Katalog

BULMACA 12 TASARIM: SERPİL ÜNAY Pazar 1 Temmuz 2018 BULMACA SEDAT YAŞAYAN SOLDAN SAĞA 1 Resimde gördüğünüz, “Sinema Sanatı”, “Ansiklopedik Sinema Sözlüğü”, “Türk Sineması Kronolojisi” gibi yapıtlarıyla Türkiye’de sinema kültürünün yerleşmesine katkıda bulunmuş sinema tarihçisi ve yazar... Tanzimat Dönemi’nde “trajedi, dram” anlamında kullanılan sözcük. 2 Dualar, yalvarmalar... Ermenistan’ın başkenti... Tiyatro sahnesinde olaylar canlandırılırken kullanılan eşyalar. 3 Mevlevi dervişlerinin kollarını iki yana açıp dönerek yaptıkları ayin... Kıbrıs’ta ıspanağa benzer bir ota verilen ad... Mezopotamya’da kurulmuş, ilkçağın en ünlü kentlerinden biri... Güney Afrika Cumhuriyeti’nin plaka imi. 4 Tanıtma, ortaya çıkarma, ileri sürme... Kulak yıkama aygıtı... Yedi Osmanlı saltanat sancağından birinin adı. 5 Uluslararası Çalışma Örgütü’nün kısa yazılışı... Vilayet... Eski Roma’da aşağı sınıf halkın ve balıkçıların giydiği bir çeşit palto... ABD’nin en eski haber ajansının kısa yazılışı. 6 Bir nota... İtalya’nın Floransa ken tindeki ünlü müze... Kırkpmar güreşlerini düzenlemeyi üstlenen kişiye verilen ad... Küçük akarsu. 7 Şarapları inceleyen bilim dalı... Bahar olarak kullanılan ve yağı çıkarılan keskin kokulu bir bitki... Japonya’da bir kent. 8 Çıkış yeri kolaylıkla bulunamayacak kadar karışık koridorları olan yapı... Ateşböceği gibi, ışık saçan organları bulunan canlı varlık. 9 Kömür ocaklarında açığa çıkan patlayıcı gaz... 19. yüzyılda Fransa ve İngiltere’de çok yaygın olan bir salon dansı... Bir nota... Kokulu ve uçucu sıvı. 10 Bir gıda maddesi... Bir incir’ türü... Mantık... “Yitik adreslere benzer ölüm / Yanık kokuları gibi” (Behçet Aysan)... Birini başkasına karşı kışkırtma.. 11 Yunanistan’ın plaka imi... Tanrı... İslamda, iyi işlerin karşılığında Bu haftaki bulmaca ödülü Fesat Paul Nizan Yordam Kitap 17 HAZİRAN 2018 17.06.2018 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde 1681 KAZANANLAR: Leyla İzci, ADANA, İbrahim Ormancı, Aslı Türegün, Aleyna Kopan, İZMİR, Kayhan Arsoy, Fikret Serficeli, yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında yapılan çekilişte Ali Mert’in Çöpten Kitap (Yordam Kitap) kitabını kazananlar: Sibel Fadıllıoğlu, Elif Er, İSTANBUL, 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Ali Çıtak, EDİRNE, Yener Toprak, 1 E DMUNDHU S S E R L T ANGU R Alper Küçük, Esma Bahar Mete, Aynur Uzer, Ali Necip Karabey, ANKARA, Mehmet İrem Himam, Cumhur Çiftçi, Fevzi Dişanlı, BALIKESİR, Cengiz Sümer, AMASYA, 2 P EOTA U S KURU AİD E KO 3 İ LK TEB ER G E RME Ç US 4K İ S RA B İ Ç İ MAY I N İ OB E 5UCA K LÜZ N İ NA K İ L D EN 6RE HAU S A L AR L OR TA TB 7O BU SEL İMİ LER İ ZA E Hüseyin Kabaz, SAMSUN, Selami 8 S PA PAL ET KOT T