hassas ki bi durumlar da tehlike arz edi şilerde görülüyor. yor. Alerjiye neden olan şey l Meni: Kadınların spermaya ise kan basıncının ani olarak alerjileri olduğu gibi bazı er düşmesi olarak biliniyor. keklerin de kendi spermaları l Spor: Egzersizden sonra na alerjileri olabiliyor. yemek yenince ortaya çıkabi l Cumhuriyet Dünyanın en büyük uçağı ilk uçuşunu yaptı Yörüngeye uydu bırakacak Stratolaunch, 117 metre ile ortalama bir futbol sahasından daha uzun bir kanat genişliğine sahip. Stratolaunch şirketinin ürettiği ve dünya yörüngesine uydu bırakmak için tasarlanan dünyanın en büyük uçağı test uçuşunu tamamladı. 117 metre kanat açıklığına sahip, 226 tonluk, dünyanın en büyük uçağı Roc, ABD’de Kaliforniya Havalimanı’ndan havalandı. 150 dakika süren test uçuşu, uçağı geliştiren roket fırlatma şirketi Stratolaunch firmasına göre sorunsuz şekilde tamamlandı. Uçuş sırasında Stratolaunch’un test pilotu Evan Thomas, uçağın performansı hakkında değerlendirmede bulundu: “Uçak gerçekten de rahat bir kalkış gerçekleştirdi. Kesinlikle uçuşa hazırdı, uçmak istiyordu ve hızlıca yükseldi.” Stratolaunch, Microsoft’un ortak kurucularından, 2018’de 65 yaşında hayatını kaybeden Paul Allen’in buluşu. Paul, tasarladığı bu uçak ile yüksek irtifaya kolayca ulaşabilmeyi hedeflemişti. Uçağın merkez kanadı birden fazla uydu taşıma ve kurulum aracını destekleyecek şekilde tasarlandı. Plan ise Stratolaunch’un 10 bin 700 metre irtifaya kadar çıkarak uyduları uzaya bırakması. Bu yükseliğe çıktıktan sonra, uyduları taşıyan roketlerin ateşlenip ve uyduları yörüngedeki istenen konuma bırakması. l Cumhuriyet WhatsApp, Çöktükçe Instagram ve Facebook’ta kazandırıyor erişim sorunu Dün öğle saatlerinden itibaren WhatsApp, Instagram ve Facebook’ta erişim sorunu yaşandı. Uygulamalara erişim sağlayamayan kullanıcılar, ileti gönderemedi ve alamadı. Çökmenin dünya genelinde yaşandığı belirtildi. Sorun akşama doğru giderildi. Haftalar önce yaşanan erişim sorununda Facebook, Instagram ve WhatsApp aynı anda erişimden kopmuş ve saat lerce dünya genelinde normale dönememişti. WhatsApp’ın erişim sorunu yaşadığı saatler iletişim sıkıntısı yaşayan kullanıcıların Telegram başta olmak üzere diğer sohbet uygulamalarını telefonlarına indirdikleri dikkat çekerken, Telegram’ın geçen haftalarda erişim sorunu yaşayan ve saatlerce kendine gelemeyen WhatsApp sayesinde 3 milyon yeni abone kazandığı ortaya çıkmıştı. Balat’ta sur kalıntılarının üstünde binalar yükseliyor, binaların bazıları ise sivil mimari örneği olarak tescil edilmiş. Uzmanlar , “Bu yapılar yeniden ayağa kaldırılacaksa, geleneksel malzeme ve teknikte olmalı, surlarda da gerekli bakım ve onarımlar yapılmalı” diyor AYAKTA KALANLAR... l Haliç surlarının kara surlarıy la bitiştiği batı ucunda ilk dört kulenin yer aldığı bölüm nispeten bütünlüğünü koruyor. Ardından gelen bölümde ise kesintiler var, tekil parçalar karşımıza çıkıyor. Ayios Demetrios Kilisesi’nin önünden doğuya doğru