Katalog

EKONOMİ [email protected] TASARIM: SERPİL ÜNAY yüzdEeh2li2y.e5tez,apmasgaeploiyrotarGyGgeüıenıdzdçfadltaaiee.sfniKy2yfo2aalans.t2ılsmayy5riodnıonaealudrçtuıişf.tahane Ekimde enflasyon yüzde 2 artarken yıllık enflasyon yüzde 8.55 oldu. 12 aylık üretici fiyat endeksi yüzde 22.58 arttı. Yeniden değerleme oranı da bu oranda artacak. 4 yıllık pasaport harcı 994 TL’ye fırlayacak. Trafik cezalarına fahiş zamlar gelecek. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ekimde aylık yüzde 2 artış gösterirken, baz etkisiyle düşüşünü sürdüren yıllık enflasyon yüzde 8.55 ile Aralık 2016’dan bu yana en düşük artışı kaydetti. Böylece yıllık enflasyon eylülün ardından ekimde de en son Temmuz 2017’de gerilediği tek hanede kalmaya devam etti. Baz etkisinin terse dönmesiyle kasım ve aralıkta yıllık enflasyonun tekrar çift haneye çıkması bekleniyor. Yeni Ekonomi Programı ve Merkez Bankası’nın güncel enflasyon raporunda yıl sonu TÜFE tahmini yüzde 12 seviyesinde bulunuyor. Yurtiçi üretici fiyat endeksi (YİÜFE), 2019 Ekim’de bir önceki aya göre yüzde 0.17, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 6.71, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.70 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 22.58 artış gösterdi. Yeniden değerleme oranına esas teşkil eden YİÜFE, ekim ayı sonunda 12 aylık orta Gıda fiyatları tırmanışa geçti TÜİK verilerine göre, beş ay sonra gıda fiyatlarındaki artış hızı eksiden artıya geçti. Bu artış eğiliminin gelecek aylarda devam etmesi bekleniyor. Ekim ayında fiyatı en çok artan ürünler sıralamasında yaz aylarında görülmeyen tarım ürünleri yer almaya başladı. Bu ürünlerden kabak yüzde 23.22 artışla tarım ürünleri arasında ilk sırada. Çarliston biberde yüzde 22.75, sivribiberde yüzde 18.97, salatalıkta yüzde 18.06, sarmısakta yüzde 17.65 ve domateste yüzde 15.97 oranında artış gerçekleşti. Ekimde fiyatı en çok düşen tarım ürünü limon. Mayer çeşidi limonun hasadına başlanması ile limon fiyatında ekimde yüzde 25.23 düşüş oldu. İşlenmemiş tarım ve gıda ürünlerinde gelecek aylarda fiyat artışları kaçınılmaz olarak daha yüksek olacak. Tarla üretiminin büyük oranda bittiği ve sera üretimine dönüleceği aylarda üretimdeki azalışa bağlı olarak fiyatlar daha çok yükselecek. lamalarına göre yeni yılda yurttaşı fahiş zamlar bekliyor. Motorlu taşıtlar vergisi, pasaport harcı, ehliyet harcı, trafik cezaları yıl başından itibaren yüzde 22.58 zamlanacak. Çalışanın maaş zammında dikkate alınan enflasyonun ise yıl sonunda yüzde 12 seviyelerinde olması bekleniyor. Yani çalışana zam yapılırken yüzde 12, vergi, harç ve cezalara zam yapılırken yüzde 22.58 oranları göz önünde olacak. Hükümetin yeni bir oran belirleme ihtimali yasal olarak mevcutsa da değişiklik yapılmaması halinde 2020’de fahiş zamlar yurttaşı bekliyor olacak. 6 aylık pasaport harcı ücreti 2019 yılında 163 TL olarak uygulanıyordu. Yeni yılda pasaport harcı 6 ay için 184 TL’ye çıkacak. 1 yıllık pasaport 304, 2 yıllık 496 TL, 3 yıllık 705 TL, 4 yıllık ise 994 TL’ye fırlayacak. Alkolde büyük artış Türkiye İstatitsik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ana harcama grupları itibarıyla ekimde aylık en yüksek artış yüzde 11.70 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu. Konutta yüzde 3.55, gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 1.65 artış yaşandı. Yıllık en fazla artış ise yüzde 43.60 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre sağlık yüzde 14.24, eğitim yüzde 14.20, lokanta ve oteller yüzde 13.71 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE’de 2019 yılı ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 1.58, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 