Katalog

13 NİSAN 2014 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Bankaların soygununa Taslakta neler var? BDDK’nin internet sitesine konulan, başta hesap işletim ücreti olmak üzere bankaların tartışmalı birçok ücret ve kesintisine yasal zemin hazırlayan taslakta kesinti yapılacak kalemler şunlar: * Bireysel kredilerde, tahsis ücreti, ekspertiz ücreti, taşınır ve taşınmaz rehin ücreti. * Mevduatlarda, TL ve döviz cinsi hesap işletim ücreti. * ATM’den para çekme ve başka bankanın ATM’sinden bakiye sorgulama. * Para transfer ederken, elektronik fon transferi (EFT), havale, SWIFT, hatalı veya rutin işlem dışında yapılan para transferi. * Asıl ve ek kart yıllık üyelik ücre ti, kredi kartı yenileme ücreti. Burada tek fark eskiden 6 aylık alınan ücret yıllık olarak düzenlenmiş. * Yargıda içtihat haline gelmiş “dosya masrafı”nın adı değiştiriliyor. “Tahsis ücreti” diye adlandırılan ücret 500 lira ile sınırlandırılıyor. * Kiralık kasa, kampanyalar, fatura ödeme, arşivaraştırma, talebe bağlı bildirim, mevzuat gereği yapılan ödemeler. yasal kılıf geldi K M redi kartı ücretinden dosya masrafına dek tüketicinin şikâyet ettiği konulara BDDK’nin kaldırmak yerine yasal zemin hazırlaması şok etkisi yarattı. TÜDER Başkanı Ağaoğlu, BDDK’nin banka ücret ve kesintilerini yasal zemine kavuşturan taslağın bazı maddeleri için Danıştay’da iptal davası açılabileceğine dikkat çekti. Aydın Ağaoğlu OLCAY BÜYÜKTAŞ CHP’nin Toparlanması CHP’nin toparlanması benim için iki açıdan önemli. İlki Türkiye’de sosyal demokrat bir düzen kurulacaksa bu amacı ancak CHP’nin başarabileceği inancı; ikincisi ise duygusal, aile geleneği olarak kuruluşundan itibaren CHP’yi sahiplenmek. Öneriler, görüşler yalnız benim değil; CHP’ye yıllardır oy vermiş dar da olsa bir çevrenin görüş ve önerileri olarak aktarıyorum. l CHP kurultay toplamalıdır. Bazı çevrelerce sarakaya alınsa da kurultaylar partiye canlılık ve yön verir. Yıl 1950, CHP büyük bir seçim yenilgisine uğramış, bazı çevrelerin CHP yıkıldı diye bayram yaptıkları günde “Milli Şef” olarak nitelendirilen İsmet Paşa’nın aldığı ilk karar kurultayı toplamak oluyor. Ankara Halkevi’nde toplanan o kurultayı izledim. On altı yaşında bir lise son sınıf öğrencisi olarak o heyecanı, bağlılığı gözledim. CHP’nin yıkılmayacağına, varlığını sürdüreceğine inandım. Çeşitli badirelere karşın bu inancımda yanılmadım. Kurultaylar partinin gücünü, inancını yansıtır, yol gösterir. l CHP arınmalıdır. Başarısızlığa neden olan bir yanılgı da CHP’nin oyu yetersiz, iktidara gelmek isteniyorsa esnemeli, sağa doğru açılmalı yaklaşımıdır... Partinin varlığı açısından tehlikeli olduğu gibi alınan sonuçlarla da hatalı olduğu kanıtlanmış bir yaklaşım bu. CHP, bu hatayı ilk kez yapmıyor. Son dönemlerde ne yazık ki sıkça hatayı yineliyor. Dolayısıyla alabileceği oy potansiyeline de ulaşamıyor. Bu tür bir yaklaşım CHP’ye yönelebilecek oyları kaçırıyor, sağ kesimden de destek gelmiyor. 1950 sonrası CHP’nin malları müsadere edilmiş, el konulmuş, halk odaları kapatılmış, CHP’nin varlığını sürdüremeyeceği kanısı yaygınlaşmış. 1954 seçimi, çoğunluk sistemi sonucu, CHP’nin milletvekili sayısı 30’lara değin geriliyor. Ancak o otuz kişi öyle bir muhalefet yapıyor ki günümüzdeki 130 kişilik gruptan çok daha etkili. 1957 seçimi CHP için büyük başarı. Seçim gecesi Taksim Meydanı’nda toplanan binlerce kişide CHP’nin iktidara geldiği inancı vardı. CHP seçimi önde götürüyordu. Ertesi gün seçim sonuçları az farkla DP lehine ilan edildi. İtirazlar, yeniden oy sayım istekleri oldu. Gaziantep’te oyların sayılmasına engel olmak üzere adliye binası bile yakıldı. 1946 seçimi eski ve ilk denemedir. 