ilerleyen ve sürekliliğini koruyan bölüm üzerindeki iki klulBeayllaetdÇikakrşaıtsçı ieçkiniydoer.bina lar arasında sur kalıntılarını yer yer görmek mümkün. Bulgar Mektebi’nden itibaren Fener ve Aya Kapı’ya uzanan kısımlar nispeten sürekliliğini korurken bu kısım, surlar üzerlerinde yükselen binalarla dikkat çekiyor. Aya Kapısı günümüze ulaşan kapılardan biri, ardından Cibali Kapısı da ayakta. Bu iki kapı arasındaki surları da yer yer görmek mümkün. Sonra Kadir Has Üniversitesi’nin önünden geçen Hisarüstü Caddesi’nin altında kalan sur bölümü boylu boyunca takip eldiElembiniliöynoür.’nde Zindan Hanı’na bitişen kule, Kiraz Hanı’nın bitişiğindeki sur parçası, Yeni Cami Hünkâr Kasrı’nın bitişiğindeki kule, Ticaret Odası’nın bugün yapılmakta olan binası arkasında ortaya çıkan diğer bir kule ve vaktiyle sur üzerine inşa edilen Sepetçiler Kasrı’nın altında görülebilen kule izleri var. Yok edilenler l Marmara Surları ise Sarayburnu’ndan başlayarak Yedikule’ye kadar uzanıyor. Ahırkapı’ya kadar Topkapı Sarayı’nı deniz yönünden nerdeyse kesintiye uğramaksızın çevreleyen bölüm, Ahırkapı ile Çatladıkapı arasındaki surlar yer yer ayakta. Ardından Bukoleon Sarayı’nın surlar üzerinde yükselen kalıntılarının olduğu bölüm geliyor. Bu kısımda surlar demiryolu gerisinde içeriye doğru girdiğinden, bunlara ilişkin kalıntılar binalar arasında kalmış ve bakımsız halde. l Küçük Ayasofya Camii’nin önünde yer alan ve eski Fransız Hapishanesi’nin üzerinde yükseldiği sur bölümü ile Kadırga ve Kumkapı’da vaktiyle buralardaki liman koylarını saran surlara ilişkin kalıntılar, demiryolunun gerisinde binalar arasında yer yer ayakta. l Kumkapı Tren Sur yanına temel atılmış. İstasyonu’ndan sonra demiryolunu kuzeyden sınırlayan sürekli bir sur kalıntısından sonra Yenikapı’ya doğru uzanan bölümler yok olmuş. l Atatürk Bulvarı’nın Yenikapı’ya ulaşan güney ucundan Etyemez’e kadar uzanan bölümler Menderes döneminde sahil yolunun yapımı sırasında yok olmuş. Burada daha geride kuzey de vaktiyle Langa Limanı/ Theodosius Limanı’nı şehir içinden saran surlara ilişkin kısımlar parçalar halinde görülüyor. Yenikapı kurtarma kazıları sırasında başka bazı sur parçaları da çıktı. Ortaya çıkan bu parçaların korunması ve yerinde sergilenmesi yönünde karar alınmasına karşın buna ilişkin bir şey yapılmadı! l Samatya’ya doğru uzanan surlar önce sahil yolu kenarında karşımıza çıkıyor, sonra Samatya Tren İstasyonu gerisinde binalar arasında kalan sur bölümleri var. Samatya’dan batıya doğru Yedikule’ye kadar devam eden bölüm nispeten bütünlüğünü koruyor. l Yedikule Gazhanesi’ne ait yapı kalıntıları daha batıda karşımıza çıkıyor. Bugün bu bölgelerde yapılması düşünülen projeler hem surlara hem de buradaki endüstri mirasına zarar verme riski taşıyor. HALİÇ SURLARI n Uzunluk: 5 bin 420 m n Kule sayısı: 117 n Kapı sayısı: 23 MARMARA SURLARI n Uzunluk: 8 bin 460 m + 1080 m (Theodosius Limanı / İç Surlar) n Kule sayısı: 103 n Kapı sayısı: 56 Yarın: Surlar