Katalog

8 13 MART 2019 ÇARŞAMBA TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN DİZİ Ayrıntılar Tek millet tek devlet tek manşet!TE, “Ezana saygısızlık ettiler” dedi, ha vuzcular hep birden attılar manşe Rti: “Ezan bayrak düşmanları” diye. Tek millet, tek devlet günlerinde, elbette “tek manşet” olacak, aksini düşünmek hayalciliktir! Bu kez “kadınlar” düşman ilan edildi RTE tarafından. Bir ülkenin cumhurbaşkanı, halkın bir kısmını hedef gösteriyor ve bu durum artık sıradan geliyor hepimize. Talimatı alan gerici kalabalık ertesi gün Taksim’de gövde gösterisine çıktı. Bunu rastlantı saymayın, 24 Haziran gecesinde benzer ekipler caddelerde dehşet saçmıştı. Seçim sürecinin adil koşullarda geçmediğini biliyoruz. O gün sandık güvenliği sağlanabilecek mi, sayım hangi koşullarda olacak, merak konusu. Genel kanı, muhalefet ancak açık farkla kazanırsa usulsüzlüğün önüne geçilebileceği yönünde. Hep yazdım, AKP seçimi kaybedemez, anımsattım da: “7 Haziran’da nasıl tutum takındıysa, aynına devam eder” dedim. (Apar topar Mansur Yavaş için hazırlanan iddianame bunun göstergesidir) Bu kez durumu farklı kılansa, artık AKP’nin iktisadi krizi yönetemeyecek halde olması. Tarihin en ilginç dönemeçlerinden birindeyiz. Nisanda eğer sıcak para bulamazsa iktidar, ciddi ciddi iflas edecek ülke. Tüm iktisatçılar aynı yönde yorum yapıyor. Beka sorunu nedir? İktidarın “beka sorunu” dediği nedir, elimizde veri yok anlamak için. Toplumu doğrudan yardım adı altında/sadaka ilişkisiyle yönetti AKP. Üretmeyen, düşünmeyen insanların nasıl tavır takınacağını kestirmek güç! Bencil insanın siyasal sadakati yoktur, çıkarı neredeyse yönünü o tarafa çevirir. Adına “Cumhur İttifakı” denen yapının çatlaması “an” meselesi. Doğrusu Bahçeli’nin beklenmedik zamanlarda sahne alışını rastlantı sayanlardan değilim. Ne zaman RTE’den vazgeçer MHP lideri göreceğiz, ancak başarısızlığa, çöküşe ortak olmak istemeyecektir. RTE çevresinin kolay dağılacağı, iktisadi açmaz derinleşince, gemiyi terk edenlerin artacağı görülüyor. Cumhurbaşkanı bu ihtimali hesap etmemiş olamaz, muhalefetten çok yakın çevresine gözdağı vermesi bundan. “Neyiniz varsa bana borçlusunuz” diyor, bence haklı da! Ülke için bu durum “beka sorunudur” işte, kişisel çıkarlarını önde tutan, geleceği ipotek altına alan siyasetçilerin varlığı. Tahminim, Türkiye’nin böylesi güçsüz zamanını bekleyen küresel tüm oyuncuların ağızlarının suyunun aktığı yönünde. Kimi siyasal, kimi iktisadi ödün isteyecek. Geniş tabanlı merkez sağ arayışı! Seçim sonrası, sertlikten vazgeçebilir AKP, muhalefeti yanına almayı seçebilir. Gönüllü olmayacaktır bu, krizi aşmak için ortak bulmaya mecbur görünüyor. Buna her dönem teşne olan düzen siyaseti, adına “merkez sağ” denen uzlaşı formülüne “peki” diyebilir. Anlaşılan, ülkede kimi çevreler ıslah edilmiş AKP modeline razı! Piyasaya uyumlu, küresel taviz vermeye hazır olan iktidar ve muhalefet yarışmak yerine, aynı çatı altında buluşabilir. Sorun RTE’nin kaptanlığa devam edip, etmemesi midir? Halen toplumun önemli kesimini etkileyen lider, küresel oyuncular tarafından, pazarlık