Katalog

Pazartesi 24 Eylül 2018 EDİTÖR: GÜRER MUT TASARIM: BAHADIR AKTAŞ haber 7 İnternete sansürü düzenleyen yönetmelik taslağına Cumhuriyet ulaştı İnternet yayınlarına İnternetten yapılan radyoTV yayınlarına geniş sansür yetkisinde sona gelindi. Kanun düzenlemesinin ayrıntıları için RTÜK ve Bilgi Teknolojileri MİT denetimi ve İletişim Kurumu’na (BTK) ve SİNAN rilen 6 aylık süre dolmak üzere. TARTANOĞLU Bireysel iletişim için yapılan gö rüntülü ve sesli yayınlar denetime gir miyor. Bunun dışında, internetten ya pılan tüm radyo ve televizyon yayın ları ile Netflix, Blu TV, Puhu TV gibi ‘İPTV’ formatındaki yayınlar “Yayın dan kaldırma, erişim engelleme” gi bi geniş bir sansür çarkının içine alı nıyor. Radyo ve TV yayınlarına caydı rıcılık için verilen para cezaları inter net yayınları için öngörülmezken, bu yayınlar için sulh ceza hâkimliğinin kararı ile karartma cezası öngörülü yor. İnternetten yapılan her türlü ya yının lisansını alabilmek için ise MİT ve Emniyet’ten olumlu görüş alınma sı gerekecek. Cumhurbaşkanı’nın ya yın yasağı yetkisi, internet radyo TV’lerini de kapsıyor. RTÜK ve BTK uzmanlarının geçen süre içinde hazırladıkları 24 maddelik, “Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Ya yınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik” sansür düzen lemesi şu şekilde olacak: l MUĞLAK TANIMLAR: Yasada olduğu gibi, yönetmelikte de internet üzerinden yapılan hangi yayının denetime alınacağı sorusunun net bir yanıtı yok. Twitter, Facebook veya YouTube gibi sosyal medya siteleri üzerinden yapılan, kişilerarası iletişimi sağlayan görsel ve işitsel yayın denetime alınmıyor. Taslakta; “radyo ve televizyon hizmetlerini internet ortamından iletmeye özgülenmemiş platformların” da denetim ve yaptırım kapsamına alınmadığı belirtiliyor. Ancak “internetten iletmeye özgülenmemiş plat Yeni yasa neleri getiriyor? 4 Bireysel yayınlar hariç her yayına denetim. 4 Netflix, Blu TV, Puhu TV’ye denetim. 4 Yabancı da olsa denetlenecek. 4 Muğlak tanımlarla geniş sansür 4 Medyascope’un, vekil yayınlarının durumu belirsiz 4 200 bin TL’ye kadar lisans ücretleri 4 İnternetten yayına MİT’ten izin şartı 4 ‘Bip’siz yayın kalmayacak 4 Para cezası yok, doğrudan karartma KRİTİK GÜN SALI: Sansür yasasında yönetmelik düzenlemesi için tanınan 6 aylık süre, 27 Eylül’de tamamlanıyor. Edinilen bilgiye göre, RTÜK, taslağı görüşmek üzere yarın (salı günü) özel bir toplantı yapacak. Yönetmelik taslağı, daha sonra, ilgili kurumlara gönderilerek, görüş istenecek. Daha sonra da Cumhurbaşkanlığı yönetmeliği olarak Resmi Gazete’de yayınlanacak. Böylece 7 aydır tartışılan internetteki sansür tasarısı devreye girmiş olacak. form” tanımlamasının ne anlama geldi ği ile açıklama yapılmıyor. Canlı yayın tı olan lisans bedeli 100 bin TL olauygulaması “scope” üzerinden yapılan cak. Digiturk, DSmart, Teledünya give muhalif seslerin görüşlerini dile ge bi çoklu TV ve radyo yayın platform dırılacak. Örneğin radyo ve TV’lerde geniş olarak yorumlanan bir yayın ilkesine göre, internet yayınları da te sayabilecek.  