Katalog

28 EYLÜL 2014 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Gıda fiyatlarına kur farkı ve vergi artışları nedeniyle yansıyacak zamlar yurttaşı zorlayacak İğneden ipliğe zam yolda Doğalgaz gili sendikanın yanlış hesabı neiçin pazartesiyi deniyle, emekli ve yetim aylıklabekleyen hükümet, rında tutmayan hedeflerle gelirleri reel olarak eriyen yurtvergideki kaybı taşı, ne yazık ki iğneden ipönlemek için de KDV ve liğe gelecek zam yağmuru ÖTV’yi artıracak. Bu da bekliyor. Gıda fiyatlarında ulaşımdan eğlenceye, iklim değişikliği ve kuraklık nedeniyle ciddi artışlaiçkiden sigaraya ra maruz kalan halk, özellikpek çok şeye le son dönemde döviz kurunun yüksekliği nedeniyle başta zam anlamına doğalgaz ve elektrik olmak üzegeliyor. re dışarıdan alınan ürünlere zamEkonomi Servisi Memurlarda illı fiyat ödeme riskiyle karşı karşıya. Ayrıca bütçe hazırlıklarına başlayan hükümetin düşen vergi gelirlerini artırmak için de vergilerde bir artışa gideceği tahmin ediliyor. Bu da ne yazık ki ciddi fiyat artışı anlamına geliyor. Bu ay ilk olarak elektrik fiyatlarına zam için değerlendirme yapılacak. Eğer zam yapılırsa 1 Ekim’den itibaren geçerli olacak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, kurun önemli bir tehdit edici unsur olduğunu belirterek, 29 Eylül Pazartesi akşamına kadar vakitlerinin olduğunu söyledi. Elektrik ve doğalgaza kurun etkisiyle zam ihtiyacı arttı. Elektrik fiyatları 3 ayda bir, doğalgaz fiyatları da her ay değerlendirmeye alınıyor. Bu yılki kuraklık nedeniyle elektrik daha çok doğalgaza bağlı üretilmek zorunda kalındı. Böylece kuraklık bir yandan gıda fiyatlarını artırırken bir yandan da enerji maliyetlerini yükseltti. Ayrıca, harcamayı kısmak isteyen ve bunda başarılı da olan hükümetin bu uygulaması KDV ve ÖTV gelirlerinde düşüşe neden oldu. Bu kaybı karşılamak üzere büyük ihtimalle yeni bütçe yapılırken vergi gelirlerini artırmak üzere adımlar atılacak. Yurtiçinde satılan mallardan alınan ve bütçeye hemen etkisi olan dahilde KDV hem temmuz hem de ağustos aylarında geriledi. KOBİ Desteği KOBİ (Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler), nasıl tanımlanırsa tanımlansın, gelişmiş kapitalist ülkelerde dahi gerek üretim gerek istihdam açılarından ekonomilerin belkemiğini oluşturur. Ülkemizde KOBİ’lerin gelişmesi yalnız ekonomik açıdan değil; toplumsal açıdan da, gelir, servet dağılımı, değer yargılarının, davranış biçimlerinin değişmesi, demokratikleşme yönünden de önem taşır. Özellikle baskıcı iktidarlara karşı ekonomik özgürlükler, kişilerin ekonomik yönden kendi ayakları üzerinde durabilmeleri bir denge yaratmakta; kişisel, siyasal güç kullanımını sınırlamaktadır. Ülke örneklerinde de görüldüğü gibi sanayileşmeden demokrasi yerleşemiyor. Sanayileşme davranış biçimini, değer yargılarını etkiliyor; kişisel ve toplumsal hakların içselleştirilmesine ve tanınmasına olanak veren ortamı hazırlıyor. KOBİ’ler, ekonomik ve toplumsal yaşantımız açısından önemli, belirleyici kuruluşlar olduklarından kuşkusuz desteklenmeli, teşvik edilmelidirler. HHH Teşvik, destek denilince, ülkemizde günümüze değin yapılan uygulama kuşku uyandırıyor. Destek ve teşviklerden gerçek girişimciler değil, daha çok yalaka yandaş, moralitesi düşük, ağzı kalabalık, niteliksiz takım yararlanıyor. Dolayısıyla üretim gereği gibi artmıyor, üretim kalitesi yükseltilemiyor, ekonomi kayıt içine alınamıyor, savurganlık önlenemiyor, yeterli finansman olanakları yaratılamıyor, içsel sermaye ve bilgi, deneyim birikimi sağlanamıyor. Kaynaklar kötü kullanılıyor; sadece başarısız iktidarlara övgü düzen, ürkek, sözde işadamının sayısı artıyor. Kaliteli mal ve hizmet üretiminden çok, laf üreten bir kesim türüyor; türetiliyor Sermaye, ciro, istihdam ölçütlerine göre KOBİ tanımı verip, nesnel (objektif) olmayan değerlemelere göre kamu kaynakları savurganca aktarılacağına, moralitesi yüksek, girişimci özelliklere sahip kişiler desteklenmeli; ölçüt yararlanacak kişinin nitelikleri olmalıdır. Moralite, ne yazık ki günümüzde, ülkemizde yalnız kâğıt üzerinde kalmış bir kavram. Moralite kişinin ahlaki değerlerini, ahlaki cesaretini, dürüstlüğünü baskılar