Katalog

Cumartesi 8 Aralık 2018 10 İdeoloji eski teknoloji yeni hafta sonu TASARIM: İLKNUR FİLİZ Başparmağınızla işaretparmağınızın birleştiği yerde, derinizin altına yerleştirilen, pirinç tanesi büyüklüğün de bir mikrodevre, bir el sallayışınızla, so kak kapınızı, arabanızın kilidini açmanı za, işyerinize turnikesiz gir menize olanak tanıyor. Ay rıca, tıbbi verileriniz de bu mikrodevrenin içinde tutu luyor; sağlık sorunlarınızda tıbbi ekibin size kolaylıkla DENİZ ÜLKÜTEKİN müdahale edebilmesi için... Söz konusu mikrodevre ge lecekten olası bir senaryo değil, geçen ay Britanya’nın en büyük işçi birliği olan İşçi Sendikaları Kongresi’nin (TUC) gündem maddeleri içinde en çok tartışılan gündem maddelerindendi. Britanya merkezli şirketlerin güven lik önlemi olarak çalışanlarına mikrodev re yerleştirme olasılığı üzerine gösterilen tepkiye, katılan bir diğer kuruluş ise Bri tanya Sanayi Konfederasyonu’ydu (CBI). 190 bin civarında işyerinin bağlı olduğu işveren örgütünü, TUC ile ağız birliği yap maya iten sebep, gündemi fazlasıyla iş gal eden sarı yeleklilerin gerisinde kalsa da uzun vadede, geleneksel emekserma ye ilişkilerini (çatışkılarını) çok daha fark lı bir noktaya taşıyacak gibi görünüyor. Pirinç büyüklüğünde bir mikrodevre ortalığı karıştırdı. Sermayeemek çatışmaları rafa kalktı, ütopyalar ve distopyalar birbirine girdi. Kapitalizme yönelik robotlaştırma teorileri Sovyetler’in biyomekanik yaklaşımlarına dönüştü Çalışanlar, ellerine yerleştirilen mikrodevreleri okutarak işyerlerindeki makinelerden su alıyor. Her yerde kontrol Konunun öznesi olan olay, Bioteq isim kıldığında gelen ilk tepki li firmanın Britanya genelinde çalışanla Mikrodevreler işaret ve lerin emeksermaye oda ra halihazırda, 150 mikrodevre işlemi ger başparmakların birleşti ğında olması oldukça ma çekleştirmiş olmasıydı. Çalışma hakla ği yere yerleştiriliyor. nidar. Çünkü, basit anla rı açısından konuyu ele alan TUC ve bağ mıyla insan üzerine elekt lı sendikalar, işverenlerin, bu ve benze ronik aksam entegre et ri yeni teknolojileri, çalışanlarını en ufak meye yönelik çalışmalar, detaylara kadar (micromanagement) yö siyasiideolojik anlamda netmek için bir fırsat olarak gördükleri farklı kutupların birbiri ne yönelik endişelerini dile getirdi. Bu du ne geçmesine sebep ola rumun sırf işyerinde değil, zamanla ev ha biliyor. Tüm yaşamınızı yatında da bir kontrol aracı haline gelece bir sabit diske kaydedip, ğine yönelik karamsar gelecek senaryola farklı bedenlerde sonsu rı üretildi. İnsan bedeni odaklı teknolojile za kadar yaşadığınız, sağ rin (android), gelişim hızı ve gelişmiş ül lık sorunları, açlık sıkın kelerde, her alandaki yönetici sınıfın kont tılarının geçmişte kaldığı rol mekanizmasını güçlendirme isteği/ih bir gelecek hayali ile, tüm tiyacının günden güne artışı göz önüne insanların gözetim altın alındığında “ihtimal dışı” olarak değerlendirilemeyecek olan bu senaryolar, sanayi devriminden itibaren en köklü mavi yakalı geleneğe sahip olan, Britanya işçi sınıfı özelinde başka bir sorunu ortaya çıkarıyordu. İş dışı zamanlarda kendi özel alanına en çok sahip çıkan (düzenli olarak iş