Katalog

DUNYA Pazar 4 Ekim 2015 Muallim BM’nin barış müzakerelerine Şam’dan evet, muhaliflerden ret Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, BM Genel Kurulu’nda BM’nin Suriye Temsilcisi Steffan de Mistura’nın savaşı bitirmek hedefiyle başlatacağı barış müzakerelerine katılacaklarını açıkladı. Muallim, görüş alışverişi niteliğindeki müzakerelerin bağlayıcı olmadığını söyledi. Suriyeli muhalifler ise Ahrar uş Şam ve 101. Tümen gibi silahlı grupların da imzaladığı bir açıklamayla “Bu haliyle işlemez” gerekçesiyle BM planını reddetti. Müzakere, geçiş ve hükümet aşamalı plan, tam yürütme yetkili geçiş kurulu, ortak askeri konsey, ulusal kongre eşliğinde BM gözetiminde başkanlık seçimi öngörüyor. EDİTÖR: GÜLRİZ ERGÖZ TASARIM: BETÜL BERİŞE 9 nilgun@cumhuriyet.com.tr w Sınır Tanımayan Doktorlar, hastanenin tam koordinatlarını verdikleri NATO’ya önceki gece defalarca telefon etmelerine rağmen 1 saat boyu bomba atıldığını söyledi. Personel ilk şoku atlatıp kurbanlara tıbbi müdahalede bulundu. Federalizm ayrılıkçılığa çare mi? spanya, bu sorunun cevabını arıyor. Katalanların bağımsızlık referandumu ardından tanıştığım İspanya’nın en etkili yorumcularından Jose Antonio Zarzalejos hemen ilk elden; “Katalanların bu çok büyük bağımsızlık tehdidinden ancak federal bir yeni anayasa ile kurtulabiliriz!” demiş, eklemişti: “2015 genel seçimleri, demokrasiye geçiş yıllarından bu yana yapılacak en önemli seçim olacak. Ve kimse mutlak çoğunluk sağlayamayacak. Bu nedenle siyasi güçler arasında yeni bir ‘pakt’ın oluşması; 201519 arasında yeni bir federal anayasa reformunun müzakere edilmesi kaçınılmaz olacak…” Uzun yıllar Madrid’de muhafazakâr ABC gazetesini yöneten, sonra Bask bölgesinde El Correo de Bilbao’nun genel yayın yönetmenliğini yapan, “ayrılıkçılık” konularındaki uzmanlığı ile tanınan Zarzalejos’a “federal derken neyi kastediyorsunuz” dediğimde aldığım yanıt; “Katalan özerk yönetimin mali, dil, kültürel konulardaki yetkilerini arttırmak. Daha çok finansal yönetim, daha çok yetki ve daha çok ‘ulusal kimlik’ vermek…” olmuştu. Zarzalejos daha sonra: “İspanya’nın dengesi MadridBarselona hattından geçer. Bu denge bozuldu. Dengeyi yeniden kurmak lazım” demişti. Katalan seçimlerini müteakip Zarzalejos’un analizi şimdi yeni bir güncellik kazandı. Katalanların, bağımsızlık yanlıları, karşıtları arasında yüzde 4852 oranıyla bölündüğü sandık sınavı ardından; Madrid’de muhafazakâr hükümet başkanı Rajoy 20 Aralık’ı “genel seçim tarihi” olarak saptadı. 20 Aralık seçimleri, Zarzalejos’un sözleriyle tümüyle bu “MadridBarselona dengesinin yeniden kurulması” üzerinde olacak. Ve Katalonya’nın ayrılıkçılık tehdidinin gölgesinde yapılacak. İ ABD’den Kunduz’da ‘yan hasar’ Taliban’dan geri alınmaya çalışılan kentte hastaneyi bir saat bombalayıp 19 çalışan ve hastayı öldüren ABD, ‘yan hasar’ açıklaması yaptı. BM: Savaş suçu oluşturabilir BD ile müttefiklerinin Rusya’yı Suriye’de sivil öldürmekle suçladıkları bir dönemde Afganistan’dan “yan hasar” haberi geldi. Pazartesi Taliban’ın eline geçmesi üzerine ABD’nin hava desteğiyle Afgan güçlerinin geri almaya çalıştığı Kunduz kentinde, bombardıman sırasında Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF) örgütünün hastanesi de vuruldu. Hastanede en az 19 kişi öldü, 37 kişi