Katalog

EKONOMI 8 EDİTÖR: PINAR YILDIZ Goodyear fabrika kapatıyor Goodyear İngiltere’nin Wolverhampton kentindeki fabrikasını kapatıyor. Böylece Amerikalı şirket bünyesinde çalışan 330 işçinin görevine 2017’de son verilmiş olacak. TASARIM: SERPİL ÜNAY Facebook Lite artık Türkçe Facebook firmasının internet hızı oldukça düşük seviye olan kullanıcılar için geliştirmiş olduğu Android uygulaması artık Türkçe olarak kullanılabilecek. Pazar 28 Haziran 2015 Komşudan son manevra unanistan, Avrupa Birliği (AB) ile yapılan müzakereler tıkanma noktasına gidince referandum kararı aldı. Avrupa Birliği ile yapılan müzakereler tıkanma noktasına gidince Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, olağanüstü topladığı bakanlar kurulundan sonra yaptığı açıklamada, referanPELİN dum kararı alÜNKER dıklarını söyledi. Referandum 5 Temmuz’da yapılacak. Çipras, referandum sonucu ne şekilde olursa olsun buna uyacağını söyledi. Avro Grubu Başkanı Jeroen Dijsselbloem, Brüksel’de düzenledikleri toplantı öncesi, Yunan hükümetinin kararından şaşkınlık duyduğunu söyledi. Atina, çarşamba günü uluslararası kreditörlerin borç krizini aşabilmek için sunduğu karşı önerileri reddetmişti. Referandum kararına nasıl gelindiğini New York Üniversitesi Öğretim Üyesi ekonomist Dr. Ümit Akçay Cumhuriyet için değerlendirdi: Referandum kararında üç nokta etkili. İlki, Yunan tarafının verdiği onca tavize rağmen borç silmesi yolunda herhangi bir garanti almamış olması. Geçen hafta Yunan tarafının sunduğu taslak, Syriza’nın başlangıçtaki pozisyonu açısından önemli tavizler içeriyordu. Özelleştirme, KDV artışı, emekli maaşında kesintiler gibi önlemleri içeren taslak, kemer sıkmaya devam etmeyi taahhüt etmesi bakımından Syriza’nın “havlu atması” anlamına geliyordu. Ancak kreditörler bu tavizleri görmezden geldiler. Teknik olarak kreditörlerin isteklerine çok yakın bir metin ortaya çıkmıştı Avrupa ülkelerinin yarısına yakını, temerrüde düşerken, hiçbir devletin temerrüde düşmediği tek kıta Okyanusya oldu. Kemer sıkma paketi karşıtı söylemleriyle iktidara gelen Syriza, verdikleri tavizlerden de sonuç çıkmayınca son bir manevra yaparak referandum kararı aldı İki asırda 83 ülke iflas etti S Y ŞİMDİ NE? OLACAK 1 2 on iki yüzyılda dünyanın en büyük ekonomilerinden ABD, Almanya, Japonya ve İngiltere’nin de aralarında bulunduğu 83 ülkenin temerrüde düşmüş olması, devletlerin iflas bayrağını sanıldığı kadar nadir çekmediğine işaret ediyor. Yunanistan’ın bir kere daha temerrüt tehlikesiyle karşı karşıya kalması, küresel piyasaların bir numaralı gündem maddesi haline gelirken, diğer ülkelerin iflas deneyimlerini de akıllara getirdi. AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, 19’uncu yüzyıldan bu yana 83 ülke, iç veya dış borç yükümlülüklerini yerine getiremeyerek, en az bir kez temerrüde düşerken, sadece dört gelişmiş ülke borçlarına sahip çıkma başarısını gösterdi. Söz konusu dört ülkeyi Avustralya, Yeni Zelanda, Belçika ve Kanada oluştururken, iflas bayrağı çeken ülkelerin arasında dünyanın en büyük ekonomilerinin de yer alması dikkati çekiyor. Buna göre ABD, kuruluşundan bu yana bir kez dış ve dört kez de iç borçlarını ödeyemeyerek, toplamda 5 defa temerrüde düşerken, dünyanın dördüncü ve Avrupa Birliği’nin (AB) en büyük ekonomisi Almanya, son 215 yılda sekiz kez temerrüde düştü. Bununla