Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
27 EYLÜL 2014 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 13 Cumhurbaşkanı’nın BM’deki konuşmasına Mısır’ın ardından bir sert tepki daha geldi BAE’den Erdoğan’a Sisi çıkışı Bu kez infaz haberi Taliban’dan Dış Haberler Servisi Suriye ve Irak’ta cihatçıların infazlarının ardı arkası kesilmezken bu kez Afganistan’dan kafa kesme haberleri geldi. Taliban’ın, Afganistan’ın doğusundaki Gazne’ye yönelik son beş gündür şiddetlenen saldırılarında aralarında güvenlik görevlilerinin de olduğu en az 70 kişinin yaşamını yitirdiği belirtiliyor. Köktendinci grubun bölgedeki yetkililerle işbirliği yaptığı gerekçesiyle baskın düzenledikleri 4 köyde, aralarında kadınların da olduğu 15 kişiyi kafasından keserek katlettiği de iddialar arasında. Gazne’de bazı kilit bölgelerin Taliban güçlerinin kontrolüne girdiği, Acrestan ilçesinde militanların 70 evi ateşe verdiği kaydediliyor. Acrestan’da yetkililerin, Taliban ilerleyişine karşı merkezi hükümeti uyardıkları ama ilgili birimlerin zamanında harekete geçmediği eleştirileri dikkat çekiyor. Taliban’ın bir süredir saldırılarını yoğunlaştırdığı Gazne vilayeti, ülkenin güneydoğusunu başkent Kâbil’e bağlayan yolun bulunduğu bölge olması açısından stratejik öneme sahip. Ülkede tartışmalı devlet başkanlığı seçimlerinin ardından bu koltuğa gelen Eşref Gani’nin gelecek hafta yemin ederek göreve başlaması bekleniyor. Washington ise Kâbil yönetimi ile önümüzdeki haftalarda yeni bir güvenlik anlaşması imzalamayı umuyor. Afganistan’da yabancı güçlerin yıl sonuna kadar çekilmesi planlanıyor. Hasan Ruhani Dış Haberler Servisi Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın New York’ta BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında Mısır’daki Sisi yönetimini hedef alan sert sözlerine Birleşik Arap Emirlikleri’nden (BAE) tepki geldi. BAE Dışişleri Bakanlığı, Erdoğan’ın açıklamalarını kınayarak “sorumsuzca ve açık bir şekilde Mısır’ın iç ilişkilerine karışmak” olarak değerlendirdi. Mısır’da Müslüman Kardeşler destekli Mursi iktidarının, Abdülfettah el Sisi liderliğindeki askeri darbeyle sonlanmasının ardından Ankara’dan Kahire’ye yönelik eleştiriler iki ülke arasında ipleri koparmıştı. New York’taki BM zirvesi kapsamında iki ülke dışişleri bakanlarının önceki gün görüşeceği yönünde planlamalar duyurulurken bunun hemen öncesinde genel kurulda konuşma yapan Erdoğan’ın bir kez daha Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’yi hedef alan sözleri bu randevunun Kahire tarafından iptaliyle sonuçlanmıştı. Erdoğan, BM Genel Kurulu’ndaki konuşma sında “Mısır’da, halkın oylarıyla seçilmiş cumhurbaşkanı darbeyle indirilirken, verdikleri oyun hesabını sormak isteyen binlerce masum katledilirken, BM de demokratik ülkeler de bunu sadece izliyor. Ve bu darbeyi yapan kişi meşrulaştırılıyor. Eğer demokrasi diyorsak sandığa saygı duyalım. Yok demokrasi değil de darbeyle gelenleri savunacaksak o zaman bu BM niye var diye merak ediyorum” demişti. Kahire’den bu sözlere gelen tepkiye Mısır’da Sisi yönetimine Suudi Arabistan’la (REUTERS) Birleşik Arap Emirlikleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın BM Genel Kurulu’ndaki konuşmasında Mısır’daki yönetimin meşruiyetini sorgulayan sözlerine, “Sorumsuzluk. Mısır halkını tacize son verilsin” tepkisini gösterdi. Mısır