Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27 EYLÜL 2014 CUMARTESİ 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Küçükbaş hayvan için en az 700 lirayı gözden çıkarması gereken çalışana bayram yok Emekçiye bayram hayal MUSTAFA ÇAKIR ANKARA Emekçiye bayram bu yıl da hayal... Günlüğü 27.90 liraya gelen asgari ücretle kurbanlık bir yana, bir kilo et alabilmek bile mümkün değil. Aynı durum memurlar için de geçerli. Ortalama 2 bin 185 lira olan memur maaşıyla gıda, kira ve temel ihtiyaçlar düşüldükten sonra 700 liraya küçükbaş kurbanlık alabilmek olanaksız. İşçi ve memur büyükbaş kurbanlık için hisse almak isterse de yaklaşık 800 lirayı gözden çıkarması gerekiyor. Yani o da olanaksız. Kurban Bayramı’na bir hafta kaldı. Ancak işçide de memurda da kurbanlık alacak para yok. Türkİş’e göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması u Ortalama geliri 2 bin 185 lira olan memur da asgari ücretle çalışan işçi de kurbanlıklara ancak uzaktan bakacak gibi görünüyor. Zira büyükbaş kurbanlık fiyatları ortalama 6 bin, küçükbaş kurbanlık fiyatları da 700 lira civarında. gereken gıda harcaması tutarı, yani “açlık sınırı” 1190.04 lira. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt) ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer harcamaların tutarı, yani “yoksulluk sınırı” da 3 bin 876.37 lira. Bir kişinin yaşama maliyeti de 1410 lira. Şu anda asgari ücret net 891.03 lira. Günlük 27.90 lira. Bu asgari ücretle bir kilo et almak bile mümkün değil. Çünkü etin de kıymanın da kilosu yaklaşık 30 lira. Sadece gıda harcamaları geçen yılın aynı dönemine göre 158 lira arttı. emur da aynı durumda Aynı durum memurlar için de geçerli. MemurSen’in imza attığı toplusözleşmeye göre 2014 yılının tamamı için memur maaşlarına sadece 123 lira zam yapıldı. Yine toplusözleşmeye göre memur bu yıl enflasyon farkı da alamadı. Şu anda ortalama memur maaşı 2 bin 185 lira. Türkiye KamuSen’in verilerine göre kira ve gıda düşüldüğünde, memurun ailesinin ulaşım, sağlık, eğitim, haber M leşme, giyim gibi diğer zorunlu gereksinimlerini karşılaması için maaşından geriye sadece 597.46 lira kalıyor. Memurun cebindeki son para da bu harcamalara gidiyor. Memurun aylık kira ve gıda harcamaları geçen yıla göre 197 lira arttı. 1391 liradan 1588 liraya çıktı. Asgari ücretli bir işçi ile ortalama maaş alan bir memurun, geçen yıla göre bu yıl 600 liradan yaklaşık 700 liraya yükselen küçükbaş kurbanlık alabilmesi mümkün değil. İşçi ve memurun büyükbaş kurbanlık için hisse alması da olanaksız. Büyükbaş kurbanlıklarda 1/7 hisse geçen yıl 700 lira civarındaydı. Bu yıl ise bin lirayı bile aştı. Bu rakamlara göre küçükbaş kurbanlık alamayan emekçinin, büyükbaş kurbanlık için hisse alabilmesi de olanaksız. En Büyük Kiracı Devlet Haberi, Maliye’den aldığı brifing sonrası Başbakan Davutoğlu verdi: Devletin taşıt ve bina kiralamasında israf varmış. “Alın teri ile gelen vergi gelirlerinin verimli kullanımı için” bu israflar aşağıya çekilecekmiş. O yüzden de önümüzdeki ay, “Kayıt Dışı Ekonomi ile Mücadele Stratejisi” açıklanacakmış. Bu sözleri işittiğinizde, sanırsınız ki ülkeyi 12 yıldır AKP yönetmiyor. Ve Maliye’nin sitesinde kayıt dışı ekonomiyle nasıl mücadele edileceğini