birlikte, dünyanın en büyük beşinci ekonomisi İngiltere de son olarak 1932’e olmak üzere 4 kere iflas etti. Öte yandan, 14 ülkeden oluşan Okyanusya kıtasında hiçbir ülkenin iflas etmemesi dikkati çekiyor. Kıtanın en büyük ülkelerinden Avustralya ve Yeni Zelanda, hiç temerrüde düşmeyen 4 ülkeden ikisini oluşturuyor. l Ekonomi Servisi 3 Yunan halkı ATM’lere koştu Yunanistan’da referandum kararı, Yunan bankalarına ilişkin sermaye kontrolleri gerçekleşeceği endişesini de beraberinde getirdi. Kararın açıklanmasıyla Yunan halkı bankalara akın etti. ATM’ler önünde uzun kuyruklar oluştu. Yunanistan’ın temerrüde düşme riskinin artması ile bankalarda yüksek düzeyde mevduat çıkışları yaşanıyor. Yunanistan Merkez Bankası mevduatların mayıs sonu itibarıyla 3.8 milyar Avro düşüşle 129.9 milyar Avro’ya gerilediğini açıkladı. Bu miktar, 11 yılın en düşük seviyesi. Mevduatlar Kasım 2014’ten bu yana yüzde 21 oranında eridi. (Fotoğraf: AFP) son anda yapılan bir manevra olarak görüyorum. Geç de olsa alınan karar doğru. Yunanistan’da 2008’den itibaren çok büyük bir ekonomik daralma yaşanıyor. Gerek 2010’daki gerekse 2012’deki Troyka planları eksiksiz uygulanmasına rağmen bu gidişi durduramadı. Milli gelir 2009’a göre neredeyse yüzde 25 daraldı. Bunun temel nedeni, başını Almanya’nın çektiği kemer sıkma koalisyonunun önerdiği politikalar. Görüşmelerde kreditörlerin önerileri bu çizginin devamı niteliğindeydi. Harcama daraltıcı önerilerle kamu maliyesinin disipline edilmesi istendi. Buna karşılık Syriza önerisi, harcama daraltıcı önlemleri içerse de esas olarak gelir artırıcı önlemleri içeriyordu. Kilitlenme, memur ve emekli maaşları ile şirketlere konulması önerilen vergilerde yaşandı. Referanduma kadar taraflar tüm kozlarını oynayacak. İlk olarak Yunan tarafı 30 Haziran’daki son borç ödeme tarihinin referandum sonrasına ertelenmesini talep edecektir. Gelecek bir hafta boyunca Troyka’nın Yunanistan’da bankalara hücum etmeyi tetikleyecek hamleler yaparak bir panik havası yaratması ve seçmen üzerinde bir baskı yapması çok muhtemel. Zaten görüşmeler sırasında hatırı sayılır miktarda para çıkışı oldu. Bunun sürmesini bekleyebiliriz. Syriza’nın referandumda “hayır” kampanyası yapacağı belli gibi. Ancak “hayır” kampanyası, sonra 4 Anlaşma sağlanamadığı için Yunanistan’da sermaye kontrolleri uygulamasının yarın başlama olasılığı yüksek. Bu piyasalarda satışlara neden olacak. 7.2 milyar Avro’luk yardım verilmediği için Atina, 30 Haziran’da IMF’ye 1.6 milyar Avro’luk borcunu ödeyemeyecek. Avro Grubu Yunanistan’ın ek süre talebini reddetti. Bakanlar Kurulu referandum kararı aldı. Şimdi parlamentoda yapılacak oylamada 151 milletvekilinin onayı gerek. Referandumun geçerli sayılması için halkın yüzde 40’ının sandığa gitmesi şart. Referandum kararı Syriza hükümetinin de geleceğini belirleyecek. Karara muhalefetten tepki yağarken, PASOK Partisi erken seçim talep etti. Karara nasıl gelindi? ama daha fazlası talep edildi. Yunan tarafı, tavizleri borçların kısmi olarak da olsa silinmesi karşılığında vereceğini ima ediyordu ancak kreditörler borç silmenin gündeme getirilmesine şiddetle karşı çıktı. İkincisi, kreditörlerin Yunan önerisi üzerinde yaptıkları düzeltmeleri, Yunan tarafını aşağılarcasına basına sızırmaları. Görüşmeler sürerken kreditörler sürecin her aşamasında değişiklik