Katalog

4 MART 2015 ÇARŞAMBA CUMHURİYET “Benim için dünya bin çiçekli bir kültür bahçesidir; bir çiçeğ in bile yok olmasını, dünya için büyük bir kayıp sayarım.” YAŞAR KEMAL SAYFA 15 Türkiye’nin tarih ve coğrafyasını kemiren görgüsüzlerin kültür deyince inşaat anladığını, çoktandır biliyoruz. AKP iktidarı ve uydularının Katar ile Birleşik Arap Emirlikleri’nin gökdelen oburu modern mimarisine pek özendiğine zaten icraatıyla tanık olduk. Muktedirlerin gördüğünü taklitten ibaret yaratıcılığı, başta İstanbul, bütün büyük kentlerimizi hem Doha ve Dubai’ye benzetmek, hem de rantını yiyebilmek uğruna beton çölüne, gökdelen ormanına çevirdi. Ama sonuç tam bir çevre katliamı olup, yerleşim alanları topyekun bir çirkinlik ummanında boğularak ne Doha, zaten ne de Dubai’ye benzedi. Peki orman, koru, park bahçe, hatta kaldırımlardaki ağaçların Arap çöllerine dönüşmek için feda edildiği AKP Türkiye’si, hiç olmazsa “inşaat kültürü”nde bile niçin Doha ya da Dubai kadar olamadı? Çünkü kültür deyince inşaat anlarken kültürü sanatın biçimlendirdiğini aklına bile getirmedi, Türkiye’nin gecekondu sultanlığı ve tayfası. Zaten sanattan anladıkları da örnek aldıkları Arap Emirlikleri’yle taban tabana zıt. HHH Katar ve Dubai’nin estetik politikası tümüyle Batı’ya dönük, Batı’dan esinleniyor ve besleniyor. Dolayısıyla mimariden plastik sanatlara, Batıcı bir modernite egemen. Bu Arap emirlikleri, böyle bir tercihle adeta altında ezildikleri din baskısını ve sosyal geri kalmışlığı görsel kültürle değiştirmeye çalışıyor, denilebilir. Din baskısı ile sosyal geri kalmışlığı torba yasalarla sağlayan Türkiye’nin özenti sultanlığı ise Katar ve Dubai’nin Batılı modernitesini taklit peşinde, iyi mi? Ama plastik sanatlarda ebruyu resim sanıp, zaten heykele de düşman olarak bırakın sanatta yeniliği, geriliği bile beceremiyor! için derim… İpek Özbey’in ressamlığı, bir “peri masalı”na benzediği için ilginç. Pera Güzel Sanatlar’da resim dersleri alan İpek, yıllardır fırçalara elini sürmüyordu. Birkaç ay önce rüyasında, evi boyadığı kutunun içine elini batırıp duvara resimler çizdiğini gördü. O kadar mutlu uyandı ki, tekrar resme başladı ve biz dostları, sosyal medyada paylaştığı tablolarını çok beğenir olduk. HHH Meğer nelere kadirmiş sosyal medya! RenArt Gallery’nin sahibi Berrin Akmanlar Kerpiç, İpek’in resimlerini Instagram’da görüp beğenmiş. Kızımızla tanışmak istemiş ve resme daha çok zaman ayırmaya ikna etmiş. Bizim kızda da yetenek çok, zaman yok. Çünkü yalnız gazetecilikten geçiniyor, neredeyse gece yarılarına kadar çalışıyor. Üstelik resim yapıyor, ama ressam olmayı hiç mi hiç düşünmemişti. Neyse ki ayağına gelen kısmeti de tepmedi! Katar’a on sanatçıdan oluşan güçlü bir kadroyla giden RenArt Gallery’nin sergisine İpek Özbey de bir tablosuyla katıldı. Yola çıkarken çok heyecanlıydı. “Resim benim rahatlama alanımdı. Berrin Hanım’ın