Cumhurbaşkanı El Sisi ise ABD Başkanı Obama ile ilk kez yüz yüze görüştü. Değerli Yalnızlığın Fotoğrafı Erdoğan’ın cumhurbaşkanı olarak New York’taki ilk gezisi olaylı geçti. New York polisi ile korumaları arasında tatsızlık yaşandı. Bir korumanın New York polisine “elle müdahale”ye kalkışması az kalsın gözaltına alınmasına yol açıyordu. Ama bu “Sisi protestosu”nun yanında haliyle çok ufak bir olay… “Sabah”, Sisi krizini zafer gibi takdim etmiş... “Darbeciyle oturmam!” manşetini çeken yandaş yayın organı, bu sözlerin üzerine “Erdoğan’ın diktatör Sisi’ye tavrı dünyaya ders” iddiasını yerleştirmiş… Genel Sekreter Ban Kimun’un BM Genel Kurulu’na katılan liderlere verdiği öğle yemeğinde Erdoğan ev sahibi Ban Kimun ile Obama’nın masasına davetliymiş… Tam bir diplomatik skandal olan bu öğle yemeği restleşmesini “Sabah” şöyle aktarıyor: “(Erdoğan) yemeğe katılmak ve bazı temaslar için Türkevi’nden ayrılıp BM binasına gitti. Ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan, masada Mısır’daki kanlı darbenin mimarı Sisi’ye de yer verildiğini öğrenince ‘Ben darbecilerle aynı masaya oturarak onları meşrulaştırmam’ diyerek yemeği protesto etti. Türkevi’ne geri dönen Erdoğan, yemek sonrası konuşmasında da Mısır’daki Sisi darbesi konusunda BM’yi topa tuttu.” Babababa… Haberin altında bir de fotoğraf var… Obama, yemekte konuşma yapıyor… Kulak kesilmiş biçimde onu dinleyen İspanya Kralı 6. Felipe ile Güney Afrika Cumhurbaşkanı Jacob Zuma’nın arasında Erdoğan’ın oturması gereken iskemle boş kalmış, çürük diş gibi sırıtıyor… “Hak, özgürlükler, demokrasi âşığı”(!) Erdoğan’ın salt “ilke” temelinde protesto yaptığını varsayalım… Türkiye’nin bir BM temsilcisi yok mudur? BM büyükelçimizin Ban Kimun’un masasında kimin oturacağını önden haber alıp bunu cumhurbaşkanına gene önden bildirmesi gerekmez mi? Sisi’nin aynı masada olacağını haber alan Erdoğan bu durumda “yemeğe katılamayacağını/ katılmak istemediğini” Ban Kimun’a zamanlıca bildirir, ev sahibi de ona göre ön alır ve yeni bir sofra düzeni kurardı. Ya “Sisi”den misal! ya “Erdoğan”dan vazgeçerdi. İspanya kralı ile Güney Afrika cumhurbaşkanının yanındaki iskemle, hoş olmayan bir görüntüyle “boş” kalmazdı. Haberden gördüğümüz kadarıyla “protokol masasındaki konuklardan” Erdoğan son anda haberdar olmuş. RTE, Türkevi’nden çıkmış, Kasımpaşa’da komşu ziyaretine gider gibi BM binasına gelmiş, bir de ne görsün, darbeci General Sisi ile hem de sadece bir koltukluk mesafe farkıyla! kendisini aynı masaya koymamışlar mı! Basmış “van minüt”ü ve “Türkevi”ne geri dönmüş… Bu senaryoya kim inanır? “Diplomasi”nin de kuralları var… New York büyükelçimiz, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı bu tür bir emrivaki ile karşı karşıya bıraktıysa; görevini yapmamış demektir. Ama BM daimi temsilciliğine dek yükselen bir diplomattan, koskoca devlet başkanını protokol masasında kiminle yemek yiyeceğinden önden haberdar etmemiş olmasını düşünemeyiz… Ortada bir tek alternatif kalıyor; o da Erdoğan’ın bu görüntüyü uluslararası skalada Müslüman Kardeşler ve içerde de yandaşları için büyük bir “şov fırsatı” olarak değerlendirmesidir. Masa komşularının kim olduğunu büyük olasılıkla önden bilen cumhurbaşkanı, Sabah’ın baş sayfasında yer alan “boş sandalya fotoğrafı”nın yaşama geçmesi için “konuk düzeninden” sanki son anda haberdar olmuş gibi yaparak, Davos’taki