1957 seçimini ise anımsayanların daha fazla olması gerekli. Garip bir tarafgirlik, utanç içinde 1957 seçimlerinde yaşananlar saklanıyor. CHP, 1973 ve 1977 seçimlerinde ödün vermeden birinci parti oldu. Demek ki partinin oy potansiyeli tutarlı bir yönetim altında yüzde 40’lara ulaşabiliyor, hatta aşabiliyor. l CHP inançları olanların kitle partisidir. CHP, tam bağımsızlığı, ulus devleti, özgürlüğü, ülkenin toprak bütünlüğünü, devrimcilik, devletçilik, laiklik de dahil altı oku savunur. Bu ilkeleri benimsemiş herkes partide her görevi alır, alabilmelidir. CHP’de vatandaş arasında ayrım olmaz. Halkçılık ilkesi bunu gerektirir. l CHP ilkelerini, amaçlarını geniş kitlelere anlatmalıdır. Seçim stratejisi artık iktidarın eleştirisi üzerine kurulmamalıdır. CHP yoksulluğu, eğitimsizliği, gelir dağılımı dengesizliğini yenmek için köklü neler yapacağını geniş kitlelere açıklamalıdır. Geniş kitleleri aydınlatmak uzun soluklu bir süreçtir; hemen ne olursa olsun iktidara gelelim kaygısı ve amacı ile de bağdaşmaz. CHP iktidarda olmasa bile bir güç olarak ülkeye yön verebilir, yeter ki caydırıcı bir güç olsun. l CHP tutarlı olmalıdır. CHP yanlış izlenim vermemelidir. Tutarlı, açık ve oy kaybı konusunda da cesur olmalıdır. Oy kaygısı ile değil ilkeler doğrultusunda hareket etmelidir. Bazı çevreler ne der diye bir kaygı taşımamalıdır. Ödün vererek yüzde 2830 oy alınacağına, yüzde 25 tutarlı sağlam oy almak uzun vadede daha umut vericidir. l CHP her savını kanıtlamalı, doğruluğuna inandıklarının da sonuna kadar ne pahasına olursa olsun peşinde olmalıdır. Ekonomi, seçim sonucu, hukuk, hangi alanda olursa olsun kesin bilgi ve kanıtla hareket edilmeli, ödün verilmemelidir. Esneklikle, ödünle, başkaları ne tepki verir kaygısı ile hareket edilerek başarı kazanılamaz. CHP, son seçim sonucu üzerinde ciddi bir özeleştiri de yapmalıdır. Özeleştiri yapılmazsa yanlışlar görülemez, yinelenir. ayısta yürürlüğe girecek Tüketici Kanunu’na göre, bankalar kullanılmayan mevduat hesaplarını kapatmayan müşterilerden hesap işletim ücreti alacak. Bankaların, kullanılmayan mevduat hesaplarını 28 Nisan’a kadar kapatmayandan hesap işletim ücreti alacağını duyan şubesine koştu. Ancak bankalar hesap kapatmada zorluk çıkarıyor. * Maaşını bankadan almak zorunda olan kişiye o maaş hesabı ile ilgili ücret tahakkuk edilmesi tüketici mecburiyetini kötüye kullanmaktan başka bir şey değil. * Tüketicinin bankaya yatırdığı parayı o bankanın ATM’sinden çekerken ayrıca bunun içinde ücret tahsil edilmesi akıl ve mantık dışı. * Şu anda bankalarda hareketsiz duran tüketici hesaplarına, tüketicilerin aksine talebi olmadıkça ücret tahakkuk ettirilip hesap açık tutulmamalı. Zira, binlerce tüketici kendilerine haber verilmeden açılmış bu hesapların farkında bile değil. Yurttaşın bankalara dosya masrafı ve komisyon ücreti ödememe hayali suya düştü. Zira, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK), 28 Kasım 2013’te yayımlanan Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca hazırlaması gereken, finansal tüketicilerden faiz dışında alınacak ücret, komisyon ve masraflara ilişkin usul ve esasları belirleyen yönetmelik taslağı, bugün şikâyet konusu olan bir dizi ücrete yasal zemin hazırlar nitelikte. Taslakta yer alan pek çok ücret kaleminin haksız ve adil olmadığı nı dile getiren Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Aydın Ağaoğlu, “Deli Dumrul vergisi” olarak nitelendirdiği bir dizi uygulamanın da dava konusu olacağını açıkladı. Bankaların 28 Mayıs 2014’te yürürlüğe girecek yeni tüketici kanununa göre talep eden her müşterisine aidatsız kredi kartı düzenlemek zorunda olduğunu hatırlatan Ağaoğlu, bireysel kredilerde kredi tahsis ücreti ve dosya