ısrarıyla resmi daha derinlemesine düşünmeye başladım. Bu benim için yeni bir şey ve korkutucu” diyordu. “Fakat çalışıyorum. Her fırsatta tuvalin başına geçiyorum. Açıkçası nereye kadar giderim bilmiyorum, ama Katar’a yine de sanatçı gibi değil, resmi sergilenecek bir gazeteci olarak gidiyorum!” İpek Özbey, şimdi Katar’da. Peri Masalı’nı yaşıyor. Öyle hak ediyor ki, yaşasın arkadaşım. Sihirli Fırça Fotoğraf: İpek Özbey/Portre YAŞAR KEMAL Onun ölümüyle dünya edebiyatı bin renkli güzel çiçeğini, Türkçe ise bin çiçekli dağını kaybetti. Yaşar Kemal, Türkiye’nin gelmiş geçmiş en büyük yazarı, kelimeleri büyülü bir dil Şamanı’dır. Kimse, hiçbir yazar Türkçeyi onun gibi çağıl çağıl kullanamadı, onun kadar zenginleştirmedi. Talihin cilvesine ve tarihin ibretine bakınız ki, biz Türkler dilimizin en görkemli biçemini Kürt Yaşar Kemal’den öğrendik. Ufkumuzu açtı, biz kentsoylulara Anadolu’nun bin rengini gösterdi, insanını sevdirdi. Yoksullara değer vermeyi, acımayı, cömert, iyi ve yürekli olmayı öğrendik ondan. Pek çok yazar gibi ben de kelime dağarcığımı onun eserleriyle genişlettim. Yazının şehvetine, onun kaleminde kapıldım. En sevdiğim romanı, Ölmez Otu’dur. Ölmez Otu’nun Memidik’i dayakçı muhtar Sefer yerine başka birini öldürdüğünü anlayıp da sakladığı cesede korkulu bir tutkuyla bağlandığında, karar vermiştim Yaşar Kemal’in nasıl bir yazın sihirbazı olduğuna… Hiç unutamadım, Memidik’in ceset saplantısını okura damardan çakan dramatik kurguyu. Bazıları küçük adam, büyük yazardır. Bazıları büyük durur, küçük yazarlar. Yaşar Kemal ise birebir, kitapları gibidir. Kişiliği, cüssesi ve sesiyle romanları kadar heybetli. Yalnız Türkçe konuşmuş ve yazmış olması, Türkçenin gururudur. Ama Yaşar Kemal, Kürt kimliğine sadık kalmış ve kardeşlerinin yazgısını değiştirmek için çok çaba harcayıp, başarmaya da en yaklaşmış barış elçisidir. Yaşar Kemal’in bu konuda nasıl didindiğine tanıklığımı bir gün anlatırım. Acımız henüz çok taze. Yaşar Kemal’i ışıklara uğurladık, kalbimize gömdük, eserlerinden anıt kurduk beynimize. Koca Yürekli Adam Benzerine zor rastlanan bir hayat yaşamıştı Yaşar Kemal. Ailesi 1915 yılındaki Ermeni olayları sırasında VanErciş yolu üzerindeki Muradiye ilçesine bağlı Ernis (bugün Ünseli) köyündeki topraklarını terk ederek Osmaniye’de bir Türkmen köyü olan Hemite’ye (bugün Gökçedam) göçmüştü. O, bu köyde dünyaya gelen ilk Kürt bebekti. Ancak ortaokul son sınıfa kadar okuyabildi. Irgatlık, ırgat kâtipliği, traktör sürücülüğü, çeltik tarlalarında kontrolörlük yaptı. Küçük yaşlardan itibaren, daha sonra yapıtlarına yansıyacak olan efsaneleri, türküleri toplamaya başlamıştı. Beş yaşındayken babasının camide gözlerinin önünde öldürülmesi, yaşam kavgasının içinde yoğrulması anlatıcılığındaki gerçekliği etkilemiştir. 