gibi bir defa daha “tribünlere oynamak” fırsatını yakalamıştır. Erdoğan’ın “tribün” merakı ne ki Türkiye’nin “değerli yalnızlığını” derinleştiriyor… “Boş sandalye golünün” ardından TC cumhurbaşkanının konuştuğu BM Genel Kurul sandalyelerinin de boş kalması, irtibatsız gelişmeler değil… Kendinden başka kimseye saygısı olmayan Erdoğan’ın “van minüt şovları” zincirinin sonunda Suriye, İsrail, Mısır, Libya’da nicedir temsilcimiz yok. ABD başta olmak üzere NATO ülkeleri ile ekşiyen ilişkilerin encamı da ortada. Birleşik Arap Emirlikleri gibi “kanka” Körfez ülkeleri bile bugün hiçbir fotoşopun üzerini kapatamayacağı biçimde Erdoğan’ı uluorta protesto ediyor. Hal böyleyken kim BM Genel Kurulu’nda gelip RTE’yi dinleyecek? TC cumhurbaşkanına kulak vermek isteyecek önemli başkent kaldı mı ortada? Tablo meydanda… Erdoğan’ın uluslararası arenada yüzüne tutulan bu “değerli yalnızlık aynasına” bir bakın, bir de komşu İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin aynı camiada yaptığı konuşmanın yankılarını değerlendirin… CNN, BBC, Bloomberg, France 24, RAI… Global köyün tüm TV kanalları Erdoğan’ın konuşmasına ne denli kayıtsız kaldıysa; BM’de her çıkışı kale alınan Ruhani’ye o kadar yer verdiler. Ruhani’nin BM konuşmasının tüm önemli başlıkları, satır aralarıyla uluslararası yazılı basın tarafından aynı şekilde masaya yatırıldı… Dünya medyasında kapsadığı yere bakıldığında Erdoğan’ın New York protestosu, cirmi kadar yer yaktı. birlikte ilk destek veren ülkelerden olan BAE de katıldı. BAE’nin resmi ajansı WAM’da yer alan habere göre, Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında, Erdoğan’ın BM’de yaptığı konuşmanın şaşkınlıkla karşılandığı belirtildi. Açıklama için sorumsuzca nitelemesi yapılarak “Erdoğan’ın Mısır’a saldırmak için BM platformunu suiistimal ettiği” suçlamasında bulunuldu. Mısır’ın meşruiyetine yönelik bu saldırının kabul edilemeyeceği, bunun kendilerince, kardeş Mısır’ın içişlerine karışılması ve Arapların duyarlılığına yönelik provokasyon olarak görüldüğü kaydedildi. Açıklamada, Erdoğan’ın Mısır hükümetini ve halkını aşağılamaktan kaçınması çağrısı yapıldı. El Arabiya’da yer alan haberde ise BAE’den Erdoğan’a “Mısır hükümetini ve halkını tacize son vermesi” istendiği belirtildi. Erdoğan’ın BM Genel Kurulu’ndaki konuş ‘BM’yi suiistimal etti’ masına Mısır Dışişleri Bakanlığı’ndan kınama gelmiş, bunun “yalan ve iftiralar içerdiği” yorumu yapılmıştı. Ayrıca Erdoğan “teröristleri desteklemek ve Ortadoğu’da kargaşa çıkmasını kışkırtmakla” suçlanmıştı. “Arap Baharı” süreciyle birlikte Katar ve Türkiye’nin, bölgede Müslüman Kardeşler (İhvan) eksenli politikaları başta Suudi Arabistan ve BAE cephesinde rahatsızlık yarattığı yorumları sıkça dile getiriliyor. Ancak son dönemde Katar, Riyad’ın başını çektiği diğer Körfez ülkelerinin baskısıyla birlikte İhvan’la arasına mesafe koymuştu. Katar, IŞİD’e yönelik ABD liderliğindeki koalisyon gücünde BAE ile birlikte 5 Arap ülkesinin arasında yer alıyor. Bu arada BM zirvesi için New York’ta bulunan Sisi, önceki gün ABD Başkanı Barack Obama ile bir araya geldi. İki lider ilk kez buluşurken, Obama’nın darbe süreciyle tutuklanan gazetecilerin serbest bırakılmasının ve demokratik reformların yaşama geçirilmesinin önemine işaret ettiği belirtiliyor. Bu nasıl diplomasi? (Fotoğraf: REUTERS) Fransa’da Müslümanlar IŞİD’i protesto etti Fransa’da Müslümanlar, Cezayir’de Fransız vatandaşı Herve Gourdel’in IŞİD bağlantılı Halife’nin Aslanları örgütü tarafından kafası kesilerek öldürülmesini protesto ettiler. Fransa İslam İnancı Konseyi’nin “Teröristlerin korkunç ve kanlı barbarlığına” karşı eylem çağrısıyla başkent Paris başta olmak üzere ülke çapında gösteriler düzenlendi. Fransa’daki Müslüman toplumunun önde gelenleri tarafından imzalanan bir bildiri de gazetelerde yayımlandı. 