Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3 MAYIS 2014 CUMARTESİ 10 EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr Büyüme hızının azalacağı, işsizlik ve enflasyonun artacağını hatırlatan işverenden uyarı geldi Çare sanayi yatırımı Yurttaşın lokması daha da küçülecek CHP Genel Başkan Yardımcısı Umut Oran, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’nin “Enflasyon ekonomimiz için o kadar önemli değil” şeklindeki ifadelerine tepki gösterdi. Oran, bu yıl çift haneye giden enflasyonun bakan için değil ama 76 milyon için önemli olduğunu kaydederek “Çünkü enflasyon, yani mal ve hizmetlerin fiyatlarının artması doğrudan topluma yansır ve gelirleri aynı oranda artmayanlar için hayat pahalılığı, yoksullaşma demek. Enflasyon halkın cebindeki paranın, boğazından geçen lokmanın çalınması demek sayın bakan” değerlendirmesinde bulundu. Yılın sonunda enflasyonun çift haneleri görmesinin büyük olasılık olduğunu belirten Oran, “Zamlar ve vergi artışları halkın iflahını kesecek. Alım gücü düşen yurttaşlar bu koşullarda tüketimini kısıyor, yüksek enflasyon ortamında geliri reel olarak düşen hane halklarının lokması daha da küçülecek” dedi. Ekonomi Ser Dünya Bankası ve IMF verilerine göre, ülkede bilhassa sanayinin sabit sermavisi Türkiye İşveren Sendikala büyümenin aşağı yönlü olacağını, Türkiye’nin ye yatırımlarıG20 içinde büyümede 10, işsizlikte 5 ve nın artırılmasırı Konfederasyonu (TİSK) büyü cari açıkta birinci sırada olduğunu hatırlatan nın öncelikli bir me alanında özel TİSK, sanayi ve enerji politikalarında yapısal konu olarak ele alınması gereksektörün, bilhasdeğişimin zorunlu hale geldiğini kaydetti. tiğini vurgulasa sanayinin sadı. Türkiye’nin bit sermaye yageçmişte yarartırımlarının artıTürkiye’nin G20 içinlandığı likidite bolluğurılmasının öncelikli bir de büyümede 10’uncu, nun artık sona erdiğini konu olarak ele alınmaişsizlik oranında 5’inci, ileri süren TİSK, “Sanayi sı gerektiğini vurgulacari açık/GSYH oranında ve enerji politikalarında dı. Türkiye’nin geçmiş1’inci ve TÜFE artış hıyapısal değişim zorunte yararlandığı likidite zında 2’nci sırada yer allu hale geldi” denildi. bolluğunun artık sona erdığının altını çizdi. TİSK, İnşaat sektöründe ürediği uyarısında bulunan söz konusu kuruluşların timin 2009’dan beri ilk TİSK, sanayi ve enerji Türkiye’nin büyüme hıdefa düşüş gösterdiğine politikalarında yapısal zının azalacağı, işsizliğin işaret eden TİSK, “Bandeğişimin zorunlu hale ve enflasyonun artacağı ka kredilerini kısmageldiğini kaydetti. tahminlerinde bulunduya yönelik tedbirlerin TİSK, nisan ayı ekoğunu ifade etti. sonucunda mart ayınnomi bültenini yayımnşaatta üretim da konut satışları geladı. Dünya Bankası ve azaldı çen yılın aynı ayına göIMF’ye göre 2014’te gere Türkiye genelinde lişmiş ekonomilerde deTürkiye’nin bir önceyüzde 10.5; İstanbul’da ğişimin yukarı, Türkiki yıl tüketim ağırlıklı yüzde 17.8; Ankara’da ye gibi gelişen ülkelerbüyüdüğüne dikkat çeyüzde 13 geriledi” ifade aşağı yönlü olacağıkilen raporda, büyüme delerini kullandı. na dikkat çeken TİSK, alanında özel sektörün, Siparişlerde düşüş var Türkiye imalat sektörü nisanda büyüme kaydetmesine rağmen imalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) üretim ve yeni siparişlerdeki artış hızının zayıflamasına paralel 