karşısında duruşuna güvenilirliğini, sosyal sorumluluk anlayışını yansıtan bir kavram. Destek ve teşvikler, girişimci bir yeteneği olan, moralitesi yüksek, kişiliği gelişmiş olanlara sağlanmalıdır. Ancak bu şekilde KOBİ’lerden beklediğimiz toplumsal ve ekonomik yararlara ulaşabiliriz. Açık söylemek gerekirse Türkiye’de üretimde asıl sorun, girişimci yeteneği ve moralitesi yüksek kişilerin azlığı ve bu kişilerin de bir tür üçkâğıt düzeni ile tersine ayırım, negatif seleksiyonla dışlanmalarıdır. Teşvik ve destekleri, gerçekten hak edene, bu olanağı toplum yararına kullanarak, değer yaratacak olanlara vermek, kaynak aktarmak gerekir. HHH Destek ve teşvik denilince, önerilere hemen yeni kurumlar, örgütler oluşturulması da ekleniyor. Her gereksiz yeni kurum, örgüt, bir maliyet öğesidir. KOBİ desteği ayrı bir bakanlık kurulmadan, mevcut bakanlıkların birinin bünyesinde bir müdürlük aracılığı ile de yürütülebilir. Ülkede KOBİ finansman desteği için, ta 1938 yılında kurulmuş Halk Bankası vardır. Ne yazık ki Halk Bankası, zamanla asıl amacından uzaklaşmış, yandaşlara, yalakalara kaynak kaptıran, yolsuzluklarla anımsanan bir kurum haline dönüşmüştür. Düzgün bir yönetim altında Halk Bankası KOBİ finansmanını başarılı bir şekilde yürütebilir. Sorun, teşvik, destek, para değil, gerçek girişimci, sosyal sorumluluk anlayışı, moralitesi yüksek kişiler bulabilmektir. KOBİ’lere destek yaftası altında, yandaş ve yalakalara kamu kaynaklarını aktaracak bir düzenek daha kurmayalım. Bütçe için önemli bir gelir kaynağı olan KDV’deki gerileme eğer yılın kalan aylarında devam ederse geliri artırmak için yeni vergi artış kararları almak kaçınılmaz hale gelecek. Ancak KDV’deki gerileme için KDV oranlarında bir artış söz konusu değil. Çünkü ürünlerden belli oranlarda KDV alınıyor. Ancak KDV’yi yükseltecek olan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ürünlerinde bir artış yapılabilecek. ÖTV’deki artışlar da genellikle içki ve sigara üzerinden yapılıyor. Eğer artış bununla sınırlı kalırsa yalnız sigra ve içkiye zam gelir ancak akaryakıtı kapsayan bir artış söz konusu olursa o zaman akla gelecebilecek her ürene zam var demektir. 9 ayda 250 şirket iflas etti Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin Süleymaniye ilinde yaşanan ekonomik kriz nedeniyle son 9 ay içinde 250 şirket iflas etti. Süleymaniye İhaleciler Birliği Sözcüsü Kamil Miran, Merkezi Bağdat hükümetinin, Kürt bölgesinin bütçesini göndermemesi ve memur maaşlarının ödenememesiyle birlikte ocak ayından itibaren mali krizin başladığını ifade ederek, “Bu sıkıntı beraberinde psikolojik çöküntüyü de getirdi. Üç işadamı intihara teşebbüs etti ve biri hayatını kaybetti. Özel sektörde binlerce kişi işten çıkarıldı” görüşünü dile getirdi. Kürt bölgesinde maaş alan yaklaşık 1 milyon kişiye her ay gerekli ödemenin yapılabilmesi için 1 milyar dolarlık bir kaynak gerekiyor. Bu kaynak, daha önce Bağdat’tan geliyordu. Ancak Kürt yönetiminin, petrol ihracına başlamasının ardından Bağdat, Irak bütçesinden verdiği yüzde 17’lik payı kesti. Bağdat’ın bütçe kesintisi ve ardından terör örgütü IŞİD’in saldırıları nedeniyle bölgede yaşanan ekonomik kriz derinleşmişti. TSKB’ye 40 milyon dolar kredi Ekonomi Servisi Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), Citi’den 40 milyon ABD doları tutarında kredi temin etti. 30 milyon doları ABD’nin resmi kalkınma finansmanı kurumu Overseas Private Investment Corporation (OPIC) garantisindeki kredi, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji projeleri ile küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin finansmanında kullanılacak. TSKB Genel Müdürü Özcan Türkakın yaptığı değerlendirmede, 2014’te yenilenebilir enerji, enerji verimliliği ve KOBİ yatırımlarının finansmanında kullanılmak üzere uluslararası finans kuruluşlarından sağladıkları kredi tutarının bu yeni anlaşma ile beraber 510 milyon ABD dolarına ulaştığını belirterek, “Citi ile gelişen işbirliğimiz sayesinde ülkemizin sürdürülebilir enerji projelerine ve ekonomimizin can damarı KOBİ’lere ilave finansman sağlayacak olmaktan dolayı büyük memnuniyet duyuyoruz” diye konuştu.