Katalog

DUNYA ÇİN, AFRİKA ATAĞINDA Pekin, son yıllarda ticari ve siyasi ilişkilerini geliştirdiği Afrika ülkelerine ekonomik kalkınma için ek olarak 60 milyar dolar yardım sözü verdi. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Pekin’deki geniş katılımlı “Çin Afrika” zirvesinin açılışında yaptığı konuşmada, bu yardımın 15 milyar dolarının “karşılıksız ve faizsiz borçlar” olduğunu belirtti. Diğer yandan Afrika Birliği Komisyon Başkanı Musa Faki Muhammed’in ofisiden zirve öncesi yapılan açıklamada, birliğin Çin’de ofis açacağı duyuruldu. Koalisyon çekişmesiSalı4Eylül2018 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 11 Parlamento seçimlerine damga vuran hile iddiaları ve zorlu geçen hükümet kur Irak’ta tartışmalı seçimlerin ardından dün parlamento toplandı. Hem Sadr, hem Maliki cephesi çoğunluğu sağladığını savundu ma çalışmaları nedeniyle aylar dır siyasi belirsizliğin gölgesindeki Irak’ta tansiyon düşmüyor. Gözler BASRA’DA PROTESTO SÜRÜYOR ri ve Nuri el Maliki’den oluşan blok da hükümet kurabilecek sa dün düğümün çözümü umuduyla IŞİD ile yaklaşık 4 yıl süren mücadelenin yıya ulaştıklarını duyurdu. Ami seçimler sonrası parlamentoda ger ardından geçen aralıkta örgüte karşı zafer ri ve Maliki, İran’ın Irak’taki en çekleşen ilk oturumdaydı. Ancak ilan eden Irak, yeniden ayağa kalkma büyük müttefikleri olarak görü parlamento açılışında da taraflar arasında gerilim sürerken hükümetin kurulması için ilk adım olarak görülen meclis başkanı seçilemedi, oturum bugüne ertelendi. çabasındayken bir yandan da ülkenin güneyindeki Basra kentinde patlak veren eylemlerle sarsılıyor. Altyapı eksikliklerini ve hizmet yetersizliklerini protesto eden eylemciler, önceki akşam da Batı Kurna Petrol Sahası’nın yakınında gösteri lüyor. İbadi için ABD tarafından tercih edilen aday yorumları yapılırken Sadr, hem ABD hem de İran etkisine karşı çıkıyor. Ülkede seçimler 12 Mayıs’ta Parlamentonun açılışı öncesin düzenledi. gerçekleşmiş, ancak elektro de seçimlerden birinci çıkan, Şii nik ortamda yapılan sayımla lider Mukteda Sadr liderliğindeki ra itiraz ve hile iddiaları nede siyasi hareket ve Komünist Par niyle resmi sonuçlar ancak ge ti ittifakından oluşan Sairun’un, 16 seçim listesinin katılımıyla büyük bir koalisyon oluşturduğu ve hükümeti kuracak çoğunluğu sağladığı duyuruldu. ‘ITC destek veriyor’ Usame Nuceyfi’nin Karar koalisyonunun, mecliste hükümet kurmak için gerekli olan 166 milletvekili sayısını aştıkları, 177 koltuğa ulaştıkları savunuldu. Koalisyona, Irak Türkmen Cep hesi (ITC) ve Kerkük Arap milletvekillerinin de destek verdiği iddiaları dikkat çekti. AA’nın haberine göre de ITC mecliste 9 vekilden oluşan grup kurdu. Diğer yandan ise Hadi el Ami çen ay kesinleşebilmişti. Irak’ta Saddam Hüseyin’in devrildiği 2003’ten beri, meclis başkanlığı Arap Sünnilerden, cumhurbaşkanı Kürtlerden ve başbakan Arap Şiilerden seçiliyor. Öte yandan, dün Kerkük’e 25 ki Siyasi partilerden yayımlanan açıklamada, Sadr’ın Sairun, Başbakan Haydar