Katalog

Pazar 21 Haziran 2015 EDİTÖR: MİNE ESEN TASARIM: BETÜL BERİŞE T Brüksel’de ödünç komşu projesi ek başına yaşadığı evinde öldüğü aylar sonra komşusu tarafından keşfedilenler artık sıradan haberlerden sayılıyor. “Komşu komşunun külüne muhtaçtır” atasözü tarih oldu. Komşuda pişenin, bize de düşmediği gibi artık komşuda pişeni bilmiyor ve merak da etmiyoruz. Komşumuzun aç yatıp yatmaması da bizi ilgilendirmiyor... Komşuluk ilişkilerinin yerlerde süründüğü modern toplumlarda çanlar da çalmaya başladı. Tek kişilik dünyalarımızda toplu yalnızlığa mahkum edilip tüketim sisteminin sadece bir numaradan ibaret “tüketici”si olarak kibrit kutusu büyüklüğündeki apartman dairesi adı verilen hapishanelerimizde tüketerek sonumuzu beklerken bazen umut verici gelişmeler de oluyor. Komşuluk ilişkilerini geliştirmek için düzenlenen mahalle partilerinde sokaklar kapatılıp mangal yapılıyor, mahalleliler hem eğleniyor, hem de birbirlerini tanıyor. Yıllardır yapılan bu “mahalle eğlenceleri” özellikle devlet tarafından da lojistik destek sağlanarak ya da bazen ödenek verilerek özendiriliyor. Avrupa düzeyinde de girişimler var. Bu sene 29 Mayıs’ta Belçika ve Türkiye’de de kutlanan Avrupa Komşular Günü, komşuları birbirlerini tanımaya ve iletişim kurmaya teşvik ediyor. İlk olarak 1999’da Paris’te kutlanmaya başlanan komşuluk günü, 2004’ten itibaren Avrupa’nın geri kalanına da yayıldı. Sandalyenizi sokakta kapının önüne atıyor ve komşularınızla konuşup tanışıyorsunuz. Tabii yanınıza da ıvır zıvır bir miktar yiyecek, içecek almanız hoş oluyor. Sokakta tek başına mısınız? O zaman hemen yan komşunun ziline basıp onu da sokağa sandalye atmaya çağırıyorsunuz. Herkes aynısını yaparsa bir bakmışsınız sokak komşularınızla dolmuş, şenlenmiş. pazar yazıları 21 brüksel ERDİNÇ UTKU Sandalyeler sokağa Ancak iş o kadar vahim ki artık daha yeni birçok sivil girişim çıkıyor ortaya. Geçenlerde “Her gün kullanmadığınız bir sürü araç gereci niçin evinizde bulunduruyorsunuz? Komşunuzun ziline basıp ödünç almak varken herkesin matkap satın alması tuhaf değil mi?” girişiyle başlayan bir davetiye aldım. Komşular arasında yardımlaşmayı arttırmak için Curieus adlı dernek posta kutunuza, pencerenize ya da kapınıza yapıştırmak için çıkartmalar dağıtıyor. Böylece komşularınız sizin evinizde ne olduğunu öğrenecek ve gerektiğinde sizden ödünç alacak, komşularınızı da daha iyi tanımış olacaksınız. Çünkü derneğe göre paylaşmak; vermek ve almak demektir ve sokak kadar eskilere varan bir hayır işidir, er demdir. Sizin artık ihtiyacınız olmadığını düşündüğünüz alet ve eşyaları (elbise, ev aletleri, kitaplar) ise düzenli aralıklarla organize edilen pazarlarda ücretsiz ihtiyacı olanlara veriyorsunuz. Hâlâ gereksiniminiz olduğunu düşündüğünüz aletler için ise çıkartma alıp evinizin dışına komşularınızın göreceği şekilde yapıştırıyorsunuz. Etkinlikte bir taraftan ailece piknik yaparken diğer taraftan hayır yapma erdemine ulaşıyorsunuz. Organizatörlerin etkinliği ramazana denk getirmesi ise ayrı bir incelik. İş sadece üzerinde “matkap”, “çim biçme makinesi” ya da “merdiven” resmi bulunan çıkartma dağıtmakla bitmiyor tabii. Komşularınızın