Katalog

10 EKONOMİ EDİTÖR: ZEKİ TEZER DOLAR AVRO FAİZ BORSA ALTIN CUMHURIYET ALTIN 24 AYAR 2.5790 0 kuruş TASARIM: ZARİFE SELÇUK 2.9270 1.8 kuruş 9.59 88.172 568 puan 0.1 puan 677.91 33 kuruş 101.65 5 kuruş Salı 19 Mayıs 2015 Türkiye’de insani sermaye geriliyor Tatil poliçenizi inceleyin boşuna para harcamayın kulların kapanmasına az süre kala tatil sigortalarının ilanları daha çok görünmeye başladı. Risk ve sıkıcı hayatın tadının çıkarıldığı kısa anlar olan tatilleri, sıkıntısız ve huzur içinde geçirmek üzere sunulan tatil sigortaları, yüzde 100 şahane bir tatil garantisi sunmasa da tatilde yaşanabilecek kayıplarınızı temin etmek açısından dikkate değer. Tatile giderken başınaza gelebilecek sıkıntıların yanı sıra maddi zararlar çekmek iste DEF’in İnsani Sermaye Endeksi’nde 60’tan 68’inciliğe inen Türkiye, Avrupa ve Orta Asya grubunda sondan ikinci ünya Ekonomik Forumu’nun (DEF) İnsani Sermaye Endeksi’nde Türkiye sekiz basamak birden geriledi. İlk kez 2013’te hazırlanan endekste 122 ülke arasında 60’ıncı yani ilk yüzde 50’de olan Türkiye, bu yılki endekste 124 ülke arasında 68’inci oldu ve ikinci yüzde 50’de bulundu. DEF insani sermayeyi kısaca, “Toplumda yer edinmiş ve üretkenlik D için devreye giren beceri ve kapasiteler” olarak tanımladı. Yatırım için önemli O miyorsanız seyahat sigortanızı yaptırmayı ihmal etmeyin. Ancak bunu yaparken, öncelikle sigorta teminatlarına iyicene bakın. Teminatların size uygun olup olmadığını dikkatli incelediğinizde yalnız kendinize uygun teminatları almakla kalmayacak büyük ihtimal aynı zamanda kar da edeceksiniz. Zira, karadeniz yayla turuna çıkan birinin poliçesinde gemi batması ve boğulmalara karşı teminatın çok bir anlamı yok. Bu hem gereksiz hemde ekstra yük getiren bir teminat. DEF bu unsurun uzun vadeli ekonomik başarıda diğer herhangi bir unsurdan daha etkili olduğunu, sağlıklı, eğitimli ve verimli emek gücüne yani insani sermayeye yatırım yapılması gerektiğini savunuyor. İnsani sermayenin sa dece toplum verimliliği açısından değil, siyasi, toplumsal ve sivil kurumların işlemesi, toplumun hali hazırdaki durum ve kapasitesinin anlaşılması için de kritik önemde olduğu belirtiliyor. Raporda şu ifadeler yer aldı: 4 Türkiye’den daha iyi insani sermayeye sahip olduğu iddia edilen ülkeler arasında Kıbrıs Rum Kesimi, Kazakistan, Kırgızistan, Şili, Uruguay, Sırbistan, Moğolistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Körfez ülkeleri, Kolombiya, Azerbaycan, Çin, Arnavutluk, Trinidad ve Tobago bulunuyor. 4 Türkiye’den daha kötü insani sermayeye sahip olduğu belirtilen ülkelerin kimileri de şöyle: Brezilya, İran, Mısır, Güney Afrika, Kuveyt. 4 En iyi insani sermayeye sahip beş ülke, Finlandiya, Norveç, İsviçre, Kanada, Japonya. En olumsuz durumda bulunan beş ülke Afrika’da yer aldı, sonuncu sırada Yemen bulunuyor. 4 Türkiye 15 yaşın altındaki yaşlarda en iyi insani sermayeye sahip 61’inci; 1524 yaş grubunda 50’nci; 2554 yaş grubunda 77’nci; 5564 yaş grubunda 78’inci; 65 ve yukarı yaş grubunda 70’inci ülke durumunda. 