İbadi’nin Nasır, Şii lider Ammar el Hekim’in Ulusal Hik İBADİ, HAŞDİ ŞABİ’NİN BAŞINDA Irak Başbakanı Haydar İbadi’nin görevden aldığı Falih el Feyyad yerine Haşdi Şabi’nin ba lometre uzaklıktaki Albu Saher köyündeki bazı evlere IŞİD’li olduk ları iddia edilen militanlar ta şına geçtiği bildirildi. İbadi’nin, Haşdi Şabi’nin baş rafından silahlı baskın dü kent Bağdat’taki karargâhını ziyaret ettiği açıklandı. zenlendi. Saldırıda 8 ki met, eski başbakanlardan İyad Allavi’nin Vataniyye ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Şii milis gücü Haşdi Şabi, IŞİD’e karşı mücadelede aktif rol oynamış, meclisten geçen yasayla Irak güvenlik ve savunma mekanizmasına dahil edilmişti. İbadi, geçen hafta hükümet kurma çalışmalarına müdahil olduğu ve partizan faaliyetlerde bulunduğu gerekçesiyle İran’la yakın ilişkileri olduğu yorumları yapılan Feyyad’ı görevden almıştı. şinin yaşamını yitirdiği, 4 kişinin yaralandığı bildirildi. Bkealseınpaçe Myanmar ordusunun Arakanlılara vahşetini araştıran iki gazeteciye 7’şer yıl hapis cezası verildi Arakanlı Müslümanlara yönelik insan hakları ihlalleriyle tepkilerin hedefindeki Myanmar bu kez yargısız infazlarla ilgili askeri belgeleri ifşa ettikleri gerekçesiyle tutuklanan iki Reuters muhabirinin yedi yıl hapse mahkum edilmesiyle dünya gündemine oturdu. Mahkeme, yaklaşık bir yıldır tutuklu bulunan Wa Lone ve Kyaw Soe Oo’yu “Devlet Sırları Yasası’nı ihlal etmekten” suçlu buldu. Wa Lone, mahkemede kendini destekleyenlere seslenerek “Demokrasiye ve özgürlüğe inanıyorum. Yanlış bir şey yapmadım” dedi. Kyaw Soe Oo ise “Hükümet bizi hapse atabilir ancak halkın gözlerini ve kulaklarını kapatmayın” ifadelerini kullandı. Hapis cezasının, Birleşmiş Milletler’in (BM) Uluslararası Myanmar Bağımsız Araştırma Misyonu’nun, Myanmar ordusundan generallerin Arakanlı Müslümanlara soykırım yaptığı, ordunun güvenlik tehditleri Davaya yerel ve uluslararası basın kuruluşlarının, yabancı diplomatların yoğun ilgisi vardı. ne orantısız güç kullandığı, cina üzücü bir gün. İşini iyi yapan iki yet, işkence, tecavüz, kundakla muhabir, baskı uygulanarak, hata ma suçlamalarının yer aldığı ra yaptıklarına dair herhangi bir ka porunun ardından gelmesi dik nıt olmadan dokuz aylarını hapiste kat çekti. Raporda ayrıca ülke geçirdi” dedi. nin fiili lideri, Nobel Barış Ödüllü Aung San Suu Kyi’nin sivilleri korumak için gerekli adımları atmadığı vurgulanmıştı. Reuters’in Genel Yayın Yönetmeni Stephen J. Adler, “Bugün Myanmar, muhabirler Wa Lone ve Kyaw Soe Oo ve tüm dünya basını için ‘Basın özgürlüğü adına kara bir gün’ 12 Aralık’ta ellerinde Arakan’da bir bölgenin haritası ve askeri raporların bulunması üzerine “Devlet Sırları Yasası” çerçevesinde tutuklanan muhabirler, belgelerin ken dilerine yetkililer tarafın dan verildiğini söylemişti. Reuters muhabirlerine verilen hapis cezası ulus lararası arenada da bü yük tepki çekti. Sınır Ta nımayan Gazeteciler Ör Karara gazetecilerin meslektaşları da tepki gösterdi. gütü, kararı “Myanmar’da