9.66, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.64 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 16.09 artış gerçekleşti. Ekim 2019’da endekste kapsanan 418 maddeden 33 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 289 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 96 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti. l Ekonomi Servisi Rakamlar mantığa sığmıyor CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamlarına ilişkin, “Rakamın akla mantığa sığan yanı yok. TÜİK’e göre enflasyon düşüyor ama temel ihtiyaçların fiyatı sürekli artıyor” dedi. Erdoğdu, köprü geçiş ücretlerinin yüzde 133, ilacın yüzde 47.5, doğalgazın yüzde 22.6, sigaranın yüzde 44, elektriğin yüzde 19, dolmuş ücretlerinin ise yüzde 16 arttığını hatırlattı. Gıdada ise vatandaşın en çok tükettiği makarna ve kuru fasulyede yüzde 20, ekmekte yüzde 15 artış yaşandığını belirten Erdoğdu, TÜİK’ten en flasyon rakamlarının yanı sıra alışveriş yaptığı marketlerin listesinin de yayımlamasını istedi. İktidarın, bütün zamları ayın 25’inden sonra yaparak o ayı egale edip bir sonraki aya kadar unutturmaya çalıştığını anlatan Erdoğdu, “Her ay yarım puan alsalar, yıllık 7.7 puan yapar. Yılda enflasyonu 10 puan düşük açıklasalar ücretlinin bir maaşını elinden alıyor demektir. Bir maaşı buharlaştırdı farkında bile değilsiniz demektir” ifadesini kullandı. Faiz inecek Londra merkezli Bluebay Asset Management’ın Ge lişmekte Olan Piyasalar Kıdemli Stratejisti olan Timothy Ash, enflasyonun en düşük seviyeye ulaştığını ve yıl sonuna doğru yükselmeye başlayacağını söyledi. Ash, “Enflasyon Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinin yoluna açacak, muhtemelen bir sonraki toplantıda” dedi. Commerzbank Analisti Tatha Ghose, enflasyon dinamiklerinin hâlâ endişe verici olduğunu belirtti. Ghose “kırılgan” dinamikler nedeniyle Merkez Bankası’nın daha daha fazla indirim için yeri olmadığını söyledi. Yüksek enflasyon risk Batık kredi satışı kolaylaştırılacak Türk bankacılık sektöründeki sorunlu kredilerin yabancı kurumlara satışını kolaylaştıracak düzenleme değişikliklerini ele almak için, yabancı yatırımcılar, bankalar ve düzenleyici kurumlar bu hafta bir araya gelecek. Konuya yakın kaynakların Reuters’e verdiği bilgilere göre, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ve Sermaye Piyasası Kurulu, bankacılık sektöründeki takibe dönüşmüş kredileri alma konusunda iştahlı yabancı alıcıların önündeki engelleri kaldırmayı amaçlayan düzenleme değişiklikleri üzerinde çalışıyor. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), bu hafta bankacılar ve düzenleyici kurumların da katıldığı, takipteki krediler sorununun çözülmesine yardımcı olmak üzere yapılması gerekenleri belirlemek için bu hafta İstanbul’da çalışma toplantıları düzenleyeceklerini söyledi. Borç ödemelerini aksatan şirketlerin banka bilançolarında yarattığı tahribatı gidermek için şu ana kadarki en agresif adımlardan biri eylülde BDDK tarafından atılmış ve kurum 46 milyar lira büyüklüğündeki krediyi takibe atmaları konusunda bankalara talimat vermişti. Oto vites yükseltti Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, bankaların taşıt kredilerinde faizleri keskin şekilde düşürmesinin ardından ekimde düşük baz etkisinin de katkısıyla geçen yılın aynı ayına göre yüzde 127.5 artışla 49 bin 75 adede çıktı. Verileri yayımlayan Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD), ağır ticari araçları da kapsayan yıl sonu toplam pazar tahminini keskin şekilde yükselterek 450 bin500 bin aralığına çıkardı. Bankaların taşıt kredisi faizlerindeki indirimler öncesinde temmuz ayında yapılan bir önceki tahmin 340 bin380 bin adetti. ODD gelecek yıl için de ilk pazar tahminini yayımlayarak 525 bin575 bin aralığında belirledi. Tahminlerin orta noktası sektörün 2020’de yüzde 16’ya yakın toparlanma öngördüğünü gösteriyor. Pazar, ekimde kaydettiği güçlü artışa rağmen 10 yıllık ortalamanın yüzde 19.4 altında kaldı. Yılın başından bu yana on aylık verilere bakıldığında pazardaki daralma hızı yüzde 31.9’a düştü. Ocakekim döneminde 330 bin 384 araç satıldı. l Ekonomi Servisi Fitch Ratings Yöneticisi Douglas Winslow, Türkiye’nin dış finansman ihtiyacının önemli bir hassasiyet olduğunu vurguladı. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings Yöneticisi Douglas Winslow, Türkiye ekonomisinin zayıf tarafları olduğunu vurgulayarak, bunları dış finansman bağımlılığı, yüksek enflasyon, zayıf para politikası ve jeopolitik riskler şeklinde sıraladı. Bloomberg HT’ye konuşan Winslow, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın çok hızlı ve erken faiz indirimleri yapmasının makro ekonomik dengesizlikler oluşturabileceğini ifade ederek, 2020 yılı sonunda politika faizinin yüzde 13, 2021’de de yüzde 12 olmasını beklediklerini söyledi. Türkiye’nin not görünümünü yukarı yönlü revize etme gerekçelerini sıralayan Winslow, “Bu karar, ekonomideki yeniden dengelenmeyi yansıtıyor. Ekonomik ilerleme devam ediyor, cari denge fazla verdi, aynı zamanda enflas yon geriledi; TL, faiz indirimlerine rağmen değerlendi. Döviz rezervleri arttı. Elverişli küresel finansal koşullar ve ABD’nin yaptırımları kaldırması da etkili oldu” diye konuştu. Dış finansman hassas Türkiye’nin dış finansman ihtiyacının önemli bir hassasiyet olduğunu aktaran Wins low, “Gelecek sene dış finansman ihtiyacının 170 milyar dolar olmasını bekliyoruz. Ancak yapısal önlemlerin dış bağımlılığı azaltacağını düşünüyoruz. Mesela emeklilik reformu tasarruf oranlarını artırabilir. Ama biz, hükümetin reformları uygulama konusunda ihtiyatlı olmaya devam ediyoruz” yorumunu yaptı. Fitch, cuma günü Türkiye’nin kredi notunu “BB” olarak teyit etmiş, not görünümünü ise “negatif”ten “durağan”a yükseltmişti. l Ekonomi Servisi 115 KASIM 2019 SALI Suriye de, Libya, Afganistan olsun mu? Suriye’nin geleceğini belirlemeye yönelik masaların biri şekillenmeden, bir diğerinin çalışmaları başlıyor. Biz ulaşabilen bilgilerle mezhebine göre sonuçlar çıkarmaktaki yeteneklerimiz, önyargılarımız bir yana, sözde özünde ülkemizin güvenliği, bütünlüğünü koruma adına “beka” öncelikli çoğunluk uzlaşmasına “evet”le söze girenlerin, sonuç çıkarımlarında bile, somut güncel soru başlıklarına verilen yanıtlar aklakara kadar çelişkili olabiliyor.. Hafta sonu son gelişmelerin, tartışmaların özetleri niteliğinde verilen dünkü sabah haberlerini zikzaklı izlerken, AKPMHP kutsal ittifakının içinden bile, birinin evet dediğine, diğerinin hayır dediği gözlemleniyordu. Hafta sonunun Saray siyasetine yandaş korosundan çıkan ağırlıklı söylemlerde, kuşkusuz çok da haklı, gerçekçi boyutları ile Amerika’nın kaderlerinin belirlenmesinde belirleyici olduğu tüm ülkelerin sonuç olarak paramparça, kimilerinin parçalanmanın ötesinde yüzyıllar geriye çekildiklerinin örneklerini sayıp durdular.. Esad’ı, Esed olarak tanımama ısrarcılıklarını koruma koşuluyla, Rusya ve İran ilişkileriyle Saray’ın siyasi duruşunun kesinlikle Suriye’nin parçalanmamasından yana olduğunun çerçevesini çizdiler. Amerika’nın Suriye siyasetinin ise icraatlarının bütünlüğü içinde, başarılabilirse Irak benzeri bir parçalanma, olamazsa daha gevşek bir konfederal model yaratma amaçlı adımlarını bir bir sıraladılar. Sorgulama Başkan Erdoğan’ın Amerika’ya gidip gitmemesi olunca ise hem gidip gitmeme, hem de gidilmesi halinde izlenecek gündem üzerinden ayrıştılar.. HHH Uzaktan serinkanlı bakanların, bendeniz