55 yaşındaki Fransız dağcı Gourdel Cezayir’de kaçırılmış ve yayımlanan infaz görüntüleriyle ölüm haberi gelmişti. İnfaz, IŞİD’in, ABD önderliğindeki koalisyona dahil olan ülkelerin vatandaşlarına saldırı çağrısının hemen ardından gelmişti. Maksat tribüne oynamak ABD diken üstünde FBI Başkanı, Suriye’de IŞİD’e yönelik saldırılara misilleme yapılacağından ‘emin.’ İngiltere de IŞİD’i vuracağını duyurdu Dış Haberler Servisi ABD ve Arap müttefikleri Suriye’de Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) denetimindeki petrol sahalarına yönelik hava saldırılarını dün de sürdürürken, Federal Soruşturma Bürosu (FBI) Başkanı James Comey, IŞİD’in ABD’de bir saldırı düzenleyerek karşılık vermeye çalışacağından “emin olduğunu” söyledi. Şam yönetimine muhalif Suriye İnsan Hakları Gözlemevi dün, Deyr el Zor ve Haseke vilayetlerindeki petrol sahalarının yanı sıra El Mayadin bölgesindeki IŞİD koCezayir’de bir Fransızın kafası kesilmesi Paris’te muta merkezinin de vurulduğunu güvenlik önlemlerinin artırılmasına yol açtı. (AP) duyurdu. IŞİD’in elindeki 4 tankın da hedef alındığı belirtiliyor. Deyr el Zor ve Haseke’deki hedefler önceki gün de “Çünkü çok çok kötü ve tecrübeli teröristhavadan vurulmuştu. Saldırılara, ABD’nin ya lerden oluşuyor. Ne zaman saldırı olur söylenı sıra Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlik mek zor. Yarın, üç hafta ya da üç ay sonra... Ama yarın olacakmış gibi çalışıyoruz” dedi. leri, Bahreyn ve Ürdün uçakları katıldı. Comey, 100 Amerikalının IŞİD’e katıldığı yolundaki haberlerin doğru olmadığını, yaklaşık etrol sevkıyatı durdu Der el Zor’daki kaynaklar, son saldırıların 12 Amerikalının cihatçılara katıldığını bildirdi. ardından, IŞİD’in bölgeden petrol sevkiyatını AB terörle mücadele şefi Gilles de Kerchove durduğunu bildirdiler. Saldırılar nedeniyle tüc de Suriye’deki hava saldırılarının Avrupa’da car ve kaçakçıların bölgeye gitmekten kaçındı misilleme eylemleri riskini arttırdığını söyleğı öğrenildi. Türkiye’ye de sokulan kaçak pet di. De Kerchove, Avrupa’dan IŞİD’le birlikrolden elde edilen gelir IŞİD’in kazancının bü te savaşmaya gidenlerin sayısının 3 bini geçtiğini, bu sayıya Suriye’den dönen ve ölenlerin yük bölümünü oluşturuyor. de dahil olduğunu duyurdu. Suriye’deki hava operasyonları ABD’de saldırı riskini arttırdı. FBI Başkanı Comey, IŞİD’in ngiltere de IŞİD’i vuracak Suriye’deki hava operasyonlarına misilleme İngiliz Parlamentosu, ABD’nin öncülüamacıyla ABD topraklarında saldırı düzenleğünde Irak’ta IŞİD’e yönelik yürütülen hava meye çalışacağından şüphesi olmadığını söyledi. Comey, “Küresel cihadın lideri olmak operasyonuna Birleşik Krallık’ın katılmasıistiyorlarsa Amerika’ya saldırmadan bunu na ilişkin önergeyi kabul etti. Oylamada, 524 yapamazlar” diye konuştu. FBI Başkanı, ne milletvekili önergeye evet oyu verirken, 43 tür bir saldırı bekledikleri