basın özgürlüğü adına kara bir gün” olarak nitelendirdi, Suu Kyi’ye gazeteci lerin serbest bırakılması çağrısında bulundu. Alman hükümetinin İnsan Hak ları Sorumlusu Baerbel Kofler, kararın “basın özgürlüğüne darbe” olduğuna dikkat çekti. Avrupa Birliği’nden, “Wa Lone ve Kyaw Soe Oo’nun derhal serbest bırakılması” çıkışı yükselirken İngiliz hükümetinden, “Demokrasilerde gazetecilerin korkmadan ve baskı görmeden işlerini yapabilmeleri gerektiği” açıklaması geldi. BM’nin Myanmar Koordinatörü de gazetecilerin serbest bırakılması çağrısında bulundu. Myanmar’da geçen yıl ağustos ayında İslamcı Arakan Rohingya Kurtuluş Ordusu karakollara saldırılar düzenlemiş, ordunun ve Budist çetelerin sert yanıtı ile Arakanlı Müslümanlar iki ateş arasında kalmıştı. Komşu Bangladeş’e sığınan 700 binden fazla kişi göçmen kamplarında hayatta kalma savaşı veriyor. Sanchez referandum sinyali verdi İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Katalonya’ya daha fazla özerklik verilmesi konusunda referandum yapılmasını önerdi ancak ayrılıkçıların talep ettiği bağımsızlık referandumuna karşı çıktı. Sanchez, Cadena Ser radyosuna verdiği demeçte, yerel Katalan Hükümeti Başkanı Quim Torra ile yürüttüğü diyaloğun, Katalonya’nın özerkliğini pekiştirecek bir oylamayla sonuçlanması gerektiğini söyledi. Bunun bir bağımsızlık referandumu olmayacağını vurgulayan Sanchez, “Bu, kendi kaderini tayin değil, bir otonomi referandumu” dedi. Geçen ekimde yapılan ve İspanya Anayasa Mahkemesi’nin yasadışı ilan ettiği bağımsızlık referandumunun ardından yerel parlamento 27 Ekim’de tek taraflı bağımsızlık ilan etmişti. Bunun üzerine Madrid yönetimi, yerel yönetimi görevden almış, bölgeyi doğrudan idare etmeye başlamış ve mahkemeler de bazı yöneticilerin tutuklanmasına karar vermişti. Libya’da şiddet sarmalı Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başkanlık Konseyi, geçen pazar gününden bu yana Trablus’ta devam eden çatışmalar nedeniyle başkent ve çevresinde olağanüstü hal ilan etti. Hükümete bağlı güçler ile Yedinci Tugay güçleri arasında yaşanan çatışmalar sırasında başkent Trablus’ta bulunan Ayn Zara Hapishanesi’nden yaklaşık 400 mahkumun firar ettiği de açıklandı. Hapishanenin bulunduğu güney Trablus’un geçen hafta içerisinde yoğun füze saldırısına uğradığı yerel basına yansımıştı. Diğer yandan önceki gün, Libya’nın güneyinde bulunan El Fellah kampına füze isabet ettiği açıklandı. Olayda iki kişinin öldüğü, ikisi çocuk yedi kişinin ise yaralandığı duyuruldu. Libya’da tırmanan şiddet uluslararası kamuoyu tarafından da kaygıyla izlenirken AB, Trablus’ta devam eden çatışmalara derhal son verilmesi çağrısında bulundu. AB Komisyonu Sözcüsü, “Çatışmalar zaten kırılgan olan durumu baltalıyor. Libya’da askeri değil siyasi çözüme ihtiyaç var” dedi. HADİ CEPHESİNDEN EKONOMİK MANEVRA Arap Yarımadası’nın en yoksul ülkesi, üç yılı aşkın süredir iç savaşın sürdüğü Yemen’de yerel para birimi riyaldeki değer kaybı ve ekonomik krizin derinleşmesi nedeniyle Hadi