faydalanabileceği bir yeteneğiniz (resim yapmak, saç kesmek, dikiş) olduğunu düşünüyorsanız bunu belirli zamanlarda düzenlenen etkinlikte birkaç saatliğine komşularının hizmetine Yeteneklerinizi paylaşın sunabiliyorsunuz. Ya da sesiniz güzel, iyi şarkı söylüyorsunuz, dans ya da şiir okuma yeteneğinizi komşularla paylaşmak istiyorsunuz. Serbest sahne hünerlerinizi bekliyor. Kitap takası, bedava bisiklet tamiri de yararlanacağınız hizmetlerden. Etkinlikte akşamüstü pazarcıların gün sonunda elinde kalanlardan bedava verdikleri sebze meyve ile yemek yapılıyor, paylaşılarak birlikte yeniliyor. Komşularınızın faydalanabileceği bir yeteneği olanlar bunu belirli zamanlarda düzenlenen etkinlikte sunmakla yetinmesin derim ben. Aynı ev aletleri için dışarıya yapıştırılan çıkartmalar gibi üzerinde “musluk tamirinden anlarım”, “elektrik işleri yaparım”, “bilgisayar konusunda yardımcı olabilirim” yazan çıkartmalar yapıştırsa mahalle sakinleri olarak biz de komşumuzdan birkaç saatliğine yararlansak? Ne dersiniz organizatörlere önereyim mi? [email protected] Modellikten prensesliğe stockholm OSMAN İKİZ Aile boyu onur Y eni dünya düzeni diye beynimizi yıkayıp duruyorlar ama bazı şeyler hiç değişmiyor. Ortaçağ modeli krallıklar hâlâ yaşıyor. İktidara ortak değiller. Prensler, prensesler evlenirken hükümetin onayı gerekiyor. Devlet aygıtında sadece sembolik bir anlam taşıyorlar. Ama bu sembolik değer millete pahalıya patlıyor. Sarayların giderleri, maaşlar falan devlet bütçesinden ödeniyor. Üstelik çok zengin olmalarına rağmen. Milletin de pek şikâyeti yok aslında. Monarşinin kaldırılması için sürekli mücadele eden cumhuriyetçilere pek kulak asan yok. İnsanların, partili olmayan, tarihsel kökleriyle, gelenekleriyle ulusu temsil ettiğine inandıkları bir lidere gereksinimleri var demek ki. Kral için topluca sevinmek ya da üzülmek gibi. Geçen hafta İsveçlilerin sevindiği gibi. Kral Carl XVI Gustaf’ın ortanca çocuğu Prens Carl Philip üç yıldır beraber yaşadığı eski manken, fotomodel Sofia ile 13 Haziran’da evlendi. Bütün millet Prensleri’nin evliliğine sevindi. Evlilik şerefine 22 pare top atışı yapıldı. Yakışıklı Prens ile çiçeği burnunda Prenses atların çektiği arabayla ana caddelerden geçerek halkı selamladı. Yol kenarlarında toplanan halk atlı arabayı çiçek yağmuruna tuttu. Prenslerin ya da prenseslerin düğünlerinde iki farklı sahne yaşanıyor. Birincisi kuralların geçerli olduğu geleneksel kraliyet düğünü, saraydaki yemekten sonra da arkadaş çevresinin katıldığı eğlenceli parti. Gece yarısından sonra başlayan yemekli eğlence asık suratlı saray yemeğine benzemiyor. N Philip ile Sofia gece eğlencesi için Stockholm’ün merkezindeki küçük Skepsholmen Adası’ndaki mağarayı seçti. Burası zamanında askeri amaçlı olarak hazırlanmış olup son yıllarda sanat sergileri için kullanılıyor. Böyle bir mekânda düzenlenen kraliyet partisinde gecenin sürprizi göbek dansı idi. Dansözler, Carl Philip ile Sofia’nın müşterisi olduğu Ortadoğu yemekleri yapan bir restoranın hediyesiydi. Amacım kraliyet düğünü anlatmaktan çok saraya soylu sınıflardan olmayanların girmeye başlaması. Kraliyet ailelerinin genç kuşaklarının