anlatan iki adet kapsamlı Strateji Belgesi durmuyor. Sanırsınız, Rıza Sarraf’ın muteber bir vergi yükümlüsü olduğu Maliye’nin hazırladığı bu belgede “suç ekonomisi” ile kayıt dışı ekonomi arasındaki ilişki anlatılmıyor. Yine de bir hakkı teslim edelim: Davutoğlu’nun “taşıt ve bina kiralamasında israf var” açıklaması önemli bir itiraftır. Bu itiraf bize, AKP iktidarı döneminde, devletin en büyük kiracıya dönüştüğünü ve bütçedeki yeni “kara delik”in kira harcamaları olduğunu apaçık görme fırsatı verdi. Bütçede, “Kiralama Giderleri” başlığı altındaki harcamalar, taşıt, hizmet binası, lojman, personel servisi, hava taşıtı gibi alt kalemlerden oluşuyor. Şimdi 2006’dan itibaren, bütçedeki toplam “kira giderleri”ne bakalım: Yıl 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 317.3 403.4 458.4 607.2 664.6 780.5 864.2 1.1 milyar 793 milyon (OcakAğustos) Kurbanlık fiyatları el yakıyor Ekonomi Servisi Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, bu yıl kurban fiyatlarının illere ve canlı ağırlığa göre değişmekle birlikte hayvan başına büyükbaşta 2 bin lira ile 11 bin 200 lira, küçükbaşta ise 350 lira ile bin 350 lira arasında değişeceğini söyledi.Bayraktar, TZOB Genel Merkezi’nde düzenlediği toplantıda, Türkiye’de kurban bayramlarında ortalama olarak 2 milyondan fazla küçükbaş, 800 bin baştan fazla da büyükbaş hayvan kesildiğini belirterek, “Bayram süresince 3 milyon dolayında hayvanın kesimi yapılıyor. Kurbanlıkların canlı ağırlık fiyatının büyükbaş hayvanlarda kilogram başına 11 ile 12 lira dolaylarında, küçükbaşta kilogram başına 12 ile 13 civarında olacağı tahmin ediliyor” dedi. Rusya’nın en büyük ahşap levha fabrikası Kastamonu Entegre’den HAZAL OCAK TATARİSTAN Hayat Holding çatısı altında 45 yıldır faaliyet gösteren Kastamonu Entegre Ağaç Sanayi, mobilya ve inşaat sektörlerine yönelik ürünlerin üretimi için Avrupa ve Rusya’nın en büyük ahşap levha fabrikasını Tataristan’ın Alabuga Serbest Bölgesi’nde açtı. Ağaç ve orman ürünleri sektöründe, Türkiye’den yurtdışında yatırım yapan ilk ve tek şirket olan Kastamonu Entegre’nin 13. üretim tesisi olan Tataristan Alabuga SEZ Fabrikası için 260 milyon dolarlık yatırım yapıldı. 2 yılda tamamlanan fabrika, 500’ü doğrudan olmak üzere toplam 2 bin 500 kişiye istihdam sağlayacak. Açılışta konuşan Tataristan Cumhurbaşkanı Minnihanov, Hayat Holding yatırımının Rusya, Türkiye ve Tataristan ilişkilerinin ekonomik anlamda gelişimine katkı sağlayacağını söyledi. Hayat Holding Ağaç Grubu Başkanı ve Üst Yöneticisi Haluk Yıldız da 71 ülkede rekabetin içerisinde yer alan ürünleriyle, sektördeki ihracatın üçte birinden fazlasını gerçekleştirdiklerini belirtti. Yıldız, şimdiye kadar Romanya, Bulgaristan, Bosna Hersek ve Rusya olmak üze En büyük kiracı devlet Kira harcaması (Milyon TL) Haluk Yıldız Kastamonu Entegre Ağaç Sanayi’nin Rusya’da planladığı 6 üretim tesisinden ilki olan fabrikanın açılışı, Hayat Holding Yönetim Kurulu Başkanı Yahya Kiğılı’nın ev sahipliğinde, Tataristan Cumhurbaşkanı Rustam Nurgaliyeviç Minnihanov ile Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu’nun katılımıyla yapıldı. re 4 fabrikanın işletmeye alındığını belirterek, önümüzdeki 5 yıl içinde 6 yeni fabrikayı daha işletmeye almayı