15 yaşındayken Adana’ya sürgüne gönderilen ressam Abidin Dino ile tanışması hayatında bir dönüm noktasıdır. “Bildiğim her şeyi ondan öğrendim” der. “O ve ağabeyi Arif Dino olmasaydı Yaşar Kemal de olmazdı. Sürgün de bazen işe yarıyor. Onlar gelmeselerdi ben nereden bulacaktım onları.” Anadolu’nun, özellikle de Anadolu insanının sesidir. Kadim dostu, edebiyat eleştirmeni Fethi Naci’ye kulak verelim. “Bir Yaşar Kemal vardır romanımızda köylüleri ‘olduğu gibi’ gösteren; Yaşar Kemal, yaşantısına ve tanıklığına bağlı kalmış, gerçekçilikten sapmamıştır. Bunun içindir ki Türk köylüsünü ‘olduğu gibi’ tanımak için elimizdeki tek kaynak, Yaşar Kemal’in romanlarıdır.” İlhan Selçuk, 13 Kasım 1992 tarihli köşe yazısında ilginç bir gerçeğe dikkat çeker: “Yaşar Kemal’i düşünüyorum... Soruyorum: Eğer, Batı’nın kırk başkentindeki kitapçı vitrinlerinde romanları sergilenmeseydi, biz Hemiteli Göğceli’yi bağrımıza basar mıydık? Sanmıyorum... 12 Eylül’de hızla faşistleşen devlet düzenimiz bir yana, görgüsüz burjuvamızla, uçuk sanat çevrelerimizle, burnundan kıl aldırmayan kimi yazarımızla, Yaşar Kemal’in değerini eleştiri dünyamızda hakçasına tartıp, ölçüp, benimseyemezdik; Hemiteli Yaşar, dışarıdan içeriyi kuşatıp, sınır ötelerinden gelerek kendini Türkiye’ye kabul ettirdi. Bu ayıp bize yeter...” Yaşar Kemal ödünsüz bir sosyalistti. Yoldaşımdı. İlhan Abi’nin söylediği gibi egemen çevreler tarafından uzun yıllar görmezden gelindi. Yaşar Kemal, 1971 yılında Milliyet gazetesinde Abdi İpekçi ile yaptığı bir söyleşide Türkiye İşçi Partisi’ne girişini şöyle anlatır: “(...) partiye 1962 yılında girdim. Elimden geldiğince de çalıştım. Benim hiçbir politik ihtirasım olmadı, olmayacak. Bunda kararlıyım. Ama emekçilerin yanında, ölünceye kadar onların hakları için, onların yönetime gelmeleri için sonuna kadar çalışacağım.” 1987 yılında kendisine sorulan, “Nasıl bir sosyalist model istersiniz?” sorusuna şu yanıtı vermişti. “Her ülke sosyalist modelini kendisi kurar. Yüzde yüz bağımsızlıktır sosyalizm. Kişi bağımsızlığı, ülke bağımsızlığı, politik bağımsızlık, ekonomik bağımsızlık, özellikle de kültürel bağımsızlık... Sosyalizmin başka bir anlamı yok benim için. Benim için dünya bin çiçekli bir kültür bahçesidir; bir çiçeğin bile yok olmasını, dünya için büyük bir kayıp sayarım.” Sait Faik’in deyişiyle “Kürtlerin en Türk’ü, Türklerin en Kürt’ü” idi o. 1995 yılında Alman Der Spiegel dergisine yazdığı “Yalanlar Seferi” başlıklı makalesinde “bölücülük yaptığı” suçlamasıyla Terörle Mücadele Yasası’na (TMY) göre hakkında Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde (DGM) dava açıldı. Bu davadan aklandı. Baskılar, yargılanmalar, cezalar o Koca Yürekli Adam’ı yıldırmadı, boyun eğdirmedi. Yaşar Kemal benim hep saydığım, hep sevdiğim abimdi. Onu hiç unutmayacağım. Türkiye’nin cahil, gerici ve görgüsüz egemenlerinin tersine, Katar Emirliği modern sanata giderek artan bir önem veriyor. HHH Egemenlerin zevksizliğine rağmen