Katalog

KULTUR Pazar 25 Kasım 2018 kultur@cumhuriyet.com.tr 5. Anadolu Tiyatro Ödül Töreni, yarın Şişli’de gerçekleşecek Tiyatro Gazetesi 5. Anadolu Tiyatro Ödülleri yarın akşam saat 19.30’da Şişli Belediyesi Cemil Candaş Kent Kültür Merkezi’nde gerçekleşecek törenle sahiplerine sunulacak. Yaşam Boyu Başarı Ödülleri bu yıl tüm kategorilerde kadınlara verildi. Gazete miz yazarı Zeynep Oral, duayen tiyatrocular Gülriz Sururi, Ayşen Gruda ve Suna Keskin ödüllerin sahibi oldu. Anadolu Tiyatro Günleri bu yıl 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü kapsamında düzenleniyor. EDİTÖR: ORHUN ATMIŞ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 19 Yaşasın tiyatro büyüsü!22. İstanbul Tiyatro Festivali’nden izlenimler... ‘Gece Sempozyumu’ FESTİVALDE BUGÜN İyi ki sanat var. İyi ki Tiyatro var... İyi ki İstanbul Tiyatro Festivali var... Günlerdir böyle sayıklıyorum kendi kendime. Festivalde şimdilik 3 oyun izledim... Oyun Atölyesi’nden “Kral Lear”; Yunanistan’dan “Amor”; Rusya’dan “Hamlet / Kolaj”. Üçünden de aynı duygularla çıktım. İyi ki tiyatro var, beni yeryüzünün pisliğinden, alçaklığından, hoyratlığından ve baskıdan uzaklaştırıyor. İyi ki var, düşünmemi, gülümsememi, tartışmamı, sorgulamamı sağlıyor. İyi ki var, aldatılmamı, inekleşmemi önlüyor... Hamlet ve adalet duygusu “Hamlet / Kolaj” bir mucizeydi. Tiyatro performans tarihine şimdiden altın harflerle kazılmış bir mucize... Dikkat: Bu Shakespeare’in “Hamlet”i değil. Bu, Shakespeare’in ölümsüz eserine dayanarak, bir tiyatro büyücüsünün Kanadalı usta Robert Lepage’ın uyarladığı ve sahnelediği “Hamlet/ Kolaj”... Adı üstünde “kolaj”. Kesmiş, biçmiş iki buçuk saate indirgeyip, Hamlet’in bilincine, Hamlet’in adalet duygusuna odaklanmış. Başka bir deyişle: Bir oyuncunun Hamlet’e ve çevresindekilere bakışı... O oyuncu Rusların ünlü aktörü Evgeny Miranov’du. Tek başına, bir yardımcıyla, hem Hamlet rolünü oynuyor, hem de 11 başka karakteri... Canlandırmıyor, “oynuyor”! Sahnede asılı duran bir yanı açık dev bir küpün içi ne /üstüne/yanlarına yansıyan video görüntüleriyle saray, yatak odası, akıl hastanesi, kırlar, göller, istihbarat merkezine dönüşen sahne tasarımı (Carl Fillion), çağrışım bombardımanına çok açık: Stalin’in Gulag adalarından, uzay yoluna... İnsanı ağlatacak denli etkileyici sahneler vardı: Evrende boş bir ceviz kabuğu gibi yuvarlanan dünyamızda Hamlet’lerin yalnızlığını hissettiren sahneler... Yıldızlarla donalı dev sahnede, dönüp duran yerkürenin (o küpün) tepesinde minicik kalan Hamlet’in sözleri içimi hiç bu kadar acıtmamıştı... “Kim dayanabilir, zamanın kırbacına / Zorbanın kahrına, gururunun çiğnenmesine / Sevgisinin kepaze edilmesine... / Kanunların bu kadar yavaş / Yüzsüzlüğün bu kadar çabuk yürümesine / Kötülere kul olmasına iyi insanın...” Ofelia’nın suda boğulması; Polonius’un “Emniyet Müdürlüğü”; Kraliçe Gertrude’un “Star” tavırları; Leartes’le (gölgesiyle) düello... Çok akıllıca bir kolaj, üstün teknik, ustalıklı uygulama... Bir an olsun aksamayan büyülü bir şölen... Soluk almadan izledim. 2 gece de Zorlu’nun Büyük Salonu tıklım tıklımdı. Oyun bitiminde dakikalarca ayakta alkışlandı. Selama siyahlar içinde 1520 kişi çıkınca anladık ki o mükemmel tekniğin gerisinde müthiş bir in (Solda) Hamlet / Kolaj: Ofelia’nın suda boğulma sahnesi. (Üstte) Amor. san gücü vardı. ‘Amor’ ya da ‘Aşkınız Kaça’ İstanbul izleyicisi usta tiyatro insanı Terzopoulos’un yabancısı değil. Festivalin müdavimlerinden. Onunki bu kez çılgın bir işti. Bir yanda aşağıdan ve yukarıdan uzanan, içine kadın oyuncunun yerleştirildiği dev boruyu saymazsak bomboş bir sahne... O boşlukta, boruya / kadına bakan bir erkek oyuncu. Kadın (Aglaia