planladıklarını kaydetti. Yıldız, ek yatırımlarla Alabuga fabrikasının kapasitesini artıracaklarını belirterek, “Vizyonumuzun ikinci yarısı, dünyada ilk 5 üretici arasında kalıcı bir yer edinme” dedi. Kastamonu Entegre’nin 10 yıllık projeksiyonuna bakıldığında, ağırlıkla Rusya Federasyonu’nun bulunduğunu ifade eden Yıldız, “Rusya Federasyonu’nun diğer bölgelerinde de yatırım yapmaya devam edeceğiz. Bundan sonraki yatırımı Moskova’ya yakın bir bölgede yapacağız” diye konuştu. dız, buradaki fabrika ile birlikte toplam kapasitelerinin 4.5 milyon metreküp olduğunu belirterek, yeni yatırımları yeni bölge ve pazarlar için yaptıklarını söyledi. Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, bugün Rusya’nın, Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olarak yerini aldığını söyledi. Eroğlu, 2002’de 5 milyar dolar olan ikili ticaret hacminin sürekli artarak geçen yıl 33 milyar dolara ulaştığını da sözlerine ekledi. yüzde 39 artmış Uçak kira harcaması Avea 5G projesi CROWD’a dahil oldu Ekonomi Servisi Avea Avrupa Birliği destekli 5G projesi olan CROWD’a dahil oldu. Türk Telekom Teknoloji Grup Başkanı Coşkun Şahin, Avea IT Grup Direktörü Egemen Kurdoğlu ve Connectivity Management for Energy Optimised Wireless Dense Networks’de (CROWD) Proje Yöneticisi Arianna Morelli tarafından tanıtılan proje 5G’ye geçişte önemli adımlardan biri olacak. Toplantıda konuşan Şahin, 5G’de önem verilen problemleri çözmeye yönelik projeler üzerinde çalıştıklarını söyleyerek “122 milyon lira Arge harcaması yaptık” dedi. CROWD projesinde yer almanın Türkiye prestiji için önemli olduğuna dikkat çeken Şahin, “Avea projeye Türkiye’den dahil olan tek GSM operatörü” dedi. Yıldız, fabrikanın önümüzdeki yıl 170 milyon dolar ciro elde etmesini beklediklerini bildirdi. Yıl iro beklentisi 170 milyon dolar C ‘Kimseye şirin gözükme çabasında değiliz’ İstanbul Haber Servisi TÜSİAD Başkanı Haluk Dinçer, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı TÜSİAD toplantısı sonrası yapılan eleştirile ri yanıtlarken, “TÜSİAD ile Cumhurbaşkanı arasında sağlık bir diyalog başlamıştır. ‘TÜSİAD şirin gözükme çabasında’ eleştirilerini kesinlikle kabul etmiyorum. Eleştirilerimizi yine çekinmeden dile getiririz. Eski defterleri açmak gayretinde değiliz, ileri bakıyoruz” dedi. CNNTÜRK canlı yayınında gündeme ilişkin soruları yanıtlayan Dinçer, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasını özetleyerek katıldığı son toplantıyı değerlendirdi: l Sayın Cumhurbaşkanı geçmişten gelen siyasi pozisyonları 1960 ihtilaline kadar gitti... 1980’leri 28 Şubat’ları, Gezi olayları ve en son 1725 Aralık dönemine kadar geldi. l Gezi’yi 1725 Aralık darbe olarak nitelendirdi. Erdoğan’ın dile getirdiği eleştiriler konusunda TÜSİAD’ın pozisyonu belli. Sayın cumhurbaşkanı gibi darbe olarak değerlendirmiyoruz. Zaten bize MİT’ten gelen özel raporlar yok. Temel hak ve özgürlükler hukuk devleti ilkeleri ve Gezi olaylarını çevreye duyarlılık olarak değerlendiriyoruz. l 1725 Aralık olayları zaten son derece kafa karıştırıcı. Biz sonrasında yaşanan yargıya müdahaleleri normal şeyler olarak görmüyoruz. Bir taraftan dünyayla iletişim içindeyiz. Bu olayların dünyada itibar kaybettirdiğini görüyoruz. Türkiye’nin 