evlenmek için diğer kraliyet ailelerine rağbet etmemesi. Mağarada dansözlü eğlence Prens Carl Philip kendine eş olarak başka bir sarayda prens aramadı. Reality şov yıldızı, sütyen modelliği yapmış bir fotomodel ve manken Sofia’yı seçti. Küçük bir kasabadan gelen, sıradan bir İsveçli ailenin kızı olan Sofia artık bir Prenses. Carl Philip’in ablası Kral Carl XVI Gustaf’dan sonra tahtı devralacak olan Veliaht Prenses Victoria da spor salonu işleten Daniel Westling ile evlenmişti. Yeni kuşak prensler, prensesler artık halkın içinden geliyor. Mersinli işadamı Kadim Akça, Prens Daniel Westling’in arkadaşı. Bir ay kadar önce Kadim Akça beni bir ödül törenine davet etti. Mersin’den ziyarete gelen yeğeni Can ile eşi de vardı. Prens Daniel Westling de oradaydı. Kadim Akça “Misafirlerimle bir fotoğraf çektirelim” deyince Prens hemen ortaya geçiverdi. Kısacası birkaç kuşak sonra halktan gelenler kral ve kraliçe olacak. [email protected] TURHAN SELÇUK 1922 İLHAN SELÇUK 1925 Aydınlanmanın ışığı her yerde... Onları gönlümüzde ve aklımızda yaşatıyoruz. AİLESİ eredeyse kırk yıldır her haKUMRU TOKTAMIŞ ziran ayının son pazarınteklemek ve kutlamak isteyen dida Manhattan sokakları boyunca önceleri korku, endişe ğer aileler de yürüyüşe kendi özgürlük şarkıları ile katılmaktan ve öfkeyle, zaman içinde giderek çekinmiyor. Aradan geçen yıllarartan bir şenlik ruhuyla sürmekda yürüyüşe katılanlar arasınte olan Onur Yürüyüşü geleneğida erkeklerin ve babaların sayısıni dünyada bilmeyen kalmamıştır. Artık politik bir başkaldırı bi nın hızla artmakta olduğu da göçimi olma niteliğinin çoktan varo ze çarpıyor. Görünüşte Manhattan Onur luşun ve kabul edilmenin coşkuYürüyüşü’nden çok daha “edepsu haline evrilmiş olduğu faşingli” seyreden Brooklyn Onur vari renkler ve seslerle bezenYürüyüşü’nün pek de uysal bir miş bu yürüyüş ve ardından gebiçimde başladığı söylenemez. len kutlamalar belli bir yaşın üstündeki ahali için hâlâ inanılması Geleneksel olarak kortejin önünü çeken motosikletli kadınlar ekizor bir gerçeklik. Oysa standart kurgulara uygun cinsel kimlikler bi, kurucu üyeleri giderek yaşlanmakta olsa da, hatta belki de ötesinde ve dışında yaşayan biyılların verdiği deneyim ile hâlâ reyler burdalar ve çoktan alıştık daha etkileyici bir görüntü serbile bu duruma. gilemeye devam ediyorlar. HeAncak eşcinselliği hâlâ bir yurttaşlık durumu olarak değil de men arkalarından gelen davullu, zilli perküsyon ekibinin arasınbir eğlence biçimi olarak algılada tanınmış müzisyenlere rastyanların azımsanmayacak kadar çok olduğu dünyamızda, Manhat lamak mümkün. Manhattan kadar renkli olmasa da şatafatlı götan Onur Yürüyüşü’nden farklı rüntüleri ile “nizam intizam” cinbir onur kutlamasına dikkat çeksiyet düzenine meydan okuyan mek gerekiyor: Her yıl Manhatdrag queen’ler ve transkadın ve tan organizasyonundan bir haferkekler de coşku içinde kendi elta önce suyun öte yanındaki Broleri ve tarihleri ile kurdukları sıoklyn kendi Onur Yürüyüşü’nü radanlıklarını sergiliyorlar. oldukça farklı bir anlayış ve kül1969 yılı Haziran ayının sonlatür ile düzenlemekte. rında New York kentinin hiç de Kabul edilme yumuşak başlı olmayan