masrafının başka adlarla alınmasını tüketicilerin kabul etmeyeceğini dile getirdi. “Yargıtay’ın içtihat haline gelmiş kararlarında açıkça, bankaların tüketicilere kre di kullandırırken faiz dışında sözleşmede yer verilmek sureti ile yalnızca o kredi için yasal ve zorunlu masrafları alabilmeleri mümkün görülmüştür. Ayrıca yasal zorunluluk nedeniyle bankayla işlem yapan tüketicilerin hesap işletim ücreti veya benzer isimler altında birtakım bedelleri ödemek zorunda bırakılması da haksız ve hukuksuzdur” diyen Ağaoğlu, benzer ödemelere yasal zemin kazandırılarak alınması halinde uygulamanın mahkemelik olacağını savundu. Ağaoğlu’nun söz konusu taslağa ilişkin değerlendirmeleri ve tüketiciye önerileri özetle şöyle: 28 Mayıs’tan sonra ücretsiz kartınızı isteyin Tüketici yasasının 28 Mayıs’ta yürürlüğe gireceğini hatırlatan Ağaoğlu, tüketicilerin o tarihten itibaren ücretsiz kredi kartlarını bankalarında talep etme hakkı olduğunu hatırlatarak bankaların yapması gerekenleri de şöyle özetledi: 4 Bankalar yapılan işlemlerden ötürü tüketiciyi ücret ödemek zorunda bırakmamalı. 4 Tüketici kredilerinde, ihtiyaç ya da konut kredilerinde sözleşmede belirtilmek kaydıyla faiz dışındaki zorunlu giderler talep edilmelidir. 4 Bankalar kart müşterilerine aidatsız kart alabileceklerini bildirmeli ve talep eden müşterilerinin kullanımdaki kartlarına aidat yansıtmamalı. 4 Bu üç çözüm önerisinden sonra sosyal güvenlik, destek ödemeleri, asker harçlıkları, öğrenci üniversite harçları, emekli aylıkları, maaş hesapları, kira ödemeleri, icradan tahsilatlarla ilgili yapılan banka havalelerinde kesinlikle ücret alınmamalı. 4 Aksi halde tüketici hakem heyetlerini dosya yükü ile çalışamaz hale getiren bankatüketici ihtilafları devam edecek. * Yeniden yapılandırma ücreti. * İpotek fek (çözme) ücreti, kiralık kasa ziyareti. * İstihbarat ücreti, kredi işlem fişi ücreti, ödeme planı değiştirme ücreti, değişken taksitli ödeme planı ücreti de alınmayacaklar arasında. * BDDK ayrıca kredi kartına taksit yasağı geldikten sonra cep telefonu ve beyaz eşya satmak için müşterilerine taksitle hediye çeki ve hediye kartı satıp daha sonra bu kart ile cep telefonu ve beyaz eşya almaları nı sağ layan işletmelerin önünü kesti. aldırılan ücretler de şunlar K Yalnız bir hesap deniyor ama... Son dönemlerde bankalardan yurttaşlara giden aktif olmayan hesaplardan işletim ücreti alınması konusu da bir kez daha kafa karıştırdı. Her ne kadar Bankalar Birliği hemen bir açıklama yaparak bankaların kullanılmayan hesaplardan müşterinin onayı ve bilgisi olmaksızın ücret alamadığını ve yalnız bir hesaptan ücret alındığını açıklasa da tüketici nezdinde olayın bu şekilde cereyan etmediği açık. Zira bankalardan müşterilerin cep telefonlarına gelen mesajlarda, hareketsiz hesapların kapatılmaması halinde hesaplardan 9.5 lira civarında aylık ücret alınacağı belirtilerek birkaç haftalık süre tanındı. BDDK’nin tartışmalı taslağında tek hesaptan alınacağı ileri sürülen işletim ücreti bankalara göre değişiklik gösterse de bir hesap için 9.5 lira civarında olan ücret, iki hesapta 15, üç hesapta 18 ve 4 hesapta 20 liraya kadar ulaşıyor. Ağaoğlu, kara listeye girmek istemeyen tüketicinin hesabı olduğunu düşündüğü bankaya mutlaka giderek hesaplarını kapatmasını öneriyor. Aksi takdirde işletim ücreti yansıtılacak ve faiz işletilecek. Bu küçük miktarlar ödenmediği sürece artacak ve tüketicinin kara listeye girmesine yol açacak. Emekliye kötü haber Eğer, TÜDER’in önerdiği maaş hesaplarından hesap işletim ücreti alın maması önerisi gerçekleşmezse bugün birkaç banka tarafından emeklililere dönük yapılan kampanyalarda bankalar, emekliye kaşıkla verdiğini kepçeyle alacak gibi