Katalog

21 EYLÜL 2014 PAZAR CUMHURİYET SAYFA Pierini: IŞİD’in güçlenmesinde Türkiye’nin payı var DIŞ HABERLER [email protected] 15 ‘Batı’nın hayal kırıklığı’ Dış Haberler Servisi Batı’dan, Türkiye’ye izlediği politikalarla Sünni cihatçı Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) güçlenmesinde rol oynadığına ilişkin sert eleştiriler sürüyor. AB’nin eski Ankara Büyükelçisi Marc Pierini, Türkiye’nin IŞİD’in etkinlik kazanmasında doğrudan sorumluluğu olduğunu söyledi. Türkiye’nin son birkaç ay öncesine kadar sınırlarında cihatçılar için açık kapı politikası izlediği yönündeki yorumlara atıfta bulunan Carnegie Europe düşünce kuruluşundan Pierini, “Batı’dan gelen baskılarla bugün bu değişti. Ankara da IŞİD’in Türkiye için doğrudan bir tehdit olabileceğinin farkına vardı. Ama açık söylemek gerekirse geç kaldı” diye konuştu. AFP ajansında yer alan haberde, IŞİD’le mücadele çabalarında Ankara’nın düşük profilli tutumunun Batı’da hayal kırıklığı yarattığı görüşü dile getirildi. Türkiye bu kez listede ABD Dışişleri Bakanlığı, Irak’a destek ve IŞİD’le mücadeleye katkı sağlayanlar arasında şimdiye kadar çekimser tutumuyla öne çıkan Ankara’yı da saydı Dış Haberler Servisi Washington yönetimi, Irak Şam İslam Devleti’ne (IŞİD) karşı koalisyon oluşturma çabalarını önceki gün Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) taşıdı. Aralarında Türkiye’nin yanı sıra İran’ın da yer aldığı toplantıya başkanlık eden ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, BM üyesi ülkelere IŞİD’e karşı mücadeleye destek vermeleri çağrısında bulundu. Toplantıyla aynı gün ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yayımladığı medya bilgilendirme notunda ise bugüne kadar cihatçı grupla mücadeleye yönelik koalisyon listesine katılmaya çekimser tutumdaki Türkiye’ye, “Irak’a ve IŞİD’in yenilmesi çabalarına destek veren” ülkeler arasında yer verilmesi dikkat çekti. New York’taki, BM Güvenlik Konseyi’ndeki toplantıya en az 35 ülkeden katılım olurken Türkiye’yi oturumda Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu temsil etti. Toplantının başında 15 üyenin de onayıyla kabul edilen Başkanlık Bildirisi’nde tüm BM üyesi ülkelerden Irak hükümetine, IŞİD ile mücadelede destek verilmesi istendi. Örgütün ekonomik kaynaklarının kesilmesinin, bu çerçevede de IŞİD bağlantısıyla Irak’tan, doğrudan ya da dolaylı petrol ticaretinin de bir an önce durdurulmasının gerekliliğinin altı çizildi. Toplantıya ev sahipliği yapan BMGK’nin eylül ayı dönem başkanı ABD’nin Dışişleri Bakanı Kerry, IŞİD’e karşı İran’la da işbirliğini dışlamayan mesajlar verdi. Toplantıda konuşan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise Ankara’nın Suriye’de Esad yönetiminin sona erdirilmesi yönündeki görüşünü yine Ayrılıkçılık: İskoç, Katalan Dersleri Bir uçta ödül vermeyen merkeziyetçi İspanyollar… Diğer uçta pragmatik Britanyalılar… Büyük imparatorluk ve devlet geleneğine sahip Avrupa’nın iki köklü ülkesi bugün aynı bölücülük/ayrılıkçılık sorunu ile karşı karşıya. İkisinin de içinde farklı uluslar var: İskoçya, İngiltere, Galler ve Kuzey İrlanda’yı kapsayan dört ulustan oluşan Büyük Britanya’ya karşılık; İspanyol devletinin sınırları içinde tarihi, güçlü “milliyetçilik” gelenekleriyle ün salan Katalan ve Bask ulusları yaşıyor. Uzun yıllar şiddet yolunu