yaralandı. NATO ve ABD güçlerinin sözcüsü Albay Brian Tribus, o sırada bombardıman yaptıklarını kabul edip “Yakındaki tıbbi tesiste yan hasara yol açmış olabilir” dedi. MSF, Kabil ve Washington dahil çatışmanın tüm ta A raflarına Kunduz’daki hastanenin GPS koordinasyonlarını pek çok defa verdiklerini, bombardıman başladığında ABD ve Afgan güçlerine tam yerini tekrar bildirmelerinden sonra da hastaneye bomba atılmaya uzun süre devam edildiğini açıkladı. Reuters’e konuşan bir MSF yetkilisi, Afganistan’ın kuzeyindeki tek doğru düzgün hastane olan travma merkezindeki ekibin Kabil’deki NATO ve Washington’daki ABD askeri yetkililerini telefonla aradığını, ama 1 saat boyunca bomba atılmaya devam edildiğini söyledi. Yetkili, ilk bombanın 02.10’da düştüğünü, MSF ekibinin 02.19’da Kabil, bir kaç dakika sonra Washington’ı aradığını, ama bombardımanın 03.13’e dek sürdüğünü anlattı. Ölenlerin 3’ü çocuk Hastanede 15’i yabancı uyruklu 80’den fazla çalışan, akrabaları ve eşlikçileriyle birlikte 105 civarında hasta vardı. 59 çocuk burada tedavi görüyordu. MSF, en az 12 Afgan çalışanı ile 3’ü çocuk 7 hastasının öldüğünü, 37 yaralıdan 19’unun da kendi çalışanı olduğunu duyururken, “Çok sayıda çalışanımızdan ve hastamızdan haber alınamıyor” ifadesini kullandı. Örgüt, bağımsız soruşturma ve NATO’dan tam ve şeffaf hesap verme talep etti. Afgan doktor Musadık “Savaş yaralılarını te davi ediyorduk. Birden gökgürültüsü gibi patlama oldu, gök tepemize düştü sandım. İnsan hayatı kurtarmak için gece gündüz çalışan o inançlı doktorların hepsinin öldüğüne inanamıyorum” derken gözyaşlarına boğuldu. MSF Afganistan sorumlusu Heman Nagarathnam sürekli bomba yağdığından çoğu kişinin sığınaklara kaçamadığını ve bazı hastaların yataklarında yanarak öldüğünü belirtti. MSF sitesinden alevler içinde kalan hastanenin, kendileri şoke halde olmalarına rağmen kurbanlara yardım etmeye çalışan tıbbi ekibin görüntülerini yayımladı. Afgan Devlet Başka Soruşturma sözü nı Eşref Gani, ABD güçlerinin komutanı John F. Campbell’ın “özür dilediğine” dair ilk açıklamasını düzeltip “Campbell olaya açıklama getirip taziyelerini sundu. Ortak soruşturma kararı aldık” dedi. ABD Savunma Bakanı Ash Carter tam soruşturma sözü verdi. Afgan İçişleri Bakanı sözcüsü ise hastanede “1015 teröristin” saklandığını iddia edip “Teröristlerin hepsi öldürüldü, ama doktorları da kaybettik” diye konuştu. BM insan hakları şefi Zeyd Ra’ad Hüseyin “Bu tümüyle trajik, affedilemez ve muhtemelen suç oluşturan bir olay. Tam ve şeffaf soruşturma yapılmalı. Kastiyse, hastaneye hava saldırısı savaş suçudur” dedi. ‘Vizyonlu siyaset zamanı’ Obama eğitdonatı YPG’ye havale etti Rusya, Rakka’daki IŞİD komuta merkezinin BETAB500 sığınak delici bombayla imhasının görüntülerini yayımladı. Rusya’nın Suriye operasyonlarını eleştiren Obama, eğitdonatın başarısızlığını kabul edip YPG’yi eğittiklerini söyledi BD Başkanı Barack Obama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Şam’ın talebiyle Suriye’de başlattığı hava saldırılarını 3. gününde etraflıca eleştirdi. Beyaz Saray’da gazetecilerin sorularını yanıtlayan Obama, “Rusya, IŞİD ve daha ılımlı Sünni muhalefet arasında ayrım yapmıyor. Onlara göre hepsi terörist. Bu, felaketin tarifidir” dedi. A Rusya: IŞİD’ci kaçıyor, eğit donatçı canını kurtarsın