modern sanatta dünya standartlarını yakalayan Türk sanat galerileri de birkaç yıldır Doha’da düzenlenen etkinliklere katılıyor. Bu yıl Katar Art Visual Center’ın davetlisi olarak Katar’a gidenler arasında RenArt Gallery ve sanatçıları arasında bir de “gazeteci ressam” var: İpek Özbey. Eski Cumhuriyet’çi, şimdilerde ise Hürriyet Hafta Sonu Ekleri’nin yöneticisi İpek Özbey, işinde efsane titizlikte, çalışkan, başarılı bir meslektaşımız ve elbette, benim de sevgili arkadaşımdır. Neden “elbette” derseniz, tavizsiz bir onurla yaptığı mesleğinin çilesini çekmiş, ama kaymağını yememiş olduğu Taşeron işçi Zeynep Karagün, Ezidi Feleknaz Uca, vicdani retçi Halil Savda, Roboskili Ferhat Encü Ezilenler Meclis yolunda DİYARBAKIR (Cumhuriyet) Eski Avrupa Parlacü de HDP’den Şırnak milletvekili aday adaylığı başadayı oldu. Savda, “İlk kez bir vicdani retçi aday adamentosu milletvekili Ezidi Feleknaz Uca, HDP’ye aday vurusu yaptı. Encü, 3 yıldan beri faillerin adalete teslim yı oluyor” dedi. l Mardin’in Midyat ilçesinde yaşayan ve adaylığı başvurusu yaptı. Uca, başvurusu sıraedilmesini beklediklerini belirtti. Ezidi kampında taşeron işçi olarak çalışan 29 sında Kürtçe yaptığı konuşmada terk etmek zol 2004 yılında ellerine kelepçe vuyaşındaki Zeynep Karagün de milletvekirunda kaldıkları Batman’da aktif siyaset için görularak, askerlik görevini yapması için li aday adaylığı için HDP’ye başvurdu. Çukurev üstlenmeye hazır olduğunu belirterek Abgötürüldüğü TekirdağBeşiktepe askeri rova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fadullah Öcalan’ın çağrısı üzerine Türkiye’de sikışlasında vicdani ret hakkını kullankültesi Maliye Bölümü mezunu olan Karagün, yaset yapmak istediğini söyledi. dığını açıklayan ve yargılandığı mahtaşeron işçilerin sıkıntılarını Meclis’e taşımayı l Uludere bombardımanında kardeşi Serhat kemelerde beraat eden Halil Savda da Encü Savda hedeflediğini söyledi. ile birlikte 11 yakınını kaybeden Ferhat Endün HDP’den Şırnak miletvekili aday Pavey yarışta yok TÜREY KÖSE KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK G NOKTASI [email protected] ANKARA CHP’li 15 milletvekili yeniden adaylık başvurusunda bulunmazken bu kararlarda önseçim yarışına girmek istememeleri ve Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’ndan “kontenjan” sözü alamamalarının da etkili olduğuna dikkat çekiliyor. İstanbul 1. bölgede liste başından aday gösterilmesine kesin gözüyle bakılan Genel Başkan Yardımcısı Şafak Pavey “Milletvekili olmadan da yapacak çok işimiz olduğunu ve yeni gelenlere yer açmanın görevimiz olduğunu düşünüyorum” diyerek adaylık başvurusu yapmadı. Pavey’in 7 Haziran’dan sonra Avrupa’da partisi için çalışması bekleniyor. Akademisyen Binnaz Toprak’ın ise “siyasete Şafak Pavey ısınamadığı” vurgulanıyor. Hüseyin Aygün’ün de parti yönetimiyle yaşadığı sıkıntılar nedeniyle başvuru yapmadığı