Katalog

Perşembe 2 Temmuz 2015 KULTUR İsteyen herkes, biletleri haftalar önce tükenen Fazıl SaySerenad Bağcan konserini evlerinden canlı olarak vivlive. com üzerinden izleme fırsatı bulacak. Rolling Stones, bu kez sergisiyle dünya turunda! 1962’de Londra’da kurulan efsanevi Rock topluluğu The Rolling Stones, dünya çapında 11 kente yayılacak özel bir sergi için düğmeye bastı. İlk sergisini İngiltere’nin başkenti Londra’daki Saatchi Gallery’de Nisan 2016’da açacak olan topluluk, bu etkinliğe de ‘Exhibitionism / Teşhircilik’ başlığını koymuş görünüyor. Sergide 1989 yılında Rock’n’Roll Hall of Fame’e dahil edilen ve bugüne kadar 200 milyonun üzerinde albüm satan 52 yıllık grubun tarihini özetleyen, aralarında ilk kez yayınlanacak videolar, çocukluk resimleri gibi 500’ün üzerinde obje ve belge görülebilecek. EDİTÖR: ÖZNUR OĞRAŞ ÇOLAK Bizde Nesimî çoktur Tasavvuf şairi Nesimî 14. yüzyılda inançları yüzünden derisi yüzülerek öldürülmüştü. Mahlasını ondan alan Kul Nesimî’nin 17. yüzyılda öldürüldüğü söylenir. Yüzyıllar sonra Âşık Nesimî’nin de onlarca aydınla birlikte Sivas’ta yakılması bir rastlantı mı? Mart’ın Mamak zindanında elime geçen kitabıyla tanımıştım. Öztelli, uzun süre, 1404’te Halep çarşısında öldürülen tasavvuf şairi Seyyid Nesimî ile karıştırılan Kul Nesimî’nin ayrı bir şair olduğunu ilk kez o kitapta ortaya koyuyordu. Asıl adı Ali olan Kul Nesimî’nin, mahlasını, Seyyid Nesimî’ye olan derin sevgisinden ötürü aldığı söylenir: “Gel ha gel Seyyid Nesimî / Hak nefesi güldür gülün / Şu öten garip bülbülün / Derdi figanı güldür gül...” Özellikle heceyle söylediği yalın şiirleriyle sevilen Kul Nesimî, kimi şiirlerinde ham sofuları taşlayıp yerer: “Ben melâmet hırkasını kendim giydim eğnime / Ar ü namus şişesini taşa çaldım kime ne”. Kul Nesimî’nin de öldürüldüğü söylenir. Osmanlı’ya karşı İran yanlısı bir tutum takındığından mı, AleviBektaşi inançlarını dile getirdiğinden mi, bilinmez. Âşık Nesimî Çimen’in, pek çok şair, yazar ve aydınımızla birlikte, “Halep uleması”nın, ham sofuların torunları tarafından Sivas’ta yakılarak öldürülmesinin üstünden 22 yıl geçti. Halk Oyuncuları’nın 1967’de Tunceli’de oynamaya çalıştığı “Pir Sultan Abdal” oyununa düzenlenen polis baskınıyla başlayan olayları bugün gibi anımsıyorum. Oyunda Pir Sultan’dan deyişler söyleyen Nesimî’nin gözaltında bıyığının yarısının tek tek yolunduğunu da. Devrimci gecelerde, başında kasketi, kocaman göğsünde ufacık kalan curasıyla, kibirsiz, abartısız, vakur söyleyişini de. Şimdi, “Dinle beni nazlı yârim”in sözleri geçiyor aklımdan: “Dinle beni nazlı yârim / Senden başka yârim mi var / Bütün ömrüm seninledir / Senden başka zârım mı var // (…) // Nesimî’yi güldür nolur / O yoluna kurban olur / Dost dostun yolunda ölür / Sana vermez serim mi var.” Evet, bugün her zamankinden daha çok yüreğimi yakan bu sözler Âşık Nesimî’nin. Müziği ise oğlu Mazlum Çimen’in. Tam 48 yıl önce, “Pir Sultan Abdal” oyunu Tunceli’de baskı uğradığında, babası ve tüm oyuncularla birlikte 8 yaşında Emniyet’e götürülen Mazlum Çimen’in. Bizde Nesimî çoktur!.. air ve