51.1’e gerileyerek büyümede yavaşlamanın ikinci ayda da sürdüğüne işaret etti. Markit tarafından HSBC için hazırlanan rapora göre, endeks ağustostan bu yana en düşük seviyeye geriledi. Keskin artış kaydettiği şubat ayından bu yana hız kaybeden yeni siparişler 51.7’den 50.8’e gerileyerek ağustos ayından bu yana en düşük seviyeyi gördü. Siparişlerdeki yavaşlama üretime de yansıdı. Üretim alt endeksi 51.8’den 50.7’ye gerileyerek geçen yıl temmuz ayından bu yana en düşük seviyeyi gördü. HSBC ekonomisti Melis Metiner, konuya ilişkin “İmalat sektöründe koşullar art arda dokuzuncu ayda iyileşse de iyileşme hızı iki aydır azalıyor... Güçlü ilk çeyrek rakamlarının ardından imalat sanayisindeki büyüme yavaşlıyor” değerlendirmesinde bulundu. AKP’nin Rövanş Taktiği: Her Şeyi Sıfırlamak İki “flaş” gelişme dün peşi peşine yaşandı: Önce 17 Aralık rüşvet ve yolsuzluk soruşturması kapsamındaki “TOKİ” dosyasında 60 kişi hakkında takipsizlik kararı çıktı. Ki bu karar, istifa eden eski Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın oğlu Abdullah Oğuz Bayraktar ile işadamı Ali Ağaoğlu’nun da aralarında yer aldığı 60 kişinin yargılanmayacağı anlamına geliyor. Ardından HSYK, bu soruşturmaları görevden el çektirilmeden önce başlatıp yürüten savcılar; Zekeriya Öz, Celal Kara, Muammer Akkaş ile operasyonda şüphelilerin mal varlıklarına el konulması kararı veren yargıç Süleyman Karaçöl hakkında soruşturma açılmasına karar verdi. Odakları farklı olsa bile, her iki gelişme birbirini tamamlar nitelik taşıyor. Üç bakanla ilgili “fezleke”de imzası bulunduğu için açığa alınan eski İstanbul Mali Suçlarla Mücadele Şube Müdürü Yakup Saygılı hakkında başlatılan disiplin soruşturmasını ve yöneltilen “ilginç” soruları da bu köşeden geçenlerde duyurmuştuk. HHH Bu üç unsurdan o da şimdilik oluşan mevcut tablo, AKP iktidarının stratejisini ortaya koymaya yetiyor: Savcı, hâkim ve polisi itibarsızlaştırarak dosyaları kapatmak. Zamanın ruhuna uygun kavramı ödünç alırsak “sıfırlamak”. (Rıza Sarraf ile diğer iki bakanın çocukları Zafer Kaan Çağlayan ile Barış Güler hakkındaki soruşturmayla ilgili, olası bir takipsizlik kararı da şaşırtıcı olmaz.) AKP hükümetinin 17 Aralık operasyonunun “rövanşını” güçlü bir biçimde alacağı, bunun için de yerel seçim sonrasını beklediği zaten konuşuluyordu. 30 Mart öncesi, yolsuzluk soruşturmalarına konu bakanlarla ilgili “soruşturma komisyonu” kurulmasını isteyerek “ön alan” hükümet, bu girişimle “zaman kazanma” taktiği de güttü. Amacın komisyon oluşturulup çalışma zamanı geldiğinde, konuşacak, tartışacak, müzakere edecek ve sonuca bağlayacak bir şey bırakmamak, “içeriği boşaltmak” olduğu şimdi daha iyi anlaşılıyor. Yani önce paraları, ardından hâkimlerin, savcıların, polis şeflerinin itibarını, en sonunda da “fezleke”nin içeriğini “sıfırlayarak” dosyaları kapatmak. “Sıfırlamak” demişken... 25 Şubat’ta internet ortamına düşen ve TBMM’de soru önergesine de konu olan Başbakan ile oğlu arasında geçtiği iddia edilen telefon konuşması ses kaydında paraların aktarıldığı bir “Tunç Abi” vardı hatırlarsanız. O “Tunç Abi”nin, Halkbank’ın Meksan şirketine kullandırdığı ve tahsil edilmeyen teminatlı alacağı 5 milyon metrekarelik arazinin 120 milyon TL’ye satıldığı Güven Enerji şirketinin yöneticisi olup olmadığı uzun süre tartışıldı. Tartışmayı önemli kılan diğer unsur da, Peker’in adının, 2. dalga rüşvet ve yolsuzluk operasyonundaki gözaltı listesinde adının geçmesiydi. Bu sorunun “resmi” yanıtı gelmedi... Ama Kadri Tunç Peker’in ortağı olduğu Güven Enerji’deki hisse yapısı geçenlerde değişti. 