Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 EYLÜL 2014 PAZARTESİ 12 DIŞ HABERLER [email protected] Çanlar İskoçya için çalıyor İskoçya’da ‘Evet’ cephesi 18 Eylül referandumu Dış Haberler Servisi Gazze savaşının bitmesiyle Filistin’in yedi yıl sonra güçlükle sağladığı birlik hükümeti de tehlikeye düştü. Filistin lideri Mahmud Abbas, Hamas’ı “27 bakanlık bir gölge hükümet kurarak” nisanda ilan edilmiş “birlik hükümetinin” Gazze’yi yönetmesine izin vermemekle suçladı. Abbas, Mısır Cumhurbaşkanı El Sisi ile görüşmek üzere Kahire’ye gelişinde yaptığı açıklamada, “Bu şekilde Hamas’la çalışmaya devam edemeyiz” dedi, Hamas’ı birliğin devamını istiyorsa Gazze’yi yönetme biçimini değiştirmeye çağırdı. Abbas, Gazze’nin yeniden inşası için 7 milyar dolar gerektiğini ve yıkımın öncekilerden 100 kat fazla olduğunu belirtti. Hamas sözcüsü Sami Ebu Zuhri ise Abbas’ın suçlamalarını “temelsiz ve hatalı enformasyon” diye niteledi. Kürt ve İslam için anketlerde ilk kez öne geçti. Panikleyen Açılımındaki Londra daha fazla bütçe yetkisi öneriyor Örtüşme randumunda yapılmış ve işe yaramıştı. Ama İskoçya Maliye Bakanı John Swinney, “İskoçya’ya dair yetkilerin İskoç parlamentosuna verilmesinin tek garantisi evet oyu” diyerek vaatlerin tutulmadığını anımsattı. İşçi Partisi lideri Ed Miliband ise İskoçya ayrılırsa 130 kilometrelik sınıra muhafız yerleştirilmesi çağrısı yaptı. “Sınır istemiyorsanız, Birleşik Krallık’ta kalmak için oy verin” diyen Miliband, İskoçları dikkatli tercih yapmaları için uyardı. İskoçya, Kuzey Denizi petrollerinin zenginliğini bağımsızlık arzusuna dayanak yapıyor. AKP iktidarı ile birlikte Ankara, “iki açılımı birlikte ve birbirlerini tamamlayan bir biçimde” yürütmeye başladı. Oysa 1999’da PKK sorunu halledilmişti. Çözülemeyen ise “Kürt sorunu” idi. 1999’da PKK’yi içerde ve bölgede çözen Ankara esas mesele ile yüz yüze geldi. AKP iktidarı ile birlikte Kürt açılımı (ve PKK açılımı) uygulamaya kondu. Çözülen PKK sorunu yavaş yavaş eski haline döndü ve “Kürdistan sorunu” ile birleşti. PKKÖcalanKürdistan boyutları birleştirilerek tek bir Kürt açılımı haline sokuldu. Ecevit 1999’da “Öcalan’ı niye bize teslim ettiler, anlamıyorum” derken Kürdistan açılımının ön hazırlıkları yapılıyordu. 2002 seçimlerinden sonra ise artık Kürt açılımı, Ankara’nın resmi politikası haline sokuluyordu. Ecevit’in 3 yıl sonraki U dönüşünü 1999’da görmesi oldukça zordu. Bugün Kürt açılımının geldiği nokta Kasım 2002’nin hayal edilemeyecek kadar ilerisindedir; Kürdistan sorunu çözülmek üzeredir(!) AKP’nin (ve Erdoğan’ın) Sünni İslami açılışı da Kürdistan açılımı ile eşzamanlı yürüdü. AKP (ve Erdoğan) Müslüman Kardeşler üzerinden Sünni bir açılımı devreye soktu. Sünni Müslüman ülkeler farklı algılandı, öne çıkarıldılar. Türkiye’nin Ortadoğu ve Uzakdoğu politikasında yeni derinleşmeler yaratılmaya çalışıldı. Avrupa (ve AB) ikinci plana itildi. ABD’ye “daha özel” bir önem verilmeye başlandı. Peki ABD’nin Türkiye’deki İslamlaşmaya (ve Sünnileşmeye) bakışı ne oldu? ABD (ve AB) Türkiye’nin “yeni bir Türkiye oluşumuna girmesini istiyorlar.” “Ilımlı