l LİSANSSIZ, İZİNSİZ YAYINA 72 SAAT SÜRE: İnternet ortamından li tirdiği “Medyascope” yayının denetim ve yaptırımı için “scope” uygulamasının kendisinin muhatap alınmayacağı ları ise 200 bin TL lisans ücreti ödeyecek. İPTV’lerin yayın iletim yetkisi ücretleri 120 bin TL olacak. Abonelikle rörü övemeyecek, teşvik edemeyecek, terör örgütleri güçlü veya haklı gösterilmeyecek. Toplumun milli ve mane sansız yayın yaptığı resen veya şikâyet üzerine tespit edilen yayıncıya işlemlerini başlatması için 72 saat süre tanı ortaya çıkıyor. Ancak “medyascope”un yaptırım çemberinin içine alınıp alınmayacağı sorusunun yanıtı verilmiyor. l RTÜK VE BTK’NiN AĞIR YASAKLARI: İnternet üzerinden yapılan; bilgisayar, tablet, cep telefonu, mobil uygulamalarla hizmet veren görsel ve sesli yayınlar radyoTV’de olduğu gibi RTÜK’ün ağır yasaklarına tabi olacak. l ‘LİSANS’ VE ‘YETKİ’ ÜZERİNDEN DENETİM: İnternet üzerinden yapılan radyo ve televizyon yayınlarının RTÜK’ten yayın lisansı veya yayın iletim yetkisi alması zorunlu olacak. Digitürk, Teledünya, DSmart gibi televizyon kanallarını tek bir platform üzerinden sunan yayıncıların yayınlarını internet üzerinden sunmaları için yayın lisansı alması gerekecek. Netflix, Blu TV, Puhu TV gibi platformların da RTÜK’ten yayın iletim yetkisi alması gerekecek. l YABANCI OLMASI FARK ETMEYECEK: TV kanallarına yönelik ağır denetim nedeniyle popülerleşen Netflix, Blu TV, Puhu TV gibi “İPTV” platformlarının içerik ve yer sağlayıcılarının yurtdışında bulunmaları, onları RTÜK’ün ve BTK’nin denetim ve sansür yetkisinden muaf tutmayacak. RTÜK’ten yayın iletim yetkisi alması hizmet sunan yayıncılar yıllık net satışlarının beşte birini RTÜK’e ödemek zorunda. l MİT’TEN YAYIN ONAYI: İnternet üzerinden hizmet verecek yayıncının, OHAL döneminde çıkarılan bir KHK hükmü uyarınca tıpkı diğer yayıncılar gibi Emniyet Genel Müdürlüğü’nün ve MİT’in güvenlik soruşturmasından olumlu not ile geçmesi gerekecek. Alınan yayın lisansları 10 yıl süre ile geçerli olacak. l TV’LERE İNTERNET İZNİ: Üst kuruldan yayın lisansı bulunan radyoTV kanalları yayınlarını internet üzerinden sunabilecek. Ayrıca lisans almalarına gerek olmayacak. Ancak bu yayınların tam olarak denetlenebilmeleri için belli şartları yerine getirmeleri istenecek. l “BİP’ SİZ YAYINA SON: Lisanslı yayıncıların TV’deki yayınları ile internet sitesi yayınlarının bire bir aynı olması gerekecek. Daha önce Çukur dizisinin küfürlü/”bipsiz bölümünün internet sitesi üzerinden yayımlanması sonrasında RTÜK’ün kestiği ceza da böylece altyapısına kavuşacak. Kanallar, internet siteleri üzerinden kişinin isteğine bağlı “bip”siz yayın yapamayacak.  l YASAKLARIN FAZLASI VAR EK vi değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı yayın yapamayacak. l CUMHURBAŞKANI YAYIN YASAĞI KOYABİLECEK: OHAL döneminde çıkarılan KHK’nin hükümlerine göre, terör saldırıları ile ilgili yayınlarda Cumhurbaşkanı veya görevlendireceği Cumhurbaşkanı yardımcısı ya da bakan tarafından konulan yayın yasaklarına muhatap olacak. l EN AĞIR YAPTIRIMLAR: RadyoTV’den çeşitli idari para cezalarını yaptırım seçenekleri arasında kullanan RTÜK, internet yayınlarında BTK ile birlikte sadece program durdurma, uygun bulunmayan yayının program katalogundan çıkarılması, programın içinde yer aldığı yayını tamamen durdurma veya internet yayın lisansının iptali cezalarını uygulayacak.  