için uygun kişidir. Garip denklem. Çelişkili gibi duran savlarım, nasıl çürümüş düzende olduğumuzun kanıtıdır. Şunu görmek gerek; içine düşülen sorunlar yumağı, üstelik bu denli kutuplaşmış ve krizde bir ülkede siyaseti kaynatır. Topluma yön veren liderler yerinden olur, yeni arayışlar başlar. Bu muhalefeti de içine alacak ateştir. RTE, şu ana dek ustaca aştığı dönemeçlerden en güç olanına geldi. Pusuda bekleyen Davutoğlu, Gül ve benzerleri elini ovuşturuyor muhtemelen. Siyasal mühendislik ürünü olan AKP, bu tür girişimleri sezecek yetkinlikte artık. Diyeceğim; belki dünya siyasetinin en yararcı partisi, beklenmedik biçimde kılık, yön değiştirebilir. 31 Mart sonrası Seçim gecesi toplum ne tür sonuç bekliyor, anlamakta güçlük çekiyorum. “İstanbul’da otuz yıl içinde deprem olacak” dediğinde bilimciler, insanlar “Tamam da tam tarih ne zaman” diye soruyordu. Oysa tarih verilmişti, gün ve saat önemli mi? Deprem olacak, hasar büyük olacak! Sandık nasıl sonuç verirse versin, kapıda kriz var, bunu anlamak için uzmanlığa gerek yok! Günlük beklentiler hakikatin önüne geçiyor! Kimselerle konuşmayan Fatih Bucak’la... Şanlıurfa’da AKP’liler bile dertli. Seçmen Sabahattin Cevheri’ye göz kırpıyor AKPSaadet yarışıAyrıntılar Ayrıntılar IŞIL ÖZGENTÜRK Fotoğraflar: MAHMUT ORAL Büyükşehirlerde BÜYÜK YARIŞ ŞANLIURFA Şanlıurfa’da HDP’liler, Saadet Partisi’nin belediye başkan adayı Sabahattin Cevheri lehine yarıştan çekildi. Yani yarış AKP ile Saadet Partisi arasında. Görüştüğümüz Urfalılar, “Bizleri hiç düşünmeyen AKP’ye bir ders vermek istiyoruz, namus borcu oldu bu bizim için. Cevheri’yi belediye başkanımız yapacağız” diyor. Seçimin nabzını tutmak için benim yolum Urfa ve Siverek’e düştü. Şimdi Urfa’ya gidilir de Göbeklitepe ziyaret edilmez mi? Hele de benim gibi amatör bir arkeolog için bu fırsat kaçmaz. Şimdi biraz tarihi ve coğrafi bilgi vermeliyim. Urfa’yı dünyada konuşulur hale getiren Göbeklitepe arkeologların “Bereketli Hilal” dedikleri bölgenin tam tepesinde. Bereketli Hilal şu kentleri içine alıyor: Gaziantep, Adana, Maraş, Adıyaman, Urfa, Mardin, Harran. Yani kadim Mezopotamya’nın Anadolu’da kalan bölümü. Yani Dicle ve Fırat nehirleri arası bölge... Göbeklitepe heyecanı Göbeklitepe’yi ileride uzun uzun anlatmayı düşündüğümden şimdilik kısa bir açıklamayla yetiniyorum. Göbekli’nin keşfi arkeoloji tarihini yerinden oynatmış. 12 bin yıl geriye gidilmiş. Ve bu yıl dünyada Göbeklitepe yılı. Geçen yıl konaklamalı olarak Urfa’ya 1 milyon 10 bin yatılı turist gelmiş. Bu yıl sayının üçe katlanması bekleniyor. Gerçekten görmek gerek, gazetemizin Diyarbakır muhabiri Mahmut’la ben Urfa İl Turizm ve Kültür Müdürü Aydın Bey’le dolaşırken kendi kendimize şöyle mırıldandık: “Biri beni çimdiklesin, burası Türkiye’de mi?” Evet böyle dedik, çünkü teknolojinin tüm imkânlarından yararlanarak kazılmış, korunmuş ve sunumuyla başımızı döndüren bir mekândaydık. En tepede dilek ağacının olduğu yere çıktığımızda azametli Nemrut Dağı’na el sallamak da ayrı bir büyüydü. Büyüyü uzun sürdüremezdik, çünkü işimiz Urfa’da belediye seçimlerini kim kazanacak, onu