Katalog

Cumhuriyet 18 Çoğunluğun beklentisi 1+1+1 ÖZLEM YÜZAK 35 YAZARIYLA MEYDANLARDA EDİTÖR: AyŞeGÜL ÖZBeK TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ Salı 19 mayıs 2015 ege’nin sanayi kenti uşak’ta AKP’nin oylarında kayma yaşanacağına kesin gözüyle bakılıyor. en çok konuşulan 1+1+1. eğer Durmuş yılmaz mhP’nin oylarını artıramazsa ChP 2 milletvekili çıkarır. ir sanayi kenti aslında Uşak. Belki öyle büyük sanayiler yok ama tarihsel süreç içinde özel sektörün daima ciddi biçimde varlık göstediği bir İç Ege kenti, hemen yanıbaşındaki memur ve emekli kenti diye anılan Kütahya’nın aksine... Battaniye, tekstil, deri, seramik başta olmak üzere birçok fabrika bulunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre işsizlik oranı en düşük 4’üncü il. Bir dönem solun en önemli kalelerinden biriydi, ancak son üç dönemdir AKP 2 CHP 1 milletvekili çıkarıyor. Peki bu seçimlerde işin rengi değişecek mi? Örneğin eski Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz’ın MHP’den aday gösterilmesi MHP’ye bir milletvekilliğini kazandırabilecek mi? CHP önseçim yaptı; bu adayların şansı ne? AKP eski gücünü koruyor mu? Uşak halkı hayatından memnun mu? Kütahya’dan otobüsle geldiğim Uşak’ta bunlara geçmeden önce şunu söyleyelim, sokaktaki adamdan tutun görüştüğüm kanaat önderlerine kadar çoğunluğun beklentisi 1+1+1. Yani AKP, CHP ve MHP, üçünden de birer milletvekili. Neden mi? Öncelikle son 3 yıldır kente tek bir çivi bile çakılmadığını söylüyor herkes. AKP’li belediyenin ise çalışmadığı, altyapı eksiklerinin çok fazla olduğu çöplerin bile doğru düzgün toplanmadığı konuşuluyor. (Bir önceki dönemde belediye MHP’deydi.) Şimdi belediyeyi Menzircilerin yönettiği söyleniyor. Ama tabii sadece bunların seçim sonuçlarını değiştirmeye yeterli olmadığı malum. Dolayısıyla farklı sorunların peşine düşüyorum... Uşak civar illerin aksine, sanayi kimliği yüzünden göç alan bir kent. Bu yüzden kent varoşları ile sürekli büyüyor. Kayıt dışı çalıştırma ve taşeronluk hayli fazla. Ana cadde olan İsmet Paşa Caddesi B Ünalan Mahallesi muhtarı Ercan Bey, Hasan Amca ve bir semt sakini ile seçimleri konuştuk. Hasan Amca 15 yıldır MHP’ye çıkmıyor diye AKP’ye oy verdiğini ancak bu kez CHP’yi deneyeceğini söylüyor. kentin tek araç trafiğine kapalı, kafeleri, butikleri ve parkı ile modern görünüşlü tek yeri. Tek olmasından dolayı halkın dilinde “Mecburiyet Caddesi”. CHP eski milletvekili Prof. Dr. Osman Coşkunoğlu “Mecburiyet Caddesi, 2003’te AKP’nin sürgün olarak yolladığı değerli vali Ali Fuat Güven’in çabalarıyla güzelleşti” diyor. rım yapıyor, yaklaşık 1500 kişiye istihdam sağlıyor. Ayrıca bir özel fen lisesi yaptırmış. İkinci aday da Banaz ilçesinden yine ticaretle uğraşan İsmet Akın. Her ikisinin de şansının yüksek olduğu söyleniyor. CHP’nin seçim vaatleri halkın dikkatini çekmiş belli ki, üzerinde fikir yürütüyorlar ama temkinliler. Tabii bu arada CHP lideri Kılıçdaroğlu’nun Uşak’taki mitingde kentin sorunlarına hemen hiç değinmemiş olması canlarını da sıkmamış değil... Genel seçimler için 27 aday adayının başvuruda bulunduğu AKP’nin milletvekili adayları 1. sırada milletvekili