konusunda konuş parlamenter hayır oyu kullandı. Kraliyet hamadı, ancak hedefin “masum Amerikalıla va kuvvetlerine ait 6 tornado jetinin Güney rı öldürmek ya da gaddarlık etmek” oldu Kıbrıs’taki İngiliz üssünü kullanması öngöğunu belirtti. Suriye’deki El Kaide bağlantılı rülüyor. İngiltere’nin, ABD’nin öncülüğünde Horasan grubundan yakında saldırı gelebile yürütülen hava operasyonuna desteği, Esad ceği uyarısını hatırlatan Comey, kendisini en rejimi tanınmadığı ve Suriye’den resmi bir çok bu grubun endişelendirdiğini söyleyerek, talep gelmediği için Suriye’yi kapsamayacak. İslam âlimlerinden El Bağdadi’ye mesaj AMMAN (AA) Aralarında Türkiye’nin de olduğu farklı ülkelerden 126 İslam âlimi, Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) lideri Ebubekir el Bağdadi’ye hitaben bir bildiri yayımladılar. Bildiride, “İslam ümmetinin ittifakı olmadan hilafet ilan etmenin caiz olmadığı” belirtildi. Bildiride, “İslamda suçsuz insanı öldürmek, küfrünü açıkça ortaya koymayanları kâfir saymak, Hıristiyanlara veya Ehli Kitab’a kötü davranmak, işkence yapmak, peygamberlerin ve sahabelerin mezarlarını yıkmak caiz değildir” denildi. Bildiride, Suudi Arabistan, Ürdün, Filistin, Mısır, Tunus, Irak, Sudan, Yemen, Türkiye, İngiltere, Fransa, ABD, İsveç, Bosna Hersek, İtalya, Belçika, Bulgaristan, Arjantin, Kanada, Hindistan, Çin, Malezya, Endonezya ve Nijerya’dan İslam âlimlerinin imzası bulunuyor. Bir de Ruhani’ye bakın Ruhani’ye Twitter ayarı Dış Haberler Servisi Ülkesinde yasak olmasına rağmen aktif bir Twitter kullanıcısı olan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Twitter’ın CEO’su Dick Costolo’nun tepkisiyle karşılaştı. New York’ta Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantılarına katılan Ruhani, ülkesiyle Batılı devletler arasındaki nükleer müzakerelere değinen bir tweette, “Anlaşma şu küresel mesajı verebilir: Sorunlar müzakere ve saygıyla çözülür, yeni çatışmalar ve yaptırımlarla değil” deyince, Costolo şöyle cevap verdi: “Sayın Cumhurbaşkanı, Birleşmiş Milletler’den attığınız tweetleri zevkle takip ediyoruz. İran halkının da aynı keyfi yaşamasını isterdik. Bu ne zaman gerçekleşecek?” Ruhani, Costolo’nun tweetine hâlâ cevap vermiş değil. P İ Dış Haberler Servisi IŞİD’in rehin aldığı iki Amerikalı ile bir İngilizi kafasını keserek öldüren “Cihatçı John” diye anılan militanın kimliği belirlendi. Federal Soruşturma Bürosu (FBI) Başkanı James Comey, İngiliz olduğu sanılan militanın kimliğini belirlediklerine inandığını, ancak ölü ya da diri yakalanana kadar gerçek ismini açıklamayacaklarını söyledi. İnfaz görüntülerinde İngiliz aksanıyla konuşan “Cihatçı John”, ABD’li gazeteciler Steven Sotloff ve James Foley ile yardım görevlisi İngiliz rehine David Haines’in kafasını kesmişti. ‘Cihatçı John’ deşifre oldu Kurtarma ekiplerine direndiler Dış Haberler Servisi Kıbrıs açıklarında batma tehlikesi geçiren teknede bulunan çoğu Suriyeli 345 mülteci, kurtarma ekiplerine direndi. İtalya’ya gitmekte ısrar ettikleri için bölgeye gönderilen Kıbrıs Rum bandıralı yolcu gemisine binmek istemeyen mülteciler teknenin dalgalara dayanamaması üzerine pes etti. Ancak mülteciler bu kez de gemiden inmek istemeyince polis müdahale etmek zorunda kaldı. Limasol’da sağlık kontrolünden geçirilen mülteciler yakındaki Kokkinotrimithia köyünde hazırlanan çadır kente yerleştirildi.