yönetimi, otomobil gibi lüks ürünlerin ithalatını geçici süreyle durdurup emekliler ve kamu çalışanlarının maaşlarını yüzde 30 oranında artırdı. Karar, güney bölgelerinde İşçi Konfederasyonu’nun sivil itaatsizlik çağrısı üzerine birçok dükkânın önceki gün kepenk kapatması, Aden’de protestoların ardından geldi. Yemen’in güneyinde, Suudi destekli Mansur Hadi güçleri ile kuzey bölgelerinin kontrolünü elinde bulunduran İran yanlısı Husiler arasındaki iç savaşın başladığı 2015’ten bu yana riyal dolar karşısında yüzde 50’den fazla değer kaybetti. Öte yandan dün Hadi’nin BM Genel Kurulu toplantılarına katılmak üzere ABD’ye gittiği, ayrıca burada sağlık kontrolünden geçeceği de belirtildi. İdlib’de silahlı muhalif gruplar olası ordu operasyonu için tetikte. Tahran zirvesi için geri sayım Suriye’de dikkatlerin çevrildiği, cihatçıların etkinliğindeki İdlib’e yönelik Şam’ın yakın müttefikleri Rusyaİran cephesinden olası ordu operasyonuna destek açıklamaları sürüyor. Bu cuma günü Astana sürecinin garantörleri RusyaTürkiyeİran’ın Tahran’da liderler düzeyinde gerçekleşecek zirvesi öncesinde, İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Suriye’ye ziyaret gerçekleştirdi. Zarif geçen hafta da Türkiye’de temaslarda bulunmuştu. Şam gezisi öncesinde Za lrteif,İArbaaYns’LıınnaSvuerriydeiğ’ni idnetmoperçak bütünlüğünden yana politikasını bir kez daha vurguladı. Fars ajansına göre, “İdlib tüm terörist unsurlardan temizlenmeli, bölge Suriye halkının kontrolüne geri dönmelidir” dedi. İran’daki liderler zirvesinde de görüşme maddelerinin başında Suriye’deki Nusra uzantısı Heyet Tahrir el Şam gibi terör gruplarına yönelik mücadelenin olacağını dile getirdi. Suriyeli mültecilerin evlerine dönmesi, yeniden inşa çalışmalarının önemine işaret etti. İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Behram Kasımi ise zirveyle, Suriye sorununun tam çözülmesinin olası olmadığını, ancak çıkacak sonuçlar konusunda iyimserlik taşıdıklarını söyledi. “Suriye’deki terörizmle mücadele ve barışın geri dönü şünü amaçlayan Tahran’daki üçlü liderler zirvesi, mutlaka daha fazla adımların atılmasına yardımcı olacaktır” diye konuştu. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Moskova’da katıldığı bir etkinlikte, “İdlib’deki duruma sonsuza kadar tahammül etmek imkânsız” diyerek Ankara ile aktif bir çalışma içinde olduklarını ifade etti. “Silahlı muhalifleri teröristlerden ayırmak gerekiyor” ifadelerini kullandı. Tanf’ta saldırı Öte yandan muhaliflere yakın Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, geçen cumartesi günü ABD üssünün de yer aldığı Tanf bölgesinde Şam yanlısı milislerin konvoyuna hava saldırısı düzenlendiğini duyurdu. Saldırıda dört Suriyeli ile dört İranlı milisin öldüğü belirtildi. Olaya ilişkin olarak gözler ABD’ye çevrildi. AFP’ye konuşan ABD liderliğindeki IŞİD karşıtı koalisyondan bir kaynak ise “bölgede kimlikleri tespit edilemeyen bir grubun ateş açtığını ancak koalisyon güçlerinin buna yanıt vermediğini” savundu. Bu arada