AMBUR Demirkan, BARTIN, Necdet Dizman, TEKİRDAĞ, Diclehan Sürücü, ESKİEHİR, Utku Kuru, KIRKLARELİ, Hakan Uğur, AYDIN 9 AL BOKA İ S Ğ HE RA RG 10 E R K E A T A KUM S A R I KUM 11 Y ANA İ S A KUV E YT RİP 12 Y E N K E N E F İ S AGU AKYA 13 A R POT NO HU S UM E T EL Not: Bulmaca yanıtlarını bundan 14 M O H E R TABUR TM böyle aycin@cumhuriyet.com.tr veya (0212) 343 72 64 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile 15 I T I R AS İNİ P İ 16 B O D U R C U K A S A K U 17 A M İ K E ZAN T RAK 18 H A V ABU ANO T K gönderilen yanıtlar ise aynı adrese 19 U N E F E M E R A E L A gönderilmeye devam edecek. 20 R İ S K K İ T M A R A L ahirette verilecek ödül... Osmanlı sarayında aynı kuşaktan ya da yaşıt olan saraylıların bir araya geldiklerinde konuşma izni istemek için kullandıkları terim. 12 Bencillik... Suat Taşer’in bir şiir kitabı... Güney Amerika’da yaşayan, devekuşuna benzer bir hayvan... Trabzon ilinde bir yayla. 13 Çıplak vücut resmi... Kenya’nın başkenti... Polonya’da, Nazilerin kurduğu en büyük toplama ve imha kampı. 14 Bir bağlaç... Peru’da, İnkalar tarafından kutsal sayılan bir ırmak. 15 Bilekleri dar ve beli bol büzgülü bir tür kadın şalvarı... Küçük mağara... Utanma duygusu. 16 Bir konudaki görüşü ve yapılması gereken uygulamayı bildiren yazı... Sevinç belirten bir ünlem... Hinduların kutsal kitabı. 17 İsveç İşçi Sendikası’nın simgesi... Eski Mısır’da güneş tanrısı... “Sarhoş oldum da / Seni hatırladım yine / Sol elim / elim” (Orhan Veli). 18 Öykülerin yanı sıra “Yalan”, “Gökdelen” gibi romanlarıyla da tanınmış yazarımız... Şaşma belirten bir ünlem. 19 “Göl sanırdık ne zaman dalsak gözlerine” (F. N. Çamlıbel)... Ayırıcı özellik... Pedallı küçük motosiklet. 20 Denizfilinin dişlerinden yapılan değerli bir tespih... Çok bükümlü iplikle dokunmuş bir tür ince kumaş... “Bozbaş” da denilen, et ve nohutla yapılan bir yemek. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1 “Züğürt Ağa”, “Selamsız Bandosu” gibi filmleriyle tanınmış sinema yönetmenimiz... Mimarlıkta, yağmur suyunun çatının dışına atılması için yapıya dik olarak düzenlenen kısa oluk. 2 Tasarlanabilen bütün üstün nitelikleri kendinde toplayan... Çerkeslerin ulusal destanı... Mora çalan koyu kırmızı renk... Karışık renkli. 3 Çıplak vücut görmekten duyulan korku... Satranca benzer bir strateji oyunu... Hallacı Mansur’u ölüme götüren, “Ben Tanrı’yım” anlamındaki tasavvuf terimi. 4 Adana’nın Yumurtalık ilçesinin eski adı... Eskiden, kökboya bitkisinden, bugün ise bireşim yoluyla elde edilen kırmızı boyarmadde... Muğla’nın Fethiye ilçesinde antik bir kent. 5 Bir cetvel türü... Bir nota... Hatay yöresinde içliköfteye verilen ad... Voltaire’in bir öyküsü... Meslek. 