polislerimücadelesi nin, kentin kıyısında kalmış eş1990’ların başında Brooklyn’in cinsel mekânlarından Stonewall adlı bir bara düzenledikleri basşimdilerde pek bir popüler olan kın sırasında “artık yeter” diyePark Slope mahallesi ilkokulu, rek insanlık ve yurttaşlık haklaparkı, kütüphanesi, rafları orgarını iki yüzlü düzene açıkça meynik tarım ürünleri ile dolu tükedan okuyarak talep etmeye başlatim kooperatifi ve kitapçıları ile yan eşcinseller uzun yıllardır aiçocuk yetiştirmek isteyen aileler leleri, evlilikleri ve gündelik yaiçin ideal bir ortam olarak görülşamdaki rutinleri ile giderek sıramekteydi. danlaşmaktalar. Lezbiyen çiftler de bu mahalleSıradanlığın orta yerinde karşıye yerleşen çocuklu aileler kerlarına çıkan sıkıntıları oğlumun vanına katıldıklarında, mahallenin çocukları caddeler ve parklar bir ilkokul arkadaşının yıllar önboyunca son derece zengin bir ai ce anneleri ile katıldığı Brooklyn le olma anlayışı ile yetişebildiler. Onur Yürüyüşü için kendi boŞimdilerde 20’li hatta 30’lu yaşla ya kalemleri hazırladığı bir panrına gelen bu çocuklar için iki an kart çok güzel ortaya seriyordu: “İki annemle birlikte güven ve neli, tek anneli hane halkları sısevgi içinde yaşıyordum, sonra radan bir var olma biçimi idi. Öte yandan kurdukları ve ayak bir kız kardeşim oldu.” Aynı genç adam son yıllarda fırsat buldukta tutabildikleri aileleri ile herkes gibi gurur duyan bu ebeveyn ça kolunda kız arkadaşı ile annelerinin yürüyüşünü desteklemeler için yaşam tarzlarının gözle görülür ve kabul edilebilir olma ye geliyor. larının politik şartlarını hazırlayan Manhattan Onur kutlamaları Büyük kazanım Onur Yürüyüşleri’ni ilk duydubiraz fazla gürültülü ve gösterişli ğumda oldukça yabancılık çekolmaya başlamıştı bile. Çoluk çomiştim: “Ne demek eşcinsellikten cuk sahibi bütün insanlara özgü görece sükunet ve düzen ihtiyacı onur duymak? Uzun bacaklı, yeşil gözlü, büyük göğüslü olmakrefleksi ile davranan Brooklyn’li tan onur duymak ne kadar gereklezbiyenler 1996’da kendi Onur siz ise eşcinsellik de o kadar doYürüyüşleri’ni düzenler oldular. ğal olduğuna göre neden onur? Brooklyn Onur Yürüyüşü’nün İnsan doğal özellikleri ile değil genel havasının, Manhattan’dan emeği ile başardıkları ile gurur çok farklı olarak çocukları (da) gözetmek olduğu bir gerçek. Bur duymalı” diye söylenirken yılların, yüzyılların baskısının karşı daki yürüyüşte göze çarpan eldilini kurmaya çalışan insanların lerinde rengârenk bayraklar ve kendilerine ve gençlere “utanç pankartlarla kortejde yürüyen, içinde yaşamak zorunda değiliz” bebek arabalarında oturan vediyor olduklarını fark etmem biya kaldırımlardan el sallayan çoraz zaman almıştı. cuklar. Akşam yapılan yürüŞimdi artık sokaklar eşcinsel yüşten önce gün boyu süren sokak panayırında yer alan her beş anneleri ve babaları ile gurur duyan çocuklar ve gençler ile dolu altı stanttan bir tanesi çocuklaise bu durum büyük bir kazanım, ra yönelik faaliyetler sürdürürinsanlığımız için çok önemli bir ken hemen biraz ötelerinde cinselliğe dair sağlık bilgilerinin ve başarı üstelik. rildiği sokak çadırlarına [email protected] mak mümkün. Komşularını des NEW YORK C M Y B