Katalog

Pazar 31 Aralık 2017 TASARIM: SERPİL ÜNAY Dünyada yine kriz havası... 2017’nin izleri 3 MYANMAR Myanmar’da geçen ağustos ayında İslamcı Arakan Rohingya Kur tuluş Ordusu’nun (ARSA) karakollara saldırı düzenlemesi ile patlak veren olaylarda ordu ve Budist çetelerin sert yanıtı ile iki ateş arasında kalarak komşu Bangladeş’e sığınan yarım milyondan fazla Arakanlı Müslüman, zor koşullar altında yaşam mücadelesi veriyor. BM’den Myanmar’a Arakanlılara yönelik “etnik temizlik” uygulanmış olabileceği uyarıları yükseliyor. Geride bıraktığımız yıl da bir önceki gibi dünya genelinde savaş, yıkım, yok nihai zafer açıklamaları geliyor... Ama bunun sel bölünmüşlüklere Afganistan, Libya’ya uzala bölgede barış, siyasi çözüme hızla geçilece nan çatışmalara, ABDİsrailSuudi Arabistan luk, küreselbölgesel oyuncuların kanlı nüfuz ği anlamını çıkarmak şimdilik bir hayal... He cephesinin İran karşıtlığı ittifakından Trump mücadeleleri haberleriyle akıllara kazınacak... le bir de ABD’de Donald Trump’lı geçen bir yı yönetimiyle Kuzey Kore arasındaki nükleer 2017’nin en önemli, biraz olsun umut veren lı sayarsak bölgedeki halihazırdaki kaygan ze savaş söylemine, Avrupa’da aşırı sağın kendi dış gündem maddesinin başlarında ise 2014’te minin önümüzdeki günlerde daha pek çok kri sine destek bulmasından AB içinde Britanya Irak ve Suriye coğrafyasında etkinleşip bölge zi barındıracağı aşikâr... ile daha da alevlenen ayrılık sancılarına, Ka Trump’lı ilk yıl kâbusuyikangölüneçevirenIŞİD’eyönelikpeşisıra Suriye ve Irak’taki savaştan etnik, mezhep talanların bağımsızlık adımlarından başta Ve nezüella olmak üzere Güney Amerika’daki siyasi, ekonomik çalkantılara dek pek çok sorun kocaman bir düğüm olarak dünyanın gelecek yılki gündeminde... Barış ve umut dileklerinin olduğu 2018 falında kriz havası gözükürken 2017’de dünya gündemine damgasını vuran konu başlıklarından bazıları şöyle: Donald Trump ABD’de, kimilerine göre tarihinin “en bayağı tartışmalarının” merkezinde yürütülen başkanlık seçimlerinde ipi göğüsleyen taraf milyarder işadamı Donald Trump olurken dünya siyasetinde de yemin ettiği 20 Ocak’la birlikte etkileri dalga dalga yayıldı... “Önce Amerika” sloganını merkezine koyan Trump, iç ve dış politikada tartışmalı hamleleriyle dikkat çekerken seçimlere Rusya’nın müdahil olduğu iddialarına ilişkin yakın ekibine uzanan soruşturmalarla kuşatılmış halde... Selefi Obama döneminin göçmenlerden ticarete, iklim değişikliğinden sağlık sistemine tüm icraatlarını silip geçme hedefindeki Trump, BM, NATO ve AB ile kavgacı söylemiyle gündem başlıklarındaydı bütün bir yıl. Göçmenlere yasaklar, Meksika’ya duvar planı, aşırı sağ kokan, ırkçılığa varan söylemlere kapı açması sık sık ülke genelinde muhaliflerince protestoların kaynağı oldu. Trump dönemiyle birlikte geleneksel ABDAvrupa ittifaklığı da çatırdar hale geldi. Ortadoğu’da Trump’lı ABD’nin hedefinde ise İran karşıtlığı öne çıktı. Son olarak Başkan Trump’ın tepkilere kulak