Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr Doğu Akdeniz satrancıTürkiye, KKTC’deki havaalanını insansız hava araçları faaliyetleri için kullanacak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Bakanlar Kurulu, Geçitkale Havaalanı’nın İnsansız AB destekli Yunanistan, GKRY baskıyı artırırken KKTC’den Ankara’ya “meşru hak ve menfaatların korunması” vurgusuyla Geçitkale Havaalanı’nın askeri kullanımı için izin hamlesi geldi. Hava Araçları (İHA) ile Silahlı İn daj faaliyetlerini gözlemlemek ama lerimizi Dalaman’dan kalkarak takip sansız Hava Araçları (SİHA) merke cıyla İsrail’den dört adet insansız ha ediyordu. Artık Dalaman’a gidip gelme zi yapılması yönünde karar aldı. va aracı satın almıştı. olmayacak” dedi. Tatar ayrıca, Nadir’in Doğu Akdeniz’de enerji kaynakları üzerinde hâkimiyet mücadelesi Dalaman yerine sözleşmesinde bulunan “mücbir sebep ile ilgili maddenin çalıştırıldığı yoğunlaşıyor. Özellikle Ankara’nın, KKTC’de Mağusa bölgesinde yer nı ve sözleşmenin fesh edilip durumun Libya’da Birleşmiş Milletler’in (BM) alan Geçitkale havaalanı, işadamı Nadir’e tebliğ edildiğini” söyledi. tanıdığı Trablus merkezli Ulusal Uzlaşı Hükümeti (UUH) ile imzaladığı deniz yetki alanı anlaşmasının ardından Avrupa Birliği destekli Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yöneti Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun yanı sıra Milli Savunma Bakanı Akar da Doha’da, Libya Ulusal Uzlaşı Hükümeti Başkanlık Konseyi Başkanı Saraj ile görüştü. Asil Nadir’e kiralanmıştı. Uzun süredir kapalı olarak tutulan havaalanının askeri amaçlarla kullanılmasına yönelik AnkaraKKTC hattında bir süredir görüşmeler devam ediyordu. Yunanistan, Ankara’nın, bölünmüş yapılı Libya’da UUH ile imzaladığı deniz yetki alanı anlaşmasının Girit Adası’nın kıta sahanlığını göz ardı ettiği gerekçesiyle BM’ye şikâyette bulun mi (GKRY) ile İsrail, Mısır cephesin bi üzerine alındığına işaret edildi. Bu amaçla Ankara’dan giden uzman muştu. Ankara’dan ise anlaşmanın tes den Türkiye’ye baskı adımları sürerken KKTC’den kritik bir hamle gel GKRY İsrail’den İHA almıştı bir ekibin Geçitkale’de yaptıkları incelemelerin ardından olumlu görüş bil cili için Birleşmiş Milletler’e (BM) başvuru adımı gelmişti. Bu arada Dışişleri di. KKTC Bakanlar Kurulu, önceki İHA ve SİHA’ların yarından itiba dirdiği belirtildi. Geçitkale Havaalanı, Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu dün 19. Do gün 1982 yılında askeri amaçlı inşa ren Geçitkale Havaalanı’ndan uçmaya NATO standartlarında inşa edilmişti. ha Forumu’na katılmak üzere bulun edilen Geçitkale Havaalanı’nın İHA başlayacağı belirtildi. İHA ve SİHA’lar KKTC Başbakanı Ersin Tatar DHA’ya duğu Katar’da UUH Başkanlık Konse ile SİHA ile yürütülecek faaliyetler Doğu Akdeniz’de görev yapan son verdiği demeçte, “Hükümetimiz, Türk yi Başkanı Feyyaz el Saraj ile bir ara de kullanılmasına onay verdi. daj ve savaş gemilerine eşlik ediyor. Silahlı Kuvvetleri’nden gelen isteği ya geldi. Çavuşoğlu Twitter hesabında, Başbakanlık’tan yapılan açıkla GKRY, Türkiye’nin Akdeniz’deki son bir gün içerisinde sonuca bağlamıştır. “Doğu Akdeniz’deki meşru hak ve çı mada, kararın Doğu Akdeniz bölgesinde yaşanan son gelişmeler ışığında KKTC’nin ve Türkiye