geçmişin belgeleri İstanbul’un önemli simgelerinden ve 1. derece tarihi eser olan “deniz surları”nın İstanbul’la ve kentliyle bu günkü ilişkisi nasıl? Surlar bugün ne durumda? “Deniz surları”nı, Prof. Zey nep Ahunbay ve İstanbul Kültür Üniver sitesi öğretim üyesi Dr. Ni sa Semiz’le yerinde incele dik. Ahunbay ve Semiz’in bil gileri ışığında İstanbul Deniz Surları’nın bugünkü raporu CEREN ÇIPLAK DRILLAT nu tuttuk. Restorasyon uzmanı ve mimarlık tarihçisi Prof. Zeynep Ahunbay, deniz sur larının, Tarihi Yarımada’nın kuzey ve gü ney sınırlarını belirleyen değerli anıtlar olduğunu vurgulayarak “Ne yazık ki bir çok yerde bakımsız ve kötü durumdalar. Ggerekli koruma önlemlerinin alınması önemli” diyor. 2. derece hatalı Ahunbay ile Semiz, şehri savunmak amacıyla, yapımına milattan önce 7. yüzyılda başlanan deniz surlarının 1. dereceden tarihi eser olduğunu ancak yer yer tescil eksikleri bulunduğuna dikkat çekiyor: “Sur gibi arkeolojik varlıkların 2. derece olarak tescil edilmesi hatalıdır.” Ahunbay ve Semiz, deniz surlarının bugüne ulaşan kısımlarıyla ilgili olarak da “Deniz surları zamanla yıkılmış; bugün bazen tek bir kule, bazen de nispeten sürekliliğini koruyan değişik uzunluktaki parçalar halinde. Topkapı Sarayı’nı deniz tarafından saran duvarlar ve Samatya’dan Yedikule’ye uzanan bölüm nispeten iyi korunmuş” diyor. Yapılar zarar veriyor Ahunbay ve Semiz’le ilk olarak Ayvansaray’a gidiyoruz. Kara surlarının kuzey ucuyla Haliç surlarının bitiştiği bu kısımda zemin koşullarından dolayı duvarlar ve kulelerde düşeyliğin bozulduğunu ve buna bağlı çatlaklar olduğunu gözlemliyorlar. Ardından, Bulgar Mektebi’nin yakınında ortaya çıkan sur kalıntısı önünde yapılan betonarme yapı dikkatimizi çekiyor. Balat’ta Bulgar Mektebi’nin yanındaki kule kalıntısı da bakımsızlıktan yıkılmış. Batıya doğru devam eden bölümde de önüne eklenen binanın içinden bakıldığında, sur duvarını yıkarak binanın genişletildiğini tespit ediyorlar. Sonrasındaki bölümde ise surlar üzerinde çok katlı binaların yükseldiğini görebiliyoruz. Ancak surlar üzerinde bulunan bu yapıların çoğu sivil mimari örneği olarak tescilli. O yapıların bazıları da bakımsızlıktan dolayı yıkılmış. Dr. Nisa Semiz, bu durumun surlara zarar verdiğine dikkat çekiyor. Muhtemelen kaçak Haliç tarafında, surların tam bitişiğine betonarme inşaat temelinin atıldığını gördük. Bunun bir skandal olduğunu söyleyen Ahunbay “Sur, arkeolojik değer taşıyan bir varlık olduğu için onun çevresinde yapılan kazılar, Arkeoloji Müzesi denetiminde yürütülmeli ve ortaya çıkan kalıntıların korunması için de gerekli belgeleme ve projelendirme çalışmaları Koruma Kurulu onayıyla gerçekleşmeli. Betonarme temel ancak kaçak olabilir” dedi. Dr. Semiz ise şu yorumu yaptı: “Orada arkeolojik bir kalıntı ortaya çıkmış. O kalıntıya ilişkin Arkeoloji Müzeleri tarafından bir inceleme yapılmadan, betonarme yapının inşa edilmesi yasal değil. Koruma kuruluna dilekçe yazdım. Ama cevap vermediler.”