deneyen Bask milliyetçiliği, şu sıra geri planda. Ayrılıkçılık bayrağını son dönemde Katalanlar taşıyor ve şimdi de İskoç usulü bir bağımsızlık referandumu için Madrid’i sıkıştırıyorlar. Bu amaçla hiç vakit geçirmeden İskoç referandumunun arkasından Katalanlar; Barselona’daki yerel parlamentolarından, “9 Kasım”da bir bağımsızlık oylaması yapmak için bir yasa geçirdi. İskoçya’da merkezi hükümetle yerel güçler arasında “anlaşmalı olarak” varılan “referendum” kararının aksine, İspanyol hükümeti ile yerel Katalan yönetimi arasında kıyasıya bir bilek güreşi var. Madrid, “İspanya’nın bölünmez bütünlüğünü” teminat altına alan anayasada öngörülmeyen bu referanduma, siyaseten olduğu kadar hukuki gerekçelerle karşı çıkıyor. “47 milyonluk İspanya’nın kaderine, 7 milyonluk bir bölgenin yön veremeyeceğini” söylüyor. Anayasayı çiğnemekle eşanlama gelen “bağımsızlık oylaması dayatması”nın; anayasa mahkemesinden jet hızıyla geri döneceğini bildiriyor. Katalanların önünde bu durumda üç seçenek var: Madrid’in her türlü itirazına rağmen, yerel parlamento kararını uygulamaya geçirmek ve her boy ölçüşmeyi göze alarak çok uzun süredir sözünü ettikleri referandumu ne pahasına olursa olsun 9 Kasım’da yapmak! Madrid’in bu halde, Katalonya’nın yerel yetkilerini iptal etmek dahil her radikal yönteme başvurabileceği; bütün gözlemciler tarafından gündeme getiriliyor. Tırmanmanın önüne geçebilecek öteki seçeneklere gelince… “Referendum” yapmak yerine, “anayasal” bir yerel seçimi yeğlemek ve “bağımsızlık” söylemlerini sandıkta yerel seçim yoluyla sınamak… Ya da… Başbakan Mariano Rajoy ile günün en ileri “İskoç açılımı” standartları üzerinden tekrar genişletilmiş özerklikler için masada pazarlığa oturmak! İspanya Başbakanı Rajoy ile Katalanların yerel hükümet başkanı Artur Mas’ın yüz yüze gelmekten bile kaçındığı düşünüldüğünde, bu pek olası görünmüyor. Irak’ın başkenti Bağdat’ta Şii Sadr Hareketi’nden yüzlerce kişi ülkede ABD birliklerinin konuşlanmasına karşı protesto gösterisi düzenledi. (Fotoğraf: AFP) Ankara’dan yine Şam çıkışı leyerek “Şam rejimi ayakta durduğu sürece ne bölgede ne de Suriye’de istikrar sağlanamaz” ifadesini kullandı. BMGK oturumuyla aynı gün ABD Dışişleri Bakanlığı’nın medya bilgilendirme notunda ise IŞİD tehdidine karşı ABD’nin ve uluslararası çabaların ele alındığı bir açıklamaya yer verildi. ‘Irak’ı desteklemek ve ışid’le mücadele konusunda küresel çabalar’ başlıklı bölümde yer alan NATO, AB’nin yanı sıra 50’yi aşkın ülkenin olduğu listede Türkiye de sıralandı. Geçen çarşamba günü yine ABD Dışişleri Bakanlığı’na bağlı Yabancı Basın Merkezi’nin yayımladı ğı “IŞİD’e karşı mücadele, Irak ve Suriye halkına yardım için uluslararası girişim” başlıklı listede askeri ya da insani yardım sözü veren 38 ülkenin arasında Türkiye yoktu. Basın merkezinin açıklamasında “Bazı ülkelerin katkı ve girişimlerinin ne olacağını kamuoyuyla paylaşmak istemedikleri için” listede yer almadıkları belirtilmişti. Yaklaşık 24 saat içinde BMGK toplantısı, ardından IŞİD’le mücadele listesinde Türkiye’nin de yer alması ve akabinde Ankara’nın cihatçı grubun elindeki Türk rehinelerin serbest kaldığı haberlerinin birbirini takip etmesi dikkat çekti. Madrid’in ‘bilek güreşi’ Özel telefonla gelen tutuklama AFP’nin bir Batılı kaynağın, IŞİD için militan topladığından şüphelenilen