Katalog

Pazartesi 24 Eylül 2018 10 haber TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Demokrasi yargı bağımsızlığı bağı Bu hafta ABD Senatosu’nun Adalet Komisyonu’nda tarihsel bir oturum var. ABD Başkanı Trump’ın Yüksek Mahkeme üyeliğine atamak istediği hâkim B. Kavanaugh, Senato üyeleri karşısında kamuya açık olarak bir kez daha sorgulanacak. Bundan bize ne demeyin. Bu ülkede yıllarca başkanlık rejimini savunanlar, ABD’yi överek örnek gösterdi. Bu topluma yalan söylendi. Kavanaugh olayı bir kez daha kanıtlıyor ki ABD başkanlık sistemi bizimkinden çok, ama çok farklıdır ve oradaki yargı bağımsızlığının kaynağında parlamenter demokrasi vardır. Olay nedir? ABD kamuoyunda özellikle kürtaj ve aynı cins evliliği gibi konularda muhafazakâr olarak tanınan hâkim Kavanaugh, Trump tarafından Yüksek Mahkeme üyeliğine aday gösterildi ve Senato’nun Adalet Komisyonu’nda günlerce sorgulandı. Geçen perşembe günü, Başkan’ın isteğinin onaylanacağına kesin gözüyle bakılan son oylama yapılacaktı. Ancak öyle olmadı. Oylamaya iki gün kala, C.B. Ford adlı bir kadın, Kavanaugh’un tam 36 yıl önce, bir evde yapılan lise gecesi eğlencesinde kendisine cinsel saldırı girişiminde bulunduğunu açıkladı. Bunun üzerine son yıllarda kadın hakları, özellikle de cinsel taciz konusunda çok duyarlı duruma gelen ABD kamuoyu ayağa kalktı; iki Cumhuriyetçi senatör, aşırı sağın baskılarını ve Cumhuriyetçi olan Başkan’ın ısrarını göz ardı ederek oylamanın bu olayın incelenmesinin sonrasına ertelenmesini istedi. Şikâyetçi kadın da gerçeği söylediğini kanıtlamak için konunun FBI tarafından araştırılmasını istiyor. Komisyon son kararını daha sonra verecek. Demokrasi ve hukuk ABD Senatosu, tüm üst düzey bürokratik atamalarda olduğu gibi, Başkan tarafından Yüksek Mahkeme üyeliğine aday gösterilenlerin atanmasını ilgili komisyonu eliyle kamuoyuna açık bir oturumda, zaman kısıtlaması olmaksızın sorgular ve kararını ona göre verir. Dahası, ABD Yüksek Mahkemesi’nin üyeleri, bizde AKPFETÖ işbirliğinin ürünü olan 12 Eylül 2010 tarihli anayasa değişikliğine dek olduğu gibi, ömür boyu seçiliyor; oradan emekli oluyor. Bu konumları onların Yüksek Mahkeme üyeliğinde düşüncelerine ve hukuka uygun ya da olabildiğince bağımsız davranmalarını sağlıyor. Kimi zaman ağır sorunları bağrında taşısa da ABD’de yargı bağımsızlığının asıl güvencesi, yasama organının oluşumundaki gerçek demokrasidir. ABD’de senatör ve temsilcilerin aday olmaları süreci olabildiğince katılımcıdır ve uzun bir süre alır. Düğüm burada, iktidar partisinin iki senatörünün partizanlık yapmama zorunda kalmalarıdır. Eğer egemenliğin kaynağı, gerçekten halkın oyu olursa; senatör ya da milletvekili adaylarını parti genel başkanları değil de parti üyeleri ve giderek halkın oyları belirliyorsa ve bu uygulama on yıllardır yerleşip kurumlaşmışsa, seçilenler kaçınılmaz olarak, seçmenlerine karşı çok daha duyarlı olur. Atayacakları yargıçlar konusunda da çok daha ince eleyip sık dokuma gereği duyar. Kendilerini demokrat olarak adlandıran ve bu ülkede de demokrasi vardır; yargı bağımsızdır diyen başta Başkan ve çevresiyle siyasi partilerin genel başkanlarının çözmek istemediği sorun budur. Oysa yalnız ve ancak gerçek anlamda halkın oyuyla gelen seçilmişler yargının bağımsızlığını, tam bir duyarlılıkla, korumak zorunda kalır. Eğer bizde de yargı böyle demokratik yapılanmanın sonucu olarak bağımsız olsaydı, bu ülkede insanlar ne ile suçlandıklarını bile bilmeden yıllarca tutuklu kalmaz; binlerce insan işinden kanıtsız kovulmaz; Başkan kendisini eleştirenleri kendi deyimiyle mahkemelerde süründüremez; değil Mustafa Kemal Atatürk’ün, herhangi bir yurttaşın vasiyetnamesini tartışmaya açamazdı! 