6 Çerkez mutfağına özgü, patatesle 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 İsim:......................................................................................................................................... Adres:...................................................................................................................................... ................................................................................................................................................. Tel:.......................................................................................................................................... yapılan bir tür mantı... Antalya’nın Akseki ilçesinde bir yayla... Mutlu olamamış kimse. 7 Bizans ayin düzeninde, kutsal çanağın içine konan suyun ısıtıldığı kap... İskoçya’da, dünyanın en ünlü deniz mağaralarından biri... İskambilde bir kâğıt... Değerli metallerin alaşım oranını gösteren ölçü. 8 Üzerine çivi çakılacak ayakkabı geçirilen kunduracı aracı... Bağışlama... uzaklık anlatmakta kullanılan söz... Frankfurt Okulu’nun geliştirdiği eleştirel kurama katkılarıyla tanınmış Alman düşünür... Sakarya iline özgü bir tür tatlı. 9 Kalite... Polonya halkından olan kimse... Bir gösterme sıfatı... “ yollarında meşalei kervan gibi / Erbabı aşk içinde nümâyansm ey gönül” (Kedim). 10 18641936 yılları arasında yaşayan ve dört kez başbakanlık yapan Yunan devlet adamı... Babanın kız kardeşi... Toplama, bir araya getirme. 11 Gösterişli çiçekler açan bir süs bitkisi... Etek uçlarına doğru dökümlü genişleyen ve üst üste kapanan etek türüne verilen ad. 12 Zihin... Yaklaşık on iki bin yıl önce Pasifik’e gömüldüğüne inanılan kıta... Anlamlı iz... Konya kentini oluşturan ilçelerden biri... İlaç... Çemberin çevresinin çapına oranını gösteren sayı. 13 Rus rnüziğindeki ulusalcı akımın önderi olan ünlü besteci... Kölelik, kulluk. 14 “Kimine bir vermez giyesi / Kiminin atına atlas çul eyler” (Yunus Emre)... Şebeke... Bir soru sözü... Metal bir paranın yüzündeki bütün kabartma ve resimlerden daha yüksek bir çıkıntı oluşturan çevre pervazı... Bayağı, sıradan. 15 Rüzgârı başa alıp yelkenli bir gemiye geri yol verme... Boyuna iki düşey düzlem arasında inşa edilmiş kemer parçası... Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün kısa yazılışı. 16 Eski zamanlardan kalmış olan... Doğanın neden olduğu yıkım... “Bir dokun bin işit kâsei fağfurdan” (Âli Efendi). 17 Çok değişik ve zengin bir hayvan yapısına sahip olan, bu nedenle Darwin’in “Evrim Kuramı” ile ilgili araştırmalarını orada yaptığı Büyük Okyanus’taki takımada. 18 Trabzon’un bir ilçesi... Uzun boyunlu ve kulpsuz küçük rakı sürahisi. 19 İran’da İmam Hüseyin’in çektiği acıları anlatan öykücülere verilen ad... Bir şeyden elde edilen yararlı sonuç. 