Katalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: EZGİ KARDEŞ TASARIM: İLKNUR FİLİZ dishab@cumhuriyet.com.tr 74 EKİM 2019 CUMA İRAN: TİMİ YAKALADIK ‘Süleymani suikastı engellendi’ İran, Devrim Muhafızları’nın Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’ye yönelik bir suikast planının ortaya çıkarıldığını duyurdu. İran resmi ajansı IRNA’da yer alan haberde, Devrim Muhafızları İstihbarat Başkanı Hüseyin Taib’in “Süleymani’yi öldürmeyi amaçlayan, bu hedefle yıllardır plan yapan bir grup teröristin yakalandığı” şeklindeki sözlerine yer verildi. İsrail, Arap ülkelerine suçlama Habere göre, Taib saldırı timinin İsrail ve Arap istihbarat servislerince tutulduğunu, bu kişilerin Süleymani’nin babasının evinin yakınında bir yer kiralamayı, iki alan arasında tünel kazarak, buraya 350500 kg. patlayıcı yerleştirmeyi planladıklarını belirtti. AA’nın haberinde, Taib’in saldırganların bombayı 10 Eylül’de aşure törenleri sırasında patlamayı planladıklarını ortaya çıkardıklarını söylediği de aktarıldı. Taib, kaç kişinin gözaltına alındığı ya da saldırı planının arkasında hangi Arap ülkesinin olduğuna dair bilgi vermedi. Ancak yabancı ajanslar, Tahran ile Riyad arasındaki gerilime işaret etti. Devrim Muhafızları’nın yurt dışı operasyonlarından sorumlu Kudüs Gücü Komutanı Süleymani, özellikle Suriye ve Irak’ta İran ordusunun etkinlik kazanmasında öne çıkan bir isim. Süleymani, geçen salı günü yaklaşık 20 yıl aradan sonra ilk kez bir televizyon kanalına söyleşi vermişti. Programda Süleymani, 2006 yılında İsrail ile Hizbullah arasında meydana gelen 33 günlük savaşa ilişkin değerlendirmelerde bulunmuştu. Lübnan’daki savaşın Tahran’dan yönetildiğini, hangi gizli yollardan Lübnan’a girdiğini, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’la savaşı nasıl yönettiklerini anlatmıştı. Ayrıca Süleymani’nin katıldığı bir etkinlikte de “Devrim Muhafızları dünyanın en donanımlı ordusu Amerikan ordusunun itibarını yok ederek onların boş olduğunu dünyaya gösterdi” ifadelerini kullandığı aktarılmıştı. TrumpBiden savaşı tam gaz ABD’de, Başkanı Donald Trump’ın en dişli Demokrat Partili rakibi Joe Biden ile oğlu Hunter Biden hakkında Kiev’de yolsuzluk soruşturması açılmasını Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’den talep ettiği telefon görüşmesinin bir istihbarat görevlisi tarafından ihbar edilmesi üzerine patlak veren siyasi kriz sürüyor. Trump, Ukrayna krizine ilişkin Kongre’de kendisi hakkında azil sürecini yürüten Demokratlara sert eleştiriler yöneltti. Finlandiya Devlet Başkanı Sauli Niinistö ile önceki gün düzenledikleri ortak basın toplantısında konuşan Trump, Biden ve oğlu Hunter için “yolsuzlar” ifadelerini kullandı. Trump’ın ağır çıkışlarının bir diğer adresi ise Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı Adam Schiff’ti. Trump, “kaypak” ve “aşağılık” diye nitelediği Schiff için “Görevinden utançla istifa etmesi gerekir, vatana ihanetten soruşturulması lazım” dedi. ‘Gücün kötüye kullanımı’ Trump yönetimi ve ekibinin yolsuzluk suçlamalarının hedefindeki Biden ise bu sözlere dün Nevada’daki bir etkinlikte yüzlerce taraftarına seslenerek cevap verdi. “Trump’a, onun tetikçilerine ve bana saldırması için onu finanse eden özel çıkar gruplarına açıkça söyleyeyim: Hiçbir yere gitmiyorum” diyen Biden şöyle devam etti: “Bunun Trump’ın soytarılıklarıyla alakası yok... Bizi buraya neyin getirdiği çok basit: Gücün kötüye kullanılması.” Biden’ın 2020 başkanlık seçiminde Trump’ın karşısına çıkma ihtimali bulunuyor. Pakistan’da Taliban’a sıcak karşılama Afganistan’da kalıcı barışın sağlanması için ABD ile yaptığı görüşmeler