24 EYLÜL 2018 SAYI: 33955 İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına ALEV COŞKUN Genel Yayın Yönetmeni Aykut Küçükkaya Yazıişleri Müdürleri Serkan Ozan / Olcay Büyüktaş Akça Sorumlu Müdür Ozan Alper Yurtoğlu Görsel Yönetmen Hakan Akarsu Reklam Direktörü Deniz Tufan Rezervasyon ve Planlama Koordinatörü Bülent Gürel l Haber Merkezi: Murat Hantaş l Dış Haberler: Mine Esen l Ekonomi: Şehriban Kıraç l Spor: Arif Kızılyalın l Gece: Ayça Bilgin Demir l Yurt Haberler: Selin Görgüner l Fotoğraf: Uğur Demir l Kültür Sanat: Emrah Kolukısa l Düzeltme: Mustafa Çolak Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 İzmir Reklam Tel: (0232) 441 12 20 0530 430 74 17 Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Aykut Küçükkaya, Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Orhan Bursalı, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur. l Muhasebe Müdürü: Günseli Özaltay l Satış Dağıtım Müdürü: Tunca Çinkaya Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 eposta: [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 eposta: [email protected] Yaygın süreli yayın Baskı: DPC Baskı Tesisleri Hoşdere Yolu 34850 Esenyurt/İstanbul Dağıtım: Demirören Dağıtım Satış Pazarlama Matbaacılık Ödeme Aracılık ve Tahsilat Sistemleri AŞ Esenyurt/İstanbul Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. İstanbul Ankara İzmir İmsak 05:21 05:07 05:32 NAMAZ VAKİTLERİ Güneş Öğle İkindi 06:46 13:02 16:25 06:31 12:47 16:10 06:54 13:10 16:33 Akşam 19:07 18:51 19:14 Yatsı 20:26 20:09 20:30 1789 Fransız devrimi, Avrupa’da monarşinin, teokrasinin ve feodalizmin yıkılma sürecini başlatmıştır. Monarşinin yerini yasama, yürütme, yargı arasında güçler ayrılığı ilkesi, teokrasinin yerini laiklik, feodalizmin yerini herkese mülkiyet hakkı almıştır. Karşıdevrimcilerin ve sahte devrimcilerin çabaları nedeniyle bu ilkelerin uygulanabilir hale gelmesi uzun bir süre aldığı gibi, devrim de bir anda ortaya çıkmamıştır. 14. yüzyıldan itibaren bilim, felsefe ve sanat alanında gerçekleşen radikal gelişmeler bu devrimin temelini oluşturmuştur. Kopernik, Galilei, Kepler, Newton gibi bilim insanlarının ve Bacon, Hobbes, Locke, Descartes, Spinoza, Leibniz, Hume, Rousseau, Kant gibi filozofların kuramları; Da Vinci, Rafael, Botticelli, Michelangelo gibi ressamların ve heykeltıraşların ve Dante, Shakespeare, Cervantes gibi edebiyatçıların eserleri, Avrupa’da sorgulayıcı, diyalektik, çoğulcu ve insancı bir or masıdır. Avrupa’nın Rönesans ve Ay dınlanma olarak bi linen dönemleri ya şadığı yüzyıllarda, Osmanlı İmparator luğu, Avrupa’da ta rihe karışmış olan Orta Çağ zihniyetini yaşatmaya devam Cumhuriyet’in ediyordu. Atatürk bunu kavradı ve Aydınlanma devrim geleceği lerini, kurduğu Türkiye Cumhuriyeti’nde yürürlüğe koydu. Saltanatın ve Hi tamın gelişmesine neden olmuştur. Böylece, Tanrı merkezci bir din fetişizminin ve dine indirgemeciliğin egemen olduğu Orta Çağ zihniyeti Avrupa’da son bulmuştur. Kurtuluş Savaşı’nın lideri ve Tür lafetin kaldırılması, Öğretim Birliği Yasası’nın ve Medeni Yasa’nın kabul edilmesi, bilimsel ve