ABD’nin Suriye özel temsilcisi James Jeffrey, Türkiye’yi de kapsayan bölge turu çerçevesinde önceki gün İsrail’de temaslarda bulundu. Görüşmede Suriye’nin yanı sıra İran’ın bölgedeki etkisinin ele alındığı aktarıldı. İsrail, Irak’ı da hedefe koydu İran’ın Irak’ta desteklediği milis güçlere balistik füze gönderip eğittiği iddiaları İsrail’de yankı buldu. ABD ile birlikte Tahran’a yönelik baskıyı artırma hedefindeki İsrail’in Savunma Bakanı Avigdor Lieberman, ülkesinin İran’ın Suriye dışındaki hedeflerine saldırabilecekleri mesajı verdi. Bir televizyonda yayımla nan konuşmasına göre Lieberman, İran’ın Suriye dahil bölgedeki faaliyetlerini yakından izlediklerini söyledi. “Biz kendimizi sadece Suriye topraklarıyla sınırlamıyoruz. Bu açıkça bilinmelidir” dedi. İsrail geçmişte resmi olarak üstlenmese de Suriye’deki İran, Hizbullah bağlantılı hedeflere saldırılarıyla biliniyor. YENİDEN ADAY DEĞİL Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları YükMogherini sek Temsilcisi Federica Mogherini, gelecek sene görev süresinin dolmasının ardından bir kez daha bu görev için aday olmayacağını duyurdu. Mogherini, dün yaptığı açıklamada, “Bu yıl daha yapılacak çok iş var. Benden sonra gelecek kişiye görevimi onur duyarak devredeceğim” ifadelerini kullan dı. AB’deki göreve 2014 yılında başlayan, İtalya’nın eski dışişleri bakanı Mogherini, “Tecrübesiz, Moskova’ya yakın olduğu” iddiasıyla Doğu Avrupa ülkelerinin eleştirilerine hedef olmuştu. Mogherini, ABD Başkanı Donald Trump’ın mayıs ayında çekildiği, 2015 yılında İran’la BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesi, Almanya ve AB arasında imzalanan anlaşmanın devam ettirilebilmesi için müzakerelerde aktif rol üstlenmişti. Berlin’de AfD alarmı büyüyor Almanya’nın Chemnitz kentinde geçen hafta bir kişinin öldürülmesiyle suçlanan iki göçmenin tutuklanmasının ardından yaşanan şiddet olayları nedeniyle aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi ile ilgili tartışmalar hız kazandı. Hükümetin koalisyon ortağı Sosyal Demokrat Partili (SPD) Federal Meclis Başkan Yardımcısı Thomas Oppermann, AfD ile aşırı sağcı gruplar arasındaki muhtemel işbirliğinin Anayasayı Koruma Teşkilatı tarafından izlenmesini istedi. Almanya Başbakanı Angela Merkel’in partisi, Hıristiyan Demokrat Birlik’ten kimi ismin de aynı yönde görüş belirttiği savunuldu. Chemnitz’in bulunduğu Sak sonya eyaletinin SPD üyesi Başbakan Yardımcısı Martin Dulig de AfD’nin önde gelen isimlerini faşistlikle suçladı. Gözler İsveç’te Öte yandan İsveç’te pazar günü yapılacak seçimler öncesinde aşırı sağcı İsveç İçin Alternatif Partisi, Halmstad’daki mitinginde seçimi kazandıkları takdirde en az 500 bin göçmeni ülkelerine göndermeyi vaat etti. Cuma günü ise Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Almanya Başbakanı Merkel ile Marsilya kentinde bir araya gelmesi bekleniyor. İki liderin Macaristan ve İtalya’nın sağcı hükümetlerinin geçen hafta açıkladığı göçmen karşıtı uzlaşıyı da ele alacakları belirtildi. C MY B