Katalog

DUNYA MoskovaTahran hattı: Saygı duyuyoruz Rusya ve İran’dan “referandum sonuçlarına saygı” vurguları geldi. Rusya Devlet Başkanı Putin’in sözcüsü “Herkesin Türk halkının iradesine saygı göstermesi gerektiğine inanıyoruz” derken İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü de “Türk halkının çoğunluğunun kabul ettiği her şeye saygı duyarız” ifadesini kullandı. Salı 18 Nisan 2017 dishab@cumhuriyet.com.tr EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ 7 demokrasiy‘lDeesmınoırklarmasaiyki’olymöRaenkfeeülrzikaeknradeyulgimdıelsarolrenı rauerctduıriyBdaaı.lBtoıa’dgşatçaTaüEğrrkrdiıysoeı ğy’yaaepnıldı Anayasa referandumunda sandıktan tartışmalı bir süreçle kıl payı “evet” çıkmasıyla Batılı siyasetçi lerden Türkiye toplumunun büyük ölçüde bölündüğü yorumlarıyla taraflara diyalog çağrıları yükseldi. Danimarka Başbakanı Lars Lokke Rasmussen sonuçlar için “De mokrasinin, demokrasiyle sınırlanmasını görmek garip” ifadesini kullandı. Referandumdan, sandıklarda şaibe id dialarıyla “evet” kararı çıkması AB ve ABD cep hesinde ilk olarak tem kinli bir tutumla karşı landı. Önceki gece so nuçların duyurulması nın ardından Batı siya set arenasından ilk yo rumlarda, AGİT gözlem Rasmussen ci heyetinin raporunun bekleneceği açıklama ları dikkat çekmişti. Ardından ise dün sert çıkışlar birbirini izledi. ‘Saygılı diyalog’ Almanya Başbakanı Angela Merkel, Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel ile dün ortak açıklama yaparak “Birbirine çok yakın sonuçlar, Türkiye toplumunun ne kadar derinden bölündüğünü göstermektedir ve bu Türkiyeli liderlere özellikle de kişisel olarak Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a büyük bir sorumluluk yüklemektedir” dedi. Merkel, “Çetin bir seçim kampanyasından sonra, şimdi tüm politik güçler ve toplumla saygılı bir diyalog arıyoruz” ifadelerini kullandı. Gabriel, Bild gazetesi ne verdiği röportajda idam cezasıyla ilgili tartışmala ra da değinerek bunun Tür kiye için “Avrupa rüyası nın sonu” anlamına gelece ğini vurguladı ve Türkiye’ye AB’den uzaklaşmama çağrı sında bulundu. Alman muha lefet partilerinden ise daha sert yorumlar geldi. Yeşiller Partisi’nin Türkiye kökenli eşbaşkanı Cem Özdemir, “Er doğan ile bir AB üyeliği söz konusu değil” şeklinde ko nuşurken, Sol Parti Federal Meclis Grup Başkanı Sahra Wagenknecht, “Erdoğan, manipülasyon sayesinde diktatörlüğüne ulaşmayı sağlaya AB’nin lokomotif iki ülkesi Almanya ve Fransa’nın liderleri Merkel ve Hollande’dan Ankara’ya uyarılar peşi sıra geldi. Ankara’ya idam cezası yasağına uyma çağrısında bulunuldu. cak çoğunluğu elde etti” dedi. Avusturya bir kez daha aynı çağrıda bu ‘İdam cezası’ vurgusu lundu. Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz, “Türkiye referandumundan son Merkel’in yorumları Fransa’dan da ra günlük rutine dönemeyiz. Artık AB ve yankılandı, Cumhurbaşkanı Franço Türkiye arasındaki ilişkilerde biraz dürüst is Hollande’ın açıklamasında “Siyasi ku olmaya ihtiyacımız var” dedi ve üyelik ye rumlarını nasıl organize edecekleri sade rine “imtiyazlı ortaklık için çalışılmalı” ce Türklere ait bir meseledir ancak rakam çağrısını tekrarladı. lar öngörülen derin değişiklikler konusun Danimarka Başbakanı Rasmussen ise da Türk toplumunun büyük ölçüde bölün Twitter mesajında, “Demokrasinin, demok düğünü gösteriyor” ifadelerine yer verildi. rasiyle kısıtlanması çok garip. Ka Fransa Dışişleri Bakanlığı