Katalog

uriye’de çözüm planını BM kürsüsünden dünyaya sunan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesine döner dönmez Rus parlamentosundan yetki alıp Suriye’de operasyonları başlattı. Parlamentonun üst kanadı Federasyon Konseyi, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın Putin’e hitaben kaleme aldığı mektupla gelen yardım talebini kapalı oturumda görüştü ve oybirliğiyle onayladı. Kremlin sözcüsü Dimitri Peskov, Suriye yönetiminin talebi ve Rus meclisinin onayıyla “Suriye’de meşru operasyon düzenleyen ilk ülke” olacaklarını savundu. Birkaç saat sonra Rus savaş uçaklarının ilk hedeflerini vurdukları haberi geldi. Rus Savunma Bakanlığı, savaş uçaklarının IŞİD’e ait askeri teçhizat, iletişim cihazı, silah ve yakıt depolarını hedef aldığını açıkladı. Suriye devlet televizyonu da Rusya’nın Hama ve Humus çevresinde 7 bölgeye bombardıman düzenlediğini bildirdi. Ancak muhalif ve batılı kaynaklara göre bu bölgelerde IŞİD değil, Kaide’nin Suriye kolu Nusra Cephesi, Fetih Ordusu ve Özgür Suriye Ordusu mevzileri var. ABD Savunma Bakanı Ashton Carter da, Rusya’nın Suriye’de muhtemelen IŞİD güçlerinin bulunmadığı alanlara hava saldırısı yapmış göründüğünü söyledi. Fransız bir diplomatik kaynak “Humus’u vurması Rusya’nın amacının IŞİD’le mücadeleden çok Rusya parlamentosu Suriye’de askeri operasyonları onaylar onaylamaz Kremlin bombardımana başladı. İlk vurulanlar IŞİD değil Nusra ve ÖSO oldu İspanya’nın DUNYA VE RUSYA VURDU Birleşmiş Milletler’in (BM) New York’taki Genel Merkez binası önüne Filistin bayrağı Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun da katıldığı törenle BM’de ilk kez göndere çekildi. BM’de konuşan Filistin Yönetimi Baş Filistin bayrağı ilk kez BM’de göndere çekildi kanı Mahmud Abbas, İsrail’in 1993’te Filistin Kurtuluş Örgütü ile imzaladığı Oslo Anlaşması’nın gereklerini yerine getirmediğini savundu. Yerleşimler durdurulana ve Filistinli tutuklular serbest kalana dek anlaşmalara uymayacaklarını duyurdu. Abbas 10 EDİTÖR: Pınar Ersoy TASARIM: İLKNUR FİLİZ Perşembe 1 Ekim 2015 [email protected] nilgun@ S devlet krizi Operasyon görüntüleri Rusya Savunma Bakanlığı sitesinden yayımlandı. Karşı değiliz ama Esad gitsin ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, BM Güvenlik Konseyi’ne hitabında “IŞİD’e yönelik olduğu sürece Rus hava saldırılarına karşı olmadıklarını, ancak IŞİD’in yenilmesi için Esad’ın gitmesi gerektiğini” söyledi. Kerry 7 bölgede operasyon ymazlık üstüne aymazlık…” “Toprak bütünlüğünü” savunan ve Katalan ayrılıkçılığına karşı çıkan etkili yayın organı El Pais, dün başyazısında Madrid’i bu sözlerle eleştiriyordu. Katalonya’da 2012’den beri hızlanan ayrılıkçı adımları siyaseten önleyemeyen Madrid’deki Rajoy hükümetini yeren gazete, şimdi başkenti “siyasi olan konuyu hukukileştirmekle” suçluyor. Odakta, Katalonya yerel hükümet başkanı Artur Mas’a, Katalan seçimlerinin ardından açılan dava var… Geçen pazarki seçimleri, Katalonya yerel hükümeti başkanı Mas başkente meydan okuyarak “ayrılıkçılık yandaşları ve karşıtları” arasında plebisite dönüştürmüştü. Anayasayı delerek düzenlediği geçen yılın “ayrılıkçılık referandumu”nun Madrid katında “yok sayılması” üzerine, Mas bu defa 2015 Eylül seçimlerini, malum olduğu üzere “ayrılıkçıların” üstünlük sağladığı yeni “plebisite dönüştürdü”. Merkezi hükümet, yasal olan bu son seçimler için bir şey yap(a)madı... Faturayı, üzerinden bir yıl geçen “bağımsızlık referandumuna” çıkarttı. O referandum