15 Nisan 2014 tarihli Ticaret Sicili kayıtlarına göre 2. dalga rüşvet ve yolsuzluk operasyonundaki gözaltı listesinde adı geçen Kadri Tunç Peker, Güven Enerji’deki 50 bin liralık hissesinin 40 bin liralık kısmını, 20’şer bin TL olarak diğer şirket ortakları Abdullah Tivnikli ile Mustafa Latif Topbaş’a devretti. Tümü de Başbakan’a yakın isimlerden oluşan bu şirketteki devirlerin ne anlama geldiğini yakın bir gelecekte öğrenme fırsatı buluruz. Son gelişmeleri, büyük altyapı projelerinin kredi borcunu Hazine’nin üstlenmesine dayalı 19 Nisan yönetmeliğinden bağımsız düşünmek de hata olur. Bu tablo bize, AKP iktidarının, gücünü ve “kalan” gelecek tasarımını “inşaat rantı” bölüşümüne dayalı olarak kurguladığını bir kez daha kanıtlıyor. Bütün girişimler de 17 Aralık operasyonunun unutturmak ve kapatmak üzerine... Ancak söz konusu girişimlerin, bir parça zaman kazandırmanın dışında sonuç getirmeyeceğine hep birlikte tanıklık edeceğiz. İ Rus ekonomisi durgunluğa girdi Ukrayna krizi nedeniyle hem ekonomik yaptırımlarla hem de önemli ölçüde sermaye çıkışıyla karşılaşan Rusya ekonomisi durgunluk riskiyle karşı karşıya. Rusya için 2014 ekonomik büyüme tahminini yüzde 1.3’ten yüzde 0.2’ye düşüren IMF, “Rusya jeopolitik risklerin ekonomiye etkisini azaltacak tedbirleri devreye sokmalı” dedi. Yılbaşından bu yana Rusya’nın hisse ve tahvil piyasalarından yaşanan yabancı sermaye çıkışının 100 milyar dolar civarında olduğunu belirten IMF, çıkışların özellikle Ukrayna geriliminin tırmanmasıyla hız kazandığını ifade etti. IMF’nin Rusya Temsilcisi Antonio Spilimbergo uygulanan yaptırımların yeni yatırım kararlarını olumsuz etkilediğini ifade etti. Boat Show’un yıldızı Kıvırcık Mengi Yay tarafından 2013’te Tuzla’da üretilen 38 metre boyundaki Kıvırcık isimli ultra lüks mega yat, 18 milyon 900 bin TL’lik fiyatıyla ilk günden ziyaretçilerin ilgi odağı oldu. Bu modelin, sıfır fiyatı şu anda 32 milyon TL civarında. Fırtınalı denizlerde yol alabilecek şekilde tasarlanan tekneye bir İranlı ve bir Türk işadamı talip oldu. 9 kamaralı teknede güneşlenme minderleri, 6 kişilik jakuzi, 12 kişilik yemek masası bulunuyor. 4 milyon Avro’luk tekne ilk gün satıldı Çarşamba günü kapılarını açan Haliç Boat Show’u ilk iki günde ağırlıklı olarak Dubai, Suudi Arabistan, Rusya, Kırgızistan, İran ve Suriye’den gelen 3 bin 400 kişi ziyaret etti. UBM NTSR Fuarcılık tarafından düzenlenen Haliç Boat Show yaz sezonu öncesinde teknesini değiştirmek isteyenler ile ilk kez tekne almak isteyenlerin ziyaret ettiği deniz üzerindeki fuarda pek çok keseye yönelik tekneler bulunuyor. Haliç Boatshow’da ilk iki günde 1 tane 4 milyon Avro, 1 tane 3 milyon 800 bin Avro, 2 tane 1 milyon 200 bin Avro değerinde mega yat, motor yat, 780 bin Sterlin 155 bin ‘Tunç Abi’ de hisselerini sattı Japonya’da 39 yılın rekoru Japonya’da hanehalkı harcamaları sert yükseldi. Harcamalar martta yüzde 7.2 artarak 39 yılın zirvesini gördü. Hızlı artışta, nisanda tüketim vergisi yüzde 5’ten yüzde 8’e yükselmeden önce erzak stoklamak