Cumhuriyeti’nin meşru hak ve menfaatlarının korunması amacıyla Kıbrıs ‘ASSÜMİLRBAMAHERLGİ’OSU ğı, KKTC Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri BakanlıABD’nin Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ne İHA uygula ve SİHA’lar bölgede görev yapan son daj gemi dığı silah ambargosunu kaldırmasının büyük bir hata ola cağı değerlendirmesinde bulundu. ABD’nin, Kıbrıs meselesine çözüm bulma müzakerelerinin olumsuz etkilenmemesinin de aralarında bulunduğu gerekçelerle 1987’den bu yana GKRY’ye uyguladığı silah ambargosunu kaldırma adımının, Kıbrıs ve genel anlamda Doğu Akdeniz’de barış ve istikrarı tehlikeye atacak nite karlarımızı kararlılıkla korumaya devam edeceğiz” mesajını paylaştı. Çinli şirketle imza Öte yandan GKRY’nin Çinli Petroleum Pipeline Engineering Co. şirketi liderliğindeki konsorsiyum ile sıvılaştırılmış doğalgaz için ilk tesisin inşaası Türk Barış Kuvvetleri likte olduğu kaydedildi. Yerel basına yansıyan haberlere göre ABD Senatosu’nun, silah ambargosunun kapsamında 290 milyon Avro’luk an Komutanlığı’nın tale kaldırılmasını da kapsayan savunma bütçesine ilişkin yasa tasarısını salı günü oylaması bekleniyor. laşma imzaladığı belirtildi. Gözler Johnson döneminde Birleşik Krallık’ta önceki gün yapılan parlamento seçimlerinde Başbakan Boris Johnson liderliğindeki Muhafazakâr Parti’nin tek başına iktidara gelmesinin yankıları sürüyor. Londra ve Glasgow’da düzenlenen eylemlerde “Johnson benim başbakanım değil”, “Muhafazakâr iktidarına karşı çıkın”, “Birleşen halk asla yenilmez” sloganları atıldı. Öte yandan Başbakan Johnson’ın İskoçya’da ikinci bir bağımsızlık referandumu düzenlenmesine onay vermediği belirtildi. Mecliste İskoç bölgesine ait 59 sandalyeden 48’ini alan İskoçya Ulusal Birliği (SNP) lideri Başbakan Nicola Sturgeon, ülkenin kendi kaderini belirleme hakkı olduğunu vurgulayarak yeni bir referandum sinyali vermişti. 2014’te düzenlenen ilk referandumda Birleşik Krallık’tan ayrılmaya yüzde 55 ile hayır denilmişti. ABD’DEN İRAN’A GÖZDAĞI Irak’ta yoksulluk ve yolsuzluğa karşı protesto gösterileri sürerken ABD bu ülkedeki etkinliğine işaretle İran’a yüklendi. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “İran’ın Irak’taki uzantılarının Amerikan askerlerine ya da ABD’nin ülkedeki müttefiklerine yönelik herhangi bir saldırısına kararlı bir şekilde cevap vereceklerini” belirtti. Pompeo, “ Söz konusu unsurların 9 Aralık’ta Bağdat Havalimanı yakınındaki bir askeri üsse roketli saldırı düzenlediğini, 11 Aralık’ta da havalimanına bir başka roketli saldırının yapıldığını” söyledi. Öte yandan Iraklı Şii lider Mukteda Sadr’ın Facebook sayfasını “elveda” yazarak kapatması, ülkedeki siyasi tarafların İran’a yakın gruplarca desteklenen Muhammed Şiya es Sudani’nin başbakanlığı konusunda anlaşmasına tepki olarak “siyasetten çekildiği” yorumlarına neden oldu. Sadr ayrıca sayfasında profil resmi olarak kullandığı yine Şii dini merci olan babası Muhammed Sadık es Sadr’ın fotoğrafını da kaldırarak yerine siyah fon üzerine “kapalı” yazısını paylaştı. AFGAN İNSAN HAKLARI KOMISYONU BAŞKANI SIMA SAMAR: Barış, dışarıdan dayatma ile olmaz Afganistan yıllardır savaş ve yoklukla boğuşuyor. MINE ESEN Savaş ve yokluk döngüsündeki Afganistan’da kanayan