20 Bir dokumayı oluşturan atkı ve çözgü ipliklerinin tümü... İsviçre, Almanya ve Avusturya arasında turistik bir göl. Dün yayımlanan bulmaca sayfası teknik bir nedenden ötürü geçen haftaki sayfayla aynı çıkmıştır. Okurlarımızdan özür dileriz. BRİÇ VOLKAN DENİZCİ vdenizci@gmail.com Gerçekçi ol olanaksızı iste! SATRANÇ GM SUAT ATALIK suata@hotmail.com Galibiyet Geçen Haftaki Problemin Çözümü İkili zonsuz ¦ AV3 ¦ A873 ¦A ¦ 109742 ¦ 1062 ¦ R62 ¦ RDV1098 ¦V Batı Pas Herkes Pas Kuzey 4Pik* Doğu 3Pik Pas Güney 4Karo 5Karo Ortağınız 1Pik açsa ancak zon forsingi oynamıyorsanız 2Karo diyebileceğiniz bir elle rakibin 3Pik açışına pas geçmeyi gururunuza yediremeyip 4Karo dediniz, ortak 4Pikle cuebid yapınca da kuyruğunuzu bacaklarınızın arasına kıstırıp 5Karo limanına sığındınız. Batı trefl Asını çıktı, ortak şlem kaçırmış olabileceğinizi söyleyerek elini yere açtı ve Batı kör Damı ile devam etti. Bir el verdiniz ve üç kaybınız daha var. 3SA çok rahatmış ama 3Pik açışından sonra söylemek zor. Neyse ki sanzatuda sadece dokuz el olduğundan 5Karoyu yaparsanız bir kaybınız olmayacak. Planınız nedir? Analiz ve çözüm: Bir pik, iki kör ve altı karo lövesi sayabiliyoruz, dolayısıyla iki ele daha ihtiyacımız var kontratımızı yapabilmek için. Doğuda yedi tane pik belli olduğundan bir rakip ancak iki rengi durdurur, dolayısıyla skuiz yapsak bile ancak bir löve çıkarabiliriz. Eliminasyon yapıp eli Doğuya versek pike yatar ama böyle de ancak bir löve kazanabiliriz. Oysa bizim iki löveye ihtiyacımız vardı. Dolayısıyla fazladan iki löve çıkarmak olanaksız gibi görünüyor. Fakat dağılım uygunsa bu iki oyunu birleştirerek her birinden birer löve kazanıp on bir löveye ulaşabiliriz. Bunun için Doğunun pik dışındaki kâğıtlarını temizlemeli ve pik 10’lu oynayıp bırakmalıyız. Doğu piki aldığında döneceği pik bize onuncu lövemizi getiriyor, bu basit bir eliminasyon ve yatırma oyunu. Ataktan bir el vermiştik, bir el de pikten bağışlayınca hesabı da düzeltmiş oluyoruz. [Sık rastlanan skuizlerin koşullarından biri kayıpları önceden vermektir. Örneğin biz bu elde 5Trefle oynuyoruz, on bir ele ihtiyacımız var; iki kaybı önceden vermeliyiz. Bu manevraya hesabı düzeltmek denir. Skuizin ayrıca üç koşulu daha vardır. Bunlar: İki renkte işe yarar kâğıtlar rakip terk ettiğinde löve olacak kâğıtlarki bunlara tehdit denir; sağlanan kâğıtların olduğu tarafa geçmeye yarayacak antre ve bir de sonraki el koşulu. (Tehditlerden biri sıkışacak rakibin üstündeki elde olmalıdır.)] Bu plana göre adım adım oynayalım: Körü yerden alalım ve bir trefle çakalım, karo Asla yere geçip bir trefle daha çakalım varsayalım Doğu üçüncüye uymasın ve kozları toplayalım. Bu arada antre