da ayrı bir açık rar tabii ki çoğunluğa aittir ama lamayla Türkiye’yi imzaladığı Avrupa İn yeni Türkiye anayasası hakkın san Hakları Sözleşmesi’nde yer alan idam da epey endişeliyim” yorumun cezası yasağına saygı duymaya çağırdı. da bulundu. Belçika Dı Türkiye’yle üyelik görüşmelerinin as şişleri Bakanı Didier kıya alınmasını sürekli olarak talep eden Reynders de AB’nin ‘Sezar rejimi hâkim oldu’ “Evet” kararına şüpheyle yaklaşan Yunan parlamenterlerden Erdoğan’ın elindeki olağanüstü yetkilerin artacağı eleştirileri geldi. Hükümetin büyük ortağı SYRIZA yetkilisi ve Avrupa Parlamentosu Başkan Yardımcısı Dimitrios Papadimulis, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Türkiye’deki referandumun sonucu, toplumda büyük bir kutuplaşma olduğunu gösteriyor. Erdoğan’ın marjinal ve şüpheli zaferi, kendisini ‘sultan’ ilan etmek için yeterli değil” ifadelerini kullandı. Muhalefetteki PASOK milletvekillerinden Andreas Loverdos ise “Artık Türkiye’de Sezar rejimi hâkim ve bu durum, Yunanistan’da olduğu gibi AB’de de rahatsızlık yaratıyor” diye yazdı. Erdoğan’ın yetkilerini ne şekilde kullanacağına dair kaygıları olduğunu söyledi. ABD: Özgürlükleri koruyun ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mark Toner, “Türkiye hükümetinden oyları ne olursa olsun tüm yurttaşların haklarını ve özgürlüklerini korumasını bekliyoruz” dedi. Toner’in “AGİT’in nihai raporunu bekleyeceğiz” vurgusu da dikkat çekti. ERDOĞAN’A İLK TEBRİKLER Azerbaycan, Katar, Bahreyn, Gine, Cibuti... Tartışmalı referandum sonuçlarından sonra Batı dünyası tavır açık lamadan önce AGİT raporunu bekleye ceğini açıklarken Cumhurbaşkanı Tay yip Erdoğan’a ilk tebrik mesajı gön derenler; Azerbaycan, Katar, Bahreyn, Gine, Cibuti, Hamas ve Müslüman Kar deşler oldu. Cumhurbaşkanlığı kay naklarından basına yansıyan bilgile re göre ilk tebrik Azerbaycan Cumhur başkanı İlham Aliyev’den geldi. Ali yev, Erdoğan’ı telefonla arayarak kut ladı. Katar Emiri Şeyh Temim bin Ha mad Al Sani ve Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da Erdoğan’ı arayarak tebrik etti. Katar’da yayımlanan hükü met yanlısı AlRaya gazetesi, referan dumun, “yeni bir demokratik dönem başlatacağını ve so nucun Türkiye’nin çıkarlarına hizmet edeceğini” savun du. Bahreyn Kra lı Hamed bin İsa Abbas Al Halife, sonucun Türkiye’ye hayırlı olması dileğinde bulundu. Hamas da kutladı Afrika Birliği Dönem Başkanı ve Gine Devlet Başkanı Alpha Conde’nin yanı sıra Tunus Ennahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi de Erdoğan’ın şahsında Türk halkına tebriklerini iletti. Hamas’ın Siyasi Büro Başkanı Halid Meşal de oyların sayılma sürecini önceki akşam Tarabya’da izleyen Erdoğan’ı telefonla arayarak tebrik eden isimler arasında yer aldı. Cibuti Cumhurbaşkanı İsmail Ömer Guelleh de halkoylamasından “evet” çıkması dolayısıyla Erdoğan’ı kutladı. ‘İMPARATORLUK HAYALİ KURUYOR’ Rusya basınında başkanlık referandumu sonuçları, geniş şekilde yer buldu. Rus Rossiyskaya gazetesinde, “Erdoğan sistemi kendi lehine değiştirdi” başlığıyla referandumun ülkeyi ikiye böldüğü ifade edilirken Komsomolskaya Pravda sonuçları, okurlarına, “Erdoğan Türkiye imparatorluğu hayali kuruyor” diye duyurdu. Abbas Dzhuma’nın kaleme aldığı makalede, “Erdoğan tüm istediklerini almış olsa bile, tarım ve turizm sektöründe Rusya bağımlı olan bir Türkiye yüzünden ona sultan demek güç” ifadesi dikkat çekti. ‘Hayır’cılar dün İstanbul’da ‘Derinleşen ayrışma’protestoeylemleridüzenledi. 