yaralardan biri de kadın, kız çocuklarının hakları konusunda... Taliban, IŞİD ve diğer pek çok cihatçı yapılanmanın tehditlerinin hedefi kadın ve kız çocukları... Eşitsizlikle, şiddet sarmalında eğitim, çalışma, ifade özgürlüğü, evlenip evlenmeme, yaşam tarzına uzanan pek çok konuda kısıtlama, yasak, yokluklarla çevrililer. Geçen haftalarda İstanbul’da bir etkinliğe katılan Afganistan’ın başta kadın hakları olmak üzere, insan hakları konusundaki çalışmalarıyla tanınmış isimlerinden Sima Samar ile ülkesindeki son gelişmeleri konuştuk. Bağımsız Afgan İnsan Hakları Komisyonu Başkanı olan Samar, aynı zamanda ülkesinin geçmişte kadından sorumlu bakanlık görevini de yaptı. BM Genel Sekreteri’nin Yüksek Düzeyli Arabuluculuk Danışma Kurulu üyelerinden. Afganistan’da ABD ile Taliban arasındaki görüşmeler bir ileri iki geri durumda. Peki, bu görüşmelerde sizce ülkedeki hak, özgürlükler, kadın hakları konusu da masaya geliyor mu? SAMAR ABD ile Taliban, en az 9 kere bir araya geldi ancak kadın hakları konusu masada olmadı. ABD’nin gündeminde Afganistan’daki birliklerini çekmek, bu topraklardan ABD’lilere yönelik saldırıların olmamasını sağlamak, ateşkes ve ayrıca Kâbil ile Taliban arasında diyaloğun oluşturulması var. Eylülde yapılan görüşmelerde birtakım ilerleme de sağladılar. Sonra sizin de bildiğiniz gibi ipler yeniden kopar gibi oldu, görüşmeler durdu. Şimdi ise yeniden başlar gibi. İnsan hakları konusuna gelirsek bu Afgan halkı için, sadece dışardan dayatı lan değil, kendi gündemi içinde olma yor. Tabii ki savaşın, çatışmanın mağdur sı gereken önemli bir konu. Ülkenin ba ları da bu sürecin içinde yer almalı. Onla rış sürecinin ana parçası çerçevesinde rın acılarını, yaralarını sarmazsanız, din görülmesi gerekiyor. Kadın hakları kilit dirmezseniz barış süreci yine içinden çı önemde. Çünkü toplumun yarısını doğ kılmaz bir kısırdöngüye döner. rudan ilgilendiren bir konu. Kadınların Gani liderliğindeki Kâbil yönetiminin görmezden gelindiği, göz ardı edildiği bir kadın hakları konusundaki çalışmalarını ortamda uzlaşı, barış sürecinin başarıya ulaşmasından nasıl bahsedebilirsiniz ki... nasıl değerlendiriyorsunuz? Eğer Afganistan’a gerçek bir barış getir Umarım Taliban ile yapılan görüşmelerde insan hakları, kadın hakları konusunda taviz meyi istiyorlarsa kadın haklarına destek vermeleri gerekiyor. Biz kadınlar ola slkringdeşSolamsdlnnlnnıaeeııiamaveauıeaışnkrbrsnrelüİVdvelmrcaı.ndaiymmşisnavaa,uteelgSsnaaeriiue,aınşirrğöebnaüknkkduozbrl,uıhaiarznunbiıiris.nlakemlşmlla.abüeşimeallutoılzhygeksıiçrkruenıellrterraerleıied.iuabşnlzudindkürızkh.rçısdkrğlidnçğei.li.umraaıenaadeeıleamıArsvkşrepvrehnsakuaditaıelksaaasnemeanmbeodrgüksbşistrtr.nl.llebieiraımaiıdiaalTbndrddHdralhlmakbiakiaiaieübeşeatyrileiiırvlairloömrniibyüdnknerirnaaaleeursTesevşnsamaabaam’innıdtnlimrgn.ilsahbeaiShbTvreiüavkcsnaaeaaAeblraieıskihnlrkzlenMialoraiblbkalTblşardecimnlkailaaAııaraeisşriknsnlırğobehRıi,ııvan’bsiynmşiıiksn:vnlevadauaabieaareğnaarKbrpdidrduiulrşala.aaadımıllemondaaşgbıbşnaerıeiahnttiırzllliaaglıibdmr.ayrkmiösuıArlaymtykTlğeleeıireadonooınkgızüubrrümrrprasiema.