mutasavvıf Nesimî’nin suretini, Âşık Çelebi’nin 14. yüzyılla 16. yüzyıl arasında yaşamış şairlerin yaşamöykülerini kapsayan ünlü tezkiresi “Meşâirü’şŞuara”daki bir minyatürde görmüştüm. Harf ve rakamların çeşitli yorumlarına dayanan bir inanç sistemi olan Hurufîliğin kurucusu Fazlullah Hurufî’yle tanıştıktan sonra bu inancı benimsemişti Nesimî. Anadolu, İran, Irak ve Suriye’yi dolaşarak Hurufîliği yaymaya çalışmıştı. Bu inancı yansıtan, vahdeti vücut (varlığın birliği) düşüncesine bağlı şiirleriyle halkı büyük ölçüde etkilemişti. Sonunda, Halep uleması tarafından “dinden sapmakla” suçlanıp, derisi yüzülerek öldürülmüştü. Nesimî’nin makamla da okunan şiirleri, bugün edebiyat derslerinde ne kadar okutuluyor bilmiyorum, ama özellikle AleviBektaşi toplulukları arasında hâlâ yaşıyor. 17. yüzyılın nefesleriyle ünlü tekke şairi Kul Nesimî’yi ise, Cahit Öztelli’nin, 12 17 En kalıcı yatırım: Sanat NKA Kültür Sanat, 27 yıldır yılda 3 kez, 7 aya yayılan etkinliklerle gelenekselden çağdaşa, alÖZNUR ternatiften klasiğe sanaOĞRAŞ ÇOLAK tın tüm dallarına yer veriyor. ENKA Vakfı, 1983 yılında bir spor, eğitim ve sosyal yardım vakfı olarak kurulmuş. ENKA Vakfı’nın sosyal içeriği ise, 1988 yılından bu yana ENKA Kültür Sanat etkinlikleri ile devam ediyor. Bu yıl önemli isimleri ağıryacak olan ENKA’nın Kültür Sanat Direktörü Gül Mimaroğlu ve ENKA Kültür Sanat Koordinatörü Murat Ovalı, sanatseverlerin 10 sinema, 7 konser, 2 tiyatro, 2 müzikal, 2 modern dans ve 1 sergiyle buluşacaklarını söylüyor. Nebi Birgi’nin yapımcılığını, rejisini ve başrolünü üstlendiği “Dorian Müzikali” ile dün başlayan etkinlikler, bugün Fazıl Say Serenad Bağcan konseriyle devam edecek. Ayrıca Haldun Taner’in 100. yaşının kutlanacağı ENKA’da; Nilüfer Belediyesi Tiyatro, “Eşeğin Gölgesi” müzikali ile seyirci karşısına çıkacak. Bu yaz misafir olacak tiyatrolardan ilki Dot Tiyatro’nun bol ödüllü oyunu “İki Kişilik Yaz”... Diğer tiyatro konuğu ise, sert ve kanlı kara komedi “Katil Joe” ile tiyatro.İN. Mimaroğlu, “Nostaljik açık hava sinemasında Oscar’lı ve unutulmaz filmler ıhlamur kokuları altında Temmuz akşamlarını serinletecek. Birkaç yıl öncesine kadar ENKA Eşref Denizhan Açıkhava Tiyatrosu’nda yine sinema gösterimleri yapılıyordu. Ancak teknik bazı sebeplerden dolayı ara verilmişti. Seyircimizin de yoğun talepleri doğrultusunda geçtiğimiz yıl açık hava sineması geceleri ENKA Kültür Sanat Buluşmaları’na geri döndü. Artık dijital teknolojiyle gerçekleştirilen sinema gösterimlerimizde Oscarlı filmlere yer verdik. Açık havada film seyretmek isteyen tüm misafirlerimizi sahnemizi tamamen kaplayan perdede yapılacak gösterimlerimize bekliyoruz” diyor. MFÖ, Tuluğ Tırpan, Demet Evgar, Kardeş Türküler ve Ara Dinkjian konserleri, Erhan & Emre fotoğraf sergisi, Çıplak Ayaklar Kumpanyası modern dansları ve Musical Company ve Nilüfer Belediyesi müzikal gösterileriyle ENKA seyircisiyle buluşacak. ENKA Kültür Sanat etkinlikleri her yıl olduğu gibi bu yıl da birçok sanatçıyı ağırlıyor Ş E ‘Gel ha gel’ 22 yıl geçti… Joan Baez’den Sivas kayıplarına saygı... ENKA’nın