Mehmet Altay, 2. sırada ise 10 Kasım’da Akit gazetesine ‘Olmasaydı da olurduk’ ilanı veren derginin imtiyaz sahibi Eyüp Gökhan Özekin. Öztekin bir dönem Alperen Ocakları Genel Başkanlığı, Büyük Birlik Partisi MKYK üyeliği yapmış bir isim. Kiminle konuşsam şans vermiyor. Durmuş Yılmaz’ın şansı var mı? Evet diyenler de var hayır diyenler de... Ama ‘Hayır’ın nedenlerini sorduğumda 2 farklı yanıt alıyorum. İlki MHP’de birinci sıradan aday gösterilmesinin Uşak’ta diğer MHP adaylarını rahatsız etmiş olması; diğeri ise insanların dilindeki “5 yıllık Merkez Bankası başkanlığı döneminde kendi kasabası Eşme’ye bir okul bile yapmadı, akrabalarının işini halletmedi” söylemi. Buna karşın Yılmaz’ın bu tavrını dürüst ve ayrımcılık gözetmeyen kişiliğine bağlayıp “MHP bir aday çıkarır” diyenler de yok değil. Peki HDP ne yapacak? Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde HDP’nin 5 bin 300 oy aldığı Uşak’ta 7 Haziran seçimlerinde beklenti, oylarını 6 binin üzerine çıkarması yönünde. Alevilerin ise 10 bin civarında bir oyu var ancak “denge yok, her üç partiye de dağılabilir” deniyor. lar. Ya CHP 2 miletvekili çıkartacak ya da büyük çoğunluğun dediği gibi 1+1+1. Ancak Özler Uşak’ta seçimlerin asıl belirleyicisinin Eşme ve Banaz gibi büyük ilçeler olduğunun ve her ne kadar Durmuş Yılmaz Eşmeli bile olsa MHP’nin ilçelerde pek varlık gösteremediğinin altını çiziyor. 12 bin esnafın kayıtlı olduğu Esnaf Odaları Birliği Başkanı Saadettin Öztürk temkinli konuşuyor ancak bu seçimde AKP rüzgârının ters döndüğünü ifade ediyor. Eğitim Sen Uşak Şube Başkanı Burak Yavaş ise memurlar özellikle de öğretmen, okul müdürü ve sağlık çalışanlarına yönelik kadrolaştırmaya dikkat çekiyor; “Tam bir kıyım yaşanıyor.” Ünalan Mahallesi Muhtarı ve mahalle muhtarları sözcüsü Ercan Bey’in yanına uğruyorum. Hızlı dönüşümün kentte yaptığı erozyonu anlatıyor. Ona komşu Hasan amca MHP’li olduğunu söylüyor, “MHP 15 yıldır çıkmıyor diye AKP’ye oy vermiştim ama şimdi oyum CHP’ye” diyor. Sonuçta Uşak bir işçi kenti ve işçilere yönelik her şey seçimde etkili ve belirleyici olacak gibi görünüyor... İntihar oranı yüksek Sokakları ve çoğu bakımsız olsa da eski tarihi evleri ile bence son derece kimlikli ve doğru sosyal politikalarla büyük potansiyele sahip bir il Uşak. Sosyal politikalar diyorum; zira kentin önemli sorunları var. Bunlardan biri intihar oranının çok yüksek olması, diğer ise gençlerde uyuşturucu bağımlılığının süratle artması. Konuştuğum gençlerin hiçbiri Uşak’ta hayatını sürdürmek istemiyor, kapağı İzmir, İstanbul gibi büyük kentlere atmak çoğunun en büyük hayali. Önseçimle CHP’den ilk sıraya yerleşen aday Yalım Özkan. Bir işadamı. Uşak’tan genç yaşta Avrupa’ya gitmiş orada iş kurmuş. 