l BTK’NIN UZUN ELİ: RTÜK’ün talebi doğrultusunda, BTK’nın erişim yasaklarını içeren uzun eli, bu kez de bilgisayarlara, cep telefonlarına uzanacak. RTÜK kendi yasası uyarınca uygun bulmadığı yayın için sulh ceza hakimine gidecek. Sulh ceza hakiminden ihlalin gerçekleştiği yayının bir kısmı veya bölümünün erişime engellenmesi istenecek. Ancak bunun teknik olarak nacak. Yayıncı temasa geçmezse RTÜK sulh ceza hakimine giderek, erişimi engellenmesini isteyecek ve yayıncı hakkında suç duyurusunda bulunacak. l ÇOCUK ULAŞAMIYORSA KORUMAYA GEREK YOK: İnternet yayınların tamamında koruyucu semboller kullanılacak. Medya hizmet sağlayıcı kuruluşlar ve platformlar, çocukların fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimine zarar verebilecek türde yayınlara ebeveyn kontrolünü sağlayıcı tedbirleri almakla yükümü olacak. Ancak çocuğun tek başına üye olmayı başaramayacağı bir yayın ise o yayıncıya çocuğun korunması amacına yönelik hükümler uygulanmayacak.  l SANSÜR MERKEZİ: İnternet üzerinden yapılan yayınların denetiminde RTÜK ve BTK ortak çalışacak, her türlü işbirliğini yapacak. Bu kapsamda BTK’nin teknik imkân ve altyapısını RTÜK kullanabilecek. İnternet yayınlarına ağır denetim ve sansür için mülkiyeti RTÜK’te ama BTK’nin de kullanımına açık olan bir “merkez” kurulacak. l ABONE BİLGİLERİ RTÜK İLE BİRLİKTE BTK’DE:  RTÜK ve BTK’nin sansür ortaklığı bilgi paylaşımın da içerecek. Ücreti karşılığında hizmet veren platform yayıncılarının abone sayılarını her gerekecek. SİĞİ YOK: İnternetten yapılan her mümkün olmadığı bir durumda sulh yılın aralık ayının başında RTÜK ve l RTÜK ZENGİN OLACAK:  İnter türlü yayın, RTÜK tarafından yayın il ceza hakiminin erişimin engellenme gerekli olması koşulunda BTK’ye bil net üzeriden yayın yapmanın önşar kelerine göre denetlenecek ve cezalan si kararı tüm internet sitesini de kap dirmesi gerekecek. Yasa çok açık: Bilgi edinme! Anayasada geçen “herkes bilgi edinme hakkına sahiptir” hükmü tarihe karıştı SİNAN TARTANOĞLU Anayasa ile korunan “herkes bilgi edinme hakkına sahiptir” hükmü, Başkanlık sistemi ile birlikte rafa kaldırıldı. Başbakanlık bünyesinde hizmet veren, kurumlara yapılan bilgi edinme başvurularına yönelik itirazları değerlendiren Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu’nun akıbeti unutuldu. Kurulun görev ve çalışmalarına ilişkin esas ve usullerin Cumhurbaşkanlığı yönetmeliği ile düzenleneceği açıklanmış ancak bu kurulun 24 Haziran seçimlerinden itibaren hiç toplanmadığı ortaya çıktı. Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı başkanlığında toplanan kurula yeni atama da yapılmadı. Kurulun OHAL KHK’lerini bilgi edinme hakkından muaf tutan ilke kararına yapılan itiraz dilekçesi ise adresi olmadığı gerekçesiyle kurula iletilemedi. Cumhurbaşkanlığı unuttu Başbakanlık’a bağlı olarak kurulan ve bir Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı’nın başkanlık ettiği Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu ise tek tek kurumlara yapılan bilgi edinle başvuruları ile ilgili