4 Türkiye “Avrupa ve Orta Asya” grubunda sondan ikinci oldu. BES katılımcısının fon geliri 7 milyar lira asarrufları özendirmek amacıyla devletin yüzde 25’lik katkısıyla ciddi ivme kazanan Bireysel Emeklilik Sistemi, 5.5 milyon katılımcıya yaklaştı. Söz konusu katılımcıların sisteme aktardığı fon tutarı 8 Mayıs 2015 itibarı ile 30 milyar 951 bin lira olurken, katılımcıların fon tuturı da 37 milyar 343 milyon lira olarak gerçekleşti. Söz konusu haftada katılımcı sayısı net olarak 5 milyon 417 bin olurken, hangi şirketin ilk olarak 1 milyonluk sınırı ipi göğüsleyeceği de merak ediliyor. Fon tutura konusunda AvivaSa ile Anadolu Hayat ciddi bir yarış içinde. AvivaSa’nın 7 milyar 151 milyon liralık fon tutarına karşın Anadolu Hayat ve Emeklilik 7 milyar 127 milyon liralık fon tutarı ile ikinci sırada yer alıyor. Katılımcı sayısında ise Anadolu Hayat ve Emeklilik ile Garanti Emeklilik başabaş bir yarış içinde. Garanti Emeklilik’in 923 bin 309 katılımcısına karşın AHE’nin 913 bin 226 katılımcısı bulunuyor. Katılıcıların yaş ortalaması T T na bakıldığında ise büyük çoğunluğu 25 yaş ile 44 yaş arasındaki dilimin oluşturduğu görülüyor. Katılımcıların yüzde 66.44’i söz konusu yaş aralığında. Yüzde 21’ni 4555 yaş diliminda olanların oluşturduğu katılımcı profiline göre, yüzde 6.28’sini de 25 yaş altı oluşturdu. Diğer yandan Anadolu Hayat Emeklilik ilk çeyrek finansal sonuçları açıklandı. Bireysel emeklilik sektörünün lider oyuncularından Anadolu Hayat Emeklilik; Mart 2015 itibarıyla geçen yılın aynı dönemine göre, özkaynaklarını yüzde 19, aktif büyüklüğünü yüzde 26, brüt kârını da yüzde 58 oranında artırdı. Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü M. Uğur Erkan, halka açık ilk emeklilik şirketi oldklarını da hatırlaratak, 2014 yılına ait olağan genel kurul toplantısında hissedarlara, net dağıtılabilen dönem kârının yüzde 67’si oranında, toplam 60 milyon liralık nakit temettü ödemesinde bulunulduğunu söyledi. Kârı yüzde 58 arttı Yarış hızlanıyor Gençler okulda da iş hayatında da yok T ürkiye’de 1519 yaşında 950 bin genç ne eğitime ne de işgücüne katılabilmiş durumda. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (Betam) araştırmasına göre, 1519 yaş aralığında 2 milyon 193 bin genç, yani bu yaş grubunun yüzde 35.2’si eğitim sisteminin, bunların yaklaşık 950 bini de aynı zamanda işgücü piyasasının dışında. Hanehalkı İşgücü Anketi verileri kullanılarak hazırlanan araştırma, eğitimine devam etmeyenlerin 1 milyon 114 bininin genç kadın, 1 milyon 78 bininin genç erkek olduğunu gösteriyor. Eğitimine devam etmediği gibi çalışmayan gençler arasında genç kadınlar daha fazla. Geleneksel cinsiyet rolünün bunda etkisi yüksek. ürkiye genelinde geçen yıl en fazla ihracat yapan ilk 10 firma, TÜPRAŞ, Ford Otomotiv, Oyak Renault, Vestel Ticaret, Kibar, Arçelik, TOFAŞ, Türk Otomobil, Toyota Otomotiv, Habaş ve Bosch oldu. İlk bin ihracatçı firma araştırması sonuç raporunu Konya’da açıklayan Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Türkiye’nin 2013 yılında 151.8 milyar dolar olan toplam ihracatının, yüzde 3.8 artarak 2014 yılında top TÜPRAŞ oldu İhracatta şampiyon lam 157.6 milyar dolar olarak gerçekleştiğini bildirdi. TÜPRAŞ’ın bu sene 3 milyar 742 milyon dolarla ihracatta birinci olduğunu söyleyen Büyükekşi, “TÜPRAŞ geçen sene de Türkiye’nin en fazla ihracat yapan firmasıydı. İkinci sırada 3 milyar 465 milyon dolar ihracat ile Ford bulunuyor. Ford geçen sene de ikinci sırada yer alıyordu. OyakRenault ise geçen sene olduğu gibi bu sene de üçüncü sırada yer aldı” dedi. l Ekonomi Servisi Kadınlar daha mağdur Otoda suiistimal yüzde 40 arttı ksigorta’nın 2011’de Hasar Dönüşüm Projesi kapsamında başladığı Suistimal Önleme Faaliyetlerinin, 2013 yılında Suistimal