İslam” adı altında eski Cumhuriyet yerine yenisini ikame edecek bir formül arandı. İşte bu noktada AKP üst yönetimi ile ABD aynı noktada birleştiler; laik, Cumhuriyet devrimlerini korumaya çalışan “eski Türkiye” yerine her şeyi tersine çevirecek bir yapılanma ancak “İslamlaşma ile olabilecek diye düşündükleri” AKP’ye 2002’den itibaren büyük destek verdiler. G. Fuller’in Yeni Türkiye Cumhuriyeti kitabı, eskisinin neden değişmesi gerektiğini anlatır! Kürdistan (Kürt) açılımı ile Sünni açılım arasında birbirini tamamlayan öğeler bulunuyor. Bunlar nelerdir: 1) Her ikisi de üniter devlete ve Lozan’a karşıdırlar. 2) Her ikisi de ülkede “değerler sisteminin bütünü ile değişmesini” savunurlar. 3) Her ikisi de ülkenin yerinin Batı Avrupa’da (ve Batı’da) değil, Ortadoğu’da olduğunu öne sürerler. 4) Her ikisi de Türk milleti kavramına ve Atatürk’e karşıdırlar. 5) Her ikisi de Batı’dan destek alır. Buna karşılık çelişen yönleri de vardır: 1) Biri milliyetçi, diğeri ümmetçidir. 2) İslami (ve Sünni) açılım Batı tipi demokrasiyi reddetmesine karşın diğeri karşı çıkmaz. 3) Biri laikliği ve kadınerkek eşitliğini reddeder, diğeri ise kabullenir. 4) Biri yaşam tarzı olarak Sünni dünyayı esas alır, diğeri Batı’ya sıcak bakar. 5) Birinin, “Batı’nın İslamofobisi ile yüz yüze olmasına karşın diğerinin böyle bir sorunu yoktur.” Sonuç olarak Kürdistan açılımı ile Sünni (ve İslami) açılımlar 2002’den sonraki yıllarda birbirlerini tamamlayarak ilerlerken aralarındaki çelişkileri “şimdilik ertelediler.” Sünni açılım dış ilişkilerde değilse bile içerdeki yeniden yapılanmada çok hızlı bir ilerleme gösterdi. Kürt sorunu ya da Kürdistan meselesine gelince, “hukuki olarak değilse bile fiili olarak” bu konu son aşamasına gelmiş bulunuyor. Oyunun birinci perdesi tamamlanmıştır. Ancak ikinci perdede iki açılım arasındaki çelişkiler ve çatışmalar şiddetli bir biçimde ortaya çıkacaktır. Hele Davutoğlu’nun başbakanlığa getirilmesi durumun daha da vahim noktalara gelmekte olduğunun habercisidir. Ancak “Kürdistan işinin tamamlanması ile birlikte roller yeniden dağıtılacak.” Son perdede tamamen farklı bir “oyun” izleyeceğiz, senaryo çoktan yazıldı bile. Abbas, Hamas’a rest çekti Dış Haberler Servisi İngiltere, Galler ve İskoçya’dan oluşan Birleşik Krallık’tan (siyasi ve coğrafi ismiyle Büyük Britanya) ayrılmak üzere 18 Eylül’de bağımsızlık referandumu düzenleyen İskoçya için geriye sayım başladı. Son anketler bağımsızlık yanlısı cephenin ilk kez öne geçtiğine işaret ederken birlik yanlıları panikledi. Londra hükümeti, referandum öncesinde İskoçya’ya 1998’de sunulmuş yetki devrinin ötesinde bütçe konularında geniş yetkiler tanıyacak plan önerdi. Böylece Britanya Adası’nda 300 yıllık birliğin devamının sağlanması umuluyor. Miliband: Muhafız olur Salmond bir fırında “Evet” kekleriyle poz verdi. Yüzde 51’e yüzde 49. Dış Haberler Servisi Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) rehin aldığı 2. Lübnan askerini başını keserek öldürdü. Abbas Medlej isimli askerin fotoğrafları sosyal medyaya konuldu. Twitter’daki fotoğraflarda, siyah giyinmiş