isteyen tüketicilerin etkili olduğu belirtildi. Vergi artırımı öncesinde hanehalkı harcamalarında yaşanan bu büyük artış, halkın gelecek aylarda tüketimden kısabileceğinin sinyali olarak algılandı. Diğer yandan Japonya’da işsizlik yüzde 3.6 ile yedi yılın en düşüğünde gerçekleşti. Avro, 187 bin Avro değerinde 3 yelkenli ve 2 milyon 200 bin Avro değerinde bir katamaran satışı gerçekleşti. Ayrıca fiyatları 19 bin 900 Dolar ile 650 bin Avro arasında değişen 35 adet sürat teknesi, yelkenli ve motor yatı satışı yapıldı. Tekneleri satın alanlar arasında İran, Kırgızistan, Dubai, Romanya, Güney Afrika, İngiltere ve Azerbaycan’dan gelen iş adamları bulunuyor. Bugüne kadar satılan 43 teknenin 14’ü Türkiye’den alıcı buldu. 200 tekne, motor yat, mega yat ve yelkenli, almak isteyenler için Haliç Boat Show 04 Mayıs Pazar akşamına kadar açık olacak. Bu yaz pahalıya uçacağız İç hat uçak biletlerine tavan ücret uygulaması nisan itibarıyla sona erdi. Havayolu şirketleri fiyatları yükseltmeye başladı Ekonomi Servisi Havayolu şirketleri, Ulaştırma Bakanlığı’nın girişimleriyle kasımda başlayan ekonomi sınıfı iç hat yolcu biletlerinde vergiler ve acente ücretleri dahil 299 liralık tavan fiyat uygulamasına nisan ayıyla başlayan yaz sezonuyla son verdi. Geçen yılın son çeyreğinde Ulaştırma Bakanlığı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği (TÖSHİD) üyesi şirketler ve THY ile bir dizi görüşmeler gerçekleştirmiş, uygulamaya geçilmesinin ardından Ulaştırma eski Bakanı Binali Yıldırım, kararın sadece kış sezonuyla sınırlı olmayacağını, ekonomik verilerde anormal değişiklikler olmadığı sürece uygulamaya devam edileceğini belirtmişti. Reuters’e konuşan bir TÖSHİD yetkilisi “Karar alınırken, havayolu şirketleri kerhen ve nezaketen tamam demişti; söz konusu toplantıda bakan, uygulamanın marttan sonrasını da kapsayacağını belirtmiş ama havayolu şirketleri sessiz kalmıştı” dedi. Yetkili, kanuna göre böyle bir kararı bakanlığın alamayacağı için sadece sözlü olarak dile getirildiğini ve yaz sezonu için SHGM ile bir temas olmadığını, uygulamanın devam etmediğini söyledi. Bir THY yetkilisi de, kış sezonunun sona ermesiyle birlikte, THY’nin de tavan ücret uygulamasına son verdiğini belirterek, “Karar bir iyi niyet göstergesiydi. Biz de kış tarifesi sonuna kadar uyguladık, ama kış tarifesinden sonra şu an için böyle bir uygulama yok” diye konuştu. Yetkili, THY’nin yaz tarifesinde iç hat ekonomi biletlerinde en yüksek fiyatı 360 lira olarak uygulayacağını söyledi. İç hat uçuşlarının yaklaşık yüzde 60’ı THY, yüzde 40’ı TÖSHİD üyesi şirketler tarafından karşılanıyor. Pegasus, Sun Express, Onur Air, Borajet, İzair ve MNG Airlines TÖSHİD üyesi havayolu işletmeleri arasında yer alıyor. ABD’de işsizlik yüzde 6.3’e indi ABD Çalışma Bakanlığı verilerine göre, nisanda tarım dışı istihdam 288 bin ile tahminlerin üzerinde artarken, işsizlik oranı yüzde 6.3’e geriledi. Tarım dışı istihdam nisanda Ocak 2012’den beri görülen en büyük artışı kaydetti. İşsizlik oranı da Eylül 2008’den beri en düşük seviyede yer aldı. Ekonomistler tarım dışı istihdamın nisanda 210 bin artmasını; işsizlik oranının ise yüzde 6.6 olarak açıklanmasını bekliyordu. Daha önce 192 bin olarak açıklanan mart ayı tarım dışı istihdamdaki artış 203 bine revize edildi. SERBEST PİYASA