Katalog

Pazar 27 Eylül 2015 ‘Tiyatroyla söyleyecek sözümüz var’ Oyuncu ve y ö ile tiyatronu netmen Nesrin Kazank aya n bugününü konuştuk ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK KULTUR yer alacağını söylüyor. Türkiye’nin içinde bulunduğu süreci kaleme almayı düşünüp düşünmediğini soruyoruz Kazankaya’ya. “Şu anda tarih yazılıyor” diyor ve ekliyor: “Güncel olayları anında sahneye taşımak zor, iddialı ve riskli bir yaklaşım olur bence... Belli bir mesafeden sanatla bakabilmek için zamana gereksinim var. Tiyatroda, seyircinin de kendi düşünceleriyle tamamlayacağı göndermeler yapmayı seviyorum. Örneğin Brecht’in yazdığı ‘Arturo Ui’ oyunu Hitler’i anlatır ama kendi üslubuyla, metaforlarla. Biz de oynadık bu oyunu. İzleyicinin kendi algısıyla köprüler kurduğunu, benzerlikler bulduğunu gördük. Sanatın asıl gücü burada. Oyuncularla canlı bir iletişim içinde, bir daha tekrarlanmayacak bir ‘an’ yaşamak; düşüncelerin paylaşılıp yeni sonuçlara varıldığı ve yeni düşünceler üretildiği bir an.” Kazankaya’nın üç yıl önce yazdığı ve hâlâ sahnelenen “Cumhuriyet İstasyonu” oyunu, günümüz olaylarından yola çıkıp, gelecekte geçen, soyut ve hayali bir olayı anlatıyor. Oyu Sigourney Weaver da ‘Hayalet Avcıları’nda “Hayalet Avcıları” serisinin ilk iki filminde yer alan Sigourney Weaver’ın serinin yeni filminde de yer alacağı açıklandı. Daha önce de ilk filmde yer alan Dan Aykroyd, Ernie Hudson ve Bill Murray’in de filmde rol alacağı duyurulmuştu. Weaver’ın filmde yer alacağını filmin yönetmeni Paul Feig Twitter hesabından şu sözlerle duyurdu: “Arka daşlar sürprizleri saklı tutmaya çalışıyoruz ama bu elbet sızdırılacaktı, o yüzden size kendim söyleyeyim: Muhteşem Sigourney Weaver da filmimizde yer alacak.” İlki 1984’te çekilen ve o döneme kadarki en maliyetli komedi olan yapımın yeni bölümünün çekimlerine başlandı ve Temmuz 2016’da vizyona girmesi bekleniyor. EDİTÖR: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK 19 İZZETTİN KEYKAVUS TÜRBESİ yuncu, yönetmen, çevirmen ve eğitmen Nesrin Kazankaya... Çalışmadığı, üretmediği zamanlarda büyük bir boşluk hissettiğini söyleyen Kazankaya, her yeni sezon için yeni bir oyun yazıyor, sahneliyor ve oynuyor. Kazankaya’nın kurduğu Tiyatro Pera’da yeni mevsime hızla başlayan ekip, perdeyi Kazankaya’nın kaleme aldığı ve yönettiği “Ben Senim” adlı oyunla açacak. “Yazarlığımı, çevirmen yanım da tetiklemiş olabilir” diyen Kazankaya, “Yazarken oyuncu kimliğimle figürleri içimde hissediyorum. Yönetmen olarak da sahnesel çözümlerle barışığım. Tiyatroyla söyleyecek sözümüz var. Yaşadığımız günü, düne bakarak algılamaya ve aktarmaya çalışıyoruz. Tabii tiyatro diliyle, her oyunda yeni estetik anlatımlar oluşturup, sanatsal risk alarak. Hem kendi ekibimize uyan, hem de içerik olarak derdimizi aktaran oyunları ben yazıyorum. Yazmak, tiyatro yapmak kadar bir tutku oldu benim için” diyor. Tiyatro Pera bu yıl 15. yılını kutluyor. Bu süreç içinde 2 uyarlama, 10 yetişkin, 2 çocuk oyunu yazmış Kazankaya. Yazdığı oyunlar dışında, Shakespeare, Çehov, Brecht gibi tiyatro klasikleri ve çağdaş yabancı oyunlar da