bulmak. Girdik Urfa’nın muhteşem çarşısına, birden yüzleri, elleri tamamen kapalı, sadece gözleri görünen sekiz on kadın yol kenarına oturmuş, sessizce bekliyorlar. Suriyeli oldukları kesin, yanlarına gidiyorum çünkü bir şey bekliyorlar, acaba ne bekliyorlar? Çat pat Türkçe bilen biri ekmek beklediklerini söylüyor, tam konuşmayı ileri götüreceğim, arkalardan bir adam hiddetle yerinden fırlıyor ve bana “git git” diye bağırıyor. Epeydir Urfa’ya gelmişliğim yok, bu manzara beni şaşırtıyor. Burası sanki bir pazar yeri, sanki sadece ekmek beklenmiyor. Kötü düşünceleri kafamdan atıp, bir otoparka giriyorum, daha doğrusu adamın bana bağırdığı gören iki genç adam beni yanlarına çağırıyorlar. ‘AKP artık kandıramaz’ Artık işe başlama zamanı, “sizin memlekette neler oluyor, hangi parti kazanacak” diye söze giriyorum, bu arada çaylar geliyor. Hemen söze dalıyorlar, ben çekiniyordum, “kimseler konuşmaz, insanlar korkar” diye düşünüyordum ama tam tersi, artık herkes korku duvarını aşmış, yüksek sesle, bağıra bağıra içini döküyor. Gencecik bir delikanlı, Osman Kurt sözü alıyor: “Biz dört seçimdir AKP’ye oy verdik. Şimdiki başkan da AKP’li ama o kadar yalan söylediler o kadar insan kayırdılar ki, artık bizi aldatmalarına izin vermeyeceğiz! Belediye şeffaf olsun istiyoruz, bizim de yolumuz yapılsın, bizim de metromuz olsun istiyoruz. Ama yok, yapmadılar. Özellikle de esnafın boğazına oturdular. Sürekli vergi vergi, bu arada ken Cevheri Urfalı, ben Antepli... Urfa Bereketli Hilal’in başköşesinde durur demiş tim. Urfa aynı zamanda aşi retlerin kentidir. HDP’nin var lığı sayesinde Güneydoğu’da pek çok ilde aşiretler çözül dü, özellikle de kadınlar bu çözülmede büyük rol oynadı lar. Ama Urfa hâlâ bir aşiretler kentidir. Artık aşiret denilin ce eski ağalık, marabalık dü zeni aklınıza gelmesin. Şim di ağalar daha modern araç larla tarım yapıyorlar, yüzlerce hektarlık boş alanlara güneş panelleri yerleştirip, dünya enerji piyasasına elektrik Urfa’da herkesin kazanmasını istediği Sabahattin Cevheri bana takılıyor. Çünkü ben Antepliyim ve Urfa’yla Antep arasında ezeli bir rekabet vardır. satıyorlar, çocukları yabancı yız. Tarih kadar eski yerlerdeyiz. ülkelerde okuyor, uluslararası borsa Şanslıyız, Sabahattin Cevheri’yi Borsa larda oynuyorlar ama hâlâ köyler her Başkanı’nın odasından çıkarken yakalı şeyiyle onların. Buğday Borsası’na gi yoruz. Kendimi tanıtıyorum ve hemen derken bunları düşünüyorum, Cevhe Antepli olduğumu söylüyorum. O çev ri de bir aşiret ailesinden geliyor. Ken resine gülerek beni gösteriyor: “Bu An disi ticaret okumuş, çiftçilik yapıyor. tepliler yamandır. Bizim Urfa yağını, bi Şanlıurfaspor’un yöneticiliğini yapmış zim Urfa fıstığını alıp kendilerine bakla biri, onu mutlaka yakalamamız gerek. va markası yarattılar.” Herkes gülüyor, Buğday Borsası... birileri “Başkan sayenizde biz Antep’i geçeceğiz” diye ortaya atılıyor. Cevhe Biraz Buğday Borsası’ndan söz etmeliyim. Borsa yan yaya dizilmiş 329 dükkândan oluşuyor. Ekin kaldırıldıktan sonra herkes elindeki buğdaydan bir miktar numuneyi bir kaba doldurup dükkânlara getiriyor. Ve