yapılacak itirazları incelemek ve karar vermek görevi ile kurulmuştu. Yeni sisteme geçilebilmesi için çıkarılan uyum KHK’leri ile Bilgi Edinme Yasası üzerinde sadece, Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu’nun görev ve çalışmalarına ilişkin esas ve usullerin Başbakanlık tarafından hazırlanacak yönetmelikle düzenleneceği kuralında düzenleme yapıl dı. Yönetmeliğin Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanmasının önü açıldı. Ancak bu yönetmelik hiç çıkmadı. Bilgi edinme hakkının kullanılmasına ilişkin bir üst kurul olarak görev yapan Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu’nun internet sitesinin erişimi kapatıldı. Vatandaşlar parlamenter sistemde olduğu gibi Başbakanlık Merkez Bina’da görev yapan Kurul’a şikâyetlerini iletti. Ancak şikâyet dilekçeleri, ayda bir veya iki kez toplanması gereken ancak 24 Haziran seçimlerinden bu yana toplanmayan kurula hiç iletilemedi. Kurulun son ilke kararı OHAL KHK’leri bilgi edinme hakkı kapsamından çıkarmak olmuştu. OHAL KHK’larının muhataplarının kendileri ile ilgili düzenlemeler için bil gi edinme hakkı yolunu kullanması yasaklanmıştı. Yeni sisteme geçilmesi ile birlikte kamu görevinden ihraç edilen bir öğretmen Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu’na başvurdu. İtiraz dilekçesine adres olarak kurulun görev yaptığı Başbakanlık Merkez Binası’nı yazdı. Dilekçesinde OHAL uygulamasına son verildiğini anımsatan öğretmen, “Hak arama başvurularında kullanılmak üzere Milli Eğitim Bakanlığı nezdinde bulunan dosyaya ihtiyaç duyulmuştur” ifadelerini kullandı. Aradığı hakka ulaşılamadı Ancak dilekçesi yerine ulaşmadı. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu’nun bir adresi olmadığı için adrese yapılması gereken teslimat da iptal edildi. l ANKARA Pantolonlar ve Efonaltılar Bertolt Brecht Usta ne güzel yazmış: “Yedi kapılı Teb şehrini kuran kim? Kitaplar yalnız kralların adını yazar. Yoksa kayaları taşıyan krallar mı? Bir de Babil varmış boyuna yıkılan, Kim yapmış Babil’i her seferinde? Yapı işçileri hangi evinde oturmuşlar altınlar içinde yüzen Lima’nın? Ne oldular dersin duvarcılar Çin Seddi bitince? Yüce Roma’da zafer anıtı ne kadar çok! Kimlerdir acaba bu anıtları dikenler? Sezar kimleri yendi de kazandı bu zaferleri? Yok muydu saraylardan başka oturacak yer dillere destan olmuş koca Bizans’ta?..” Koca Bizans’tan otobüslere bindirilmiş ahali ve ekran başında milyonlar, sıra sıra Efonaltılar eşliğinde, milyonlarca dolar tutarında makam uçağıyla alana inen VIP (F.M.Ş. Fevkalade Mühim Şahıs) yolcuyu çılgınca alkışlıyordu. F.M.Ş’nin üzerinde zabit giysisi vardı. Uçan Zabit üniforması. Her yanı daha önce kimsenin görmediği biçimde kırmızı rozetlerle süslenmişti. Aslında o giysi, Efonaltıları kullananlar için tasarlanmıştı. Ama olsundu. O da giysindi. Hem, neyi eksikti giyenlerden? Fazlası vardı hatta.. (kendi tabiriyle) “Hepsinin Paşası”ydı. Pisti inşa edenlerin de paşasıydı. O pisti yapanlar ortada yoktu ama. Bir kısmı Silivri’de volta atıyor, bir kısmı barakalarda geçen haftadan kalma cop ve sopa izlerine pansuman yapıyor, bir kısmı da hâlâ ödenmeyen yevmiyelerini aldığında, belki de oğluna alacağı pantolonun hesabını yapıyordu, yattığı yerde. Kimsenin umurunda değillerdi zaten. Kameralar onların protestosunu çekmeye hiç gelmemişti. Oysa Efonaltılar için günlerdir taşınmaktaydılar o alana. Bırakın o Efonaltıların yaktığı yakıtı, bırakın onların eşlik ettiği F.M.