tıkayarak Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etme adımı bölgedeki tansiyonu daha da yükseltti. Ortadoğu’da IŞİD yenildi ama cihatçı örgütlere ilişkin belirsizlik hâlâ devam ediyor. Gözler IŞİD sonrasında Irak’ta İbadi yönetimi, 9 Aralık’ta IŞİD’e yönelik zaferini ilan ederken Suriye’de de cihatçı militanlara nihai operasyonlar sürüyor. Rusya’nın sahada askeri desteğiyle Şam’dan yana savaşın seyrini değiştirmesiyle birlikte Suriye’de şimdi gözler yine Moskova önderliğindeki siyasi çözüm çabalarında. Ancak Suriye’nin 2018 falını tahmin etmek oldukça zor. Sahada ABD’den Rusya’ya, İran’a uzanan farklı oyuncular, farklı hedefler ve değişken ittifaklar ülke geleceğini yine belirsiz kılıyor. MoskovaAnkaraTahran’ın inisiyatifi ile Astana’da varılan çatışmasızlık bölgeleri uzlaşı sonrasında TSK de İdlib’de konuşlanmış durumda. Ankara’nın terör örgütü olarak gördüğü YPG’nin ana unsurunu oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne ABD’nin fiili desteği biliniyor. YPG’ye Trump yönetiminin ağır silah yardımını sürdüreceği sinyali WashingtonAnkara ilişkilerinde yüksek tansiyonun süreceğini de gözler önüne seriyor. Irak’ta ise IŞİD sonrası BağdatErbil hattında tansiyon yüksek. IKBY’de Mesud Barzani cephesinin tek taraflı gittiği bağımsızlık referandumu sonrasında Bağdat’ın Şii Haşdi Şabi’li merkezi orduyla geniş çaplı operasyonu, Erbil’in geri adım atması, statüsü tartışmalı bölgelerde Bağdat’ın kontrolü eline almasıyla bölgede kartlar yeniden karılıyor. İnsani trajedi... Irak ve Suriye’deki savaşlar, onbinlerce cana mal olurken milyonlarca kişiyi de evinden, yurdundan koparmış durumda. Çoluk çocuk yüz binler gerek ülkeleri içinde gerekse başka topraklarda yaşam mücadelesinde... Silahların inmesiyle birlikte kimi bölgelere geri dönüşler yaşanırken birçoklarını karşılayan yerle bir olmuş evler, enkaz alanlarından başka bir şey değil... Körfez’de yüksek tansiyon Ortadoğu coğrafyası 2018’de de yine kaynayan noktalardan olmayı sürdürecek. ABD Başkanı Trump’ın ilk yurtdışı gezisini yaptığı Suudi Arabistan’da Kral Selman ve Mısır Devlet Başkanı Sisi ile bir küre etrafında toplanmaları yeni bir sürece de işaret eder gibiydi. İsrail ile birlikte blokun hedefinde ise Körfez’in Şii aktörü, Suriye ve Irak’ta nüfuzunu artıran, Lübnan Hizbullahı ittifakıyla gücünü pekiştiren İran var. 2017, Riyad’ın dünya siyaset sahnesinde sıklıkla kendinden söz ettirdiği yıl oldu. Filmlere konu olacak “taht oyunlarının” ardından iktida ra uzanan yolda kendine yer açan Veliaht Prens Muhammed bin Selman, “Ilımlı İslam” ilanıyla birlikte siyasi ve ekonomik anlamda Riyad’ın bölgesel hırslı politikalara girişmesinin arkasındaki isim olarak görülüyor. Kadınlara araba kullanma yasağına son veren, sinemalarda kadınlı erkekli döneme yeşil ışık yakan Prens Selman, liderliğini yaptığı yolsuzluk operasyonlarıyla da gündemde. Kraliyet üyeleri, dünyaca ünlü işadamları da dahil 200’ü aşkın kişinin gözaltına alındığı operasyonlar, milyarlarca