Kültür Sanat Direktörü Gül Mimaroğlu ve ENKA Kültür Sanat Koordinatörü Murat Ovalı. dan müzikseverleri aynı anda aynı konserde buluşturacak ViV Live uygulaması olacak. Bu uygulamayla vivlive.com üzerinden isteyen herkes, biletleri haftalar önce tükenen Fazıl Say konserini evlerinden canlı olarak izleme fırsatı bulacak” diyor. Bu güne kadar, Nil Karaibrahimgil’den Candan Erçetin’e ve Hüsnü Şenlendirici’ye kadar birçok şarkıcıyı konuk eden ENKA Kültür Sanat buluşmaları, aynı zamanda Pınar Dönmez, Deniz Taşar, Boğaziçi Caz Korosu gibi genç sanatçıların da seyircileriyle buluştuğu bir platform haline geldi. ENKA’nın daimi sanatçısı Fazıl Say ise yılda iki kez konser veriyor ENKA’da... Tiyatro alanında da hem gençlerin hem de ustaların perde açtığı bir gelenek olan ENKA Kültür Sanat Buluşmaları’nda; Genco Erkal’dan Haldun Dormen’e, Yıldız Kenter’e, Çolpan İlhan’dan Tilbe Saran’a Serra Yılmaz’a kadar pek çok üstadın yanı sıra, Bartu Küçükçağlayan, Nebi Birgi, Onur Ünsal gibi birçok genç yeteneği de ağırladı. Bu anlamda ENKA Kültür Sanat 27 yıldır ayakta duran bir sahne ve daha nice yıllar gencinden ustasına pek çok sanatçıyı konuk edecek gibi gözüküyor. ENKA etkinlikleri 31 Temmuz’a kadar devam edecek. (Etkinliklerin tarih ve saatlerini enkasanat.org adresinden öğrenebilirsiniz.) İstanbul Caz Festivali kapsamında tekrar İstanbul’a gelen Joan Baez, dün bir grup yazar ve gazeteciyle bir aradaydı. Sanatçı, Grup Yorum’un geçen günlerdeki Bakırköy konserine atıfta bulunarak, topluluktan övgüyle söz etti ve katıldığı konser için ‘Woodstock’tan üç kat büyüktü, çok etkileyiciydi,’ diye konuştu. Küresel ısınmanın şu anki en önemli sorun olduğunu aktaran Baez, süregiden küresel sığınmacı probleminin de ancak evsizlere gösterilecek şefkatle aşılabileceğini kaydetti. Baez, ABD’yi kastederek ‘Koca bir ülkemiz var, ve bir kişiyi dahi dışarıda bırakma hakkımız bulunmuyor,’ ifadesini kullandı. Gezi direnişi gençleri ve özellikle de kızlarını TV’de gördüğünü ve kendilerini cesurca ifade ediş 22. Ayin gibi konser ZÜLAL KALKANDELEN lerinden çok etkilendiğini belirten Joan Baez ayrıca, ‘Sevgi’ denildiğinde aklına ilk gelen bestenin ‘Imagine’ olduğunu söyleyeerek dünyadaki şiddetin artışından duyduğu kaygıyı da vurguladı. Sivas katliamının bugünkü 22. yıldönümü nedeniyle günümüzde sanatçıların dünyadaki pozisyonunu da yorumlayan Baez, şunları anlattı: “Oğlumun da yazdığı gibi, sanat, hikâyeler, şiir, müzik, bunların tümü bizleri ruhanî bir açıklığa sevk ediyor. Bu başka şeylerin yapamayacağı bir şey. Bu anlamda entelektüeller, güçlü kişilikler olarak bizleri hayatta tutan insanlar. Müzisyenler, şairler ise bizleri, yaşamlarımızı belli bir ‘aşkınlık’ içinde kılıyorlar. Ben bunun öneminin o zamanın ve bugünün ayırdında biri olarak, onları saygıyla selamlarım.” l Kültür Servisi 1915’in acılı ve hareketli anıları İtalya’da üz binlerce Ermeni’nin hayatına mal olan 1915 olaylarından kalma nadir ve hareketli görüntüler, bugün İtalya’nın Bologna kentinde ilk defa izlenecek. Kentteki ‘Tekrar Keşfedilmiş Sinema’ festivali kapsamında, Amerikan