çıkışı bara, hafta sonu futbol maçına gitmek gibi) ve gelenekselleştiren sınıf olan topluluğu CBI, sektör temsilcilerinin, daha acil sorunlara ve iş sahalarını çalışanlar için daha çekici hale getirmeye odaklanması gerektiği yönünde görüş bildirirken, aslında çalışan sözcülerinden gelen yakın gelecekte, çalışanların, bu mikrodevreleri takmaya zorlanabileceği yönündeki endişeyi de üstü kapalı olarak paylaşıyordu. da tutulduğu, gücü elinde tutan otoritenin iradesi dışında bir irade gösteremediğiniz, fikirleri size elektronik devreler yoluyla enjekte edildiği, kimliksiz bir gelecek kâbusu arasında, aslında pek de fark yok. Teknolojinin gelebileceği seviye, artık “robotlar insanları yönetecek” öngörüsünden, insanların robotlaşması fikrine doğru evriliyor. Bu fikirler Britanyalı mavi yakalılar, alışkanlıklarının bir kısmını 20. yüzyılın sonlarında bü Gelecek çok yakın de insanlığın önüne yeni soruları getiriyor. Açlık, sefalet ve eşitsizliğin olmadığı yüyen hizmet sektörüne de kısmen aktar Bioteq isimli firmanın mikrodevre hiz dünya ütopyasının, robotlaşmış insan be mayı başarmışlardı. Dolayısıyla, İngiltere metine talebi olan sektörler bugünlerde deni modellemesi içinde ele alıp, 19. yüz başta olmak üzere tüm Britanya’da iş dışı (tahmin edilebileceği üzere) yüksek gü yıl sosyalist veya kapitalist argümanlarıy zaman, sanayi devriminin ilk yıllarından venlik ihtiyacı olan finans ve mühendislik la bir daha okumak oldukça mantıklı. Üre itibaren oluşturulan banliyö semtlerinde, firmaları. İnsan vücuduna mikrodevre yer timtüketim zincirinde, genel tasarımdan, patronların ve birim müdürlerinin erişi leştiren bir başka firma ise İsveç merkez kişiselleştirilmiş algı gruplarına giden yol, mi dışındaki bir yaşam kültürünü ortaya li Biohax. Şirketin bugünlerde, binlerce ça 20. yüzyılın tüketim biçimlerinde, siya çıkarıyordu. Avrupa ve dünyanın geri ka lışanı olan bir İngiliz şirketiyle çalışanlara si yönetim kalıplarının bir parçası olarak lanına “gettolaşma” kavramı eşliğinde ya mikrodevre yerleştirilmesi hakkında gö ele alınsa da, bugün gelinen noktada ta yılan bu kültür, yakın geçmişte ortaya çı rüşmeler yaptığı iddia ediliyor. Biohax’ten mamen kişiye özel üretim yaklaşımlarının kan yeni kentsel dönüşüm ve soylulaştır yapılan açıklamada her bir mikrodevre öne çıkıyor olması bizi siyasetin de öte ma politikalarıyla sosyoekonomik sınır nin maliyetinin 150 pound olduğu belirti sinde bir yaşam biçimine bakışa zorluyor. ları belirsiz bir hal aldı. Tıpkı dünya üze lirken, teknolojinin henüz! yüksek maliye Önce yaşayacağımız evi, sonra kıyafetleri rindeki büyük şehirlerin giderek büyüyen ti olması sistemin yaygınlaşması için bir mizi seçebilir hale geldik, saçımızı, yüzü ekonomilerinin, şehir ve çeperleri özelin süre daha beklenilmesi gerektiğini göste müzü bedenimizi dışsal müdahalelerle şe deki mavi yakabeyaz yaka ayrımını belir riyor. Ancak konu hakkında görüş belirten killendirdik. İnternet ile zihnimizi kollek siz hale getirmesi gibi. her kesimin ortaklaştığı nokta, geleceğin o tif veri akışının bir parçası haline getir Bu belirsizlik, kökleri, yine Britanya top kadar da