45 yıldır Uşak’a yatı ‘Kararsızlar yüzde 40’ Uşak’ın duayen gazetecisi Taşkın Özler kentte kararsız oyların belirleyici olacağının altını çiziyor: “Her seçimde kararsızların oranı yüzde 15 kadardı ilk kez yüzde 40’lara kadar çıktı. Oylarını rengini de pek belli etmek istemiyorlar. Tayyip’in hışmından korkuyor olabilirler” diyor. Özler’e göre AKP’den oy akışı olacağı kesin ama kime kayacak o oy Kırsalın oyları dengeleri değiştirebilir Samsun’da herkes AKP’nin oy kaybedeceği ve en az bir milletvekili yitireceği konusunda hemfikir. Ancak seçmenin yüzde 40’ının yaşadığı ve yüzde 60’ının AKP’ye oy verdiği kırsaldan gelecek oylar hesapları yanıltabilir. AHMET ŞIK arşamba Havalimanı’ndan Samsun şehir merkezine yol aldığımız servis minibüsünün içinde telefon konuşmalarıma kulak misafiri olan bir kişi kızgınlığını sesine de yasıtarak “Nereden biliyorsun?” diye soruyor. Kızdığı, telefonun diğer ucundaki arkadaşıma “CHP 2 olan milletvekili sayısını 3 yapabilir mi?” diye sormam. Önce AKP’li olduğunu düşünürken “Üçü kesin alırız, dördüncü için uğraşıyoruz” diye devam edince anlıyorum CHP’li olduğunu. Samsun merkezdeki en kalabalık seçmen sayısına sahip ilçe olan İlkadım’daki CHP ilçe teşkilatının yöneticilerinden olan Uğur Göre bir hayli umutlu. AKP’nin oylarının düştüğünden, CHP’nin açıkladığı seçim programının yarattığı umuttan, Samsunluların partilerine yöneldiğinden bahsediyor heyecanla. Uğur Göre’nin umut ve heyecanını Samsun merkezindeki cadde ve sokaklarda da görmek mümkün çünkü seçim gezisi için 15 Mayıs günü gittiğimiz, Karadeniz’in en büyük ve hareketli şehri Samsun’da CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun mitingi var. Samsunlu meslektaşımız Ragıp Göker’in dediğine göre 1977’den sonra CHP’nin topladığı en büyük kitleymiş. Sosyoekonomik olarak Karadeniz’in bu en büyük şehrinin 917 bin seçmeni bulunduğu göz önüne alındığında Samsunlular kadar heyecan duymuyoruz. Etrafımızdakileri kızdıran bu tespite itiraz edilmesinin nedeniyse Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun mitinginde, hem de “taşıma yapılmasına” rağmen daha az sayıda insanın olması. Davutoğlu değil de taraflı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın toplayacağı kitleyle kıyas yapmanın doğru olacağını söylesek de 2011 seçimlerinde 9 milletvekilinin 6’sını alan AKP’nin oy kaybı yaşayacağına herkes inanmış durumda ancak hem yurt genelinde hem de Samsun’da yaşanacağı düşünülen oy kaybının getirisine yapılan tahminlerin çok da iyimser olduğunu söylemek mümkün değil. Bir önceki seçimlerde kalan milletvekillerini 21 olarak bölüşen CHP ya da MHP’den Ç hepsinden daha büyük. Çünkü daha önce AKP’ye iki kez oy vermiş. Ne zaman ki yolsuzluk soruşturmalarıyla pislik ortaya saçılmış o zaman anlamış. “Bunlar Müslüman değil, dindar değil. Elde kutsal kitap dolaşıyorlar. Madem dindarsın neden haram yiyorsun?” diye söyleniyor. CHP’li olanların aksine AKP’ye oy verecek arkadaşıyla birlikte HDP’nin seçim barajını geçmesini istemiyor o da. Ancak Saathane’de çizilen olumsuz tabloya rağmen HDP’nin Samsun’dan milletvekili adaylarından Alp Altınörs ve Emine Çepni ise umutlu. Ağırlıklı olarak ev ziyaretlerinden oluşan seçim çalışmalarından bahsedip, “Geçen hafta itibarıyla 1130 kişiyle yüz yüze görüştük. 