gibi dillerinin ucunda, zamanı işlevi olmadığı gerekçesi ile tartışamadıkları soruların içinde ise, kuşkusuz doğrudan Suriye üzerinden, adları sık sık geçirilen ülkelere dönük, Libya, Irak, Afganistan hatta Pakistan, pek çok Afrika ülkesi içinde, İslam dünyasında, Ortadoğu’nun her köşesinde, yaşananlarda Türkiye’nin devlet olarak değil elbette, ancak hepsine birden dönük olarak iktidardaki siyasi erk üzerinden sorumlulukları kafalarda ayrıntılı, somut siyasetler, adımlar, kanıtlarla..dolaştı durdu.. Benim içimde en çok oturmuşları arasında, Libya’da taraf olunamayacağı sözünün üzerinden zaman geçmeden, Türkiye’nin parçalama, Libya’nın işinin bitirilmesinde, başrole oturtulması, Türkiye’ye de elbette çok ağır bedellerle geri dönüşü vardı. Daha bir ağır geleni, Irak işgalinde Türkiye üzerinde operasyon için, tezkere sözü verilmesi karşılığı, Ecevit koalisyon hükümetinin parçalanması, Erdoğan liderliğinde Milli Görüş’ten koparılarak Gülen Cemati ile koalisyon ittifakı kurulmasıydı. Afganistan operasyonlarında biçilen rol ile, Pakistan’ın da savaşa girmemişken, içten daha dramatik parçalanması sonuçlarına, Filistin çökertilirken, Hamas üzerinden akıtılan kanda, tüm Ortadoğu ülkelerinde, halklarının başına gelenlerde, Türkiye siyaseten çoğunlukla söylemde haklı eleştiriler yapsa bile üstlendiği rollerle ne kadarı ile doğru adımlar atabilmişti?.. HHH Öyle kritik bir noktada, iki arada bir derede, Amerika’nın apaçık olmanın ötesinde gözümüze soka soka alınan bir dizi siyasi kararlarında bal gibi de yılların birikimi projelerinin tutkulu büyüsünde icraatlarla, siyasi oyunlarla yüz yüzeyiz ki.. Amerika içinde dönekliği, yalanlarıyla akılcı analizlerin yapılabilmesi olanağını bırakmayan, hâlâ da iktidar gücünün, kalıcılığının üzerinden çeşitli senaryolar yazılabilen Trump üzerinden çözüm üretmenin yolu var mıdır? Varsa hangi koşullarda olabilir? Dün öğleden sonrasında akılcı yanıtlar adına tartışmaların içinden çıkan görüşlerden sağlıklı satır araları okuma çabasında iken, akılcı yaklaşımlarına en çok güvenebileceğim, Saray’ın “monşerler” damgasını yemiş biri Amerika’nın, diğeri Rusya’nın kritik dönemeçlerde Türkiye’nin büyükelçiliğini yapmış iki deneyimli emekli büyükelçimizin, bir diğerini tamamlayan değerlendirmelerini, yandaş duyguları paylaştığım pek çok gerçekçi saptamalarını dinledim.. En sıcak gündemli sonuç çıkarımlarında Suriye için barış adına masaya oturulması her şeye rağmen olumlu bir adım. Olumlu sonuçlarının çıkması hiç de kolay görülmese de, daha da geri dönüşü olmayan parçalanma formülleri, çöküşü önlemeye dönük umutlar için zaman, ortam yaratabileceği için, Suriye’nin bugüne gelişinde izlenmiş birçok yanlış siyasi adımı şimdi tartışmanın zamanı değil. Türkiye adına Saray siyasetinde çok dikkatli yeni adımlar atılması, yanlışların sürdürülmemesi koşulu ile Başkan Erdoğan Amerika’ya gidecekse Amerika’ya verilmesi gereken en gerçekçi mesaj da, siyasi şov çıkışlar yerine, T.C’yi, devleti, parçalama siyasetlerinin sergilenmesi.. KISA... KISA... l QNB Finansbank, SWIFT GPI (Global Payments Innovations) sistemine dahil olarak uluslararası para transferi yapan bireysel ve tüzel tüm müşterilerine şubelerinden ya da internet şubesinden anlık izleme hizmeti sunmaya başladı. l İngiliz havayolu şirketi British Airways’in ve İspanyol Iberia’nın ana ortağı, Latin Amerika ve Karayipler’deki pozisyonunu güçlendirmek için İspanyol Air Europa’yı 1 milyar Avro karşılığında satın alma konusunda anlaştığını açıkladı. l Thomas Cook’un yönetiminde yer alan Çinli Fosun International şirketi, iflas eden seyahat devinin marka haklarını 14.2 milyon dolara satın alacak. Satın alma Thomas Cook’un bağlı markalarını da kapsayacak.