uzak olmadığı. dik ve artık bedenimizin parçalarını hatta raklarında, Magna Carta’da olan emekser Bu noktada sorulması gereken asıl soru muhtemelen tamamen kendi modelleye maye ayrışmasının da aynı belirsizlik için ise geleceğin, insanlık için bir distopya mı bileceğimiz yeni bir beden seçme şansına de benzer bir söylem ortaya çıkarmasına yoksa ütopya mı yaratacağı. Bu açıdan ba sahip olacağız. Yeni yaşam yeni hafızasebep oldu. Krallığın büyük sermayedar Bu ve benzeri gelecek teorileri, bugün popüler kültürde, dizi, müzik ya da kitap olarak karşımıza çıkarken kökenleri hakkında pek az bağlayıcı bilgi barındırıyorlar. Bunun sebebi, tasvir edilen yeni yaşam biçimi ile günümüz ve ardında kalan arasında kolektif zihinlerde olabildiğince az iz bırakmak olabilir mi? Oysa SSCB rejiminde biyomekanik beden hareketleriyle oluşturduğu oyunculuk teknikleriyle, sırf sanat dünyasına değil, bugün android beden teknolojilerine dahi ilham veren Vsevolod Meyerhold’un yaklaşımı ideolojinin teknoloji üzerindeki baskınlığını ortaya koyma açısından iyi bir örnek. Sovyet rejiminin azılı savunucusu olan Meyerhold, aristokrasinin etkinliği olarak görülen tiyatroya getirmek istediği yeni sınıfsal yaklaşım için işçilerin ritmik hareketlerinden ilham almıştı. Balenin akışkanlığına karşı işçi sınıfının katı bedensel tavrını ortaya koyan ve biyomekanik beden tekniğini oyunculuğuna adapte eden Meyerhold, bu yönüyle günümüzdeki android beden çalışmalarının öncüllerine de ilham veriyordu. Çalışmalar geliştikçe söz konusu teknolojiler de daha akışkan ve fluxus tarzı yaklaşımları incelemeye başlayacak ve rastlantılaştırılmış, doğal görünümlü simülasyonlara yönelecekti. Günümüzde bu teknolojiler o kadar gelişti ki, artık “gerçekten daha gerçek olduğunu bile iddia edebilen ürünler görebiliyoruz. Meyerhold’a ne mi oldu? Yaptığı eleştirel çıkışların ardından, hayranı olduğu ve bedensel gündeliklerini sanatsal bir yaklaşım olarak yücelttiği rejim tarafından idama mahkum edilerek 1940’ta öldürülecekti. Bugün sol (liberalleşmiş) jargonda eleştiri oklarına hedef olan tek tipçi ve tekrara dayanan yaklaşımın sanat alanındaki yansıması olan biyomekanik beden çalışmaları ise aynı çevreler tarafından yüceltilen bir fenomen olarak değerini koruyor. Grev üstüne grev Ryanair pilotları, yaklaşık bir yıldır çalışma koşullarının ve ücretlerin iyileştirilmesi için bir dizi greve çıktı. Bu yaz İspanya, Belçika, Portekiz ve İtalya’da kabin görevlileri greve gitmiş, şirketin 100 bin yolcuyu etkileyen 600 uçuşu iptal edilmişti. Şirket, 37 ülkede 86 havaalanında faaliyet gösteriyor ve 130 milyon civarında yolcu taşıyor. Yılın en kötü patron Oscar’ı Bu yılın en kötü patronu, çalışanları sömüren, düşük ücretli bir iş modelini inşa eden, bu yıl bir dizi yürüyüş, protesto ve greve neden olan biri; Ryanair’in yöneticisi Michael O’Leary seçildi. Dünyanın bütün işçileri; 207 milyon güvenliğe katkıda bulunmadıkları bir çalışma biçimi olan işçiyi temsil eden “Uberleşme” yi kabul Uluslararası Sendikalar etmeyecek.’ Konfederasyonu (ITUC) 132 ülkeden OLCAY BÜYÜKTAŞ Utanç listesi, sendika düşmanlığı, asgari ücret 1200’den fazla delege altında ödeme yapma, ile Kopenhag’da 27 Aralık’ta vergi kaçakçılığı, yolsuzluk, iki önemli seçim için toplandı. işçi sömürüsü, insan İlki, ITUC’nın yeni yönetimini hakları ihlalleri ve çevresel belirlemek için. İkincisi ise yıkımı kapsayan kurumsal dünyanın en kötü patronunu suiistimalleri dikkate alınarak seçmek için. İşçiler, hazırlanıyor. İşçi haklarını kongrenin başladığı günden korumak ve şirketlerin itibaren 6 Aralık akşamına açgözlülüğünü sona erdirmek kadar en kötü patronu seçmek için kuralların değişmesi üzere oy kullandı. gerekiyor. ITUC Genel Sekreteri Sharan Burrow, yarışmayı, “Kötü sicile sahip çok sayıda üst yöneticiyi (CEO) yakından inceledik. Küresel etkiye sahip şirketlerden on yöneticiyi finalist olarak seçtik. İşçi haklarının gasp eden ve çalışanların hak arayışlarını engelleyen 10 patronun arasından en kötüsünü seçeceğiz” şeklinde anlattı. Dünyanın en kötü patronu için ilk yarışma 2014’te Berlin’deki ITUC Dünya Kongresi sırasında yapılmış, Amazon’un şefi Jeff Bezos en kötü patron seçilmişti. Michael O’Leary Hepsi erkek! İşçi düşmanı En kötü patronlar listesinde; Amazon’dan Jeff Bezos, Bolleore’den Vincent Bolloré, Glencore’den Ivan Glasenberg, Uber’den Dara Khosrowshahi, Samsung’dan Lee Kunhee, Walmart’tan Doug McMillon, Ryanair’den Michael O’Leary, Deliveroo’dan Will Shu, Marriott International’dan Arne Sorenson ve Weinstein ve Miramax’tan Harvey Weinstein yer aldı. Listede altı Amerikalı’nın varlığı dikkat çekti. Hepsi milyarderler listesinde. Patronlardan dördü 2014’teki listede de vardı. Ve tesadüfe bakın ki hepsi erkekti! Kuralları değiştirin Dört yıl önce bankacılar en büyük kurumsal suiistimallerle dikkat çekmişti. Bu yılki en kötü patron listesine Amazon, Uber ve Deliveroo gibi platform işletmeleri dikkat çekti. Dijitalleşme daha da hız kazanacak gibi görünüyor ancak, hükümetlerin işçi haklarını ve kamu yararını korumak için düzenlemeler yapması gerekiyor. İşçiler diyor ki, ‘İşçiler ve onların sendikaları, işverenlerin hiçbir sorumluluk almadıkları, vergi ödemedikleri ve sosyal Michael O’Leary, uzun süre şirkette sendika olmaması için türlü çeşitli oyunlar oynayan, ‘cehennem donarsa, sendika da gelir’ düşüncesinde bir yönetici. Sharan Burrow, “Şirketini, çalışanları sömüren, düşük ücretli bir iş modelini inşa eden bir adam. Kimi esnekliğin başarısının anahtarı olduğunu söylüyor. Aslında bu haksız uygulamaları ile sendika kurmak için işçileri ateşleyen bir adam. Bu yıl tarihindeki en büyük yürüyüşlerle karşılaşan bir adam... ” tanımlamasını yapıyor. Seçim sonucu ile ilgili Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (ITF) Genel Sekreteri Stephen Cotton, “Michael O’Leary’nin dünyadaki 2018 En Kötü Patronu olarak adlandırılması sürpriz değil. Ryanair’in başlangıcından beri haksız istihdam uygulamalarını teşvik ediyor. Avrupa’da dokuz grev oldu. İnsanlar işyerinde haysiyet istiyor’ diyor. Ryanair bir yıl önce sendikaları tanımayı kabul etti. Bu ödülle, küresel sendikal hareket, Michael O’Leary’ye bir mesaj gönderiyor: İşçilerin işyerinde onurlu, öz saygı, sağlık ve güvenlik sahibi olmasını sağlamaya çalışıyoruz. C MY B