ve geçen ay Türkiye’de tutuklanan, ardından ülkesine iade edilen bir Fransız ile ilgili iddiası dikkat çekiyor. Kaynak, istihbaratın cihatçılarla bağlantılı bu kişinin İstanbul’da olduğunu tespit ettiğini, Türk yetkililere durumu bildirdiklerini ardından Fransız yargısının hakkında tutuklama kararı çıkardığını söylüyor. “Ama hiçbir şey olmadı” diyen kaynak, ardından üst düzey Fransız bir siyasinin Türk mevkidaşını doğrudan telefonla aradığını, tutuklamanın bu şekilde gerçekleştiğini savunuyor. Karşıt iki grup arasında çıkan olaylara atlı polisler müdahale etti. (REUTERS) bulunmasını sağlayana 10 milyon dolar ödül Gazeteci katillerinin n Dış Haberler Servisi ABD Senatosu, IŞİD tarafından katledilen iki Amerikalı gazetecinin öldürülmesi olayına karışanlar, infazı gerçekleştirenler hakkında bilgi veren, yakalanmasına yardımcı olacak istihbarat sağlayanlara 10 milyon dolarlık ödül verilmesi kararı aldı. Türkmenleri eğitiyor’ ‘Irak ordusu Cihatçıların elinde tuttuğu bir diğer rehine de arkadaşının cansız bedeni başında görüntülendi . Lübnan askerinin infaz görüntülerini yayımladı El Nusra vahşeti Dış Haberler Servisi Suriye’nin El Kaide kolu El Nusra Cephesi’nin Lübnan’da geçen ay kaçırdığı askerlerden birini öldürdüğü bildirildi. Nusra Cephesi tarafından Twitter üzerinden yapılan açıklamada, “Lübnan ordusunun ilk kurbanı” şeklinde nitelendirilen Şii asker Muhammed Maruf Hamiyye’nin infaz edildiği belirtildi. Ayrıca vahşete ilişkin bir görüntü de yayımlandı. Karanlıkta bir ağacın yanında oturan Hamiyye öldürülmeden önce Hizbullah’a “Suriye ve Lübnan’daki Sünnilere eziyet etmeyi durdurması” yönünde çağrı yapıyor. Arkadaşının cansız bedeninin yanında konuşturulan bir başka Lübnanlı esir de “Hizbullah orduyu Lübnan’daki Sünnilere karşı kışkırtmaya devam ederse ben de arkadaşım gibi öldürüleceğim” diyor. Dış Haberler Servisi İskoçya’da bağımsızlık referandumundan “Hayır” çıkmasının ardından Glasgow’da çatışmalar meydana geldi. Birlik yanlılarıyla bağımsızlık cephesinden gruplar arasında önceki gece yaşanan gerginliğe polis müdahale etti. Glasgow’da sandıktan yüzde 50’nin üzerinde bağımsızlığa “evet” oyu çıkmıştı. İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, İskoçya’nın bağımsızlık referandumuna ilişkin yaptığı açıklamada, “Birkaç aydır devam eden tartışmalar, münazaralar ve dikkatli değerlendirmeler sonrasında referandumun sonucunu artık biliyoruz. Bu hepimizin Birleşik Krallık’ta saygı duyacağı bir karar” dedi. Referandumun ardından aileler, arkadaşlar ve komşular arasında birbiriyle zıt güçlü duyguların oluşabileceğini söyleyen Kraliçe “İleriye Glasgow’da çatışmalı gece doğru yol alırken ortaya koyduğumuz farklı görüşlere sahip olsak da birleşmemize yardımcı olacak şeylerden biri olan ortak bir İskoçya sevgimiz var” ifadelerini kullandı. Kraliçe Elizabeth’in oylama öncesinde “Umarım herkes referandumla ilgili dikkatli düşünür” açıklaması basına yansımıştı. Bu arada İskoçya’daki referandumu dikkatle izleyen Avrupa’daki ayrılıkçılardan İspanya’nın doğusundaki Katalonya özerk yönetiminin başkanı Artur Mas, “Başkalarına yol gösterdiği için İskoçya’ya teşekkürler” dedi. Mas kendilerinin de referandum tarihi olarak 9 Kasım’ı planladıklarını belirterek İspanya hükümetini müzakere masasına oturmaya çağırdığını söyledi. n Dış