geçen ay askıya alınan Taliban’ın yetkilileri, uluslararası destek arayışı kapsamında Pakistan’ı ziyaret etti. Merkezi Katar’da bulunan Taliban’ın siyasi ofisinden Molla Abdul Gani Baradar başkanlığındaki heyet, Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi ile bir araya geldi. Taliban yetkilileri ile Kureyşi’nin sıcak kucaklaşma görüntüleri dikkat çekti. Görüşmede, AfganistanPakistan ilişkilerinin yanı sıra ABDTaliban görüşmelerinin de ele alındığı belirtildi. Pakistan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Zaman, Afganistan’da barışçı çözümle çatışmaları sonlandırma zamanı” ifadesi kullanıldı. Taliban’ın, Afganistan’da saldırılarını sürdürmesi nedeniyle geçen ay ABD Başkanı Donald Trump tarafından durdurulan diyalog sürecinin ardından, örgütün yetkilileri, Çin, Rusya ve İran’a ziyaretlerde bulunmuştu. Taliban yetkililerinin dünkü görüşmede “ABD’yle barış görüşmelerinin en kısa sürede yeniden başlamasını arzu ettiklerini” söyledikleri bildirildi. Irak’ın ateşi sönmüyorYolsuzluk ve işsizlik karşıtı protestolarda en az 19 kişinin yaşamını yitirdiği belirtildi ABD ve müttefikleri ile İran arasında gerilimin yükseldiği Ortadoğu’da, gözler bu kez üç gündür ölümcül protestolara sahne olan Irak’a çevrildi. Yolsuzluk, işsizlik, ekonomik sorunlara karşı, geçen salı başkent Bağdat’ta başlayan gösteriler, özellikle Şii nüfusun yoğun olduğu güney vilayetlerinin neredeyse tamamına yayılmış durumda. Uluslararası ajanslar, yerel sağlık ve güvenlik görevlileri ile Irak İnsan Hakları Komisyonu’na dayandırdıkları haberlerinde gösteriler sonucunda yaşamını yitirenlerin sayısının 19’a yükseldiğini duyurdu. Sosyal medya engellendi Gösterilerin başkentteki hükümet binalarının bulunduğu korunaklı Yeşil Bölge’ye uzanması ve ölüm haberlerinin ardından Bağdat yönetimi teyakkuza geçti. Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Başbakan Adil Abdülmehdi ve Meclis Başkanı Muhammed Halbusi’nin bir araya geldiği güvenlik toplantısında, gösterilerin yayılmasını sağlayan sosyal medyaya erişimin engellenmesi ve Bağdat, Hille, Zi Kar ile Meysan kentlerinde sokağa çıkma yasağı ilanı yönünde kararlar alındığı bildirildi. Polis gerçek mermi kullandı Güvenlik güçlerinin basınçlı su, biber gazı, plastik merminin yanı sıra yer yer gerçek mermi de kullanarak müdahale ettiği gösterilerde önceki gece farklı vilayetlerden üst üste ölüm haberleri geldi. Salıdan bu yana Nasıriye, Kut, Zi Kar, Amara ve Bağdat’ta yaşamını yitirenlerin sayısının, biri çocuk, biri de güvenlik görevlisi olmak üzere 19’a yükseldiği, 800’den fazla kişinin de yaralandığı kaydedildi. Sokağa çıkma yasağının ardından güvenlik güçleri Bağ Hükümet karşıtı eylemler başkent Bağdat’tan ülkenin güneyine doğru yayıldı. Bağdat’ta dün sokağa çıkma yasağına rağmen eylemciler yine meydanlardaydı. Sadr’dan grev çağrısı Herhangi bir siyasi partinin veya grubun öne çıkmadığı gösterilerle ilgili en dikkat çekici çı kış, meclisteki en büyük grup olan Sadr Hareketi’nin lideri, Şii dini lider Mukteda Sadr’dan geldi. Twitter hesabından açıklama yapan Sadr, protestolara “genel grev ve oturma eylemleriyle destek vereceklerini duyurdu. Geçen ay larda, Abdülmehdi hükümetinden desteği çekme uyarısı yapan Sadr’ın, yolsuzluklarla etkin mücadele, Şii milis gücü Haşdi Şabi’nin tam olarak merkezi ordu komutasına girmesi gibi talepleri olduğu biliniyor. Arap Şiiliğini öne çıkaran ve İran’a mesafeli duruşuyla tanınan Sadr’ın geçen ay Tahran’da İran dini lideri Ali Hamaney ve İran Devrim Muhafızları Ordusu’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani ile yan yana görüntüsü dikkat çekmişti. dat’taki ana yolları ve Yeşil Bölge etrafını kuşatırken gösterilerin de devam ettiği belirtildi. Bağdat Uluslararası Havalimanı’na giden göstericileri engellemek için güvenlik güçlerinin göz yaşartıcı gaz kullandığı, hava trafiğinin ise devam ettiği öğrenildi. Seyahat uyarısı Bu arada, Dışişleri Bakanlığı Irak’la ilgili uyarı yayımlayarak Türk vatandaşlarından gösterilerin sürdüğü bölgelere seyahat etmekten kaçınmalarını istedi. ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği de konsolosluk işlemlerini durduğunu açıkladı. İran yönetimi, Irak’ta ki gösteriler nedeniyle Kirmanşah eyaletine bağlı Hüsrevi ile Huzistan eyaletine bağlı Cezzabe sınır kapılarını kapattı. Tahran’dan yapılan açıklamada, sınır kapılarını kapatma talebinin Irak’tan geldiği bildirildi. Irak’ta son bir yılın en kitlesel protestolarını tetikleyen en ciddi gelişmelerden birinin, yolsuzluklara karşı tavrıyla bilinen ve IŞİD’le mücadelede “kahraman” olarak görülen General Abdulvahab el Saadi’nin Terörle Mücadele Ekipleri Komutanlığı görevinden alınarak Savunma Bakanlığı’nda atıl bir göreve atanması olduğu haberleri gündeme yansıdı. İsdruarilmyuıkyıomrı Filistin’in işgal altındaki Batı Şeria bölgesinde uluslararası tepkilere karşın Yahudi yerleşimlerini artıran İsrail, bir yandan da Filistinlilere ait evleri yıkmaya devam ediyor. İsrail güçleri, dün Batı Şeria’nın “C Bölgesi”nde bulunan Beyt Ummar köyünde gerekli izinlerin alınmadığı gerekçesiyle bir evi yıktı. Evin sahibi aile çaresizce evlerinin yerle bir oluşunu izlerken babasına sarılan minik kızın görüntüleri objektiflere yansıdı. İsrail makamlarının, Filistinlilerin evleri için izin almasının önüne çok sayıda engel çıkardığı biliniyor. Paris’te polise bıçaklı saldırı Fransa’nın başkenti Paris’te Emniyet Müdürlüğü’nde dün bir memurun düzenlediği bıçaklı saldırıda 4 kişi yaşamını yitirdi, 1 kişi yaralandı. Le Figaro’nun haberine göre, İstihbarat Servisi’nin bilgi işlem biriminde yaklaşık 20 yıldır çalışan 45 yaşındaki memur, servisin bulunduğu kata çıkarak bir polisi bıçakladı. Binadan çıkmaya çalışırken 4 polisi daha bıçaklayan saldırgan, polis tarafından vurularak öldürüldü. Olay anında yaşamını yitirenlerden birinin kadın, üçününse erkek polis olduğu bildirildi. Öte yandan, olaya karışan bir başka saldırganın bulunması ihtimaline karşılık çevrede yoğun güvenlik önlemleri alındı, bir metro durağı da kapatıldı. Emniyet Genel Müdürlüğü’nün bulunduğu bölge kordon altına alındı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İçişleri Bakanı Christophe Castaner de programlarını yarıda keserek olay yerine gitti. Olay, son yıllarda Fransız polisine yönelik en ölümcül saldırı olarak nitelendi Fransa’da polisler, kötüleşen çalışma koşullarını ve meslektaşları arasında intihar oranının artması nedeniyle hükümete tepkili. Önceki gün Paris’te binlerce polis memuru, çalışma koşullarının iyileştirilmesi için protesto gösterisi düzenledi. riliyor. 13 Kasım 2015’te 130 kişinin öldüğü ve IŞİD tarafından üstlenilen saldırıların ardından ilan edilen olağanüstü hal yönetiminin 2017’de son bulduğu ülkede polis, toplumsal olaylara orantısız müdahale eleştirilerinin de merkezinde. ABD’den Honduras liderine suçlama ABD’li bir savcı, Honduras Devlet Başkanı Hernandez’e, uyuş turucu kaçakçılığı yapan kardeşi ne kalkan olduğu suçlamasını yö neltti. Devlet Başkanı’nın karde şi ve milletvekili Juan Antonio Her nandez, Kasım 2018’de Miami Havalimanı’nda ABD polisi tarafından kokain ve silah kaçakçı lığı ve yalan beyanlarda bulunmak suçlamalarıy la tutuklanmıştı. ABD’li savcı Jason Hernandez Richman, “El Chapo gi bi uyuşturucu