sahneliyorlar Tiyatro Pera’da. Tiyatronun ileriye yönelik projelerinde ise Rus ve Alman edebiyatından klasik uyarlamalarında O Ödenekli tiyatroların baskı altında olduğunu söyleyen Kazankaya, “Kültürel ve ahlaki bir çürüme yaşıyoruz. Kavgacı, otoriter bir tavır, bir hastalık gibi, siyasetten ödenekli kurum yöneticilerine bulaştı. Sanatın, ancak insani ilişkiler çerçevesinde, yeterlilik ve uygunluk bazında yapılabileceği unutulup makam masaları ardından, emir komuta zinciriyle gerçekleştirmeye çalışan insanlar türedi. Atılmalar, zorla, cezalarla korkutarak görev dayatmaları... Özel tiyatrolar ise mekân ve destek sıkıntısı içinde izleyicisiyle buluşmaya çalışıyor. Kuşkusuz bu dönem geçecek, insanlık tarihi bunu kanıtlıyor” diyor. nun bir distopya olduğunu söyleyen Kazankaya, “Oynadığımız bir yıl içinde, ülkemizdeki olaylar, oyunla büyük bir benzerlik taşıyınca, izleyici kadar biz de şaşırdık. Karanlık bir gelecek hayalinin bu kadar çabuk gerçekleşeceğini düşünemezdik. Böyle tuhaf ve üzücü çakışmalar da oluyor tabii. ‘Arturo Ui’nin güncelliğini yitirmemesi gibi” diyor. Yeni bir restorasyon skandalı ivas’ta Selçuklu Sultanları’ndan I. İzzettin Keykavus’un kabri bulunan türbede 2011 yılında yapılan restorasyon tartışma konusu oldu. Türbede hükümdar ve hanedanına ait sandukaların yamalıklı ve uyumsuz çini görüntüsü dikkat çekti. Sivas’ta birbirine bitişik durumda bulunan ve 1200’lü yıllarda yapılan Şifahiye Medresesi ile Çifte Minareli Medrese 2008 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nce restorasyona alındı. İhaleyi alan Doğa İnşaat firmanın yaşadığı mali sorunlar nedeni ile geciken restorasyon çalışmaları, 2012 yılında tamamlanabildi. 2011 yılında yapılan restorasyon çalışmaları sırasında deformasyona uğrayan Şifahiye Medresesi içerisindeki, 1220 yılında vefat eden Sultan 1’inci İzzettin Keykavus’un sandukası ile etrafındaki hanedana ait 12 sanduka da çalışmalara dahil edildi. Restorasyon çalışması kapsamında sandukaların üzerinde bulunan çiniler de Karayolları’dan işçi emeklisi olan ve kendi evinin bahçesinde kurduğu atölyede oyma ve ahşap boyama işleri ile uğraşan Necdet Çekmen’e boyatıldı. Uzmanlar gözetiminde yapılan restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından Şifahiye Medresesi tekrar ziyarete açıldı. Ancak şifahanenin içindeki sultan türbesi ziyaretçilerin dikkatini çekti. Sosyal medyaya yansıyan fotoğraflarda Keykavus’un kabri olan sanduka ile yanındaki diğer sandukalardaki çinilerin birbirine uyumsuzluğu ve yama görüntüsü göze çarptı. Yapılan çalışmalar restorasyon hatası olarak dile getirildi. DHA’nın telefon ile ulaştığı Vakıflar Bölge Müdürü Cemal Karaca, kendisinin kısa bir süre önce göreve başladığını ve restorasyonun içeriği ile ilgili bir bilgi sahibi olmadığını söyledi. Karaca, söz konusu restorasyon çalışmalarının belgelerini inceledikten sonra bir değerlendirme yapmasının daha doğru olabileceğini ifade etti. S Can erok anata baskının arttığını, bunun tiyatroyu da, izleyiciyi de çok kötü etkilediğini söyleyen Kazankaya, “Tiyatromuz Taksim’de. Taksim bir savaştan çıkmış gibi. Tiyatro