Katalog

13 HAZİRAN 2014 CUMA CUMHURİYET SAYFA (Fotoğraf: AP) DIŞ HABERLER [email protected] 13 İşgalden ÖZGÜR ULUSOY Obama, Irak’ta derhal atılması gereken kısa vadeli askeri adımlara ihtiyaç olacağını söyledi kalan saatli bomba usul ve genel olarak Ninova bölgesi, Irak’taki çözülmemiş, patlamaya hazır meselelerin bir mikrokozmosu gibi. Musul, çeşitli etnik, mezhepsel ve aşiretlere dayalı fay hattındaki bir şehir. Şehrin nüfus yapısı, tarih içinde değişiklik gösterirken şu an itibarıyla Sünni Araplar çoğunlukta. Ardından Kürtler, Türkmenler, Yezidiler, Hıristiyanlar, Şabaklar geliyor. Irak ve Şam İslam Devleti, Musul saldırısından önce de bir süredir Şabaklar, Türkmenler dahil çeşitli etnik grupları hedef alan saldırılar düzenliyordu. El Kaide’nin Musul’da uzun bir süredir gayri resmi olarak hâkimiyeti sağladığı söyleniyordu. ABD öncülüğündeki işgalin ertesinde Sünni isyancılar için Musul’un çekim merkezine dönüşmesi hiç zor olmamıştı. Irak’ın işgali öncesinde Musul hem Baas, hem askeri açıdan stratejik bir konumdaydı. Saddam Hüseyin döneminde, Musul ve çevresinden 300 bin kişinin ordu, güvenlik ve istihbarat birimlerine katıldığı sanılıyor. Bu yüzden de Musul’un işgal sonrasında isyancı toplama merkezine dönüşmesi anormal değildi. İlk isyancılar da rejimin eski unsurlarından oluşuyordu. Ancak dengelerin bozulduğu kaos ortamında kentteki gerginlikler de kısa sürede su yüzüne çıkmaya başladı. Kürt siyasi partilerle Arap milliyetçiler arasında yaşanan gerilimin yanı sıra yerel ve merkezi otorite arasında iktidar kavga ABD havadan vurabilir Barack Obama, ABD’nin insansız hava aracı dahil bir askeri seçenek düşünüp düşünmediği sorusu üzerine “Hiçbir seçeneği dışlamıyorum” dedi. Obama, cihatçıların Irak’ta zemin kazanmasının ABD’nin çıkarına olmadığı, ABD’nin çıkarları tehdit altında olduğunda, askeri önleme hazır oldukları mesajı verdi. (AFP) M sı da başladı. 2004 kasımı’nda Musul polisi, isyancıların saldırısı karşısında çökerken haftalarca süren çatışmaların ardından işgal güçleri, Kürt peşmerge güçlerinin yardımıyla şehirde kontrolü yeniden ele geçirdi. Musul savaşı sonrası, eski düzene geri dönüldü. Ancak bir farkla, Kasım 2004’e kadar, Musul’daki isyancılar daha ziyade eski rejim güçleriyle ilişkilendirilirken gittikçe Irak’taki El Kaide ve başka İslamcı örgütlerin ağırlığı artıyordu. Şehrin Sünni Arap popülasyonu buna tolerans göstermekle kalmadı, hatta destekledi. 2008 itibarıyla Irak’ta El Kaide’nin büyük kent olarak kalesi sayılabilecek tek yer Musul’du. Musul’da büyük şirketlerden küçük dükkânlara kadar halkı haraca kesen El Kaide’nin, emirlerine uymayanları adam kaçırmadan evini bombalamaya, cinayete varana dek bir dizi yöntemle “cezalandırdığı” biliniyor. El Kaide, kimi kaynaklara göre ayda 8 milyon dolarlık haraç gelirine ulaşmaya başlamıştı. Sünni çoğunluk, şehirdeki güvenlik güçlerini Şii ağırlıklı hükümetin emrinde görür ve güvenmezken El Kaide’nin ailelerinden öç almasında da korkuyordu. Suriye’yi yangın yerine çeviren mezhepsel çatışmalar IŞİD’in önünü açınca, işgal sonrası kısa bir dönem dışında şiddetin hüküm sürdüğü Irak da kısa süre içinde yeniden kan gölüne döndü. Dış Haberler Servisi ABD Başkanı Barack Obama, Irak’ta hiçbir seçeneği dışlamadığını ve derhal atılması gereken kısa vadeli askeri adımlara ihtiyaç olacağını söyledi. Ulusal güvenlik ekibinin “bütün seçenekleri incelediğini” kaydeden Obama, ABD’nin ulusal güvenlik çıkarları tehdit altında olduğunda askeri önlem almaya hazır olduğunu belirtti. “Irak, ABD ve