nedeniyle Katalonya Yüksek Mahkemesi eliyle Katalan yerel hükümet başkanı Mas’a dava açtı. Madrid’de iktidarda olan “Halkçı Parti/Partido PopularPP” ve de muhafazakâr “Yurttaşlar/Ciudadanos” dışında tüm siyasi partiler, “çaresizlik” işareti olarak algıladıkları bu hamleyi “hukukun siyasileştirilmesi” çerçevesinde eleştiriyor; güçler ayrılığının çiğnenmesine karşı çıkıyor ve bu adımın yerel hükümet başkanı Mas’ı “kahramanlaştırmaktan” başka işe yaramayacağını söylüyorlar. “El Pais”in “aymazlık” dediği bu… “Yaratıcı ve pragmatik yanıtlar gerektiren siyasi çatışmanın hukukileştirilmesinin” gaflet olduğuna işaret eden gazete; böylesi bir hamlenin aralarında çatlaklar olan “ayrılıkçıları büsbütün kenetlemeye” yarayacağını ve karşı kampa oksijen sağlayacağını söylüyor. İtaatsizlik, görevi kötüye kullanmak, yetki gaspı, zimmet gibi suçlarla “bağımsızlık referandumu” bağlamında hakkında dava açılan Mas, 15 Ekim’de mahkemeye çıkacak. Bu tarihin iç savaşta faşistler tarafınca kurşuna dizilen “ilk Katalonya Cumhuriyeti Başkanı” Lluis Companys’in 75. ölüm yıldönümüne üstelik isabet etmesi; yaşanan depremin artçılarını arttırıyor. Rajoy’un pusulayı böyle yekten yitirmesine yol açan neden, kendisine artık partisinde bile tahammül edilmemesi ve “Katalonya krizi nedeniyle” çok ağır saldırıya maruz kalması. Siyasi hamisi eski başbakan Jose Maria Aznar bile şimdi kendisine sırt çevirmiş durumda. “A Ayrılıkçıları ‘kahramanlaştırır’ Esad rejimine destek olduğunu gösteriyor” diyor. Rus yetkililer ise hedefin IŞİD olmadığı yönündeki iddiaları “saptırma” olarak nitelendirdi. Rus hava saldırılarının başlamasından kısa süre sonra ABD jetlerinin Halep yakınlarında hava saldırısı düzenlediği bildirildi. ABD’li bir yetkiliye göre Moskova onları operasyonlardan bir saat önce bilgilendir ABD uçmaya devam ediyor di. Rusya’nın hava sahasını boşaltması talebine karşın ABD jetlerinin uçmayı sürdürdüğü, hatta Moskova’nın ABD’den uçak gemilerini bölgeden çekmesini istediği öne sürüldü. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, hava saldırıları için ABD’ye bilgi vermediklerini söyledi. Peskov, ABD’den Suriye’nin hava sahasından çekilmesini talep ettikleri yönündeki haberle rin de yanlış olduğunu kaydetti. Operasyonları kabinesine basın mensuplarının önünde duyuran Putin, Suriye’de kara operasyonu planlamadıklarını, Şam’a hava kuvvetleriyle destek vereceklerini söyledi. Suriye’deki “geçici” olduklarını, Esad’ın “aktif ve esnek rol oynayacağına, ülkesinin iyiliği için taviz vermeye hazır olduğuna” inandıklarını belirtti. l Dış Haberler Esad için aktif ve esnek rol Peskov yalanladı İncirlik’ten sonra Diyarbakır da açıldı DUYGU GÜVENÇ usya’nın, Suriye lideri Beşar Esad’a destek amacıyla Suriye’deki askeri birliğini artırmasının ardından, ABD de harekete geçti. ABD ile Türkiye arasında, temmuz ayında varılan mutabakatla İncirlik’e konuşlanması beklenen ABD birlikleri, ilk defa Diyarbakır’a da konuşlanmaya başladı. İncirlik’teki ABD askeri uçaklarının sayısı altıdan 20’ye çıkarılacak; ABD personelinin 300 kadar olan sayısı ise yakında 1000’e çıkacak. ABD, aramakurtarma amacıyla ilk C130’unu 8 personel ile birlikte Diyarbakır’a konuşlandırırken, ikinci C130’u da önümüzdeki günlerde gönderecek. C130’ların konuşlandırılması için hükümet onayı ise BM Genel Kurulu’nun devam ettiği New York’taki görüşmelerde verildi. Kaynaklar, C130’ların konuşlandırılmasının nedenini ise şöyle açıkladı: “Bir uçağın düşmesi, ya da bir pilotun