18maddenin oylandığı tarihi ana Washington Post, aradaki az oy farkının aslında Erdoğan’a yasa referandumunun sonuçları dünya basınında geniş yer buldu. Bri indirilmiş bir darbe olarak da yorumlanabileceğini yazdı tanya gazetesi Times’ın editoryal yazısında “Türkiye’nin müttefikleri için üzücü bir gün, Türkiye için daha da üzücü bir gün olduğu” ifadeleri yer alırken “otokratik cumhurbaşkanının referandum ile ranlık olabilir, fakat son zamanlardaki karanlık Türkiye’yi gece yarısından önceki karanlığa yaklaştırıyor” ifadelerini kullandı. gücünü pekiştirdiği ancak zafer ile güvenliği karıştırmaması gerektiği” görüşü dile getirildi. Gazetenin İstanbul muhabiri Hannah Lucinda Smith’in haberinde ise “Erdoğan’ın zaferinin bölünmüş bir Türkiye geride bıraktığı” kaydedildi. Erdoğan’ın “bıçak sırtı” bir referandum süreci sonrası zafer ilan ettiği ancak oylamaların yeniden sayılması yönündeki çağrıların yanı sıra sonuçların toplumda ayrışmayı derinleştireceği vurgulandı. ‘Üsküdar’da hayır sembolik darbe’ Analizde İstanbul’da çoğunluğu muhafazakârların oluşturduğu Üsküdar’da seçmenlerin yüzde 53’ünün “Hayır” oyu verdiği ve bunun “büyük bir Amerikan Washington Post’un haberinde “Büyük Bölünme” başlığıyla Türk bayrağıyla birlikte Erdoğan’ın fotoğrafına yer verildi. diği” yorumu yapıldı. Independent’ta ise “Türkiye’nin den gesiz doğasının Erdoğan’ın güçlerini artırmasına olanak verdiği” savunuldu. Sonucun AB’yi de endişelendirdiği, AB’nin mülteci krizi ile baş edebilmek için Türkiye’nin yardımına ihtiyacı olduğu kaydedildi. 3 büyük kentten mesaj... ‘Muhalefet birleşti’ Washington Post ise aradaki az oy farkının aslında Erdoğan’a indirilmiş bir darbe olarak da yorumlanabileceğini yazdı. Haberde, “bir zamanlar bölünmüş olan muhalefet şimdi ona karşı birleşti. Erdoğan kazanmış olabilir ama umduğu yalın zaferi kazandığını iddia edemez” yorumu yaptı. Avrupa ile çarpışma... Wall Street Journal’daki (WSJ) haberde ise Erdoğan’ın yetkilerinin artmasının, ABD’de Trump yönetiminin IŞİD ile mücadele planını kolaylaştırabileceği yorumu yapıldı. Ancak WSJ’ye göre, “Referandum Türkiye’nin ABD ile daha pragmatik bir işbirliği kurmasının yolunu açarken, onu Avrupa ile çar sembolik darbe” olduğuna dikkat çekildi. Guardian gazetesinin Ortadoğu muha biri Martin Chulov’un yazısında, “Yeni yasalara verilen sınırdaki destek Türkiye ve AKP içindeki bölünmeyi derinleştirebilir” Financial Times (FT), üç büyük şehirden “Hayır” çıkmasının Erdoğan’a bir mesaj verdiğini yazdı. Gazeteye göre 2019 seçimleri öncesi, Erdoğan’ın onarması gereken çatlaklar var. pışma rotasına oturtuyor.” TürkiyeAB ilişkilerinin daha da karmaşıklaşacağı öngörüsünde bulunan WSJ, “Brüksel ve Avrupalı hükümetlerden Türkiye’deki insan hakları ihlalleri ve hukukun üstünlüğünün çiğ denildi. Yazıda, “Erdoğan’ın zaferinin ke ABD’de yayımlanan Foreign Affairs der nenmesi iddialarına yönelik süren eleştirisinleştiğini varsayarak, Türkiye’nin has gisinde, Erdoğan’ın seçim sonuçlarını di ler ilişkileri geriyor” dedi. talıklı demokrasiden yükselen otokrasi ğer seçimlere benzer şekilde kullanacağı, İsrail gazetesi Haaretz, referandum so ye geçmesi kararının halkın arzusuyla ve mevcut kutuplaşmayı daha da derinleştir nucunun “Erdoğan nasıl çevirirse çevirsin rilmesi, 1996’da ‘Demokrasi bir amaç de mek için elinden geleni yapacağı savunul güçlü bir zafer