sabahın köründe buğday açık artırmayla satılıyor. Bu çok eskilere giden bir alışveriş. Dedim ya, Göbeklitepe’nin hemen aşağısında ri “evet” diyor ve alkışlar... Başkan adaylarının işleri başların dan aşkın. Sürekli vatandaşlarla görüşüp dert dinliyorlar, bunu beyanat vermekten daha kıymetli buluyorlar. Biz de Cevheri’ye bol şans dileyerek bir başka ağanın, Fatih Bucak’ın CHP’den aday olduğu Siverek’e doğru yola çıkıyoruz. di adamlarının vergilerini ha babam sildiler. Yeter artık, kendimizden birini seçmek istiyoruz. O da Sabahattin Cevheri. O bizden biri. 23. dönemde bağımsız aday olarak milletvekili seçimlerine girdi ve kazandı. Şimdi de kazanacak!” Otoparkta iki kişiler, bütün işi onlar yapıyor. Hanımları çalışmıyor, çocukları var, kendileri için değil, çocukları için iyi bir gelecek talep ediyorlar: “Arkadaş ben çocuğumu imam hatiplere göndermek istemiyorum. Kızım var mesela hukukçu olsun, sağlıkçı olsun istiyorum, evlendiğinde bir al tın bileziği olsun. Ezilmesin istiyorum. Bak benim hanım okumak istemiş okutmamışlar, şimdi yanıp duruyor. Eğitimde eşitlik istiyoruz, bir de kaçakçılık alıp başını yürüdü bunun engellenmesi gerek, bir de uyuşturucu.” Otoparkçı arkadaşlarla vedalaşıp Urfa’nın en az Göbeklitepe kadar kapalı çarşısına giriyoruz. Bu arada geçtiğimiz milletvekili seçimlerinin sonuçlarını anımsamakta fayda var. 24 Haziran 2018 seçimleri şöyle sonuçlanmış: Sekiz milletvekili AKP’nin, dört milletvekilli HDP’nin, bir milletvekili CHP’nin Siverek’te seçime hazırlanan kadınlar! ve bir milletvekili de MHP’nin olmuş. Belediye seçimlerinde yarış AKP ve HDP arasında. Ancak HDP’liler Saadet Partisi’nin belediye başkan adayı Sabahattin Cevheri lehine yarıştan çekildiklerini açıkladılar. Yani yarış AKP ile Saadet Partisi arasında. ‘Ders vermek istiyoruz’ Urfa’ya yedi sekiz defa gittim. Her gidişimde Urfa’nın büyülü kapalı çarşısına gitmeden dönmedim. Her zaman, her saat cıvıl cıvıl olduğunu anımsıyorum. Dünyanın tüm renklerini kucaklamış kadınlar ve erkekler anımsıyorum. Mahalli kıyafetli gencecik kızlar anımsıyorum. Ama o da ne? Çarşı benim anımsadığım çarşı değil, bomboş. Hayretle soruyorum, Sabahattin Ersoy adlı gencecik bir esnaf, “Abla o senin bildiğin bedesten, çarşı yok artık. Siftah yapmadan kapatıyoruz. Eskiden ben 10 bin lira ciro yapardım, şimdi 100 lira kazanırsam şükrediyorum. Bak şu deftere, borçlarımı yazmışım, beş bin lira amcaoğlundan alıp bu ayı çıkarmaya çalışıyorum. Sonra ne olacak? Biz bu çarşı silme AKP’ye oy verirdik. Ama artık bizleri hiç düşünmeyen AKP’ye bir ders vermek istiyoruz, namus borcu oldu bu bizim için. Sabahattin Cevheri’yi belediye başkanımız yapacağız. Onun hiçbir şeye ihtiyacı yok. Sadece bizlerin durumuna üzüldüğü için seçime giriyor.” Bu arada ben, “Göbeklitepe’nin çarşıya faydası oluyor mu” diye soruyorum. Çünkü Japon turistler Göbekli’yi keşfetmişler. Sabahattin “abla tam yaramıza bastın” diyor. “Adamlar Göbekli’ye gelip geziyorlar, sonra yatmak için Antep’e, Malatya’ya geçiyorlar. Çarşıya da faydaları yok, otellere de! Sabahattin Bey’in bu işleyişi dikkate alacağını biliyoruz. Artık gelen turist bu kentte yatmalı.” Yolumuza Gümrükçü Han’ı gezerek devam ediyoruz. 