aranması için helikopter ile indirme yapmanız gerekir. C130’larla 5000 metreden helikopterle atlanabilir ve aramakurtarma yapılabilir.” l Ankara R ABD’nin başkenti Washington’un önde gelen Türkiye ve Ortadoğu uzmanları Rusya’nın Suriye’deki operasyonunu Cumhuriyet için değerlendirdi endirmek’ ‘Amaç Esad’ı güçl Woodrow Wilson Merkezi’nin Ortadoğu Programı Direktörü Henri Barkey’ye göre bu gelişBarkey me “Suriye’nin gelecekte parçalanacağını’’ gösteriyor. Türkiye ve Kürt konuları üzerine uzmanlığıyla da tanınan Barkey, “Ruslar, Esad rejimini güçlendirmek, Şam’dan Lazkiye, Tartus hattına kadar Humus ve Hama’yı da içine alan hatta bir Alevi devleti kurmak için Suriye’ye girdi” yorumunu yapıyor. Rusların uçaksavarlar ve hava gücü ile birlikte Türkiye’nin istediği “güvenli bölge” ve “uçuşa yasak bölge” için koridoru daraltacağını kaydeden Barkey, “İlginç olan Putin, Suriye’ye asker yığıp Esad’ın kalışını sağlamlaştırırken, Erdoğan’ın ses çıkarmaması. Ama aynı Erdoğan’ın NATO müttefiki ABD’yi PYD ile birlikte IŞİD’e karşı savaşıyor diye kınaması’’ diyor. ‘Türkiye’nin güvenli bölge hayali artık suya düştü’ İlhan Tanır AFP Kurtuluş gözyaşları ürkiye’den Midilli Adası’na geçen bir sığınmacı dün sahile ayak basT tığında gözyaşları içindeki kızını böyle öptü. Savaştan kaçanlardan Ege Denizi’nde yalnızca eylül ayında 70 sığınmacı can verdi. bazı istihbarat raporları, Rus güçlerinin kıyı dışındaki bölgelerde de aktif olduğunu söylüyor. Tüm bunlar Türkiye için kötü haber” dedi. Tol “Rusya’nın rejime artan desteği sahadaki askeri dengeyi rejim lehine değiştirip savaşın ömrünü uzatacaktır. Bu durum, Türkiye gibi tüm hesaplarını Esad’ın gitmesi üzerine yapmış ülkeler için tam bir felaket” sözleriyle devam etti. Tol ayrıca Rus varlığının Türkiye’nin güvenli bölge hayallerini tümüyle “suya düşürecek bir gelişme” olduğunu ifade etti. Tol “Suriye hava sahasının Rus uçaklarınca korunacak olması hem riski hem de maliyeti artırıyor. Artık Amerikan uçaklarının dahi dikkatli olması gerekiyor’’ dedi. var ki Washington’ın tavrı çatışmacı değil, çünkü Suriye için Rusya ile kapışmak istemiyor” dedi. ‘PKK ile savaşırken güvenli bölge zor’ lmanya Başbakanı Angela Merkel, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki Kürt kantonları arasına kurmak Angela Merkel istediği “güvenli bölge” planına ağır eleştiriler yöneltti. Berlin’de partisinin sığınmacı politikalarını tartıştığı oturumda konuşan Merkel, “Türkiye’nin kendisiyle IŞİD arasında tampon oluşturma isteği anlaşılabilir, ancak buraya yerleştirilecek yüz binlerce Suriyelinin güvenliğinin nasıl sağlanacağına bakılması gerekir” dedi. Merkel, Suriye’deki çatışmalar ve Türkiye’nin Kürtlerle yaşadığı çatışma nedeniyle güvenli bölgenin hayata geçirilmesinin çok zor olduğunu belirtti. Uçuşa yasak bölge konusunda ABD’nin tutumu da aynı. Beyaz Saray“Obama yönetimi şu an için bu fikri değerlendirmiyor” dedi. si önemli’ ‘Ankara’nın tepki Başkentte Obama yönetimine yakınlığıyla bilinen Center for American Progress adlı düşünce kuHoffman ruluşunda Türkiye üzerine yazdığı raporlarla tanınan Max Hoffman da Rusya’nın Suriye hamlesinin Türkiye’yi, Suriyeli muhalif gruplara yardım etmesi konusunda yeniden düşünmeye sevk edeceğini söyledi. Hoffman “Özellikle Rusların Türkiye destekli Suriyeli muhalif gruplara saldırdığında Ankara’nın nasıl cevap vereceği veya yine Türkiye destekli grupların Ruslara saldırdığında bunun doğuracağı sonuçlar önemli” dedi. A kuyor’ ‘Rusya meydan o ABD’nin