görünüyor. Baz ı bankaların birkaç yılı o bankada kal mak koşuluyla verdiği iki çeyrek altın ya da 350400 lira gibi promosyonları aylık ortalama 10 lira civarındaki he sap işletim ücretleri adı altında fazla sıyla geri alacağı görülüyor. G20: Önemli riskler ve kırılganlıklar var Ekonomi Servisi G20 ülkeleri maliye bakanları ve merkez bankası başkanları toplantısının sonuç bildirgesinde dünya ekonomisindeki kırılganlıkların devam ettiği belirtilirken, büyüme hızının artırılması konusunda yapısal reformların önemine işaret edildi. IMF’nin bahar dönemi toplantılarının parçası olarak 10 11 Nisan tarihlerinde Washington’da düzenlenen G20 ülkeleri maliye bakanları ve merkez bankası başkanları toplantısının sonuç bildirgesi açıklandı. Üye ülkeler, dünya ekonomisinde gözlemlenen toparlanmadan memnuniyet duyduklarını belirtmekle birlikte hâlâ daha önemli riskler ve kırılganlıklarla karşı karşıya bulundukları saptamasını yaptı. Büyümenin güçlendirilip yeni iş sahaları açılması yolunda finansal sektörün istikrarı ve sürdürülebilir mali politikaların öneminin altı çizilen bildirgede vergi kaçağıyla mücadele, toplam küresel talebin artırılması ve döviz kurlarında esnekliğin sağlanması, üzerinde çalışılması gereken politika alanları olarak sıralandı. l Seyidoğlu Gıda, ürün çeşidini artır ve ihracata dönük çalışmaları kapsam mak ında 1 milyon TL’lik kapasite artırım yatır ımı yaptı. Pasta ve çocuk ürünleri baş ta olmak üzere yeni tatlı çeşitlerinin üretimi için kapasite artırımına gittikleri bilgisini veren Seyidoğlu Genel Müdürü Mehmet Göksu, “İstanbul Hadımköy’deki 8 bin met rekarelik üretim alanımıza bin metrekarelik daha alan ekledik” dedi. l Alman otomobil şirketi BMW dün ya genelinde yaklaşık yarım milyon arac ını geri çağırıyor. Geri çağırılan araçlard a cıvatanın kırılabileceği ve bunun çok bir az bir olasılıkla motora zarar verebileceği ifade edildi. Arızanın 6 silindirli 1, 3, 5, 6, 7 serileri ile X3, X5, X6 ve Z4 modellerini kap sadığı da kaydedildi. l Mutfak eşyaları üreticisi Korkmaz , Fas’ın en büyük liman kenti Kazabla nka’da Korkmaz Shop açtı. 90 ülkeye ihracat gerçekleştiren şirketin 9 ülkede mağ azası bulunuyor. KISA... KISA...KISA Çiftçiye 2.5 liralık destek Ekonomi Servisi Bu yıl Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS) dahil olan çiftçilere dekar başına 2.5 lira toprak analizi desteği ile mazot ve gübre destekleme ödemesi yapılacak. Çiftçiye, 2014’te verilecek tarımsal destekler belirlendi. Bu yıl kilogram başına yapılan fark ödemesi desteği, yağlık ayçiçeğinde 30 kuruş, kütlü pamukta 55 kuruş, soya fasulyesinde 50 kuruş, kanolada 40 kuruş, aspirde 45 kuruş, zeytinyağında 70 kuruş olacak. Peyzaj ve süs bitkileri, özel çayır, mera ve orman emvali alanlarında dekar için 3.1 lira mazot, 4.3 lira da gübre desteği verilecek. Hububat, yem bitkileri, baklagiller, yumru bitkiler, sebze ve meyve alanlarında dekar için 4.6 lira mazot, 6 lira gübre, yağlı tohumlu bitkiler ve endüstri bitkileri alanları için ise 7.5’er lira gübre ve mazot destekleme ödemesi yapılacak. Damızlık koyunkeçi yetiştiriciliği yapan, damızlık koyunkeçi yetiştiricileri birliklerine üye, hayvanları Bakanlık kayıt sistemlerine kayıtlı yetiştiricilere anaç hayvan başına 20 TL baş ödeme yapılacak. Tiftik keçisi yetiştiriciliğinin teşvik edilmesi ve tiftik üretiminin artırılması için üretmiş oldukları tiftiği, Tiftik ve Yapağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği veya kooperatiflerine satan yetiştiricilere 20 TL/kg ödeme yapılacak. Haksız yere yapılan destekleme ödemeleri, ödeme tarihinden itibaren gecikme zammı oranları dikkate alınarak hesaplanan kanuni faizi ile birlikte geri alınacak.