laik eğitim sisteminin kurulması, kadınların eğitim ve çalışma yaşamında etkin bir biçimde yer alması, kadınlara seçme ve seçilme kiye Cumhuriyeti’nin kurucusu hakkının verilmesi, laiklik ilkesinin Mustafa Kemal Atatürk’ün öncü Anayasa’da yer alması, toprak re lüğünde gerçekleşen devrim de, formu girişimleri gibi birçok devrim, 1789 Fransız devriminin Osmanlı bu sürecin parçasıdır. topraklarındaki gecikmiş bir yansı Ancak karşıdevrimciler ve sah te devrimciler, Türkiye’de de hiçbir zaman eksik olmadılar. Laiklik karşıtı İslamcı siyaset çizgisinde olanlar ve onların “liberal” işbirlikçileri, devrim sürecini etkisiz hale getirdiler. Devlet, bürokrasi, akademi, medya, sivil toplum örgütleri onların egemenliğine girdi. Türkiye, Aydınlanma devrimlerini daha da ileri bir noktaya götüreceğine, kapitalizmsosyalizm tartışmasına odaklanacağına, monarşik ve teokratik düzene geri dönme aşamasına geldi. Böylesine kritik bir zamanda, Türkiye Cumhuriyeti ile neredeyse yaşıt olan Cumhuriyet gazetesinde yeni bir dönem başlamaktadır. Bu dönem geleceğe umutla bakmamıza yol açmıştır. Bundan sonra, pazartesi ve perşembe günleri, Cumhuriyet okurlarıyla bu köşede birlikte olacağız. Gericiliğe, dinciliğe, adaletsizliğe, erdemsizliğe, dogmatizme ve despotizme karşı mücadelemiz, hiçbir güç odağından korkmadan, cesaretle, bu köşede de devam edecektir. Açlık grevine ‘tok karın’ reçetesi Bandırma 1 No’lu T Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan Ab DHKPC davasından hükümlü olan Abdurrahman Aziz Arslan, gaze durrahman Aziz Arslan, temize gönderdiği mek sohbet haklarının engellen tupta cezaevinde yaşa mesi başta olmak üzere birçok hak ihlalinin yaşanma SİBEL BAHÇETEPE dıkları hak ihlallerine dikkat çekerek açlık gre sı üzerine açlık grevine baş vine başlama nedenle ladıklarını ancak hak ihlallarinin rini örneklerle sıraladı. “Adalet artarak sürdüğünü yazdı. Arslan, Bakanlığı’nın 2007 yılında 4511 bir aydır Muharrem Çay ile bir no’lu genelge kapsamında tanı likte süresiz açlık grevinde ol mış olduğu haftalık 10 saatlik duklarını anımsatarak, “Açlık sohbet hakkı 12 Ocak 2017 yani grevine başlayanlara verilen vi hapishaneye gelişimizinden be tamin ilaçlarını 9 gün boyunca ri hiç uygulanmadı” diye yazan alamadık. 9. gün getirilen ilaç Arslan, “Sohbet hakkının böy ların üzerinde ise sabahakşam le bir kritere bağlı olmadığı ilgili bir tok yazılmış. Siz olsanız ne maddede açıktır. Bu hakkın kul yapardınız” diye sordu. landırılmaması tamamen keyfi bir durumdur” dedi. Psikolojik işkence Kitap ve yayın yasakları yanında temiz çamaşır yasağı bulunduğunu da aktaran Arslan şunları kaydetti: “Açlık grevine başlayanlara verilen vitamin ilaçlarını 9 gün boyunca alamadık. 9. gün getirilen ilaçların üzerinde ise sabahakşam bir tok yazılmış. Biz de kabul etmedik ilaçları. Açlık grevinde olduğumuz bilinmesine karşın yemek arabası mazgala getirilip yemekler kokutuluyor. Bunun adı psikolojik işkencedir. Bu nedenlerden dolayı kendi arkadaşlarımızın bulunduğu hapishaneye sevk edilmek için süresiz açlık grevindeyiz.” Zırhlı araç bir can daha aldı Şırnak’ın İdil ilçesine bağlı Aşağı Mahalle’deki evlerinin önünde oynarken, zırhlı polis aracı çarpması sonucu ağır yaralanan 5 yaşındaki Onur Ö. yaşam savaşını kaybetti. Kaza, 18 Aralık 2017 tarihinde İdil ilçesi Aşağı Mahalle’de meydana geldi. Zırhlı polis aracı, evinin önünde oynayan Onur Ö’ye