Önleme Biriminin kurulmasıyla hız kazandığını belirten Aksigorta Hasar, Sağlık ve Operasyon’dan sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ayhan Dayoğlu, bu doğrultuda şirket ve saha organizasyonunun yeniden yapılandırıldığını söyledi. Dayoğlu, Aksigorta’nın, 2015 başında Suistimal Yönetimi Projesi’ni ve dünya sigortacılık sektöründe varolan en gelişmiş analiz ve inceleme tekniklerini hayata geçireceğini belirtti. Aksigorta’da gerçekleştirilen farkındalık faaliyetleri ve vaka çalışmaları sayesinde 2014’te oto branşında saptanan suistimal vakalarının yüzde 40 arttığını belirtti. Ayhan Dayoğlu, “Suistimallerin tespiti için yaptığımız yoğun çalışmaların sonucunda 2014 yılında 13 milyon TL suiistimal hasar tespit ettik” dedi. Toplam nüfusun yaklaşık dörtte birini oluşturan 1529 yaş grubunda, işgücüne katılamayan eğitimle de ilişkisi kalmayanların 260 bini genç erkek, 688 bini ise genç kadın. Eğitim sisteminin dışına çıkmış olan gençlerin ezici çoğunluğu en fazla ilköğretim mezunu. İl köğretimi bitirdiğini söyleyen 594 bin genç kadın, 674 bin genç erkek bulunuyor. Aynı yaş grubunda sadece 5 bin kişi yüksekokul ya da üzerini tamamlamış. Genç erkeklerin yüzde 27.9’u iş bulamadığını veya yeteneklerine uygun bir iş olmadığını düşündükleri için iş aramaktan vazgeçtiklerini söylüyor. Ev işleriyle meşgul olmaktan, çocuklara ya da bakıma muhtaç yetişkinlere bakmaktan iş aramadıklarını belirten genç kadınların oranı yüzde 74.2. L Galatasaray’ın hisseleri uçtu igde 3 puan farkla liderlik koltuğuna oturan Galatasaray’ın hisseleri son 3 günde yüzde 43 oranında yükseldi. Hisseler dün de güne yüzde 8 yükselişle başladı. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından fark edilen hisselerdeki yükseliş sonrası ‘Olağandışı fiyat hareketleri’ nedeniyle işlem sırasının durdurulduğu açıklandı. Kamuoyu Aydınlatma Platformu’nun yaptığı açıklamada “GSRAY.E işlem sırası, anılan payın piyasasında meydana gelen olağandışı fiyat miktar hareketi nedeniyle Borsa İstanbul Otomatik Seans durdurma Sistemi tarafından 09.51’e kadar durdurulmuştur” denildi. Daha sonra işleme açılan hisseler günü yüzde 17’nin üzerinde artışla tamamladı. l Ekonomi Servisi A Kuş gribine sigorta yok Son günlerde tavuk çiftliklerinde artan kuş gribi vakaları gözleri TARSİM’e çevirdi Kuş gribi nedeniyle tavuk çiftliklerinde yaşanan hasarlar sigorta kapsamında değil. Kuş gribi salgın hastalık sayılması nedeniyle devlet destekli tarım sigortasının kapsamına girmiyor ve ölen tavuklar nedeniyle sigortalı işletme sahiplerine tazminat ödenmiyor. TARSİM’den alınan bilgiye göre, kümes hayvanları için hayat sigortası yapılıyor ve primin yarısını ise devlet ödüyor. Fakat sigorta kapsamına ihbarı mecburi olan bulaşıcı hastalıklar girmiyor. KP Türkiye’yi Ortadoğu’nun lideri yapacaktı. O proje çöktü. AKP dış politikası tamamen iflas etti. AKP, şimdilerde, iktidarını korumaya yönelik yeni bir enerji yaratma umuduyla, Ortadoğu’nun en yeni lider adayı Suudi Krallığı’nın, modern anlamda devlet oluğu bile şüpheli “şeyin” peşine takılıyor. Suudi Arabistan’ın da hiç şansı yok. Türkiye’yi de peşinde bir bataklığa sürükleme olasılığı ise çok yüksek. A Ortadoğu’nun en yeni lider adayı... tı. Kısacası, AKP Türkiye’si liderlik arzuluyordu ama, ettiği lafların arkasına koyacak ne mali, askeri kapasitesi ne de iradesi vardı. Üçüncüsü, AKP liderliği Osmanlı