maskeli biri, Lübnan askerinin kesik başını tutarken, arkasında IŞİD bayrağı tutan bir başkası görülüyor. Medlej, geçen ay Lübnan sınırındaki Arsal bölgesinde IŞİD ve El Nusra militanlarına karşı Lübnan ordusunun operasyonu sırasında rehin düşmüştü. Cihatçılar, askerin bırakılması karşılığında Lübnan’da hapisteki militanların bırakılmasını istiyordu. IŞİD, geçen ay yine Arsal’da rehin aldığı 30 kişiden Ali Sayyed adlı bir askerin kafasını kesmişti. IŞİD 2. askerin kafasını kesti 18 Eylül’de halka “İskoçya bağımsız bir ülke olmalı mı” diye sorulacak. Yougov’un son anketine göre “Evet kampı”nın oy oranı yüzde 51. “Birlikte Daha İyi” kampı yüzde 49’da. 3 puanlık hata payıyla fark az olsa da Yougov’a göre kararsızlar çıkarılınca “Evet kampı” yine de yüzde 47’ye 46’yla önde. Asıl heyecan yaratan, Panelbase’in “Evet İskoçya” kampı için yapılan ankette, kararsızlar çıkarıldıktan sonra sonucun yüzde 48’e yüzde 52 ile “Evet” çıkması. Dolayısıyla İskoçya Başbakanı Alex Salmond liderliğindeki İskoçya Ulusal Partisi (SNP) sevince boğuldu. Ancak başkan yardımcı sı Nicola Sturgeon dün “Evet kampını”, “Anketin detayları ne olursa olsun bu bir anket. Aslolan 18 Eylül” diye uyardı. Gidişat birlik kampında panik yarattı. Eski Britanya Başbakanı İşçi Partili Gordon Brown, durumdan iktidardaki Muhafazakâr Parti’yi sorumlu tuttu. Ancak kimi kaynaklar “Evet kampının” güçlenmesinde İşçi Partili tabanın etkili olduğunu söylüyor. “Birlikte Daha İyi” kampanyası lideri Alistair Darling, “Bu yeni anket sonucun zaten belli olduğunu düşünenler için uyarı alarmı” dedi. Darling, “Bu Britanya değil, İskoçya’nın çocukları, torunları ve gelecek kuşaklar için savaş. Kazanmamız gereken bir savaş” dedi. İskoçya’nın bağımsızlığı siyasi yapılanmayı temelinden sarsa Darling: Uyarı alarmı cak. Bu yüzden Londra’dan karşı atak geldi. 1998’de yetki devri yasasıyla ademimerkeziyetçilik benimsenmiş olsa da Maliye Bakanı George Osborne dün vergi toplama, harcama yani bütçe özerkliği önerdi. İskoçya’nın ayrılık halinde para birimi pound’u kullanamayacağını tekrarlayan Osborne, “Birkaç gün içinde eylem planı göreceksiniz. Daha fazla vergi gücü, harcama yetkisi, refah devleti inşası için yetki. Saat bu yetkilerin devri için işleyecek ve İskoçya bir taşla iki kuş vuracak” dedi.Benzeri teklif, Kanada’da Quebec’in 1995’teki ayrılık refe Maliye Bakanı Osborn, İskoçlara bütçe konusunda yeni tavizler önerdi. Gelelim ikinci boyuta Dış Haberler Servisi Fransa’nın Atlas Okyanusu kıyısındaki Groix Adası’nda 2. Dünya Savaşı’ndan kaldığı sanılan mühimmat, tekneyle gelen gençlerin sabaha karşı yaktığı kamp ateşi sonucu patladı. 