binaları kapatıldı, AKM bir mezar gibi meydanın ortasında duruyor. İnsanlar polis kuşatması altında sanat etkinliklerine gelmek zorunda bırakıldı, köklü sanat tarihiyle Beyoğlu yoz bir kültür dayatmasıyla ‘AKM bir mezar gibi meydanın ortasında duruyor’ S ‘Matem tutmak, kültür yaşamını durdurmakla olmaz’ erör olaylarından dolayı sanat etkinlerinin iptal edilmesinin kesinlikle doğru olmadığını söyleyen Kazankaya, “Klasik müzik konserlerinin iptalleri, çektiğimiz acılara nasıl bir karşılık olabilir ki? Samimiyet konusunda hepimizde büyük kuşkular oluş T tu. Ne ilgimiz olduğunu anlayamadığımız bir Suudi kralına üç gün yas tutarken, Suruç katliamı gibi pek çok ulusal acımız görmezden gelindi. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya’da öncelikle sanat merkezleri onarılıp, devreye sokulmuştur. Saraybosna’da savaş sırasında müzik festivali düzenlenmişti. Örnekler çoğaltılabilir. Matem tutmak, kültür yaşamını durdurmakla olmaz. Kuşkucu bir bakışla hep başka nedenler arar olduk. İnsanların bir araya gelmeleri mi istenmiyor?” diyor. karşı karşıya. Ödenekli tiyatrolar baskı altında. Kültürel ve ahlaki bir çürüme yaşıyoruz. Kavgacı, otoriter bir tavır, bir hastalık gibi, siyasetten ödenekli kurum yöneticilerine bulaştı. Sanatın, ancak insani ilişkiler çerçevesinde, yeterlilik ve uygunluk bazında yapılabileceği unutulup, makam masaları ardından, emir komuta zinciriyle gerçekleştirmeye çalışan insanlar türedi. Atılmalar; zorla, cezalarla korkutarak görev dayatmaları... Özel tiyatrolar ise mekân ve destek sıkıntısı içinde izleyicisiyle buluşmaya çalışıyor. Kuşkusuz bu dönem geçecek, insanlık tarihi bunu kanıtlıyor. Ve gerçekten sanat yapmaya çalışanlar bizim kültür tarihimizi yazacak ve orada yalnızca onlar yer alacak. Ama tüm tiyatroların zor bir dönemden geçtiği açık. Direnmek ve üretmek zorundayız. Sanat özünde mücadeleci bir ruh taşır ve toplumların aydınlık yarınlarının güvencesidir” diyor. ağdaş sanatın gizemli şöhreti İngiliz sokak sanatçısı Banksy’nin İngiltere’de açtığı Dismaland isimli süreli sergi, bulunduğu WestonsuperMare kasabasına 20 milyon sterlin (yaklaşık 93 milyon TL) gelir getirdi. BBC Türkçe’nin haberine göre, Banksy’nin turizm ve tema parkı endüstrilerine eleştiri getiren sergisini, açıldığı 20 Ağustos’tan bu yana 150 binden fazla kişi ziyaret etti. Kasabadaki terk edilmiş bir spor kompleksine açılan sergiyi her gün ortalama 4 bin kişi önceden aldıkları biletlerle ziyaret ederken, yaklaşık 500 kişi de uzun süre sıra bekledikten sonra aynı gün için çıkan sınırlı sayıda biletle gezdi. İlk günlerde karaborsada 500 sterline (yaklaşık 2 bin 300 TL) kadar çıkan sergi biletleri internetten 5 sterline (yaklaşık 23 Antikapitalist sergi 93 milyon TL kazandırdı Ç Arkeolojiyle ideoloji birleşirse ‘Güneş Fantastik’ projesi Meksika’yla Türkiye’nin ulusal kimliklerinin köklerini oluşturma kurgularıyla ilgili sanatçılara ve araştırmacılara bir başlangıç noktası veriyor ve arkeolojiden, antropolojiden, dilbilimden, edebiyattan beslenecek farklı okumalar için alan açıyor. eksika ve Türkiye modernitelerini birbirine bağlayan