Haberler Servisi Irak ordusunun IŞİD’e karşı savaşmak üzere 5 bin Türkmene askeri eğitim verdiği belirtildi. AA’nın haberine göre, Türkmen aşiret lideri Haydar Ali Çolak, “Telaferli bin Şii Türkmen, IŞİD’le mücadele etmek üzere aldıkları askeri eğitimi tamamladı” dedi. Çolak, 4 bin Türkmenin de Necef ve Kerbela kentlerinde halen askeri eğitim almaya devam ettiğini kaydetti. Irak ve Suriye sınırı arasında yer alan stratejik öneme sahip Telafer ilçesi, haziran ayından beri IŞİD’in kontrolü altında bulunuyor. Bu arada Irak’ın Enbar vilayetine bağlı Felluce ilçesinin kuzeyinde yer alan Saklaviyye nahiyesinde 400 subay ve askerin, IŞİD’in kuşatması altında kaldığı bildirildi. IŞİD’in Diyala’da stratejik öneme sahip Mehrut Nehri’nin suyunu kestiği de iddialar arasında. Tedavisi yok ‘Belçika’da Minsk’ten bir uzlaşı kararı daha 15 km. geri çekilecekler DÖNÜŞÜ’ ‘SARKO’NUN Dış Haberler Servisi Kiev yönetimiyle Rusya yanlısı ayrılıkçılar arasında önceki gün Belarus’un başkenti Minsk’te yapılan toplantıdan ateşkes sürecinin hayata geçirilmesine ilişkin memorandum anlaşması çıktı. UkraynaRusyaAGİT üçlü temas grubunun ikinci toplantısı yaklaşık 7 saat sürdü. Taraflar arasında varılan anlaşmaya göre, her türlü silahın kullanılmasının yasaklanması ve her iki tarafın da çatışma bölgesinden on beş kilometre geri çekilmesi konusunun da yer aldığı 9 maddelik mutabakat sağlandı. Toplantının ardından Rusya’nın Kiev Büyükelçisi, temas grubunun çalışmalarının sonucunda bölgedeki gerginliğin düşmeye başladığını kaydederek 5 Eylül’den sonra taraflar arasındaki silahlı çatışmaların yüzde 70 azaldığını kaydetti. Temas grubu, ilk kez 5 Eylül’de Minsk’te toplanmıştı. Görüşmeler sonucunda, Ukrayna’nın doğusunda ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması konusunda mutabakat sağlamıştı. ransa’nın adı yolsuzluk soruşturmalarına karışmış eski cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy’nin siyasete yeniden döneceğini açıklaması ülkede tartışmalara yol açtı. Sarkozy’nin önceki gün gelecek cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adaylığını koyacağını duyurması basında da yankı buldu. Sol eğilimli Marianne dergisi kapağında sağcı Halk Hareketi Birliği’nden Sarkozy’yi ünlü korku filmi karakteri Freddy’ye benzeterek “Sarko 2’nin Dönüşü” başlığını kullandı. F n Dış Haberler Servisi IŞİD tehdidine karşı Batı’da güvenlik önlemleri artırılırken Belçika’da yetkililerin terör saldırısı girişimlerini önlediği öne sürüldü. L’Echo gazetesinin haberinde, geçen mayısta Brüksel’de Yahudi Müzesi’ne yönelik saldırıya dikkat çekilerek bunun arkasında Suriye’de cihatçılara katılıp geri dönen bir Fransızın olduğuna işaret edildi. Yaklaşık 400 Belçika vatandaşının Suriye’ye savaşmaya gittiği, 90’ının geri döndüğü kaydedilen haberde, yetkililerin saldırı girişimlerinin hedefleri ve nasıl önlendikleri konusunda bilgi vermediği belirtildi. Bu arada IŞİD’in saldırı tehdidinin ardından güvenlik seviyesinin yükseltildiği Avustralya’da hükümetin gelecek hafta meclise terörle mücadele yasalarında daha da sert önlemlerin ekleneceği bir yasa önerisi sunacağı gelen bilgiler arasında. saldırılar önlendi’ “Kurnaz” İngiliz Başbakanı Cameron’ın “doğrudan demokrasi” ve “diyalogçuluk” adına geçit verdiği İskoç referandumu örneğine karşılık… Madrid’in sertlik politikası… Bu