belirtiliyor. Adaylık başvurusunda bulunmayan milletvekilleri şöyle: Hüseyin Aygün, Aykan Erdemir, Oğuz Oyan, Alaattin Yüksel, Oktay Ekşi, Şevki Kulkuloğlu, Sabahat Akkiraz, Şafak Pavey, Osman Aydın, Kemal Ekinci, Mehmet Haberal, Osman Kaptan,Turhan Tayan, Binnaz Toprak, İhsan Kalkavan. BULMACA SOLDAN SAĞA: SEDAT YAŞAYAN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ANTALYA (DHA) Antalya’da Elektrik Mühendisleri Odası’nın (EMO) eski şube başkanı Ayhan Dolanay, CHP’den milletvekili aday adayı olduğunu Çanakkale zaferinde Türk askeriyle simgeleşen yırtık üniforma ile bot yerine kat kat yün çoraplar giyerek açıkladı. Yırtık üniformalı aday adayı ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACI kamilmasaracı@gmail.com HARBİ SEMİH POROY ESKİ CHP’Lİ DEĞER AKP’DEN ADAY DİYARBAKIR (DHA) CHP’de, Diyarbakır Milletvekilliği, Genel Sekreter ve genel başkan yardımcılıkları yaptıktan sonra Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ile anlaşamayınca 11 yıl siyaset yaptığı partiden ayrılan Mesut Değer, AKP’den Diyarbakır milletvekilliği için aday adaylığı başvurusu yapacağını söyledi. Değer CHP’den, “Dersim özrü”, “çözüm sürecine” destek vermesi ve CHP’nin “paralel yapı” ile kurduğu ittifaklara karşı çıkması nedeniyle uzaklaştırıldığını öne sürdü. 1/ Yenilebilen 1 meyveleri in2 celeyen bilim dalı. 2/ Sey 3 rek dokun 4 muş bir tür 5 kumaş... Eski Mısır’da 6 güneş tanrı 7 sı. 3/ İçine su8 lu şeyler konulan kap... 9 Afrika’da 1 2 3 4 5 6 7 8 9 bir ülke. 4/ Çim1 lenmiş buğdayın Ş E H N AME A A kaynatılmasıy 2 A D İ DO L A Z la yapılan bir ye 3 H O S T E L R A mek... Avrupa’nın, 4 M T E N E Ş İ R Volga’dan sonra 5 A T O L K O Y ikinci en uzun ır6 R O L G Ü ME Ç mağı. 5/ İnce yapıR E lı... AIDS’e neden 7 A N O F E L olan virüs. 6/ Zey 8 N İ J A D S E R tine benzer meyve 9 K İ N A Y E İ si sakız gibi çiğnenen bir palmiye türü. 7/ İskambilde bir kâğıt... Yunan mitolojisine göre uçmayı başaran ilk insan. 8/ Koncu ayak bileğini örtecek kadar uzun olan ayakkabı... Beyaz Rusya’nın (Belarus) plaka imi. 9/ Hava basıncı birimi... Osmanlı Devleti’nde dördüncü aşamadaki sivil rütbe. YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Çeşitli renkte çiçekler açan, kokulu bir süs bitkisi. 2/ Padişah ya da vezir kavuklarında bulunan tüy ya da püskül biçimindeki sorguç... Şifalı kaynak suları ya da çamurla tedaviyi amaçlayan kuruluşlara verilen ad. 3/ Çeşme zıvanası... Önü hendekli siper. 4/ Kemiklerin yuvarlak ucu... Kızartılmış ekmeği et suyuyla haşlayarak yapılan yemek. 5/ Takımlar grubu, küme... İslam dinine göre ölüleri mezarında sorguya çekecek olan iki melekten biri. 6/ Özenli, düzgün... Güzel çiçekli bir süs bitkisi. 7/ Isı etkisiyle sıvıların dönüştükleri gaz durumu. 8/ Düşünülenin tersini söyleyerek yapılan ince alay... Asya’da bir ırmak. 9/ Göçücü balıkların Akdeniz’den Karadeniz’e çıkması. C M Y B