Ş. uçağının maliyetini, kalabalığın oraya taşınması için kiralanan otobüslerin mazotu bile, belki de birkaç okulun yıllık fotokopi kâğıdı ihtiyacını karşılamaya yeterdi. Çünkü, Devleti Âli el avuç açıyordu velilere kayıt yaparken. “Gidin şuradan iki top kâğıt alıp gelin. Yoksa kayıt yok..” diye mahcup ediyorlardı velileri. İşçi İsmail Devrim’i daha kötü mahcup etmişlerdi Kocaeli’nde. Çünkü çocuğunun okula uygun pantolonu yoktu. Alamamıştı babası. Çünkü işsizdi. İşsizliğinin nedeni de “iş kazası” diye yutturulmaya çalışılan malum “cinayete teşebbüs” olaylarından biriydi. Alamamış, mahcup olmuştu. Dayanamadı mahcubiyete ve asıverdi kendini. Cebinden 20 TL çıktı İsmail’in. “Bir pantolon için değer miydi?” diyebilirsiniz. Kim bilir kaç santilitre Efonaltı yakıtı ile alınabilecek o kahrolası çocuk pantolonu için kıydı canına, kahrolan baba. Ama kimsenin pek umurunda değildi o cenaze. Efonaltı ve festival ortamını merak ediyordu herkes. F.M.Ş. ailesine mensup torunlar, damatlar, gelinler, birlikte selfie çekiyorlardı. Okunan salanın sesini bastırdı Efonaltıların gürültüsü. Şantiyedeki işçilerin kemiklerindeki cop darbelerinden ötürü inlemelerini de. Festival alanında kimsenin aklına gelmiş miydi o Efonaltıların indiği pisti kimin yaptığı? Kimse düşünmüş müydü tahtakuruları ile birlikte uyumanın nasıl bir şey olduğunu? Kimse dert edinmiş miydi bir tas çorba ve bir kutu yoğurtla, F.M.Ş’nin Efonaltıları ile inip kalktığı pisti inşa edecek gücü nasıl bulduklarını? Her gün yanıbaşlarında bir arkadaşları ölürken. Ve Kişi Başına Düşen Milli Geliri 22 bin küsur TL olarak açıklıyordu TÜİK... Ve ayda 1800 küsur TL’ye tekabül ediyordu bu gelir. İster evine ekmek al. İster çocuğuna pantolon al. İster götür ver okula, fotokopi kâğıdı ve deterjan alsınlar. İstersen vergi diye yatır ki, uçak yakıtı alsınlar, Efonaltılar uçsun diye İstanbul semalarında. Aman, “F.M.Ş. Air Show”a eskort etmek “noktasında” bir sıkıntı olmasın da... Bakan, sanal dünyadan HABERSİZ ‘Objektif araştırma yok’ CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun Türkiye’nin internet özgürlüğü sıralamasındaki yerine dair sorusuna Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, “Objektif ve nesnel kriterler çerçevesinde, tarafsız ve şeffaf herhangi bir çalışma bulunamadı” yanıtı verdi. Tanrıkulu’nun, “Türkiye 2018 yılında internet özgürlüğü sıralamasında hangi kategoride yer almaktadır” sorusunu yöneltti. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Cahit Turan tarafından Tanrıkulu’nun önergesine verilen yanıtta, “İnternet özgürlüğü konusunda objektif ve nesnel kriterler çerçevesinde, tarafsız ve şeffaf herhangi bir çalışma bulunmadığından, ülkemizin 2018 yılında internet özgürlüğü konusunda herhangi bir sıralama ya da kategori içerisinde değerlendirmesi yapılamamaktadır” ifadeleri yer aldı. l ANKARA/Cumhuriyet C MY B