koşulundan dolayı Doğunun körünün tek olması gerektiğini belirtelim. Yoksa pikle eli aldığında Doğu kör oynarsa antre yıkılır ve skuiz ölür. Eller ortaya çıktığına göre şu anki duruma bakalım: ¦ ¦ V109 ¦ ¦ RD ¦ AV3 ¦8 ¦ ¦ 109 ¦ 1062 ¦ R6 ¦V ¦ ¦ RDV987 ¦ ¦ ¦ Şimdi son kozu çekip yerden trefl atarız ve pik 10’luyu oynar salarız. Birini Doğunun ikisini bizim aldığımız üç tur pik oynandıktan sonra el yerdeyken yerde bir kör ve bir trefl, elde Rx kör kalmıştır. Batı iki rengi birden tutamaz. Tamam bu tempoda oynadık ama son durumda Batının trefli mi karoyu mu tuttuğunu nereden bileceğiz diye merak ediyorsanız sadece Rua ve Dam trefli takip edin, AV trefl çıkmıştı ilk elden eğer ikisi de çıkmamışsa kör oynayıp ele gelin, son körünüz sağdır. İşte savunmanın dağılımı: ¦ ¦ DV1094 ¦ 742 ¦ ARD83 ¦ RD98754 ¦5 ¦ 653 ¦ 65 Haftanın Problemi İmp DB zonda ¦ A87 ¦ A983 ¦ V104 ¦ A54 ¦ R63 ¦ DV104 ¦ AD95 ¦ R7 Batı Kuzey Doğu Güney Pas 1SA Pas 3SA Herkes Pas Batı trefl 6’lı atak ediyor, nasıl oynarsınız? İyi bir hafta sonu diliyoruz. Satranç çok ilerledi, amatörler bile eskiden olduğu gibi bariz hatalara düşmedikleri için bir oyun bile kazanmak çok zor hale geldi. Tez antitezi de beraberinde getireceğinden haliyle kaybetmekte zorlaştı. Fakat oyunumuzun amacı galip gelmek: WGM Jovana Rapport (2358)GM Suat Atalık (2512), Belgrad 2018, NeoGrünfeld 1.Af3 d5 2.g3 g6 3.Fg2 Fg7 4.d4 Af6 5.00 00 6.c4 (Reti açılışıyla başlayan oyun, NeoGrünfeld olarak adlandırılan g3’lü sistemlere geçti.) dc4 7.Aa3 c5 (7...Ac6 8.Ac4 Fe6 9.b3 Fd5 10.Fb2 a5 bana gençlik yıllarımdan beri iyi neticeler sağladıysa da artık pozisyonel olarak iyi gözükmüyor.7...c3 8.bc3 c5 ana varyant olmasına rağmen tercih meselesi.) 8.dc5 c3!? 9.Ab5! Aa6 10.Ac3 Ac5 11.Fe3 (VachierLagraveSo, Leuven (Blitz) 2018, partisnde oynanan 11.Ff4 Vb6!’ya izin verir.) Afe4 12.Ae4 Ae4 13.Fd4 Fd4 14.Vd4 Vd4 15.Ad4 Ad6 (Oyunun ilk kritik noktalarından biri. Siyah dengeyi korurken ufak da olsa kazanç şanslarını saklamak istiyor.15...Kd8?! 16.Kfd1 Ad6 17.Ab5 Fg4! 18.Ad6 Kd6 19.Kd6 ed6 20.Kc1 Kc8 21.Kc8 Fc8 kaybetmeyebilir ama Siyah mahkum durumda kalır.) 16.Kac1 Kd8 17.f4 Şf8 18.Kfd1?!Yenilik (Kale hamlesi ilerde c hattında yapılacak dubleyle tam bir tempo kaybedeceğinden KramnikWei Yi partisinde eski dünya şampiyonu 18.Şf2’yi tercih etmişti.18...Fg4! 19.h3 Fd7 20.e4 Ab5!=) Fg4! (h3 sürdürmenin yararları ilerde daha net olarak anlaşılacak.) 19.h3 Fd7 20.Kc7 Şe8 21.Kdc1 (21.Fb7? Ab7 22.Kb7 Fh3 Siyahların18. hamlesinin ardında yatan.) Kdc8! (Diğer Kale hamlesinden farklı olarak Siyah 22...Şd8 oynamak istiyor.) 22.Kc8 Kc8 23.Kc8 Fc8 24.Şf2 f6! (Bu oyundan bir hafta öncesi GM Damljanoviç’e hazırlanırken Siyahın bu tarz konumlarda f6 sonrası e5 sürmesinin hafif de olsa dengeyi bozabileceğini keşfetmiştim.) 