ıeşlgzif.sSAallirenkmiuuurkTöAaeşrkhflçolnma,zakgaMmdrieaie.unlbamtnma.aaldAşlı.zkadtuiensltşiaadeR.dUeısaaisernbıesrKıı,zıdşnmeu.tnntakğiâdbe.krşaeEnldaibhaaBteneviaşdtbtiiaarril’erumismsnndııaatknıhmniştlsaznöliaay,akbladnlbkiihriyyrmHuknpyanckaıaoeoeg,laeşeokükekgymnyreşkkoldnoocugöeeğaeairünlhelİdülaanuenzeerratarniılıanlsnmckdc,indsururkreraaoktaeeeaaahsueaeld.lineeTallhkikdKnücndatklaaaiçmkaeçşrnieiiâırselcrdbniıpyğilioyvdannkbaithlgaaöobikgıeeiklnüdridınioaeğikllnrogaskre’mirioaellze.drıötğingaömünmçnrzleın.ktemnaeçrr’übiroruımlkluEdaeaüdakeearosarsbyi.lşkalşşüymeküblulşiavhneaTiaaymmorkçtlnöşnaikeekmaclrıiülçriiızriüdldada?leal.,kiıe.ianaai, Bütün barış çabalarımızda, bunun sürdü gelerine, kırsal kesimlerine oranla da rülebilirliliğinin sağlanması çabalarımızda ha korunaklı, modern dünyaya daha açılır nüfusun tamamının katkı vermesi gereki pencerede... Peki, kadınlar, kız çocukların adının olmadığı ülkenin birçok bölgesinde insan hakları mücadelesinin başarıya ulaşma olasılığını nasıl görüyorsunuz? Sanırım her ülkede başkent ve kırsal bölgeler arasında yaşam farklılıkları vardır. Kâbil’de öyle. Ne yazık ki 42 yıldır savaş yaşıyor bu ülke. Savaş hükümetin birçok yönetim unsurlarını, sistemini yıktı, zarar verdi. Haliyle eğitim, sağlık, barınma gibi temel konularda alt yapılarda çok ciddi sıkıntılar var. Ama ülkedeki eşitsizliğin en büyük nedeni çatışma, kötü yönetim. Eğer güçlü bir idare anlayışı, barış olursa bu sorunlarla mücadelede sonuç da gelir. Dünyanın birçok ülkesine bakın. Savunma bütçeleri, kendisinin geleceği için kilit önemdeki eğitim, sağlık, altyapı ihtiyacı için gerekli olandan çok daha fazla yüksek. Bizim de tüm sosyal, ekonomik, altyapı ilerlemeleri için zamana ihtiyacımız var. Ama en önemlilerinden biri de kadın ile erkeğin eşitliğinin kâğıt üzerinde kalmaması, toplumun gerçeği haline gelmesi. Uygulamayı, toplumun içselleştirmesi çok önemli. Ülkedeki durumu beş yıl öncesine göre nasıl değerlendiriyorsunuz? Bir ilerleme elbette sağlandı. Ülke genelinde daha çok okula sahibiz mesela, ayrıca insanların bu konuda talepleri de her geçen gün artıyor, ki bu çok olumlu. Bilgiye sahip oluyor, bilinçleniyor insanlar. Umarım beş yıl sonra daha da iyi bir noktaya geleceğiz. Çünkü küreselleşmenin, gelişen teknolojinin de etkisi, sosyal medyanın yarattığı farkındalık artıyor. Taliban ya da diğer cihatçı gruplardan tehdit aldınız mı? Ömrüm boyunca aldım. Artık bununla yaşamaya alıştım... Olaylara olumlu bakmaktan yana oldum hep. Ve ülkem için verdiğim mücadeleye bağlıyım. 715 ARALIK 2019 PAZAR Beşir’e iki yıl ‘rehabilitasyon’ Sudan’da mahkeme, ülkenin devrik lideri Ömer el Beşir’e (75), yolsuzluk suçlamasıyla yargılandığı davada, iki yıl hapis cezası verdi. Mahkeme, 75 yaşındaki El Beşir’in bu sürede bir rehabilitasyon merkezinde tutulmasına hükmetti. Hâkim, söz konusu karara gerekçe olarak “Yasalara göre, 70 yaşın üzerindekilere hapis cezası verilmiyor” dedi. Hâkim, El Beşir’in devrilmesinin ardından konutunda bulunan milyonlarca Avro ve Sudan parasına da el konulmasına karar verdi. Darbeyle devrildi Sudan’da, artan fiyatlar ve gıda sıkıntısı nedeniyle Aralık 2018’de başlayan protestolar kısa süre içinde Devlet Başkanı El Beşir’in istifasının istendiği gösterilere dönüşmüştü. Güvenlik güçlerinin sert müdahaleleriyle bastırılmaya çalışılan eylemlerde onlarca Sudanlı hayatını