1 kişinin öldüğü, 1 kişinin de ağır yaralandığı olayda, patlama sonucu şok geçiren 8 genç de müşahede altına alındı. Bölge, 2. Dünya Savaşı’nın sonunu getiren tarihi Normandiya Çıkarması’nın gerçekleştirildiği yer olarak biliniyor. Fransa’da patlama: 1 ölü Ukrayna’da ateşkes çöküyor Silahların susmasından 36 saat sonra Donetsk’te ateş açılırken, Karadeniz kıyısındaki liman kenti Mariupol’den ateşkes sonrası ilk ölüm haberi geldi Dış Haberler Servisi Ukrayna’daki kırılgan ateşkes, 36 saatlik suskunluğunun ardından sarsıldı. Ateşkes barış için 12 maddelik yol haritasının diğer unsurları hayata geçirilmeden çökmenin eşiğine geldi. Donetsk Havaalanı’nda ateş açıldığı haberleri gelirken gece boyu liman kenti Mariupol’deki ağır çatışmalarda ilk kayıp da verildi. Ukrayna ordusu da federalistler de ateşkesi karşı tarafın bozduğunu iddia ediyor. Görgü tanıklarına göre, Rusya yanlısı milisler Mariupol’deki bir ordu kontrol noktasını bombaladı. Bir kadın ölürken, 3 kişi yaralandı. Donetsk’te topçu ateşi açıldığını aktaran gazeteciler, saldırının hangi taraftan geldiğinin anlaşılamadığını kaydetti. Ateşkesten önce federalistler hem Donetsk’te hem de güneyde Mariupol’de kazanımlar elde etmişti. Bu bölgeler olası bir bağımsızlığın “ekonomik ödülleri” olabilecek öneme sahip. Gelişmiş sanayiye sahip Ukrayna’nın doğusu, ihracatın dörtte birini gerçekleştiriyor. Mariupol, federalistlerin, Rusya’nın geçen martta ilhak ettiği Kırım’a ulaşmak amacıyla bir koridor oluşturmaları açısından önem taşıyor. Ateşkes ihlalleri öncesinde Ukrayna Devlet Başkanı Petro Paraşenko ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin telefonla görüşmüş ve “ateşkese genel olarak uyulduğu” konusunda görüş birliğine varmıştı. 12 maddelik yol haritası şunları içeriyor: İki taraflı ateşkesle silahların susması, iktidarın ademimerkezileştirilmesi, Donetsk ve Lugansk’ta geçici yerel hükümetlere “özel statü” yasasıyla geçit verilmesi, esirlerin karşılıklı bırakılması, Donetsk ve Lugansk’ta yerel seçimler, yasadışı silahlı gruplar, askeri donanım ve paralı askerlerin çıkartılması, çatışmalara bulaşanlara muafiyet tanıyacak yasa. Uluslararası Af Örgütü ise iki tarafa da savaş suçu ithamı yapan rapor yayımladı. Örgüt Kiev’i yerleşimleri ayrım gözetmeksizin bombalamakla suçluyor. Federalist ve ayrılıkçılar da insanları kaçırıp işkence etmekle itham ediliyor. Raporda Rusya’nın da ayrılıkçı suçları teşvik ettiği belirtiliyor. Ortak noktalar Dış Haberler Servisi Brezilya’da İşçi Partili Devlet Başkanı Dilma Rousseff, siyasi kaderini belirleyecek 5 Ekim’deki seçimler öncesinde petrol şirketi Petrobras’ın yolsuzluk skandalıyla sarsıldı. Petrobras’ın para aklama soruşturmasında hapse atılan eski yöneticisi Paulo Roberto Costa, bakanlar, valiler ve kongre üyelerinin de dahil olduğu 49 vekil ile 12 senatörün ismini verdi. Costa’nın ihalelerden komisyon aldıklarını savunduğu isimler arasında İşçi Partisi’nin üyeleri de var. 4.5 milyar dolarlık skandal Dünya Kupası nedeniyle protestolarla yıpranmış Rousseff’i daha da zora düşürdü. Roussef’in rakibi, çevreci Marina Silva anketlerde öne geçmeye başladı. Dilma’yı Petrobras skandalı vurdu Çelişen yönleri Af Örgütü iki tarafı da suçladı Afganistan’da toplu Dış Haberler Servisi Afganistan’da öfkeli protestoların ardından, 4 kadına toplu tecavüzden suçlu bulu nan 7 sanık idama mahkum edildi. Televizyonlardan canlı yayınlanan dünkü duruşmada karar okununca salondan Dış Haberler Servisi Kuzey Koreli üst düzey bir diplomat Avrupa turuna çıktı. İktidardaki İşçi Partisi’nin merkez komitesi sekreteri Kang Sok Ju, Belçika dışında Avrupa ülkelerini de ziyaret edecek. Bu Pyongyang yönetiminin dış ilişkilerde daha aktifleşeceğinin işareti sayılıyor. 