usya Suriye’deki hava saldırılarının 4. gününde de Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi ve diğer cihatçıları ihmal etmezken, IŞİD’in kalesi Rakka’yı vurmaya da devam etti. Dün Rus Genelkurmayı Ana Operasyon Dairesi Başkanı Andrey Kartapolov ilk üç günün bilançosunu çıkardı. IŞİD’in 50’den fazla hedefine 60’dan fazla sorti yapıldığını ve hava saldırılarının daha da tırmanacağını söyleyen Kartapolov, “İstihbaratımız gösteriyor ki, militanlar kontrolleri altındaki bölgeleri terk ediyor. Saflarında panik ve firar başladı. 600 paralı asker pozisyonlarını terk etti ve Avrupa’ya gitmenin yollarını arıyor” dedi. Kartapolov, Suriye’de operasyon başlatacaklarını önceden ABD’ye bildirdiklerini, ABD’ye bölgedeki tüm eğitmenlerini çekmesi ve Rus hava saldırılarının sahasında uçuşları durdurması R Avrupa’ya kaçış nı tavsiye ettiklerini belirtti. ABD ordusunun 500 milyon dolarlık eğitdonat programıyla “Washington’a Amerikan vergi mükelleflerinin parasıyla eğitilen değerli çalışanlarını çekmelerini tavsiye ederiz” diye alay eden Rus general, hava saldırılarında CIA’in eğittiğidonattığı Suriyeli muhalifleri hedef aldıkları suçlamasını da “Temaslarımız sırasında Amerikalılar bize bu bölgede teröristlerden başkasının olmadığını söyledi” diye geri püskürttü. Muhaliflerin Suriye İnsan Hakları Gözlemevi dün İdlib’in Cebel ez Zaviye bölgesindeki saldırıda bir anne ve dört kız çocuğu dahil 6 sivilin öldürüldüğünü duyurdu. Gözlemevi’ne göre 4 günün can kaybı bilançosu 8 çocuk ve 8 kadın dahil 39 sivil ve 12’si IŞİD, 2’si Nusra’dan 14 militandı. Britanya Savunma Bakanı Michael Fallon, Rusya’nın her 20 saldırısından sadece birinin IŞİD’i hedef aldığını ve en çok sivilleri öldürdüğünü söyledi. ‘Vekâlet savaşına girmeyeceğiz’ Rus saldırılarının “ılımlı muhalefeti” yeraltına ittiğini ve IŞİD’i güçlendirdiğini öne süren Obama, “Rusya IŞİD’i değil sivilleri ve İran’ın Esad’ı destekleme politikası kendilerini bataklığa sürükleyecek ve bir süre de orada kalacaklar” diye konuştu. ABD Başkanı, “Esad’dan bıkan ve nefret eden herkesi yok eden bir Rus müdahalesiyle” işbirliği yapmayacağından dem vursa da, Suriye’yi ABD ile Rusya arasında “vekalet savaşına” dönüştürmeyeceği sözü verdi. “Suriye büyük güçler arasında santranç turnuvası değil” diyen Obama, siyasi geçiş için Rusya ve İran ile birlikte çalışacaklarını belirtti. Suriyeli “ılımlı muhaliflere” yönelik eğitdonat programıyla ilgili “İşe yaramadığını itiraf eden ilk ben değilim” diyen Obama, isyancıların hükümet bombardımanı altındayken IŞİD’le savaşa odaklanamadığını savundu. Suriye’nin doğusunda ABD’li eğitmenlerin Kürtlerle “eğitdonat programı inşa etmeye çalıştıklarını” duyuran Obama, başka gruplarla da bu yönde çlışmaları olduğunu, sınır boyunda güvenliğin sağlan ması için Türklerle ve diğerleriyle çalışmaya devam ettiklerini söyledi. Obama 2016 ABD başkanlık yarışının favori adayı olan eski dışişleri bakanı Hillary Clinton’ın Türkiye’nin Suriye’de uçuşa yasak bölge talebine destek vermesini şöyle değerlendirdi: “Onun uluslararası meselelere yaklaşımı yarım yamalak değildir. Ancak başkan adayı olmakla başkan olmak arasında da fark bulunur. Başkan olursa bu kararları verir, bunların zor kararlar olduğunu bilecek kadar da işin içindedir.” Tampon bölge ayarı