kaybetmiş, yaklaşık 30 yıl boyunca ülkeyi yöneten El Beşir aylarca süren gösteriler sonrası devreye giren Sudan ordusu tarafından geçen nisanda askeri darbeyle devrilmişti. Ülkede daha sonra ise ordu ve sivil muhalefet ortaklığında bir geçiş hükümeti kurulmuştu. El Beşir’in, göstericilerin öldürülmesi için talimat verdiği gerekçesiyle yargılandığı ikinci bir davada henüz karar verilmedi. INF sonrası nükleer gerilim Washington ile Moskova cephesi, nükleer silahsızlanma konusundaki tarihi uzlaşı Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması’nı (INF) rafa kaldırmalarının ardından silahlanma yarışı endişesi yaratan füze testlerine devam ediyor. ABD Hava Kuvvetleri, Başkan Donald Trump yönetimindeki ABD’nin, geçen perşembe INF kapsamında yasaklı olan orta menzilli karada konuşlu bir balistik füzeyi denediklerini açıkladı. Hava kuvvetlerinden yapılan yazılı açıklamada, “Test edilen füze, fırlatma standından çıkıp 500 kilometrelik uçuştan sonra açık okyanusa düştü” bilgisine yer verildi. Bu, ABD’nin INF’nin askıya alınmasının ardından ikinci füze denemesi olarak kayıtlara geçti. Rusya da 30 Ekim’de ülkenin yeni nükleer denizaltısı Knyaz Vladimir’in sualtından balistik füze denemesi yaptığını, kilometrelerce uzaklıktaki bir hedefin başarıyla vurulduğunu duyurmuştu. Pyongyang’dan ‘kritik test’ Kuzey Kore, Sohae Uydu Fırlatma Sahası’nda yeni bir deneme yaptığı nı duyurdu. Kuzey Kore resmi haber ajansı KCNA’da yer alan habere göre, Savunma Bi limi Akademisi, önceki gün ülkenin doğusun daki uydu fırlatma sahasında “yeni bir kritik testin gerçekleştirildiğini” bildirdi. Ancak de nemenin içeriğine dair bir bilgi paylaşılmadı. Akademiden yapı lan açıklamada, “Test lerde art arda kaydedilen müspet sonuçlar, Kore Demokratik Halk Kuzey Kore geçmişte füze Cumhuriyeti’nin güve denemeleri nilir stratejik caydırı yapmıştı. cılığını güçlendirilmek için kullanılacaktır” ifa deleri yer aldı. Kuzey Kore, geçen hafta ay nı yerde uzun menzilli roket motoru deneme si yapmıştı. Denemeler, Kuzey Kore’nin ABD ile nük leer silahsızlanma görüşmelerinin yeniden başlatılması için Washington üzerindeki bas kıyı artırdığı bir döneme denk geldi. Caracas’a Blackwater ilgisi! Adı Irak’ta katliamlarla anılan ABD merkezli özel güvenlik şirketi Blackwater’ın kurucusu Erik Prince’in, Venezüella Devlet Başkan Yardımcısı Delcy Rodriguez’le geçen ay Caracas’ta gizli bir görüşme yaptığı iddia edildi. Prince’in, Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun yardımcısı Rodriguez’le güvenlik meselelerini tartıştığı öne sürüldü. Bloomberg’e konuşan kaynaklara göre, Caracas yönetimi ve şirket arasında bir anlaşma ve zimmetine para geçirme suçlamasıyla tutuklu bulunan Citgo’nun 6 yöneticisinin serbest bırakılması konuları görüşüldü. New York Times gazetesinin haberine göre ise görüşmenin ardından ABD’deki en büyük iştiraki olan petrol rafinerisi Citgo’nun yöneticileri iki hafta sonra ev hapsine alındı. Kaynaklar, Prince’in Rodriguez’e Venezüella’nın polis teşkilatını eğitmek ve yeni devlet başkanlığı seçimlerini destekleme amaçlı adayları ve yargıçları korumak üzere güvenlik gücü göndermeyi teklif ettiğini savundu. Bloomberg, toplantı hakkında Maduro’nun bilgilendirildiğini iddiasını da aktardı.