75 yaşındaki Kang, 20102014 yıllarında başbakan yardımcılığını yürütmüş, Çin’in yanı sıra 1990’lardan beri ABD ve Japonya ile kurulan nadir ilişkilerde rol oynamış bir isim. Kuzey Kore yönetiminin Dışişleri Bakanı Ri Su Yong’u BM Genel Kurulu için New York’a göndereceğinin kaydedilmesi de dikkat çekti. Bu gerçekleşirse 15 yıl sonra ilk kez bir Kuzey Koreli dışişleri bakanı ABD’yi ziyaret etmiş olacak. Kuzey Kore Batı’ya açılıyor tecavüze idam ABD, Irak’ın Sünni kalbi Dış Haberler Servisi ABD uçakları ilk kez Irak’ın batısındaki Haditha Barajı bölgesinde Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) mevzilerini vurdu. Bu ABD’nin Iraklı Sünnilerin kalbi El Anbar bölgesindeki ilk saldırısı olurken, amacın kilit önemdeki barajı kontrol eden Irak güçleri ile Sünni aşiretleri korumak olduğu açıklandı. ABD Merkez Komutanlığı, saldırının Irak hükümetinin talebiyle yapıldığını duyurdu. Pentagon Sözcüsü John Kirby, “barajın düşmesi yahut yıkılması halinde oluşacak selin, Bağdat ve çevresindeki Amerikalı personel ve tesisler ile binlerce Iraklıyı tehdit edeceğini” söyledi. ABD’nin 8 Ağustos’ta başlattığı bombardımanlar esasen Kuzey Irak’taki Kürt güçlerini desteklemeyi amaçlıyordu. Bu sayede Musul barajının Irak ordusu, Şii milislerle Kürt güçleri tarafından geri alınması sağlanmıştı. ABD, ilk defa El Anbar’da Sünni aşiretlerin de dahil olduğu belirtilen güçlere destek vererek, operasyonlarını genişletmiş oldu. Washington, kendisi için çizdiği “sınırı” da aştı. Aslında bu sınır geçen ay Şii alkış tufanı koptu. Kâbil polis şefi, tecavüze kalkışacaklara ibret için cezanın halk önünde infaz edilmesini istedi. Devlet Başkanı Hamid Karzai de infazları onaylayacağının işaretini verdi. 23 Ağustos’ta katıldıkları düğünden Kâbil’e dönen kadınların yolu, silahlı ve polis üniformalı saldırganlarca kesilmişti. Kıymetli eşyalarını alarak dövüp tecavüz ettikleri kadınlardan birisinin hamile olduğu belirtiliyor. Anbar’ı ilk kez vurdu Türkmenlerin Amerli kasabasının kurtarılması sırasında, Irak ordusu, Şii milisler ve Kürtlere hava desteği verilmesiyle de aşılmıştı. Washington, Irak’ın geniş çaplı hava saldırısı talebini kapsayıcı hükümet kurulması şartıyla kabul etmişti. Bağdat’ta birkaç gün içinde yeni hükümetin oluşması bekleniyor. Bu arada Kürt güçleri de, Musul ovasına bakan stratejik önemdeki Zarta Dağı’nı ele geçirdi. ABD Başkanı Barack Obama, IŞİD’e yönelik harekât planını çarşamba günü açıklayacağını belirtti. Planda bölgeye ABD askerinin gönderilmesinin söz konusu olmadığını tekrarlayan Obama, “Sünni bölgede Sünnilerle çalışmadığımız müddetçe, bu problemler olmaya devam edecektir. Türkiye, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Ürdün gibi Sünni ülkelerin adım atmalarına ihtiyacımız var. Onların da müdahil olması lazım. Bu onların bölgesi. IŞİD onlara bizden daha çok doğrudan tehdit oluşturuyor” dedi. Sünni ülkeler müdahil olmalı Obama: Yeni süreç