İktidardaki Rajoy muhafazakârları ile yoklamalarda “başa baş” görünen anamuhalafetteki sosyalistlerPSOE, tehdidi savuşturmak için seçim kampanyasına şimdi bir “federal anayasa reformu” önerisi ile giriyor. Partinin seçim programı koordinatörü olan Meritxell Batet, önceki gün El Pais’e verdiği bir söyleşide bunu duyuruyor ve yeni anayasada, Katalan “ulus kimliğinin”, siyasi olmasa da çok daha güçlü bir “kültürel vurguyla” tanımlanması gerektiğini söylüyor. Batet’in özelliği kendisinin de Katalan olması, partide bu kimliği ve lider Sanchez’e yakınlığı ile öne çıkması… Meritxell Batet’in “Şimdi diyalog ve (vizyonlu) büyük siyaset yapmak zamanı!” sözleriyle tanımladığı bilinmeyenlerle dolu İspanya’nın yeni konjonktüründe, Podemos ve Ciudadanos gibi yeni partilerin alacakları tavırlar da çok önemli. SYRİZA’nın kardeş partisi Podemos; Yunanlı ruh ikizinin badirelerinden yara aldı. Geçen kış yoklamalarında “ilk parti” çıkan sol oluşum, kan kaybı yaşıyor. Katalan seçimlerinde de varlık gösteremeyen parti, “Ciudadanos”la 3’üncülük, 4’üncülüğe yarışıyor. Biri “sol”, diğeri “sağ”da; internetteki yeni örgütlenmelerin örneği olan bu iki parti, özellikle gençlere hitap ediyor. “Federalizm” tartışmalarına da büyük ölçüde açıklar. Bu alternatife şiddetle karşı çıkan başat güç, 20 Aralık seçimlerini “merkeziyetçi İspanyol milliyetçiliğinin” bayrağı yapmaya hazırlanan ve halen mutlak çoğunlukla iktidarda olan muhafazakârlar. Futbol maçlarından işyerlerine, ailelere kadar sirayet eden “yerelulusal milliyetçilik kutuplaşmasının” nereye varacağı belli değil. Sorunun kökenleri sadece “kültürel” ve “ekonomik” değil; aynı zamanda “kronik” ve “tarihi”. Türkiye’de Kürt sorununda olduğu gibi, İspanya’da da devletin kriz yaşadığı ve zayıfladığı her durumda “Katalan problemi” nüksediyor. Katalanların son “ayrılıkçılık” denemesi, 1930’larda iç savaşta kanla bitmişti… Tanıdığım en keskin İspanya analistlerinden olan Jose Antonio Zarzalejos; “Tarih burada hiç geçmiyor. Geri dönmek için en zayıf anları bekliyor” diyor. Ekonomik kriz ve iktidar partisi ile kral ailesinin yolsuzluk skandallarıyla yıpranan, “zayıf düşen devlet”; karşılığını İspanya’da yükselen Katalan ayrılıkçılığında buluyor. ‘Tarih hiç geçmiyor’ Putin Obama Fetih Ordusu üslerini boşaltıyor ABD’ye ‘çekilin’ ‘Cerablus için binlerce muhalif silahlandırılacak’ Reuters’e konuşan ABD’li yetkililere göre, Washington ile Ankara, Türkiye sınırındaki Cerablus’un IŞİD’den alınması için binlerce muhalifin hava koruması ve silah transferiyle desteklenmesini değerlendiriyor. Plan, Arap savaşçıların başını çekeceği ve çeşitli etnik grupların temsilcilerinin yer alacağı bir güç öngörüyor. Eğitdonat için taramadan geçirilmiş 8 bin muhalif içinden onay almış bir kaç yüzü de bu güç içine alınacak. ABD’li yetkililer “Türkiye’nin seçtiği savaşçılarla sorunumuz yok” dedi. Lübnan’da El Meyadin TV’ye göre Rus savaş uçaklarının saldırıları sebebiyle Fetih Ordusu ile Türkistan İslam Partisi İdlib’deki karargahlarını tahliye etmeye başladı. Kanal, İdlib’deki silahlı grupların çok sayıda kamyonla silahlarını kent dışına taşıdığını duyurdu. Ankara’nın desteğiyle Kaide’nin Suriye kolu Nusra ile Kaide bağlantılı Ahrar uş Şam’ın liderliğindeki Fetih Ordusu marttan beri İdlib’i tamamen ele geçirmişti. C M Y B