Kongre Kütüphanesi’nden tesadüfen çıkarılan filmler arasında Türkiye’den teknelerle yollanan Ermeni çocuklarına ait kareler de bulunuyor. İzlenecek filmlerden bir diğeri ise, 1925 tarihli, Hamo Beknazaryan imzalı ‘Namus’ adlı film. Festivalde ayrıca ‘Narların Rengi / Sayat Nova’ (1969 ve Henrik Malyan’ın 1980 tarihli bir belgeseli de yer alacak. Belgeselde döneme tanıklık etmiş bir kimseyle röportaj bulunuyor. Etkinliğin ‘cevheri’ sayılan bir diğer film ise, Alman fotoğrafçı Armin Wegner tarafından çekilen, dört dakikalık, ‘Ermenistan: İnsanlığın Beşiği’. Filmde tren ve teknelere bindirilen yüzlerce çocuk görülüyor. l Kültür Servisi Y Ovalı, “Ancak elbette seyircilerimiz için bazı hoşluklar yapıyoruz. Örneğin, Tuluğ Tırpan ve Demet Evgar konserinde konuk sanatçılarımız da olacak. Öte yandan 2 Temmuz akşamı Fazıl Say konseri öncesinde geçtiğimiz dönemlerde de ağırladığımız Barış İçin Müzik Orkestrası’nın performanslarını dinleyeceğiz. Ama en büyük sürprizimiz, tüm dünya Evde canlı canlı Fazıl Say konseri... Dot Tiyatro’nun bol ödüllü oyunu “İki Kişilik Yaz”. azı konserler vardır keyiflendirip coşturur; bazısı eğlendirip dans ettirir; bazısı da hüzünlendirip ağlatır... 28 yaşındaki piyanist Tigran Hamasyan’ın Erivan Devlet Oda Müziği Korosu eşliğinde Aya İrini’de verdiği konser ise, tam anlamıyla ruhumuzu yüceltti. Dinlediğimiz müzik, 5. ve 19. yüzyıllar arasındaki döneme ait dini içerikli Ermeni müziğiydi. Gospel’dan tasavvuf müziğine kadar, her dini müzikte olduğu gibi, insan ruhunu derinden etkileyen bir yönü vardı. Ancak İstanbul’da yaşadığımız, bunun ötesinde bir deneyimdi; müziği dinlerken zihnimde sürekli aynı imajı canlandırdı. Tigran Hamasyan, ibadet edercesine piyanonun üzerine kapanıp tuşlara her dokunduğunda dingin bir suya gökten bir damla düşüyordu sanki. O damlanın su yüzeyinde yarattığı titreşimler ise, 22 kişilik korodan çıkan büyüleyici seslerdi. Bazen tek tek düşen damlalar, bazen sağanağa ve doluya dönüştü. Su üzerindeki bu doğa harikası eşsiz gösteriyi hayranlıkla izleyen biri B gibi, biz de müziği adeta hipnotize edilmiş bir halde büyük bir sessizlik içinde dinledik. Hamasyan’ın insan zihninde resim çizen müziği, gücünü elbette farklı kaynaklardan alıyor. İlahiler ve geleneksel kompozisyonların varyasyonlarını yorumladığı “Luys i Luso” adlı bu projede Ermeni kültürünün izleri, acı, hüzün, sevgiyi arayış ve adanmışlık duygusu var. Varoluşundan bu yana sevgisini, heyecanını, öfkesini ve inancını şarkı söyleyerek anlatan insanın geliştirdiği koral müziğin gizemi var. Ama hepsinden önce Hamasyan’ın piyano enstrümanına hakimiyeti, olağanüstü yeteneği var. Genç yaşında Thelonious Monk Uluslararası Caz Yarışması’nda birinci olması, Herbie Hancock’un “Sen artık benim öğretmenimsin!” demesi boşuna değil. Piyano aracılığıyla insan ruhuna dokunuşu kelimelerin anlatamayacağı kadar özel. Gümrü doğumlu müzisyenin salı akşamı Erivan ile İstanbul arasında kurduğu görkemli köprü, müziğin sınırsızlığının da en güzel örneğiydi; farklı kültürleri buluşturan su gibi saf, ortak bir ayindi. C M Y B