25.g4 e5 26.fe5 fe5 27.Ac2 (27.Af3 Af7) Fe6 28.Ab4 (b3 tabii mümkün ama Beyaz hemen eşitlemek istiyor. Hafif taş değişimleri dolayısıyla konum keskinleşmeye başlıyor.) g5! (28...a5?! 29.Ad5 Fd5 30.Fd5 g5= taraflara giriş noktası tanımadığından henüz erken.) 29.b3 Şf7 30.Ad3 Şf6 31.Ac5 b5! 32.Ae4?! (Beyaz erler yüzünden Fil Finali tehlike ihtiva etmekte ama a)32.Ae6 Şe6 33.Şe3 (33. b4? e4! kayıptır.) b4 ve b) 32.a3 a5 33.b4 a4 34.Fc6 belirsiz olduğundan Beyaz en sağlam tercihe yöneldiğine inanıyor.) Ae4 33.Fe4 h6 34.Fc6 b4 35.Ff3? (Beyaz 35.e4!!= ile konumu tamamen kapamalıydı ama 35... h5 36.Şf3 h4 37.Fb5 Şe7 38.Şe3 Şd6 39.Fe2 Şc5 40.Ff1 a5 41.Fd3 a4 42.Fc2 Fc8 43.Fd3! ile Beyazın zugzwanga düşmeyeceğini tahayyül etmek zor.) Beyaz hâlâ 36.e4! ile konumu kapatabilir demek ki 35...e4!! (Zorunlu!) 36.Fe4 Şe5 37.Şe3 Fd7! 38.Fb7 a5 39.Fg2 Fe8 (Siyahın a5 mi yoksa h5 mi süreceği belli değil.39...a4 40.ba4 Fa4 41.Fe4 Fd7 42.Fc2=) 40.Şd2?! (Beyaz e geçerini kullanmak istiyor. Bu yanlış fikir kaybetmese de Vezir Kanadına dalan rakip Şaha karşın beraberliği bir çırpıda görmek zor: 40.Fe4 h5 41.gh5 Fh5 42.Fd3 Fe8 43.Şf3 Fd7 44.Şg3 Şd4 45.h4! gh4 46.Şh4 Şc3 47.Şg5 Şb2 48.e4 Şa2 49.Fc4=) Şf4 41.e3? (41. Ff3 Şg3 42.Şd3 Şh3 43.e4 Şg3 44.Şe3 Fd7(44...h5 45.gh5 g4 46.Fg4!=) 45.e5!=) Şg3 42.Fe4 (42.Ff1 Fc6e4) Fb5! (42...Şh3?? 43.Ff5=) 43.Fd3 Fd3! (43...Fc6 44.Ff5 Fg2 45.Şd3 Fh3 46.e4 Fg4 47.Fg4 Şg4 48.Şd4! oyuna dönüşür.) 44.Şd3 Şh3 45.e4 Şg4 46.Şd4! h5! (46...Şh5? 47.Şd5! (47.Şe5?? g4 48.Şf4 g3! 49.Şg3 Şg5 dış geçerle kazanır.) g4 48.e5=Beyaza oyundakinden daha iyi bir Vezir Finali tanır.) 47.e5 Şf5 48.Şd5 h4 49.e6 h3 50.e7 h2 51.e8V h1V 52.Şc5 Vb7! 53.Vh5! (Modern satrancın en büyük handikaplarından biri böylesine zor bir finali artırmalı da olsa 1 dakikayla oynamak zorunda kalmak.) Ve7? (53...Vd7 54.Şb6 Vd5! daha doğruydu.) 54.Şb5 Ve5 55.Şa4 Vc5 (55...Vd5!?) 56.Vf3 Şe6 57.Vh5? (Beyaz Siyah Şahı vezir kanadına sokmamaya çalışıyor ama aslında tehlike diğer kanatta.57.Va8! Şe5 58.Vb8 Şd4 59.Vg3 Ve5 60.Vg4 Şc3 61.Vf3 Şb2 62.Vg2 Şa1 63.Vh1 Şa2 64.Vb1! Şb1 pat! Beyazın elindeki silahların en önemlisidir.) Vezir Finallerinde hatırlanması gereken en önemli hususlardan biri materyal fazla olan tarafın kesişme noktalarını artırması açısından diğer Şahın üzerine kendi Şahıyla gitmesinin doğru stratejilerin başında geldiği.) 57...Şd6! 58.Vh8 Şc7 59.Vg8 Şb7 60.Vh8! g4?! (55.hamlede tereddütte kaldığım gibi g8 karesini denetleyen 60...Vd5! daha doğruydu.) 61.Vg8 Vf5! 62.Vg7 Şc8 63.Vg8 Şd7 64.Vg7 Şd8 65.Vg8 Şd7 66.Vg7 Şd6 67.Vh6 Şc7 68.Vg7?? (68. Vh2 Şd7 69.Vb8 Vc2 70.Vb7 Şd6 71.Vb8 Vc7 ve 72...Şc6b6 engellenemez.) Vd7! 01 C MY B