ALIŞ ABD Doları Avro İngiliz Sterlini İsviçre Frangı 24 Ayar Altın Cum. Altını 2.0950 2.8970 3.5240 2.3660 86.30 572.58 SATIŞ 2.1000 2.9020 3.5400 2.3800 86.65 581.76 Avea’dan Anneler Günü indirimi Avea, Anneler Günü’ne özel düzenlediği kampanyayla, annesine sürpriz yapmak isteyen Avealılara, seçili markalardan avantajlı indirim oranlarıyla alışveriş yapma fırsatı sunuyor. Avantajlardan yararlanmak isteyen Avea, Türk Telekom ve TTNet müşterileri; küçük ev aletlerinden, ev dekorasyonuna; çiçekten modaya kadar, birbirinden özel markaların hediye seçeneklerinden yüzde 50’ye varan indirimlerle faydalanabilecek. Baymak’tan yeni yoğuşmalı kombi Baymak, Hollanda teknolojili yer tipi yoğuşmalı kazan Magnus’u piyasaya sundu. 7 barkazan su çalışma basıncı özelliğiyle 2023 katlı binaları ısıtabilen Magnus, mekanik tesisata bağlı olarak gökdelenleri de ısıtabiliyor. Sektörle ilgili değerlendirmede bulunan Baymak Genel Müdürü Ender Çolak, 2013’te ısıtma soğutma sektöründe yüzde 15’lik bir daralma olduğuna dikkat çekerek “Geçen yıl sektör için yatırımların az olduğu bir yıl oldu. 2014’e tam tersi bir beklenti ile başladık” dedi. AstraZeneca, 106 milyon dolarlık teklifi reddetti İngiliz ilaç şirketi AstraZeneca, ABD’li ilaç üreticisi Pfizer’in 106 milyar dolarlık satın alma teklifini reddetti. AstraZeneca’dan dün yapılan açıklamada, Pfizer’ın teklifinin şirketin değerinin altında olduğu belirtildi. Açıklamada, “Pfizer’in satın alma önerisi AstraZeneca’nın hissedarlarının ellerindeki hisselerinin değerini düşürüyor. Bu yüzden yönetim kurulu teklifi reddetmekte herhangi bir tereddüt yaşamadı” dendi. Pfizer son olarak sunduğu satın alma teklifini hisse başına 84.47 dolara çıkarmıştı. Bu artışla Pfizer’ın toplam ödeyeceği para 106 milyar dolara çıkmıştı. Konica Minolta İş Çözümleri, bizhub C554e serisi ve bizhu b C3850 serisi ürünleri ile 2014 Red Dot Tasa rım Ödülü’nü aldı. Bil gisayar ve Bilgi Teknolojileri kategorisin de yarışan ürünler 40 uzmandan oluşan Re d Dot juri heyeti tarafın dan yenilikçilik derecesi, işlevsellik , kali te ve dayanıklılık gib i uyumluluk kriterlerine göre değerlendirildi. Ödül alan ürünler tasarım özelliklerinin ya nında çevresel yönle riyle de dikkat çekti. Konica’ya tasarım ödülü En iyi jel deterjan seçildi Persil, sıvı deterjan segmentine sunduğu yeni Persil Jel deterjan ile bağımsız test enstitüsünce yapılan testlerde Türkiye’de çamaşır temizliğinde jel formdaki en iyi deterjan seçildi. Çamaşır yıkama performansı, kalite ve teknoloji ile deterjan sektöründe faaliyet gösteren Persil, pek çok leke üzerinde düşük ısıda bile üstün leke çıkarma performansı sergiliyor. MERKEZ BANKASI CİNSİ 1 ABD DOLARI 1 AVUSTRALYA DOLARI 1 DANİMARKA KRONU 1 EURO 1 İNGİLİZ STERLİNİ 1 İSVİÇRE FRANGI 1 İSVEÇ KRONU 1 KANADA DOLARI 1 KUVEYT DİNARI 1 NORVEÇ KRONU 100 JAPON YENİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ 3 MAYIS 2014 EFEKTİF ALIŞ 2.1058 1.9369 2.9174 3.5468 2.3852 1.9110 7.3412 SATIŞ 2.1143 1.9703 2.9290 3.5732 2.4078 1.9340 7.6638 2.1073 2.1111 1.9459 1.9585 2.9194 2.9246 3.5493 3.5678 2.3888 2.4042 1.9181 1.9267 7.4530 7.5505 0.39049 0.39241 0.39022 0.39331 0.32197 0.32530 0.32174 0.32605 0.35327 0.35565 0.35302 0.35647 2.0496 2.0632 2.0420 2.0710 1 S. ARABİSTAN RİYALİ 0.56189 0.56290 0.55768 0.56712