33 yıldır aynı yerde yüzük ve tespih satan Halil Demir’in tezgâhında biraz duruyoruz, çok güzel yüzükler var, Mahmut bir tane alıyor, ben de Halil Demir’i lafa tutuyorum. 18 çocuğu ve yirmi bir tane torunu var. Çocuklarını bu tezgâhtan gelen parayla büyütmüş, şimdi hiçbiri yanında değil, büyük kentlere gitmişler. Kime oy vereceğini sorduğumda “o bana kalsın” diye yanıtlıyor, ben de üstüne gidiyorum, “Vallahi her seçimde AKP’ye oy verdim, bu seçim kafam biraz karıştı” diye siyaseti tadında bırakıyor. Gümrükçü Han’da gene kırk yıldır aynı yerde ciğercilik yapan ve bizi yemeğe davet eden Hasan Usta’nın tezgâhına doğru giderken birden Sabahattin Cevheri’nin Buğday Borsası’nda olduğu haberi geliyor. Biz de bir koşu Buğday Borsası’na geçiyoruz. CHP adayı konuşmamaya yeminli Siverek Urfa’ya bağlı 238 bin nüfuslu bir ilçe. Aşiretler burada devlet gibi. Yani aşiretler mutlaka her seçimde bir milletvekili, bir belediye başkanı çıkarmak zorundalar, çünkü mutlaka başa gelen iktidarla ilişkileri olması gerek. İktidarlar da bu ilişkiyi fazlasıyla severler. Çünkü aşiret demek topluca oy demek. O gün Siverek’te HDP’nin seçim bürosu açılışı var. Önce oraya uğruyoruz, eski zamanlardan kalmış bir buğday deposu seçim bürosu yapılmış, ancak pek kimse yok, çünkü açılış ve halay bitmiş. Ben sadece depoda karanlıkta oturan birkaç kadın görüyorum, onlarla konuşmaya çalışıyorum ama pek ses vermiyorlar, neyse ki bir sorumlu beni tanıtıyor o zaman eşbaşkan adayı olduğunu söyleyen orta yaşlı bir kadın, beni bir süre önce kalp krizin den ölen milletvekili Akın Özdemir’in annesiyle tanıştırıyor. Ana yüreği Akın Bey’in adını duyunca başlıyor ağlamaya, tuhaf, acılı bir an. Bu arada haber geliyor, kimselerle görüşmeyen Fatih Bucak, CHP ilçe başkanı Mehmet Eyüp Demirbüken’in ricasını kırmıyor ve bizi seçim bürosunda bekliyor. Bucak’ın seçim bürosu büyük bir salon, bir köşede kahve ocağı var ve içerisi dolu. İnsanlar sessizce oturmuş, baş köşede oturan Fatih Bucak’a bakıyorlar. Her yeni gelen önce Fatih Bucak’ın elini sıkıp “Ne istersen emrin olur” dedikten sonra boş sandalyelere oturuyorlar. Bana Bucak’ın yanındaki boş sandalye düşüyor. Ralli pilotu olduğunu bildiğim eşinden söz açıyorum, o gülerek “Çaktırmadan röportaj yapmaya çalışıyorsun ama ben konuşmamaya yeminliyim. Bir konuştum, bir deli kuyuya taş atmış, kimse çıkaramamış gibi oldu, ama bir fotoğraf çektirebiliriz” diyor. Ben de fotoğraf çektirip teşekkür edip salondan çıkıyorum. Daha sonra ilçe başkanı bizi sıcacık bir lokantaya götürüyor. Ve sohbet başlıyor. İlçe başkanı çok araştırma yaptıklarını ve Bucak’ın kendi başına en az 28 bin oyu olduğunu söylüyor ve arkadan ekliyor: “Tam bir fakir fukara babasıdır.” Anlaşılan o ki Siverek’te de Fatih Bucak kazanacak. AKP bölgede giderek oy kaybediyor. Çünkü hayat pahalı, işler durgun ve Urfa’da 1 kişilik iş için 6 bin kişi başvuruda bulunmuş. Durum bu. Ve Göbeklitepe uzaktan geçmiş yılların görkemiyle Urfa’yı kucaklıyor! YARIN: MANİSA / HAKAN DİRİK C MY B