başkentinde uzun yıllar Suriye denince akla gelen uzmanların başında yer alan Heydemann Smith Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Başkanı Steven Heydemann’a göre de Rusların Suriye hamlesi “Türkiye’nin Suriye içindeki uçuşa yasak bölge hedeflerini kesin bir şekilde ortadan kaldırdı.” Heydemann’a göre Türkiye buna karşı gelmek isterse Rus güçleri ile çatışmayı göze alması gerekiyor. Rusların Suriye’ye getirdiği bazı hava taşıtlarının tek amacının Suriye hava sahasını korumak olduğunu hatırlatıyor. Heydemann gelişmeleri şöyle yorumluyor: “Ruslar ilk hava saldırılarını Humus’a yaptılar ki burada IŞİD yok. Türkiye’nin desteklediği bazı muhalif grupları vuruyor olabilirler. Bu da Türkiye’yi çok zor bir duruma sokuyor. Diğer bir ifadeyle Türkiye’nin Suriye politikasının temel unsurlarına doğrudan Rusya tarafından meydan okunuyor. Kısacası Türkiye, Rusların Suriye’deki askeri uygulamalarının sonuçlarının tam ortasında.’’ l Washington Muhafazakârların duayen lideri olan Aznar, 27 Eylül Katalan seçimlerindeki çıkan tablodan birinci derecede başbakanı sorumlu tutuyor. “Verilmeyen her savaş kaybedilir” diyerek Rajoy’u, işlerin bu noktaya ilerlemesine seyirci kalmakla suçluyor! Rajoy hükümeti, “El Pais”in “aymazlık” dediği işte bu şuursuz hamleleri, böyle sağdan ve soldan ateş altında kaldığı için yapıyor. Madrid’deki “kısa devre”ye, gerçekte çapı çok büyük olan “devlet krizi” yol açıyor. “Sağnak”ta iki yıldır konu ettiğim “İspanya’nın devlet krizini”, ülkenin en etkili gazetecilerinden Juan Luis Cebrian, şimdi Katalan seçimleri ardından “anayasal uzlaşma çöküşü” sözleriyle açıklıyor. “İspanyol GSMH’nin yüzde 20’sini, nüfusunun yüzde 15’ini temsil eden bir bölgede anayasal sistem çöktü. Birbirinden beter İspanyol milliyetçiliği ile Katalan milliyetçiliği karşı karşıya geldi” diyen tanınmış gazeteci ekliyor: “Demokratik angajmanlar güçlendirilmezse, bu kriz, yolsuzluklar ve vizyonsuzluğun tehdidi altında olan tüm siyasi sistemimize yayılır…” Krizden çıkmanın tek yolu, İspanya’da federal sisteme geçiş ve yeni bir “federal anayasa” olarak görülüyor. Ona da gelecek yazıda devam edeceğim. ‘Anayasal uzlaşma çöktü’ bir felaket’ ‘Türkiye için tam Başkentin önemli düşünce kuruluşlarından Middle East Enstitüsü’nde Türkiye Programı DirektöTol rü olan Gönül Tol da “Görünen o ki Rusya’nın Suriye içinde artan askeri angajmanının amacı IŞİD ile mücadeleden çok daha kapsamlı” dedi. Rusya’nın Suriye’deki askeri dengeyi Esad rejimi lehine değiştirmek istediğini savunan Tol, “Batı medyasında çıkan gelişme’ ‘Türkiye için kötü Washington Enstitüsü’nde Türkiye konularındaki kıdemli uzman olan Soner ÇaÇağaptay ğaptay ise Rusların IŞİD’i hedef yapmak yerine, Esad ile doğrudan çatışan Suriyeli ılımlı muhalifleri, Nusra ve Horasan gibi aşırı grupları hedef alacağını düşünüyor. Çağaptay’a göre bu Türkiye için çok kötü bir gelişme... Çağaptay “Türkiye NATO perspektifini öne sürebilir. Ne ‘Aylan’ın ölümü Kürdistan’ın mazlumiyet simgesidir’ Yunanistan’a gitmeye çalışırken Ege Denizi’nde boğulan ve Bodrum’da bir plaja vuran cansız bedininin fotoğrafıyla sığınmacı krizinin sembolü haline gelen Aylan Kurdi’nin (3) babası Abdullah Kurdi, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani ile bir araya geldi. Eşi ve 2 çocuğunu kaybeden Kurdi’ye başsağlığı dileyen Barzani “Aylan’ın ölümü Kürdistan milletinin mazlumiyet simgesi haline gelmiştir” diyerek kapılarının Kurdi’ye sonuna kadar açık olduğunu söyledi. C M Y B