iki örneği yan yana getirdiğimizde hangisi yerelciliğe ve ayrılıkçılık girişimlerine karşı daha kesin, etkili sonuç alır derseniz… Bu sorunun yanıtı yok. Küreselleşmenin getirdiği savrulmalara karşı güçlü aidiyet arayışına cevap verdiği varsayılan yerelciliklerin depreşmelerine karşı, bilinen standart bir formül yok aslında. Ulus devletleri tehdit eden bu çok zorlu ayrılıkçılıklar/yerelci eğilimler; vücuda giren bir virüs gibi. Bir kez yer etti mi atılamıyor. Tedavisi de yok, bilinmiyor. Herkes hastalıkla kendi bünyesinin gücüne göre, kendi yöntemleriyle mücadele ediyor. Cameron’ın “Birleşik Krallık”ta bir “gaz alma” yöntemi olarak devreye soktuğu referandum da hastalığı tam tedavi etmedi. Virüs krallığın gerçekte tüm uzuvlarına yayıldı. “Bağımsızlığa evet” oyunun önü İskoçlara daha çok otonomi vaat etmek suretiyle alınırken bu defa iş nüfusun yüzde 85’ini oluşturan İngilizlerin haklarına geldi. “İngiliz yasalarını da yalnız İngilizler oylasın!” anlamına gelen “English votes for English laws” formülüyle ifade edilen bir tuhaf etnik, bölgeci demokrasi anlayışına dek gelip dayandı tartışmalar… Bu formül geçerlilik kazanırsa misal!Westminister’da İngilizleri ilgilendiren yasalarda, birliğin yalnız İngiliz kökenli parlamenterleri oy kullanacak. Öteki bölgelerden olanlar oylamadan muaf tutulacak! Sade bölgeler arasında değil, değişik bölgelerde değişik ağırlıklara sahip tüm siyasi partiler arasında kartların yeniden karılmasına yol açan bu ilginç “özerklik devrimi/devolution revolution” yalnız İskoçya’nın değil, Büyük Britanya’daki tüm ulusların hak, yetkililerinin tekrar pazarlık edilmesini öngörüyor. Sonuçta ister katı İspanyol merkeziyetçiliği olsun… İster referandum hamlesiyle her şeyi tartışmaya açmaktan kaçınmayan İngiliz usulü süper esneklik olsun… Merkezi devletler krizde… Krizin, öngörülebilir çözümü yok. Her devlet, her ülke kendi yolunu bulmak zorunda. Rehinelere çok geçmiş olsun: IŞİD’den kurtulup canlarına kavuşan tüm rehineler ve yakınlarına, içten geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum. İskoç sorunundan İngiliz sorununa... Yemen’de devlet televizyonuna saldırı Eski devlet başkanı yolsuzluktan hapiste n Dış Haberler Servisi El Salvador’un eski devlet başkanı Francisco Flores yolsuzluk suçlamalarından yargılandığı davada suçlu bulunarak 4 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Flores, Tayvan’ın ülkesine gönderdiği 15 milyon dolarlık yardım parasını zimmetine geçirmekle suçlanıyordu. n Dış Haberler Servisi Yemen’de orduyla Husi militanlar arasında şiddetli çatışmalar sürerken dün başkent Sana’dan devlet televizyonuna saldırı düzenlendiği haberi geldi. Husi Ensarullah Hareketi tarafından ağır silahlarla televizyon binasının hedef alındığı, olayda yaralananlar olduğu duyuruldu. Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi artan şiddet olaylarına işaret ederek halka “ulusal birlik çağrısı” yaptı. Sana’da ilköğretim ve liselerde çatışmalar nedeniyle eğitime ara verildi. Yemen Yüksek Güvenlik Komitesi, kentte askeri operasyonların devam ettiğini, bazı mahallelerde sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini duyurdu. 14 Ağustos’tan bu yana Sana’da gösteri düzenleyen Husiler, hükümetin düşmesini ve yakıt sübvansiyonunun kaldırılması kararının iptal edilmesini istiyor.