önerilerini basına sızdırarak Yunan tarafını baskı altına almak istediler. Sonuçta bu taktik ters tepti. Üçüncüsü, Çipras’ın, ekibinin önerdiği bu taslağı Syriza’ya kabul ettirebilse ve parlamentodan geçirebilse dahi, siyasi geleceğinin sonlanacağının neredeyse kesin olması. Referandum kararını, Syriza’nın baştan itibaren aklında olan bir stratejinin parçası değil, Taraflar ne istiyordu? Tüm kozlar oynanacak sında neler yapılabileceğine dair bir programla desteklenmeli. Olası bir “hayır” kararı kâbus senaryosu değil. Kâbus, 2008’den beri milli gelirin dörtte birinin daralmasıyla ve çığrından çıkmış işsizlikle yaşanıyor zaten. Avro’dan çıkışı da içerecek bir alternatif programın uygulanması halindeki sosyal maliyet, Troyka programının sürdürülmesine göre rahatlıkla tercih edilebilir düzeyde. Ümit Akçay Özelleştirme kararları şaibeli nerji ihalelerinin masaE ya yatırılmasını talep eden Elektrik Mühendisleri Oda Lükse 224 milyar Avro harcandı Geçen yılı 224 milyar Avro ile kapatan küresel lüks tüketim malları pazarının, 2015‘te yüzde 2 ile 4 oranında büyümesi bekleniyor. ain&Company’nin, İtalyan Lüks Mal Üreticileri Federasyonu Fondazione Altagamma işbirliği ile hazırladığı Küresel Lüks Tüketim Malları İlkbahar Raporu’na göre, 2014’ü yüzde 3 büyüyerek 224 milyar Avro ile kapatan küresel lüks tüketim malları pazarının, 2015’te yüzde 2 ila 4 oranında büyümesi bekleniyor. Son 20 yılda perakendede 3 trilyon Avro’nun üzerinde satışın gerçekleştirildiği lüks tüketim pazarında, harcamaların yüzde 50’si tüketicilerin ülkeleri dışında yaptıkları harcamalardan oluşuyor. Harcamaların yüzde 30’unu ise sadece Çinliler gerçekleştiriyor. Lüks ayakkabı harcamalarının toplam satışlar içerisinde en iyi performansa sahip olarak ilk sırada yer aldığı raporda, mücevherde canlılık yaşandığı, ancak saat satışlarının durgun olduğu ifade edilirken, dünya üzerindeki lüks tüketicisi ise 140 milyondan 350 milyon Avro’ya çıktı. Açıklamada görüşlerine yer verilen Bain & Company Türkiye Yönetici Ortağı Serhan Nadir, Türkiye’de lüks tüketim malları pazarının küresel trende paralel ilerleyeceğine, özellikle kadın sı (EMO), yolsuzluk ve rüşvet dosyalarının araştırılması için Meclis’te araştırma ve soruşturma komisyonlarının kurulmasını, bu komisyonların kapsamının başta enerji özelleştirmeleri ve maden ruhsat alanları olmak üzere genişletilmesini istedi. Milletvekillerine yazılı bir basın açıklamasıyla çağrı yapan EMO, AKP’nin istifa etmiş bir hükümet eliyle, Soma’nın da içinde bulunduğu üç büyük termik santralın devrini gerçekleştirmekte olduğunu, hatta Özelleştirme Yüksek Kurulu kararıyla çok sayıda santralın özelleştirme kapsamına alındığını kaydetti. B Özgür Burak Akkol (soldan), Mustafa Koç, Oya Ünlü Kızıl ve Levent Çakıroğlu “Ülkem İçin Toplumsal Cinsiyet Eştliğini Destekliyorum” projesinin yeni döneminde aktif görev alacak. Koç: Hepimiz eşitiz K aslında insanın bulunduğu her ortamda yapılan ilk ayrım olan cinsiyet ayrımı konusuna değiniyoruz. Toplumsal cinsiyet normları ile kültürden kültüre değişen ve farklı boyutlarda hak ve fırsat ihlalleri getirebilen bu ayrımcılığın hem kadına hem erkeğe zarar verdiğini, rol paylaşımlarında dengesizlik ortaya çıkarabildiğini görüyoruz. Temenni ve iyi niyet dilinin ötesine geçip, kadın ve erkeğin eşit hak ve fırsatlara sahip olacağı bir Türkiye için daha kararlı ve çözüm odaklı adımlar atmak zorundayız. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin nedenleri ve sonuçlarına dair toplumun tüm kesimlerinde farkındalık yaratmak ve bütüncül bir yaklaşımla iş kültüründe ve sosyal hayatta eşitlikçi yaklaşımlar için çalışacağız” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Seçim sonrası hızlandı Buna göre 24 Haziran’da 26 HES ile birlikte Hopa Termik Santralı, Bursa Doğalgaz Santralı ile Aliağa Kombine Çevrim Gaz Türbinleri Santralının; ayrıca Türkiye Elektromekanik Sanayi’nin özelleştirme kapsamına alındığı belirtilen açıklamada, 22 Haziran’da ise Soma Santralı’nın 685.5 milyon dolara Konya Şeker’e, Orhaneli ve Tunçbilek santrallarının da 521 milyon dolara Çelikler Holding’e alelacele devredildiğinin altı çizildi. 25 Haziran’da da Akkuyu Nükleer AŞ’ye ön lisans verilmişti. Açıklamada, şaibe düşen tüm uygulamaların incelenmesi istendi ve milletvekilleri halkın iradesine saygı göstermeye ve bu yönde oluşan beklentileri karşılamak üzere harekete geçmeye davet edildi. l Ekonomi Servisi “Ülkem İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Destekliyorum” projesini açıklayan Mustafa Koç, kadın erkek eşitliği için çalışacaklarını söyledi. adın ve erkeğin eşit hak ve fırsatlara sahip olacağı bir Türkiye için daha kararlı ve çözüm odaklı adımlar atılmasının zorunlu hale geldiğini söyleyen Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Koç, “Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin nedenleri ve sonuçlarına dair toplumun tüm kesimlerinde farkındalık yaratmak ve bütüncül bir yaklaşımla iş kültüründe ve sosyal hayatta eşitlikçi yaklaşımlar için çalışacağız” dedi. Koç Holding, 2006’dan bu yana yürüttüğü Ülkem İçin Projesi’nin 20152017 temasını “Ülkem İçin Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Destekliyorum” olarak açıkladı. Kadının ekonomik ve sosyal hayata katılımını ve güçlendirilmesini Türkiye’nin öncelikli konuları arasında gördüklerini belirten Mustafa Koç, “Projemizin yeni döneminde, Farkındalık yaratacak Projede hedefler şöyle belirlendi: “Bayilere, çalışanlara ve yöneticilere yönelik seminerlerle toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalık oluşturarak, bu alanda duyarlı işyeri ortamını desteklemek için ilk adımı atmak, Holding’deki kadın çalışanların seviyesini ve oranını yükseltmek, bayiler aracılığıyla yerelde toplumsal cinsiyet eşitliği bilincini yerleştirecek şekilde paydaşların (gençler, çalışanlar, işverenler) kapasitesini geliştirmek.” Aksesuvarlar sırtladı aksesuvarlarının pazarı yüzde 1520 oranında büyüteceğine işaret ederek, şu değerlendirmelerde bulundu: “Avrupa pazarı, özellikle de Amerikalı ve Çinlilerin yurtdışında yaptığı lüks harcamaların yardımıyla 2015’e iyi başladı. Güney Avrupa’da toparlanma süreci devam ederken, Batı Avrupa iyi bir performans gösterdi. Rusya’nın ve Rusların tüm dünyadaki harcamalarındaki azalma iyileşme göstermezken, pazarın bu yıl içinde sabit kurlarla yüzde 3 ile 5 oranında büyümesi bekleniyor. Amerika kıtasına bakıldığında ise, reel olarak 2015 için belirlenen yüzde 1 ila 3’lük büyüme oranının 2014’e oranla düşüşe girdiği görülüyor. Güçlü doların turizm harcamaları üzerindeki olumsuz etkisiyle ortaya çıkan bu durum, iç harcamalarla kısmen telafi ediliyor.” l Ekonomi Servisi C M Y B