uluslarası toplumun daha fazla desteğine ihtiyaç duyacak” diyen Obama, IŞİD’in bastırılması için ABD’nin insansız hava aracıyla saldırı veya başka bir askeri adım atmayı düşünüp düşünmediği yolundaki bir soruya “Hiçbir seçeneği dışlamıyorum” yanıtını verdi. Beyaz Saray’daki Oval Ofis’te Avustralya Başbakanı Tony Abbott ile görüşmesinden sonra gazetecilere konuşan Obama, cihatçıların Irak’ta sağlam şekilde tutunmamala rında ABD’nin çıkarı bulunduğunu söyledi. Irak’ta derhal atılması gereken kısa vadeli askeri adımlara ihtiyaç olacağını belirten Barack Obama, ABD’nin ulusal güvenlik çıkarları tehdit altında olduğunda askeri önlem almaya hazır olduğunu belirtti. ABD’nin vereceği yardımı somut olarak belirtmeyen Obama, Irak’taki gelişmeleri kaygıyla izlediğini ifade ederken Irak hükümetini ülkenin Sünni ve Şii nüfusları arasındaki sorunları çözemediği için pay ladı. Obama “Açıkçası, geçen yıllarda Irak’taki Sünni ve Şii liderler arasında bir güven ve işbirliğinin geliştiğini göremedik” dedi. Reuters haber ajansına göre Beyaz Saray Irak’a karadan ABD askeri göndermeyi düşünmediklerini bildirdi. ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden dün Irak Başbakanı Nuri el Maliki’yi telefonla arayarak son gelişmeleri görüştü.Ülkedeki Cumhuriyetçi kanat, Obama’yı Irak meselesinde adım atmayıp “kestirmekle” eleştiriyordu. Cumhuriyetçi bir Kongre üyesi, ABD’nin cihatçılara hava saldırısı düzenlemesi gerektiğini savundu. Irak yönetimi bir süredir ABD’den insansız hava aracıyla saldırılar yoluyla destek istiyordu. El Kaide’nin kalesi ‘NATO’nun Irak’ta yeri yok’ Dış Haberler Servisi Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğu’na yapılan baskınla ilgili olarak açıklama yapan NATO Genel Sekreteri Andres Fogh Rasmussen, “Ben, NATO’nun Irak’ta bir rolü olduğunu düşünmüyorum” dedi. Dün yaptığı açıklamada “Öncelikle Irak’taki şiddeti kınıyorum” diyen IŞİD’den kaçan Iraklılar, ve Türkiye’nin çağrısıyKürt bölgesine sığınıyor. la NATO’nun acilen top(Fotoğraf: AFP) landığını hatırlatan Rasmussen, “Türkiye’nin Musul’a olası bir askeri müdahalesine NATO desşice hareket eden radikal bir terör örgütü” olatek verir mi” sorusuna, “Ben, NATO’nun Irak’ta rak tanımlayarak şiddet ve terörle “bölgede ve dünbir rolü olduğunu düşünmüyorum ama olanla ya genelinde” savaşacaklarını ve onlara müsamaha rı çok yakından izliyoruz. Şiddetin sonuçlanma göstermeyeceklerini belirtti. sı için her yönden çalışıyoruz. Rehineler koşulRusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Irak’ta suz bir şekilde serbest bırakılmalı” yanıtını verdi. “olan biten” ABD ile İngiltere’nin bu ülkedeki “maİran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, IŞİD’i “vah ceracı yolculuklarının yanlışlığını gösterdi” dedi. PAKİSTAN MI OLACAK? Dış Haberler Servisi Irak’taki son gelişmeleri değerlendiren Amerikan New York Times gazetesi Irak Başbakanı Nuri el Maliki’nin geçen ay ABD’den IŞİD’e karşı hava saldırıları düzenlemesini istediğini yazdı. Gazete, Maliki’nin, savaş uçakları ve insansız hava araçlarıyla IŞİD’in vurulmasını istediğini, ancak ABD’nin reddettiğini belirtti. İngiliz Telegraph gazetesinin yazarı Peter Oborne da Batı’nın Afganistan politikalarını eleştirdiği ve bu politikların Pakistan’ı iç savaşın eşiğine getirdiğini savunduğu yazısında, Türkiye’nin de benzeri bir riskle karşı karşıya olduğunu savundu. Yazıda, “Böyle giderse Türkiye’nin de (belki Ürdün ve Suudi Arabistan’ın da) Suriye’deki geri tepme yüzünden aynı sorunla karşılaşması muhtemel” denildi. TÜRKİYE