çarptı. Batman Devlet Hastanesi’nde yaşam destek ünitesine bağlanan Onir Ö. taburcu edilerek yaşam savaşını evde vermeye başlamıştı. Onur Ö. dün sabah yaşamını yitirdi. l DHA Polisten Halkevi üyelerine darp Artvin Hopa’da 20 gün önce taksici İs hak Köse, tartıştığı iki kişi tarafından kurşunlanarak öldürüldü. Hopalı gençler önceki akşam Köse’nin öldürülmesini protesto etmek için eylem yaptı. Polis eylem yapan gençlere müdahale etti, 12 kişiyi darp ederek gözaltına aldı. Gözaltına alınanlar arasında Borçka Halkevi Şube Başkanı Temel Kılıç, Borçka Halkevi üyesi İsmail Kocaman ve Hopa Halkevi Yönetim Kurulu üyesi Yüksel Başar ile Hopa Halkevi üyesi Vahdettin Akbıyık da bulunuyor. Atakan Asılbay, gözaltına alınanların çoğunun eyleme katılmadığını, kiminin meydandan geçerken kiminin de çorba içtikten sonra meydanda yürürken gözaltına alındığını söyledi. Asılbay, Akbıyık’ın darp sonucu kolunun kırıldığını, Başar’ın da bir gözünün darp sonucu yaralanarak açılmayacak hale geldiğini söyledi. Sultanbeyli’de kardeşlik aşuresi CHP Sultanbeyli İlçe Başkanlığı tarafından Sultanbeyli Meydanı’nda binlerce yurttaşa aşure dağıttı. CHP Sultanbeyli İlçe Başkanı Murat Kantekin, aşurenin toplumsal kaynaşmaya vesile olduğunu belirterek, “Dağıttığımız binlerce aşure sadece yenilen bir gıda değil, yüz binlerce Sultanbeylili komşumuzun kardeşlik paylaşımıdır” dedi. Etkinlikte İlçe Müftüsü Hasan Erdoğan ve Hubyar Cemevi Dedesi Mustafa Özdemir de dua etti. l İSTANBUL/Cumhuriyet CUMOK’lar ‘Cumhuriyet’ dağıttı Kavaklıderem Derneği tarafından, Kuğulu Park’ta düzenlenen sonbahar etkinliğinde, gazetemizin okurları Cumhuriyet stantı açtı. Cumhuriyet Gazatesi Okurları Ankara Topluluğu (Ankara CUMOK) tarafından dün saat 12.00 ile 18.00 arasında açılan stantta, parktaki yurttaşların ilgisi yoğundu. Yapılan etkinlikte CUMOK üyeleri, 200 adet gazetemiz Cumhuriyet ve 150 adet ‘Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’ni dağıttı. l ANKARA/ Cumhuriyet KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1/ Doğu Karade 1 2 3 4 5 6 7 8 9 niz yöresine özgü, üzüm suyu ve mısır unuyla yapılan bir tür pelte. 2/ Mayalı hamurdan yapılan ve sac üzerinde 1 A RMUD İ Y E 2 RA L İ PAR İ 3 M PUL T İ N 4 U L US S AM İ 5 D İ L CAĞ S 6 İ P SAFAR İ 7 YATAĞAN Y 8 ER İM R LA 9 İ N İ S İ YAL pişirilen yufka. 3/ Ticaret mallarını saklamak için rıhtımda yapılan büyük depo... Bir organın beslenemeyerek körelmesi. 4/ “Melâli an lamayan nesle değiliz” (Ahmet Haşim)... Asya’da bir ırmak. 5/ Zorunlu gereksinme maddeleri için devletçe saptanan fiyat... Yemek. 6/ Boru sesi... İlaç. 7/ Zekâ geri liğinin ileri biçimi... İtici neden, güdü. 8/ Giysi yapılan bir tür pamuklu kumaş... Nağmeler, ezgiler. 9/ Kıvırcık salataya ya da karalahanaya verilen bir ad. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Bilgisini, başkalarını sıkacak şekilde gösterişle sunan kişiler için kullanılan sözcük. 2/ Bir sanat yapıtının ilk tas lağı... Çok sevilen kimse ya da şey. 3/ Çin’in başkenti... Verme, ödeme. 4/ Ya bancı... Türkiye’nin de üyesi olduğu bir örgüt. 5/ İnek sütünden yapılan sert bir peynir... Vietnam takviminde yılbaşı. 6/ İstek, arzu... Asaf Halet Çelebi’nin bir şiir kitabı... Bir nota. 7/ Bir tür iskambil oyunu... İslam hukukunda, bir erkeğin evlilik anında eşine verdiği mal ya da para. 8/ Muğla’nın bir ilçesi... Denk, eşit, eş. 9/ Kosova’nın başkenti. C MY B