olmadığını” yazdı. Cum ğil, bir araçtır’ diyen bir adam için hediye du. Türkiye’nin daha da bölünmek üze hurbaşkanının yeni yetkilerinin demokra olacak” ifadesi yer aldı. Darbe girişiminin re olduğu kaydedilirken Erdoğan’ın başa sinin temellerini yok edeceği savunuldu. “Erdoğan’ın kendisini kuşatılmış bir ülke rı ya da yenilgiyi cömertlikle karşılayabi İsveç gazetesi Dagens Nyheter, “AB ve onun korunmasız halkının tek uygun lecek biri olmadığını söyleyen Michael J. üyelik görüşmelerinin kapısı kapanmasa koruyucusu olarak ilan etmesine izin ver Koplow, analizini “Şafaktan önce hava ka da, AB üyeliği kapısı kapandı’’ dedi. Eşisdkdi eKtelinçta’tteışma ABD destekli Irak güçlerinin Musul kentinin IŞİD’den kurtarılmasına yönelik operasyonları sürerken Eski Kent bölgesinde çatışmaların şiddetlendiği belirtiliyor. Öte yandan önceki gün Irak polisi, Musul’daki Uruba bölgesinde IŞİD’in kimyasal silahlarla saldırıda bulunduğunu savundu. Can kaybının yaşanmadığı saldırıda yaralananlar olduğu kaydedildi. Musul operasyonunun başladığı 17 Ekim’den bu yana bölgeden yarım milyondan fazla kişinin kaçmayı başardığı ifade ediliyor. YuCmeennuieddveurne ABD’nin Suriye’de İdlib’deki kimyasal saldırı iddialarının ardından Şam yönetimini sorumlu tutarak askeri üssü hedef almasıyla Rusya ile gerilen ilişkilerde yeniden diplomasi umudu doğmuş gözüküyor. ABD Dışişleri Bakanı’nın geçen hafta Rusya ziyaretinin ardından dün de gündeme Suriye krizini ele almak için Cenevre’de bir araya gelinebileceği haberi düştü. Rus haber ajanslarına göre Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov, kendilerinin yanı sıra ABD ve BM’den diplomatların Suriye konusunda gelecek hafta Cenevre’de buluşmayı planladıklarını belirtti. Toplantıya ilişkin Washington’ın yanıtını beklediklerini kaydetti. Yüzlerce mahkum açlık grevinde İsrail hapishanelerindeki binden fazla Filistinli mahkum, hapishane koşullarına kar şı açlık grevine başladı. Bin 187 mahkumun katıldığı açlık grevi ne, beş cinayetten beş kez ömür boyu hapse mahkum edilen El Fetih’in silahlı kolu Tanzim lide ri Mervan Barguti önderlik edi yor. New York Times için kale me aldığı ya zıda Bargu ti, “İsrail’in keyfi tutuk lamalarının ve Filistinli mahkumlara kötü davranışlarının hem tanığı hem de Mahkumlara destek amacıyla İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da gösteriler düzenlendi. kurbanı olduğunu belirterek bü tün seçenekler sonuçsuz kalın ca direnmek için açlık grevine git mekten başka çareleri olmadığını” vurguladı. Grev, Filistinlilerin tu tuklu yakınlarını andığı Filistinli Mahkumlar Günü’nde başlatıldı. Pence: Sabır kalmadı Pence ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Kuzey ve Güney Kore arasındaki askerden arındırılmış bölgede yaptığı açıklamada, ülkesinin Kuzey Kore’ye “stratejik sabır gösterme” döneminin sona erdiğini söyledi. Kuzey Kore’nin başarısız füze denemesinden saatler sonra Güney Kore ziyaretine başlayan Pence, Güney Kore Cumhurbaşkanı Vekili Hwang Kyoahn ile birlikte yaptığı açıklamada, “tüm seçenekler masada” vurgusunu tekrarladı. Pence’in açıklamalarına Rusya’nın tepkisi gecikmedi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD’yi tek taraflı bir askeri hamlede bulunmaması için uyardı. Lavrov “Pyongyang’ın BM kararlarına aykırı olan nükleer füze denemelerini doğru bulmuyoruz ama bu uluslararası hukuku çiğneyebileceğiniz anlamına gelmez” dedi. C MY B