Pappa), Erkek (muhteşem Antonis Myriagkos). İkisi yüz yüze. Hep erkek konuşuyor. Sadece sayılar söylüyor. Yüzler, binler, milyonlar. Arada “dolar, Avro”... Arada “indi, çıktı, yok mu yükselten, satıyorum satttım” sözcükleri. Kadından tek replik “indir, çıkar”... “Dudaklarımı da sat, bacaklarımı da... vb.” Anladınız: Bir mezat, açık artırma... Ve tam 55 dakika erkek hesap kitap yaparak, borsa dalgalanmalarını yansıtarak, küresel krizi izleyerek, sık sık çıldırarak, şehvetle satış yapıyor. Oyuncu sesini ve bedenini adeta bir müzik aleti gibi kullanıyordu! Duyguları, anıları, beden parçalarını satarken, oyuncu resmen sayıları oynadı! Terzopulos’un dehası, iki oyuncunun yorumları izleyiciyi şaşkına çevirdi. Bence acayip politik bir oyundu! Yönetmenin bir sonraki “Alarme” oyunu 282930 Kasım’da. O daha da çılgınmış! Kaçmaz!) Güncel ‘Kral Lear’ Önce şunu vurgulamalıyım: Oyun Atölyesi’nin sunduğu “Kral Lear”, Haluk Bilginer’in çevirisiyle (ve de kimi uyarlamalarıyla) çok dinamik ve belki de ülke koşulları nedeniyle sık sık güncel durumları çağrıştıran bir oyun olmuş. Muharrem Özcan’ın sahneye koyuşu bu dinamizmi, daha da körüklüyor. Sonuç olarak genç, taze, hızla ilerleyen, dramı hafif, eleştirisi ağır bir “Kral Lear” çıkmış ortaya. (Bugüne dek izlediğim onlarca Kral Lear arasında, herhalde bu en çok gülümsediğimdi.) Tüm oyunun iktidar güç ilişkine odaklanması; iktidarmağdur ilişkisini ön plana çıkarması, oyunun hızı ve Haluk Bilginer’in Lear yorumu insanı avucunun içine alıyor. Ancak “keşke savaş/düello sahneleri farklı ele alınsa” demekten kendimi alamadım. İyi ki tiyatro var! İktidar vahşetinden paçayı sıyıranlar, tutuklanmayanlar, gözaltına alınmayanlar, bol bol tiyatroya gidin! ‘Yeni Sesler’ hız kesmiyor Pera Müzesi, “Yeni Sesler” başlıklı müzik projesi kapsamında besteci, fagot sanatçısı ve yönetmen Burak Özdemir ve Musica Sequenza konserine ev sahipliği yapacak. Konser, 30 Kasım saat 20.00’da Pera Müzesi Oditoryumu’nda gerçekleşecek. Projedeki eser, 18. yüzyıl enstrümanları ile canlı elektronik enstrümanları bir araya getiriyor; surround ses efektleri ile zenginleştirilmiş, etkileyici bir tecrübe sunuyor. l Kültür Servisi Eskişehir’de emeğe saygı Anadolu Üniversitesi Sinema Televizyon Bölümü Öğretim Üyesi ve 20. Eskişehir Uluslararası Film Festivali Yönetmeni Doç. Dr. Serhat Serter, bu yıl kısa filmlere de telif ücreti ödeyerek emeğe saygı anlamında önemli bir adım attıklarını söyledi. Serter, festivalin bir devlet üniversitesinin sürdürdüğü ender festivallerinden olduğunu belirtti. l AA ‘Amaç kadınlara cesaret vermek’ “Yapabilirsin” belgeselinin ilk halk gösterimi, Caddebostan Kültür Merkezi’nde yüzlerce İstanbullunun katılımıyla gerçekleşti. Belgeselin yönetmeni, gazeteci yazar Tuluhan Tekelioğlu, “Bu belgeselde cesur kadınların hikâyelerine odaklandık. Amacımız, aynı cesareti herkese bulaştırmak” dedi. l AA Arzık’ın ‘Gerçek hikâyesi’ Sanatçı İlgen Arzık’ın, ilk kişisel sergisi “Gerçek Bir Hikâye” 1 Aralık’a kadar Bozlu Art Project’te ziyaret edilebiliyor. Arzık, soyut dışavurumcu ve gerçeküstücü bir anlayışı buluşturduğu siyahbeyaz ağırlıklı yapıtlarında, çeşitli bilgi ve imaj kaynaklarını kendine çıkış noktası alıyor; dijital kültürün hegemonyası altındaki günümüz dünyasında, görüntü ve anlatının kendini türetebilme ve kalıcılık imkânlarını araştırıyor. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü çıkışlı Arzık, deneysel bir tavırla fotoğraf sanatının taşıdığı geleneksel karanlık oda baskı tekniklerini, ressamlığının da getirdiği alternatif üslup ile harmanlıyor. l Kültür Servisi Osmanlı’dan hiciv portreleri Bürokrat Franko’nun karikatürleri Zülfü Livaneli Kültür Merkezi’nde İDSO’dan görkemli konser İBB Cemal Reşit Rey Konser Salonu 20182019 konser sezonunda Cemal Reşit Rey’in kurucusu olduğu İstanbul Devlet Senfo ni Orkestrası’na (İDSO) kapılarını açtı. Sezon boyunca İDSO’yu dünyaca ünlü 7 büyük şef yönete cek. İlk konseri önceki akşam Berlin Senfoni Orkestrası’nın daimi şefi Lior Shambadal yönetti. Konserin solisti keman yıldızı Pelin Halkacı Akın’dı. Konser öncesinde ise İDSO Müdürü Bülent Evcil orkestra ve sanatseverlerin duygularını ifade eden teşekkür plaketini CRR Genel Sanat Yönetmeni Aslan Özdemir’e sundu. l Kültür Servisi Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED), Ömer M. Koç Koleksiyonu’nda yer alan 19. yüzyıl Osmanlı bürokratı, hariciyeci, mutasarrıf, cemiyet adamı ve karikatürist Yusuf Franko Kusa Bey’e ait karikatürleri Ankaralılarla buluşturdu. “Yusuf Franko’nun İnsanları: Bir Osmanlı Bürokratının Karikatürleri” sergisi, 25 Ocak 2019 tarihine kadar Çankaya Belediyesi Zülfü Livaneli Kültür Merkezi’nde ziyarete açık olacak. Karikatürlerde, 19. yüzyıl sonu diplomatları, yüksek cemiyet mensupları, Osmanlı paşaları, levantenleri ve sanatçılarının hiciv yüklü portreleri bulunuyor. 22. İstanbul Tiyatro Festivali'nde bugünün programı: n “Artık Bir Davan Var”, metin ve yönetenler: Cüneyt Yalaz, İlker Yasin Keskin, mekân: Yunus Emre Kültür Merkezi Müşfik Kenter Sahnesi, saat: 18.30 (90’). n “Gece Sempozyumu”, yöneten: Mesut Arslan, mekân: Zorlu PSM, saat: 21.00 (80’). Levent Ülgen’in anlamlı gecesi TAKSAV’ın düzenlediği 23. Uluslarara sı Ankara Ti yatro Festi vali, Çankaya Belediyesi’nin ev sahipliğinde Çağdaş Sanatlar Merkezi’nde Ülgen Kaya ki açılış programıyla başladı. Festival 10 gün sürecek. Bu yılki Onur Ödülü’nün sahi bi Ankaralı tiyatro sanatçısı Levent Ül gen olurken, Şevket Çoruh da Emek Ödülü’ne layık görüldü. Kısa bir konuş ma ile izleyicilere teşekkür eden Ülgen, “Tiyatroya beni doğru bir insan yapa cak umuduyla, inancıyla bağlanmıştım ve bugün bu ödül bana doğru yolda ol duğumu gösteriyor” dedi. Çankaya Be lediyesi Başkan Yardımcısı Nafiz Kaya da festivalin anlam ve önemini dile ge tirerek TAKSAV’a çalışmalarından dola yı teşekkür etti. l Kültür Servisi TÜYAP Kitap Fuarı ilk kez Eskişehir’de TÜYAP Tüm Fuarcılık Yapım AŞ tarafından Türkiye Yayıncılar Birliği işbirliğiyle, Eskişehir Valiliği, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ve Eskişehir Ticaret Odası’nın desteği ile ilk kez düzenlenen Eskişehir Kitap Fuarı, 1116 Aralık tarihleri arasında Eskişehir Ticaret Odası TÜYAP Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilecek. 150 yayınevinin katılımıyla hazırlanan Eskişehir Kitap Fuarı panel, söyleşi, atölye çalışmaları ve çocuk etkinliklerinden oluşan 60 kültür etkinliğine ev sahipliği yapacak. l Kültür Servisi Ceylan Ertem’den Sıla’ya destek Ünlü şarkıcı Ceylan Ertem önceki gece Jolly Joker Vadistanbul’da kon ser verdi. “Mavi Çocuklar” performan sı ile açılışını yapan Ertem, “Evet, hemen konserin başlarında sakıncalı piyade ol maya karar verdim. Kesilen ağaçlardan, yerine beton dökenlerden, yetmezmiş gi bi dokuz bin tane AVM yapanlardan, dö vizlerden, dolarlardan, Avro’lardan, saray lardan, kaderden, kısmetten, haremden, selamdan, dizilerden, arkası yarınlardan bahsedeceğiz” sözlerinin ardından “Simit Mimit” şarkısını seslendirdi. Konserinin son bölümünde Sıla’nın “Esmer” şarkısını seslendiren Ceylan Er tem “Hepimizi ve Sıla’yı bütün kalbi es merlerden koruyalım. Bize yak laşamazlar” diyerek sa natçı dostuna destek oldu. Yaklaşık iki sa at kaldığı sah nede Aşık Mahzunu Şerif’in “Za lım” türküsünü söyleyen Cey lan Ertem, al kışlar eşliğin de performan sını noktaladı. l Kültür Servisi Ceylan Ertem C MY B