268 kişi HDP’yle oy vereceğini söyledi” diyorlar. CHP ve MHP’nin il teşkilatları ne kadar hareketli ve heyecanlı olsa da aynı şeyleri AKP Samsun il teşkilatı için söylemek pek mümkün değil. İl merkezinde seçimlere hazırlanan bir partiden çok bir şirket binasına girildiği hissi uyanıyor. Samsun’un da Karadeniz’in diğer illeri gibi AKP’nin kalesi olarak görülmesinin yarattığı rehavet kendini hissettiriyor. Miting meydanlarındaki ve medyadaki yaygaradan çok uzak biçimde sesizlik içindeki partiden, “Görüşebileceğinizi sanmıyorum” denilerek milletvekili adaylarının iletişim bilgilerinin ve günlük programlarının bulunduğu bir liste elimize tutuşturulduktan sonra ayrılıyoruz. Görünen o ki herkesin kendi durduğu yerden iyimser tahminler yaptığı Samsun’da AKP’nin oy yitirmesi sürpriz olmayacak ancak bu oy kaybının yüksek oranlarda seyretmesi mümkün görünmüyor. Samsun’da da seçimlerin sonucunu değiştirecek oylar, seçmenlerin yüzde 40’ını oluşturan kırsal kesimde yaşayanlardan gelecek. AKP’nin iktidar olmanın olanaklarıyla da daha kolay ulaşabildiği bu bölgelerde, en yakın rakibi olarak görülen CHP’den 4.5 kat fazlalıkla yüzde 60’ın üzerinde oya sahip olduğu düşünülürse Samsun’dan tahmin edildiği gibi bir sonuç çıkmaması muhtemel. YARIN: VANBİTLİS / ORHAN ERİNÇ AKP’nin rehaveti Çok sayıda çay ocağını dolduranların tek gündem maddesi seçim. AKP’nin oyunun düşeceğini söyleyenler çoğunlukta. birinin bir vekil daha fazla çıkarabileceği öngörülüyor. İyimser olanlar CHP’nin 3 MHP’nin ise 2 vekil çıkarabileceğini söylese de “Seçim gecesi hile hurda olmazsa” diye eklemeyi de ihmal etmiyor. ma noktası olan çay ocaklarında partilerin seçim vaatleri tartışılıyor. Hemen herkes AKP’nin oyunun düşeceğini söylese de kim ne vaat ederse etsin herkesin gönlünde yatansa Samsun’un işsizliğine çare bulacak bir iktidar. “Asgari ücretin ne kadar artacağını ancak bir işim olduktan sonra düşüneceğim” diyor orta yaşlarında bir adam. AKP’ye öfkesini değil ama adını gizlemeyi tercih ediyor. “Memleketin hali ortada, belli mi olur?” diye açıklıyor temkinliliğinin nedenini. İnşaat işleriyle uğraştığını ancak aylardır işsiz olduğunu söyleyen bir diğeri, “Asgari ücretin bile altında maaşlar teklif edilince vurdum kapıyı çıktım. Ya kölelik koşullarında çalış ya aç kal diyorlar” diye ekliyor. Masadaki emeklilerden birisi alıyor sözü: “20 TL düşünebiliyor musunuz? Sadece 20 TL zam verildi emeklilere. Bana 20 TL verenler sarayda milyonları harcıyor.” MHP’ye oy vereceğini söyleyenin öfkesi İlk sıra işsizliğin Samsun merkezinde siyasetin kalbinin attığı Saathane Meydanı diye bilinen bölgede sokaklara dağılmış çok sayıdaki çayocağını dolduranların tek gündemi de seçimler çünkü Saathane Meydanı’nın çayocakları Samsun’un en büyük sorunu olan işsizliğin boyutunu gözler önüne seren yegâne yer. Bölgenin diğer kentlerine göre daha gelişkin olan sanayileşmesi istihdama yansımadığı için Samsun’un sorunlarında ilk sırayı işsizlik alıyor. Türkiye’nin en verimli topraklarından olan Bafra ve Çarşamba ovalarında tarımsal üretim neredeyse bitmiş durumda. Hayvancılıktansa “yıllardır yok” diye bahsediliyor. Kırsaldan kente yönelik genç nüfus göçü nedeniyle de zaten tarım ya da hayvancılıkla uğraşacak kişi sayısının da giderek daha da azaldığı anlatılıyor. Hal böyle olunca herhangi bir geliri olmayan işsizlerle emekli olduğu halde geçinemediği için iş arayanların buluş C M Y B