kaçakçılarından mil yonlarca dolar rüşvet almış olan sanık, mevcut devlet başkanı ta rafından korunuyordu” ifadelerini kullandı. Honduras Devlet Başkanı ise suçlamayı reddetti. ‘Gençler adil paylaşım istiyor’ Doğan Ergün Yolsuzluk ve olumsuz ekonomik koşullarının pençesindeki Irak’ta halk, Eylül 2018’de en az 30 kişinin yaşamını yitirdiği kitlesel protesto gösterilerinin ardından bir kez daha sokaklarda. Hem ABD hem de İran’ın etkisinin hissedildiği ülke siyasetinde gelirlerin adaletsiz dağılımı da son dönemin en ciddi konuları arasında. Irak’ı üç gündür sarsan protesto dalgasını, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’ndeki görevinden KHK ile ihraç edilen, Ortadoğu uzmanı, akademisyen Erhan Keleşoğlu ile görüştük. Siyasi güç yok n Protesto dalgasının nedenlerini nasıl açıklarsınız? Öncelikle, gösterilerin arkasında bir siyasi güç var gibi görünmüyor. Gösteriler, tüm Arap coğrafyasındaki kalkınma sorununun Irak’a yansıması. 2011’deki gösterilerde de arkada yatan dinamik buydu. Irak, bilindiği gibi petrol ve doğalgaz açısından zengin bir ülke. ABD işgalinden sonra altyapısı tahrip Erhan Keleşoğlu olmuştu. Devletin yeniden kuruluşu sırasında ise eski Devlet Başkanı Saddam Hüseyin döneminden miras yolsuzluk ve kayırmacılık devam etti. Gösterilere yoğun şekilde katılan gençler, insanca bir yaşam talep ediyor. Irak’ta zenginlik son derece adaletsiz bir şekilde dağıtılıyor. Biliyorsunuz, yeni yapı etnik ve mezhepsel ayrımlara dayalı bir politik düzene işaret ediyor. Eğer bunun bir parçası olamıyorsanız, kaynaklardan da yararlanamıyorsunuz. Yeni düzenin etkilediği ilk kesim, iktidardan uzaklaştırılan Sünniler olmuştu. Zaten IŞİD’in gelişiminde de bu nüfus kesiminin etkinliği olduğu açık. Şimdi ise Şii nüfusun yoğun olduğu kentlerdeki gençler kendilerine vaat edilen hiçbir şeyin hayata geçmediğini görüyorlar. Örneğin, Irak gibi sıcak ve nemli bir ülkede yaz boyunca elektrik kesintileri yaşandı. Çok yaşamsal taleplerin olduğu bir isyan bu. Gösterilere karşı zor yoluyla, şiddetle ancak kısa vadede sonuç alınabilir ancak uzun vadede herhangi bir sorun çözülemez. İstihbaratçılar cirit atıyor n Gösterilerde Terörle Mücadele Ekipleri Komutanı General Abdulvahab el Saadi’nin görevden alınmasına öfke de göze çarpıyor. Esas olarak yapısal bir sorun var ortada ama elbette kimi tetikleyiciler olacaktır. Burada da benzer bir şey oldu. Yolsuzluklarla mücadele ettiği düşünülen bir komutanın görevden alınması, tetikleyici bir unsur olarak öne çıktı. n Irak’ta yaşananların ABDİran gerilimi boyutunda yeni gelişmelere yol açabileceğini düşünüyor musunuz? Eğer yapısal sorunlar varsa, tabii ki burada farklı yönlere çekiştirmeye çalışan unsurlar olacaktır. Sonuçta, istihbarat örgütlerinin cirit attığı bir coğrafya burası. ABD’nin, Haşdi Şabi milislerinin tasfiyesini ve böylece İran bağlantısının koparılmasını istediği de bilinen bir gerçek. Ancak gösterilerde doğrudan bu çekişmenin etkisi olup olmadığı konusunda bir yorum yapmak şu anda mümkün değil. ABD, Somali’ye ‘döndü’ ABD, 1991’de iç savaşın patlak vermesiyle kapattığı Somali Büyükelçiliği’ni 28 yıl sonra yeniden açtı. ABD’nin Somali Büyükelçisi Donald Yamamoto tarafından yapılan açıklamada, “tarihi kararın Somali’nin geçen süre zarfındaki gelişimini yansıttığı” bildirildi. Somali’de eski Devlet Başkanı Siad Barre’yi iktidardan indirmeyi amaçlayan çatışmalarla başlayan iç savaşın ardından uzun süre barış sağlanamamıştı. Ülke halen El Kaide bağlantılı Eşşebab’ın kanlı eylemlerinin hedefinde. ABD’nin geçen yıl başkent Mogadişu’da açtığı temsilcilik, Kenya’nın başkenti Nairobi’den yönetiliyordu.