zengin ve fantastik tarihsel kurguları araştırmaya odaklanan araştırma, sergi ve yayın projesi olan “Güneş Fantastik”in ön tanışma oturumu dün yapıldı. Oturum öncesi sorularımızı yanıtlayan projenin küratörlerinden Övül O. Durmuşoğlu, projenin Meksika’da yaşayan sanat tarihçisi ve küratör James Oles’le iki yıldır üzerinde çalışmanın sonucunda ortaya çıktığını belirtti. Durmuşoğlu, yarın Salt Ulus’ta, 30 Eylül’de de Salt Galata’da Meksika’dan davet ettikleri sanatçılar Mariana Castillo Deball, Melanie Smith, Pablo Vargas Lugo ve LACMA müzesinden davet ettikleri Maya tarihçisi Megan O’Neil ile Türkiyeli sanatçılar Aslı Çavuşoğlu, Emre Hüner ve Belkıs Işık’la birlikte projelerini tanıtan bir konuşma ve gösterim serisi yapacaklarını ifade etti. Durmuşoğlu projenin or Öte yandan, Arkeofili adlı internet sitesinde yer alan bilgiye göre, 2005’te restore edilen Ankara Hamamarkası’ndaki 400 yıllık tarihi Zeynel Abidin Camii kısmen çöktü. 2005 yılında yanlış restorasyon kurbanı olduğu iddia edilen camiye su gideri yapılmadığı için yağmur suları caminin temeline doldu. Zaman içinde oluşan çatlaklar da dikkate alınmayınca tarihi caminin duvarı yıkıldı. l Kültür Servisi Cami yanlış restorasyon sonucu kısmen çöktü M TL) satıldı. Sergiyi gezmek için kasabaya gelenlerin kasaba ekonomisine katkıları ise beklentilerin çok üzerinde oldu. En fazla gelir elde edenler konaklama mekânları ve restoranlar oldu. Bugün kapanacak sergi vesilesiyle The Guardian gazetesine özel bir röportaj veren Banksy, projeyi bir sanat festivali olarak aldığını, eğlence ve anarşiye açık olduğunu belirtmiş, karşı kültür olgusuyla izleyiciyi buluşturmayı hedeflediğini belirtmişti. l Kültür Servisi taya çıkış süreciyle ilgili şunları söyledi: “Ankara’da Anadolu Medeniyetleri Müzesi ve Anıtkabir ekseninde yetişmiş biriyim. Cumhuriyet ideolojisinin Türkiye’yi daha kadim, daha evrensel bir tarih temeline oturtmak için kullandığı özellikle Ankara’da görünür olan semboller, kültür ve dil araçları uzun zamandır irdelemek istediğim bir meseleydi. Modernite projesi çerçevesinde bir düşünme biçimi olarak arkeolojiyle ideolojinin birleştiği yerler. Oğuz Atay’ın deyişiyle tutunamayan aydın figürünün tutunamadığı yerlerden. Amerikalı gezgin James Churchward’in 1927’de insanlığın başlangıç noktası Mu kıtası ile ilgili yazdıklarından cesaret alarak Türkçe ve Maya dilini birbirine bağlayan Güneş Dil Teorisi, Maya tarihinin kültleştirilmesi ve sanatsal, mimari formlarda yeniden canlandırılması üzerine çalışan James Oles ile karşılaştığımız nokta oldu. Meksika’nın da aynı yıllarda benzer bir tarih yaratma sürecinden geçiyor olması, Mexico City’deki Antropoloji Müzesi’yle Ankara’daki Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin paralel düşüncelerle temellendirilmiş olması araştırmamıza farklı bir boyut getirdi. ‘Güneş Fantastik’, bu karşılaşmayı sanatçılara ve araştırmacılara bir başlangıç noktası olarak veriyor ve arkeolojiden, antropolojiden, dilbilimden ve edebiyattan beslenecek farklı okumalar için alan açıyor.” Projenin iki yıl sürmesi planlanıyor. l Kültür Servisi C M Y B