dolar karşılığında zanlıların özgürlüklerine kavuşabildikleri iddialarıyla dikkat çekiyor. DohaRiyad krizi Körfez’in geleneksel ittifağı ise 2017’de RiyadDoha arasında patlak veren krize sahne oldu. Ankara’nın yakın müttefiki askeri üs kurduğu Katar’a yönelik, Suudi cephesi “teröre destek vermek, İran’la yakınlaşmak” suçlamalarıyla yaz aylarından bu yana abluka uyguluyor. Körfez’de RiyadDoha cephesinde krizi alevlendiren ABD yönetiminin ise çok geçmeden arabuluculuğa soyunup ardından tüm taraflara silah ve savunma sistemi satışına girişmesi tartışmaların odağında. Macron, Fransa’da Cumhuriyetçiler ve Sosyalistleri yenerek kazanan taraf oldu. Avrupa’da aşırı sağ alarmı... Ekonomik kriz, sığınmacıların durumu, siyasi hamlelerde kilitlenmeyle birlikte yaşlı kıta genelinde popülist söylemler artmış durumda. Almanya’da eylül ayındaki seçimler sonrasında aşırı sağ, II. Dünya Savaşı sonrası ilk kez meclise girdi. Avusturya’da da sağ, aşırı sağ ile ittifakla iktidarda. Fransa’daki seçimlerde Le Pen liderliğindeki ırkçı cephe sandıktan beklediğini bulamadı ama desteğini genişletme çabasını sürdürüyor. 7 Mayıs’taki seçimler Fransa’da bir ilke de imza attı. “Yürüyüş” isimli çiçeği burnundaki AB yanlısı liberal hareketiyle 39 yaşındaki Emmanuel Macron, ülkedeki en büyük siyasi oluşumlar Sosyalistler ile Cumhuriyetçiler’e karşı sandıkta kazanan oldu. İkinci tur seçimlerde de Le Pen’i yenerek Elysee’nin yeni ev sahibi olduğunu ilan etti. Hollanda’da geçen mart ayındaki seçimlerde Geert Wilders liderliğindeki ırkçı Özgürlük Partisi, sandıktan ikinci parti olarak çıktı. Gelecek baharda seçimlere gitmeye hazırlanan İtalya’da Avro ve sığınmacı karşıtı Kuzey Ligi’nin desteğini artırabileceğine işaret ediliyor. İsveç’te kökeni Neonazilere dayanan İsveç Demokratları meclisin üçüncü büyük partisi konumunda. Macaristan, Polonya ve Çekya’da da AB’nin sığınmacı, uyum politikalarına yönelik muhalefet her geçen gün artıyor. Diğer yandan AB içinde bölünme tartışmalarının yanı sıra BerlinParis ekseninde ortak savunma, ekonomik atılım projeleri de sürüyor. ‘Nükleer’ kaygı Kuzey Kore uluslararası toplumdan yükselen tepkilere karşın füze denemeleri ve nükleer faaliyetlerini 2017’de de sürdürdü. ABD Başkanı Trump ile Kuzey Kore lideri Kim arasında hakaretlere varan söz dalaşı, karşılıklı tehdit söylemi dünyada nükleer savaş senaryolarını da tetikledi. AB’de sancılı boşanma... Britanya’nın Avrupa Birliği’nden ayrılması (Brexit) kararının alındı ğı referandumun ardından taraflar arasın da pazarlıklar çetin geçiyor. Britanya’nın Muhafazakâr Partili Başbakanı Therasa’in May, 8 Haziran’da kendi isteğiyle gittiği se çimlerden desteğini yitirip büyük bir hezi metle çıkmasıyla siyasi krizin de rinleştiği Londra ile AB arasın da 8 Aralık’ta boşanma süreci için ilk turda uzlaşı sağlanıl dığı duyuruldu. Gözler taraf lar arasındaki siyasetten eko nomiye güvenlik konu larına pek çok madde yi barındıran ikinci aşama görüşmelerde. Therasa May C MY B