İmparatorluğu’nun, bölge halklarının kolektif hafızasında bıraktığı nefret ve öfkeden adeta habersizdi. Bunlara, AKP’nin, ABD’nin bölge politikalarını okumadaki başarısızlığını da ekleyebiliriz. ABD “bölgeden çıkıyorum” söylemini kurarken, burada bir boşluk yaratmayı düşünmüyor, dolayısıyla bunu dolduracak bir müttefik aramıyordu. ABD’ye bölgede, taraflardan birini diğerine karşı kullanabileceği, güçler dengesi gerekiyordu. ABD açısından, Türkiye bölgede onun yerini doldurarak güçlenecek yeni bir lider değil, bir denge unsuru olarak anlamlıydı. Suriye, IŞİD politikaları bağlamında ortaya çıkan, garip ilişkilere burada değinmeye sanırım gerek. Şimdi AKP Türkiye’si, tüm liderlik hesaplarından vazgeçerek, sırf petrolü olduğu için devletimsi özellik kazanmış, bir “şey”in liderlik rüyasının ve İran korkusunun, ürünü “Sünni ekseni” projesinin, peşine takılmaya karar vermiş görünüyor. Liderden, artçıya Lider de, neyin lideri AKP liderlik hayallerinin iflasının arkasında esas olarak üç etken yatıyordu. Birincisini, “lafla peynir gemisi yürütmeye kalkmak” olarak özetlenebilir. O dönemde ülkenin adeta konferans merkezine dönüştüğünü, konferansların dış politika anlamına gelmediğini bir çok kez vurgulamıştık. 2012 yılına gelindiğinde, bu durum, geçmişte Erdoğan’ı keşfetmiş, AKP hükümetini desteklemiş olan Morton Abramowitz gibi kıdemli diplomatların da dikkatini çekmeye başlıyordu. Abramowitz, 20 Eylül 2012’de National Interest’deki yorumunda, Erdoğan’ın bölgede “güç kullanmadaki isteksizliğini” vurgulayacak, “bölgedeki etkisini çok abarttıklarını” yazacak Suudi Arabistan’ın, Yemen’de, sözde İran etkisine, aslında Husilere karşı başlattığı hava saldırıları, Mısır, Katar gibi Sünni ülkeleri de içeren bir Ortak Arap Ordusu kurma girişimleri, bir liderlik iddiası tartışmasına yol açtı. Suudi kaynaklı medyanın da bu iddiayı dile getirmeye, “ya bizdensin ya da bize karşı” gibi ifadeler kullanmaya başladıkları görülüyor (CSMonitor, 14/05). AKP Türkiye’sinin başaramadığını Suudiler başarabilir mi? Bölgeye düzen getirebilir mi? En iyisi, Graham Fuller’in blog’unda sorduğu sorularla başlamak: Ne liderliği bu? Orayı burayı bombalamak liderlik mi? Bu liderliğin bir vizyonu var mı? Arkasındaki ideoloji ne? New York Times’da Hubbard’in işaret ettiği gibi (11/04), tüm afra tafrasına karşın Suudiler ABD’ye kalıcı biçimde bağımlılar. ABD’nin Katar ve Bahreyn’deki büyük üstlerinin yanı sıra, ABD servis, yedek parça, eğitim vermezse Suudi uçakları hatta ordusu bir yere kıpırdayamaz, sağı solu bombalayamaz. Mısır ve Pakistan da bunun farkında; sıra Yemen’e asker sokmaya gelince, yan çizerek Suudileri şoke ettiler. “Liderlik” hayalinin peynir gemisi, daha baştan karaya oturdu. Suudi liderliği acaba “yumuşak” güce mi dayanacak? Gülmeyin, gelin yakından bakalım. İdeoloji: Vahabiliği bölgede benimseyen, IŞİD, El Kaide dışında pek kimse yok. Ya Arap ulusalcılığı? Bu da söz konusu değil. Peki, barış, demokrasi, liberalizm, halkçılık, kalkınma... Şimdi gülmeye başlayabilirsiniz. Para? Pakistan’ı, Mısır’ı satın almaya yetmedi ama belli olmaz, daha çaresiz ve acil gereksinim içinde olanlar bulunabilir... Kısacası, Suudilerin de hevesleri kursağında kalacak. Tabii, eğer toz toprak yatıştığında hâlâ iktidardaysalar... Peşine takılmaya kalkanlara gelince “Allah kolaylık versin” diyemiyorum. “Allah akıl fikir versin” demek daha uygun olacak sanırım. C M Y B