12 yıllık AKP iktidarındaki başarıların üzerine gölge düştüğünü görüyoruz. l Cumhurbaşkanı ile TÜSİAD arasında 6 aylık diyalogsuz bir dönem oldu. Her şeyden önce bunu aşmak için davet etmemiz gerekirdu bunu yaptık. TÜSİAD ile cumhurbaşkanıyla sağlıklı diyalog başlamıştır. Konuşmasının bütününe bakarsanız, ‘Kutuplaşmaları geride bırakalım. Şimdi tokalaşma zamanıdır’ dedi. l ‘TÜSİAD bir şirin görünme çabası içinde’ diye eleştiriler var. TÜSİAD hiç kimseye şirin görünme çabası içinde değildir. l Seçimlere kadar olan 9 aylık süreçte, reformlar sürdürülmeli. İş dünyansının hukuka ve mahkemelere güveni kalmamıştır. Yargılamar uzun, mahkemeler şeffaf değil... TÜSİAD olarak çözüm sürecini de destekliyoruz. Mutlaka başarıya ulaşması gerekir. Nestle, Balaban Gıda’yı Elvan’a satıyor Ekonomi Servisi Çikolata ve şekerleme pazarının en önemli oyuncularından Elvan Grubu, Balaban Gıda’nın tamamını almak için görüşmelere başladı. 50 milyon lira değerindeki oyuncaklı çikolata yumurta pazarının satış adedi lideri olan Toto markasının sahibi olan Balaban Gıda, çeşitli bisküvi, çikolata ve gofret markaları üretiyor. Nestle, üç yıl önce 3.6 milyar liralık bir hacme sahip çikolatalı ürünler pazarının yarısını oluşturan uygun fiyatlı ürünler kısmında büyümek için Balaban’ın yüzde 51’lik hissesini satın almıştı. Haluk Dinçer AKP döneminde, devletin kira için yaptığı harcamalarda oransal olarak en yüksek artışın 20122013 arasında gerçekleştiğini görüyoruz. “Kiralama Giderleri”, yüzde 27.5’lik artış oranıyla bütçedeki en hızlı ve yüksek artan harcama kalemlerinden biri olarak öne çıkıyor. Kira harcamalarının alt kalemlerine baktığımızda taşıt kiralama ile uçak kiralama adeta yarışıyor. l 2012’de taşıt kiralamaya 158.7 milyon TL harcayan AKP hükümeti, 2013’te 61.5 milyon TL daha fazla harcama yaparak 220.2 milyon TL’ye ulaşmış. Oransal olarak artış: Yüzde 39. l 2012’de bütçeden uçak ve helikopter kiralaması için 104.2 milyon TL kullanan AKP hükümetinin bu harcaması 2013’te 143.5 milyon TL’ye yükselmiş. Oransal olarak yüzde 38 artış. l 2012 bütçesinde hizmet binaları için 235.5 milyon TL harcayan AKP hükümetinin bu harcaması 2013’te yüzde 18.5 artışla 279 milyon TL’ye çıkmış. Bu yılın OcakAğustos dönemindeki kira harcamaları da 20122013 artış trendini aratmayacak gibi görünüyor. Hükümetin taşıt için 8 ayda ödediği kiralama bedeli, geçen yılın tamamına şimdiden yaklaşmış: 217 milyon TL. Kamu kuruluşlarının hizmet binası için sekiz ayda 190.3 milyon, uçak ve helikopter için ise 81.1 milyon TL kira bedeli ödenmiş. Kira harcamalarında son yıllarda dikkat çeken bir başka kalem ise “personel servisi kirası”. Daha önceki yılların bütçesinde yer almayan bu kalem, kiralanan ya da şehir dışına yapılan yeni hizmet binalarının doğal bir sonucu. 2014’ün sekiz ayında personel servisi için devletin şirketlere ödediği kira bedeli 270 milyon TL’ye ulaşmış. Davutoğlu’nun açıklaması bize, AKP iktidarı döneminde, devletin en büyük kiracıya dönüştüğünü ve bütçedeki yeni “kara delik”in kira harcamaları olduğunu apaçık görme fırsatı verdi. Bu tablodan sonra şimdi uçak ve taşıt kirası harcamalarındaki israfın nasıl azaltılacağı doğal bir merak konusu. Sahi, kimlere “Sen daha az uç?” denebilir?